Þjóðviljinn - 14.02.1963, Side 6
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 14 febrúar 1963
Q SfÐA
Agreiningur í vestur-þýzku stjórninni
Erhard reiðubúinn að beita
stefnu Adenauers
sér gegn
Nýlega birti vestur-þýzka
blaðið Siiddeutschc Zditung við-
tal við Ludwig Erhard efna-
hagsmálaráðherra. Hann sagði
meðal annars að hann myndi
beita sér á raunhæfan hátt
gegn Adenauer ef nauðsyn
krefði. Ennfrcmur sagðist hann
vera rciðubúinn til að taka við
stöðu rikiskanzlara, ef flokki
Egyptar hafa lýst, þvi yfir, að
þeir hafi fundið hluta úr hin-
um glataða vita á Faros. Er
hér um að ræða brot úr fram-
hlið, steinbákn með málm-
skreytingum, um það bil 30
smálastir að þyngd. Fornminj-
ar þessar fundust neðansjávar
í nánd við Alexandríu.
Eitt af
furðuverkunum sjö
Vitjnn á Faros var eitt af
hinum sjö furðuverkum forn-
aldar. Hann var meira en 100
metrar að hæð, byggður af
Ptolemaios I. Egyptakonungi
um 280 fyrir Krists burð. Hann
var í notkun fram til ársins
1303, en hrundi þá í jarðskjálfta.
Faros var áður eyja. en er nú
skagi.
„Nú er ég í fyrsta sinn viss
um að við höfum fundið hluta
úr Farosvita", sagði dr. Henry
Riad, umsjónarmaður grísk-
rómverska safnsins í Alex-
andríu. Hann sagði að það sem
fundizt hefði líktist anddyri
hofs, með súlum og steinbog-
um um sjö metra breiðum.
Yrði þetta fært upp og rann-
sakað eins fljótt og veður
leyfði en sjógangur er tals-
verður sem stendur.
Róverskar styttur
1 SJQ
sínum og þingj byði svo við að
horfa, Hefur þessi uppreisn
efnahagsmálaráðhcrrans gegn
Adenauer kanslará vakið
mikla athygli.
Meðal annarra spurninga sem
blaðamenn lögðu fyrir Erhard
var þessi:
— Ætlið þér að halda fast
við samvlnnu atlanzhafsríkja
exandríuflóa. En það var eikki
fyrr en á síðasta ári að dr.
Riad og fornminjaráðuneytið
egypzka tóku að velta því fyrir
sér hvort unnt væri að finna
vitann.
Kafari nokkur hafði af ti'l—
viljum rekizt á mikla steinlíkn-
neskju á sendnum sjávarbotnin-
um. í októbermánuði síðast-
liðnum var svo svæðið ljós-
myndað neðarísjávar með að-
stoð froskmanna úr flotanum.
Bráðlega fannst rómversii
stytta af ungum manni í tógu
og síröar rúmlega sjö metra há
stytta af konu. Hún var brot-
in í tvennt en báðir hlutar vei
varðveittir. Rr. Riad telur stytt-
una vera af gyðjUnni Iris.
Hann kveðst einnig halda að
brot, sem fundizt hafa úti fyrir
höfninni geti tilheyrt styttu af
sjávarguðinum Poseidon sem
stóð á toppi vitans. En það
sem síðast farínst er það fyrsta
sem talið er tilheyra vitanum
og beita yður gegn evrópskum
sérbandalögum enda þótt það
magnaðj ágreinjnginn milli
ykkar Adenauers?
— Já, svaraðl Erhard, sam
kvæmt mínu áliti getur ábyrg
ur stjórnmálamaður í Þýzka-
landi ckki fylgt neinni annarri
stcfnu. Hann rcðist mjög gegn
de GauIIe og aðferð hans við
að binda cndi á samningavið-
ræðurnar milli EBE og Bret-
lands.
Hver lék á hvem?
Erhard sagði að óvíst væn
hvort Adenauer og de Gaulle
væru með allri leynd sammála
um að sýna Bretium fjandskap
eða de Gau]le hefðj leikið á
Adenauer.
Stjórn þingflokks kristilegra
demókrata hefur krafizt þess
að þingið staðfesti fransk-
þýzka samvinnusáttmálann „án
nokkurrar tafar“. Hins vegai
sagði Erhard að ekkert lægi á
að staðfesta samninginn.
Daginn eftir að viðtalið birt-
ist réðust margir úr flokki
kristilegra demókrata harka-
lega gegn Erhard. Sögðu þeir
að ráðherrann hefði gefið í
skyn að ágreiningur væri inn-
an ríkisstjórnarinnar um mörg
veigamikil utanríkismál.
— Með ummælum sínum
gerði Erhard málstað Þýzka-
iands ekkert gagn, sagði Hein-
rich von Brentano, formaður
þingflokks kristilegra demó-
krata.
Situr Adenauer áfram?
Talið er að líkurnar til þess
að Erhard verði valinn cftir-
maður Adenauers hafi minnk-
Adenauer
ríkisicannslari
Erhard
efnahagsmálaráðherra
að að mun við þennan atburð,
cn möguleikar Gerhards Schröd-
ers utanríkisráðhcrra vaxið.
Ennfremur auðveldar þetta Ad-
enauer að sitja á valdastólun-
um svo lengi sem honum þókn-
ast. Hann hefur að vísu lofað
að láta af cmbætti næsta haust
en margt bendir til þess að
hann telji aðstæðurnar það al-
varlcgnr að hvorki V-Þýzka-
land né V-Evrópa getj komizt
af án hans.
sjálfum.
Fimmtíu málverk meistaranna dregin fram úr skúmaskoti —
Tékkneskur listfræðingur hlaut ríkuleg laun þrautseigju sinn-
ar — Verk eftir Veroriese, Tintoretto og Rubens
íitt furSuverkanna
sjö er fundið í sjó
Fyrir tíu árum fundust
nokkrar fomar steinsúlur í Al-
Hásnæðið átti að
{reiðast í fríðu
KAUPMANNAHÖFN 7/2 —
Neyðin kennir naktri konu að
spinna, áleit 69 ára gamall
kaupmannahafnarbúi sem ba/ð
ungum konum íbúð gegn því
að þær ættu vingott við hann.
Þrátt fyrir húsnæðisleysið lét
engin tilleiðast, en briár ung-
ar konur kærðu manninn, og var
hann dæmdur í 27 þús. króna
sekt fyrir vikið.
Kuldarnir
í V-Evrópu
Nýl. hlýnaði heldur í Vest-
ur-Evrópu eftir langvarandi
kuldakast. en þíðviðrinu fylgdí
regn og þoka sem forveldaði
umferð. Meðal annars varð
að loka tveim flugvöllum í
París vegna þokunnar. í Genf
var hitastigið nokkuð yfir
frostmarki og er það í fyrsta
sinn í s.iö vikur. í Austurríki
orsakaðj bíðviðrið snjóflóð
víða í landjnu.
En enn er víða kalt. til
dæmis í Skandinaviu og
Bandaríkjunum. Snjór og ís
torvelda samgöngur og verður
víða ekkert við þá félaga ráð-
ið cnda þótt stórvirkum tækj- ||
um sé att gegn þeim. W.
öðru hvoru ber það við að
þrautseigur og heppinn grúsk-
ari finnur á flóamarkaði eða
í fornsöluholu gamla, blakka
og óásjálega mynd, sem við
nánari athugun reynist vera
týnt verk eftir einhvern af
meisturum málaralistarinnar.
Slíkir málverkafundir þykja
jafnan saga til næsta bæjar,
því hver ný mynd frá hendi
meistaranna er fengur fyrir
listasöguna, svo ekki sé
minnzt á gróða finnandans.
En að finna tugi listaverka
eftir suma frægustu málara
Evrópu í einu lagi er atburð-
ur sem engum hefur dottið
í hug að gæti gerzt nema þá
í skáldskap. Menn ætluðu því
ekki að trúa sínum eigin e.yr-
um þegar sú frétt barst út
frá Prag síðastliðið haust. að
í höfuðborg Tékkóslóvakíu
væru fundin um fimmtíu
málverk frá fimmtándu, sex-
tándu og sautjándu öld eftir
meistara evrópskrar málara-
listar, þeirra á meðal Veron-
ese, Tintoretto og Rubens,
verk sem talið var að glatazt
hefðu fyrir tveim og hálfri
öld.
—O—
Nú hafa blöð í Tékkóslóvak.-
íu skýrt nánar frá þessum
mesta málverkafundi síðari
tíma. Málverkafjársjóðurinn
fannst í geymslum Hradcany-
hallar í Prag. ekki fyrir neina
siembilukku heldur vegna
skarpskyggni og þrautseigju
tékknesks listfræðings að
nafni Jaromír Neumann. Und-
irrót málverkafundarins mikla
var rannsókn Neumanns á
verkum tékkneska barokmál-
arans Peter Brandl, sem lifði
fram á átjándu öld. Listfræð-
ingurinn komst að raun um
að þessi málari hafði á efri
árum látið frá sér fara verk
sem eru að meira eða minna
leyti stæling á málverkum
ítalska meistarans Paolo Vero-
nese, sem uppi var á 16. öld.
Brandl fór aldrei úr landi, og
hlaut því að hafa séð verk
Veronese í Prag. Neumann
komst að raun um að tíu mál-
verk Veronese höfðu verið i
safni Habsborgarkeisara í
Hradcany og voru þar enn
1718. Skjöl voru fyrir að átta
þeirra voru flutt til Vínar-
borgar, en tvö málverk biblíu-
legs efnjs, .,Fótaþvotturinn“ og
„Tiibeiðsla hirðanna", virtust
með öllu horfin. Þau var ekki
að finna í nokkurri safnskrá,
hvernig sem Neumann leitaði.
Loks datt honum í hug sá
möguleiki. að listaverkin
leyndust enn á sínum gamla
stað, hinum forna kastala í
Prag.
—O—
Neuman komst að raun um
að málverk eftir ýmsa aðra
meistara en Veronese, sem
eitt sinn prýddu sali keisara-
hallarinnar í Prag, voru einn-
ig horfin, til dæmis „Hórseka
konan frammi fyrir Kristi" og
„Hýðingin" eftir Tintoretto.
Eftir vandlega könnun heim-
ilda tók listfræðingurinn að
leita í afkimum Hradcany, og
þar fann hann í haust það
sem hann leitaði að — og
meira til. Úr rykföllnum stöfl-
um einskisverðra eftirmynda
dró hann fram hin týndu
málverk ítölsku meistaranna
tveggja og þar að auki verK
eftir landa þeirra Palma Gio-
vane, Rocco Marconi, Andrea
Sciavone, Jacopo Bassano og
Leandro Bassano Ejnnig
komu í ljós málerk eftir Bern-
hard Keil, nemanda Rem-
brandts; Frans Floris og Hans
von Aachen. Mesta listsögu-
lega þýðingu hjnna nýf. mál-
verka hefur að'dóhj Neumans
„Guðasamkunda á Ólymps-
tindi“, sem hann telur æsku-
verk eftir Peter Paul Rubens
—O—
Listaverkin hafa legið i
geymslunum a.m.k. í öld.
og allir verjð svo vissjr
um að þau væru einskis verð-
ar eftirmyndir að aldrei hef-
ur þótt taka því að athuga
þau. Eins og vænta má hafa
málverkin látið mjög á sjá
eftir langa vanhirðu. Neu-
mann segir. að ekki veili af
tíu viðgerðarmönnum til að
lagfæra skemmdimar. Þrátt
fyrir það er hann að vonum
sigri hrósandi, jog listfræðing-
ar um allar jarðir keppasl
við að óska honum til ham-
ingju. „Málverkafundurinn
Prag er jólagjöf til alls mann-
kynsins". sagði Vinzenz Ober-
hammer, safnstjóri Kunsthist-
orische Museum f Vínarborg
—O—
Ekki fór þó svo að starfs-
bæðurnjr í hinum gömlu höf-
uborgun Habsborgarkejsaranna
gætu glaðzt í bróðerni yfii
fundnum listafjársjóði. Neu-
mann hafði orð á því í grein-
argerð sinni um málverka-
fundinn, að ástæðan til að
málverkin lágu svo lengi öll-
rezkir skólar eru
étnir níiast niiur
Sjalclan er ein báran stök.
iver plágan eftir aðra hefur
ámið yfir Breta að undan-
örnu; Útskúfun úr EfnahagS-
andalaginu, vaxandi atvinnu-
'ysi og illt árferði. Og nú
ðast kom skýrsla sem kenn-
asambandið hcfur tekið sam-
n um ástand barnaskólanna í
retlandi. Segir þar meðal ann-
rs að milljónir barna séu upp
ræddar í byggingum sem lík-
ist frelcar munaðarleysingja-
hælum Viktoríu-tímans en nú-
tíma skólahúsum.
Vatnsleysi
í skýrsliunni segir að hundr-
uð skólahúsanna séu gamlir,
brakandi kumbaldar. Einn af
hverjum sex skólum hafa ekki
heitt vatn og margir þeirra
hvorki heitt né kalt. Um það
bil 10.000 skólar verða að not-
ast við salerni í öðrum hús-
um og um 200 verða að láta
sér útikamra nægja. í kuld-
unttm nú að undanförnu hafa
21 þúsund börn orðið að hætta
skólagöngu vegna þess að
skólahús þeirra eru ekki upp-
hituð.
Vonlausir skólastjórar
Kennarasambandið getux
einnig um það að fjölmargir
barnaskólar hafi engan leik-
fimisal, handavinnustofu né
lesstofu. Mikinn hluta skólanna
vantar leikvelli. samkomusab
og skrifstofu handa skólastjó-'-
anum. Þar að auki eru þúsund
ir skólastofa yfirfylltar og
mörg þúsund kennarar hafa
ekki hlotið næga menntun.
„Margir skólastjórar", segir
í skýrslunni, „virtust reiðir,
niðurbeygðir, ráðþrota, bitrir
eða vonlausix með öllu. Þeir
gerðu ekki ráð fyrir að úr
raknaði."
LÖGREGLAN LEITAR AÐ
>JÓFI í ÞINGSÖLUNUM
Hver er það sem stelur bréf-
um og lcyniskjölum í þinghús-
inu í Bonn? Þctta er sú spurn-
ing sem vestur-þýzku póstþjón-
ustunni, iögreglunni og ríkis-
yfirvöldunum liggur hvað mest
á hjarta um þessar mundir.
Fyrst hurfu nokkur bréf frá
þingflokki kristilegra demó-
krata. Viðtakendurnir fengu
þau ekki en hins vegar gátu
þeir lesið um innihald þeirra
í vikuritinu Der Spiegel.
Síðan hurfu skjöl varðandi
málaferli Franz-Josefs Strauss
gegn Der Spiegel. FIBAG-rann-
sóknarnefndin hafði skjöl hessi
til athugunar en sendi þau
síðan aftur til dómstólanna í
Núrnberg. Þau komu ekki
fram.
Komið hefur í ljós að horfið
hafa 151 skjöl sem stimpluð
voru leyniskjöl. Þingforsetinn,
Eugen Gerstenmaier. hefur
veitt lögreglunni leyfi til að
hefja rannsóknaraðgerðir inn-
an sjálfs þingsins, en slíkt ger-
ist ekki á hverjum degi.
Grein í Bild-Zeitung um mál
þetta ber fyrirsögnina: örvænt-
ingarfull leit að njósnara núm-
er eitt. — Er enn um að ræða
svikara í þinginu? spyr blað-
ið.
Enn hefur rannsóknin ekki
borið neinn árangur.
Hradcanykastali með St Vítusarkirkjunni séður úr f.iarska.
um hulin í Hradcany væri að
fullvíst heföi verið talið að
öll listaverk sem nokkurs
virði voiru hefðu verið flutt
frá Prag tjl Vínarborgar. Þetta
skildi Oberhammer sem sneið
frá Tékkanum til hinnar
gömlu þýzkumælandi yfir
bjóðar keisaradæmisins og gal
ekki á sér setið að svara i
sömu mynt, á þá leið að Tékk-
ar hafi haft nógan tíma frá
1918 til að leita f kjöllurum m. T. Ö. ®
Hradcany, og ástæðan til að k
þeir gerðu það ekki fyrr sé "
skeytingarleysi þeirra um list
annarra en sjálfra sín. En ná-
búakritur af þessu tagi megn-
ar ekki að spilla fögnuði list-
eiskra manna af hvaða þjóð-
erni sem er yfir að fprvitni
laromírs Neumanns skyldi
sviptá hulu gleymskunnar af
dýrmætum hluta evrópskrar
menningarerfðar.