Þjóðviljinn - 08.03.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞjéDVILJINN
Föstudagur 8. marz 1963
Onnur Mona Lísa fannst fyrir
níu árum—fyrst umrædd nú
Það var engin smáræðis við-
höfn þegar La Gioconda, mál-
verk Leonardo da Vincis af
Monu Lisu, ferðaðist yfir Atl-
anzhafið frá Louvre-safninu
I París til New York. Heiðurs-
vörður var viðstaddur beggja
megin hafs, hljómsveitir léku
Kristilegir demókratar óttast
að framundan séu algjör sam-
vinnuslit milli Adenauers og
Erhards. Telja þeir hætt við að
Erhard rjúki úr stjórninni í
bræði og mótmælaskyni.
Adenauer er staðráðinn í að
hindra að Erhard verði eftir-
maður hans sem kanzlari. Gengi
efnahagsmálaráðherrans á
stjómmálasviðinu hefur lækkað
talsvert að undanförnu og nú
hyggst Adenauer yfirbuga hann
fyrir fullt og allt. Telur hann
bersýnilega að nú sé rétti tím-
inn til að láta til skarar skríða.
Krónprins á
fallanda fæti
Til þessa hefur Erhard verið
krónprins kristilegra demókrats
En nú virðast flokksfélagar
hans hafa misst trúna á hann
sem kanzlara. Meginverkefn’
hans verður að sanka fylgi as
Kristilega demókrataflokknum
fyrir kosningamar 1965.
Nú eru flokksfélagarnir byri
aðir að efast um að hann s-
fær um að leysa verkefr
Sem æðsti ma’’...." '-ms
honum orðið á slík stjómmál:-
þjóðsöngvana og herskarar
leynilögreglumanna stóðu reiðu-
búnir með fingurna á gikknum.
Kennedy Bandaríkjaforseti og
franski menntamálaráðherrann
André Malraux héldu ræður og
pólltískar vísbendingar vantaði
ekki. List er að vísu list, en
afglöp, að kjósendurnir streynu
til andstæðinganna — enda
þótt hann sé vinsæll eins og
sakir standa.
Formaður Kristilega demó-
krataflokksins — Josef Her-
mann Dufhues — hefur sent
uppörfandi símskeyti frá Sviss.
þar sem hann er í leyfi, og beð-
ið Adenauer og Erhard um að
hætta að rífast. Formaður þing-
flokksins — Heinrich von
Brentano — reynir að miðia
málum eftir fremstu getu. En
allt hefur komið fyrir ekkí
Pólitískt sjálfsmorð
Að undanförnu hafa þeir
Adenauer og Erhard ekki einu
sinni heilsazt á ráðuneytis-
fundum. Eitt sinn skrópaði
efnahagsmálaráðherrann af
fundi. Loft allt er lævi blandið
Sósíaldemókratar horfa glott-
andi á keppinauta sína búa sig
undir að fremja stjómmálaleg1
sjálfsmorð. Kosningasigurinn >
Berlín hefur aukið sjálfstraust
beirra að miklum mun.
Gerhard Schröder utanríkis-
'áðherra sem ásamt Erhard hef-
’.r verið talinn iíklegur til að
iireppa kanzlaraembættið, er
ekki í Bonn sem stendur. Hon-
um hefur ævinlega tekizt að
vera- f jarverandi þegar slíkt er
hyggilegast. Ágreiningurinn
milli Adenauers og Erhard.s
hefur styrkt aðstöðu hans svo
nm munar.
Slettirekuskapur
í Brussel
Meginágreiningur kanzlarans
og efnahagsmálaráðherrans
varðar stefnuna gagnvart Efna-
hagsbandalagi Evrópu. Aden-
auer er gramur yfir aðgerðum
Erhards í Brussel í vikunm
sem leið og fullyrðir að hann
hafi haft afskipti af málum sem
honum komu ekki við. 1 bréfi
spurði hann Erhard hvort hann
hefði ráðgazt við Schröder ut-
anríkisráðherra áður en hann
fór til Brussel. Sakaði hann
Erhard um að hafa farið út fyr-
ir verkahring sinn.
Það er vafalaust að Aden-
auer er fokreiður vegna vin-
semdar Erhards gagnvart Bret-
um en andstöðu við de GauIIe.
Auk þess greinir þá á um fleiri
mál. Adenauer styður kröfu
vestur-þýzku kolanámueigend-
anna um að þeár þurfi ekki að
keppa við ódýra eldsneytlsolíu
en Erhard vill flytja æ meiri
"'iu inn í Iandið.
Hver fór með bréfin í blöðin?
Nú vill Adenauer kanna
hvernig hluti af bréfaskiptum
beirra Erhards komst til blað-
anna. Kanzlaraskrifstofan hef-
ur ekki komið þeim áleiðis. í
efnahagsmálaráðuneytinu er
fullyrt að Erhard hafi ekki lát-
ið neitt síast út.
Mona Lisa fyrir
200 krónur
Þar með væri málið útrætt
ef ekki hefði komið til annar
atburður sem mjög hefur verið
ræddur í frönskum blöðum að
undanförnu.
Maður er nefndur Mr. Hekk-
ing. Hann er 77 ára að aldn,
fomminjasali og safnari í
Grasse nálægt Nissu í Frakk-
landi. Hekking þessi boðaði til
blaðamannafundar og skýrði
frá því' að í hans eigu væri
önnur Mona Lisa og væri hún
að minnsta kosti jafn-ekta og
sú frá Louvre og ef til vill
betra listaverk. Hann keypti
það árið 1954 af skransala og
lét fyrir það 30 franka — rúm-
lega 250 krónur. Kunnir ítalsk-
ir sérfræðingar sem litið hafa
á málverkið hjá Hekking telia
engan vafa á því að það sé
málað á vinnustofu Leonardos
da Vincis. Meðal þeirra sem
hafa gefið bennan vitnisburð
er Giorgi Nicodemi prófessor.
sérfræðingur mikill í verkum
meistarans og yfirmaður da
Vincisafnsins.
Kostaði forðum
4000 ^ullflorínur
Hekking gengur lengra. Hann
segir að sín mynd sé frum-
mynd frá 15. öld en Louvre-
myndin sé miklu yngri eftir-
mynd. Fornminjasalinn rekur
sögu myndarinnar. Francis I
keypti myndina af Leonardo
da Vinci fyrir 4.000 gullflorín-
ur og var henni fenginn stað-
ur í Louvresafninu. Þaðan var
henni stolið á dularfullan háti
árið 1912. Hekking telur að
myndin sem safnið fékk aftur
sé eftirmynd. Sjónarvottar segja
að litimir í mynd Hekkings
séu skírari cg biartari. and-
litsdrættimir enn dularfyllri og
brosið sé jafnvel mun fegurra.
kounlnsrar
Þeim sem látið hafa til sín
'’evra um mál betta má skipfa
< brjá hópa. Sumir segja að
myndin í Louvre sé sú ekta.
aðrir eru á algiörlega öndverð-
"m meiði. Þriðji hópurinn telur
að báðar myndimar séu ekta
ng séu bær tvö tilbrigði við
sama viðfangsefnið.
Sérfræðingar seg.ia að mjöa
erfitt sé að fá úr bessu skorið
bar sem aðeins 25 verk eftir
Leonardo da Vinci hafi varð-
veitzt til þessa dags. Þar af
1oiðandi er erfitt að ákvarða
einhver meginatriði sem sam-
°'.°tnleg væru öllum mvndu"'
cnillingsins og greina bannie
myndir hans örugglega frá ann-
"rra. Þessu halda franskir sér-
fræðingar miög á lnft.i. en hegð
"n þeima öll er heldur ei"
kennileg um þessar mundir
^vprsvern!) oínmHt W'”
Það er eftirtektarvert að full
yrðingu Hekkings hefur aldrei
verið vísað á bug á opinberum
vettvangi. Enn markverðara er
að málið skyldi verða sett A
dagskrá einmitt begar slík at
hygli beinist að Monu Lisu
stjórnmálamamenn verða að
notfæra sér sérhvern atburð
sjálfum sér til framdráttar.
Mona Lisa brosti sínu eilífa
brosi. Jackie Kennedy brosti
Iíka, en á ákaflegan veraldleg-
an og vesturheimskan hátt, er
Erhard efnahagsmálaráðherra (66 ára) og Adenauer ríkiskanslari (87) sáust síðast hlið við hlið
er þeir sátu á ráðherrabekknum undir umræðum þingsins um utanríkismál fyrir tæpum mánuði.
Skerst í odda á milli Adenauers og Erhards
Klofningur innan vestur-
þýzku ríkisstjórnarinnar
Alvarleg átök eiga sér nú stað innan vestur-
þýzku stjórnarinnar. Eigast þar við Adenauer
gamli ríkiskanzlari og Erhard efnahagsmálaráð-
herra. Kanzlarinn sakar efnahagsmálaráðherrann
um að brjóta í bága við stefnu stjórnarinnar varð-
andi EBE, vera ekki nógu hliðhollur de Gaulle en
of meðmæltur Bretum og Bandaríkjamönnum.
eiginmaður hennar ræddi um
að Bandaríklin yrðu að skapa
sinn eiginn menningarher. Þetta
var vísbending til áætlana de
Gaulles um sérstakan kjarn-
orkuher franskan; og Malraux
ráðherra brosti seyrðu brosi.
Skrúðfylking aðdáenda fylgdi
Monu Lisu til skips í París, og
þúsundir aðdácnda tóku á móti
henn'i í Nevv York. Þar gánga
tíu þúsund manns fram hjá
meistaraverki Leonardos da
Víncis daglega.
Mona Lísa — ekki hefur mcira vcrið rætt um nokkra aðra and-
litsmynd. Leonardo da Vinci málaði hana í Florens, síðan lá
Ieiðin til Mílanó og loks til Frakklands. Nú sem stendur er hún
stödd í Vesturheimi.
vegna ferðalags hennar til
Bandaríkjanna. Hekking eign-
aðist mynd sína árið 1954. Hvi
þagði hann svo lengi? Og Mal-
raux ráðherra og forstjórar
Beaux Arts sem allir vissu um
myndina? Hver er meginorsök
hinna skyndilegu umræðna og
hversvegna hófust þær einmitt
nú?
Mona Lisa til USA eða
USA til Monu Lisu?
Mikið hefur verið rætt um
þetta atriði meðal þeirra
Frakka sem áhuga hafa á list-
um. Rétt er að hafa i huga að
á sínum tíma vakti tilkynnins
Malraux urn væntanlega
Bandaríkjaför Monu Lisu mikla
öldu mótmæla í París. Ýmsir
listamenn og listfræðingar létu
hafá það eftir sér að Banda-
ríkjamenn gætu komið til
Louvre ef þeir endilega vildu
leiða Monu Lisu augum. Þeir
sögðu að slík verðmæti ætti
ekki að lána út úr höndunum
á sér og annað eftir því. Þeir
bentu einnig á að ýmsar
franskar ríkisstjómir hefðu
þegar selt bandarískum söfnum
hundruð verðmætra málverka.
Það er alkunna að á tímabili
keyptu margir milljónamæring-
ar í Vesturheimi heilu miðalda-
kastalana af Beaux Arts eða
einkaeigendum og fluttu þá 1
vandlega númeruðum múr-
stykkjum yfir hafið. Þar end-
urreistn, bandarískir arkitektar
bessar sögufrægu byggingar os
bjuggu þær öllum nútíma þæg-
indum. „Mun Mona Lisa snúa
aftur til okkar?“ spurðu lista-
mennimir og listfræðingamir i
blaðagreinum sínum.
Ein í París —
^nnur í New York
Og nú er rétt að koma að
kjarna málsins. Þau öfl eru tii
í Frakklandi sem ekki væru frá
bví að uppfylla löngun Banda-
ríkjamanna til að komast yfir
mestu listaverk heimsins. En
samkvæmt sjónarmiði frönsku
b.ióðarinnar kemur ekki til
mála að selja Monu Lisu. En
málið myndi horfa öðru vísi við
ef til er önnur Mona Lisa t
fullu gildi. önnur Mona Lisa
myndi vera í Louvre en hin i
New York. Allir gætu vel við
unað. Því vaknar sú spurning
hvort betta sé ef til vill ástæð
an til þess að hinni æsileg"
fullyrðingu Hekkings hefur ekk>
verið vísað á bug. Ef Monn
Lisa frá Grasse verður viður-
kennd tvíburasystir hennar f
Louvre þá gætu Bandaríkja-
menn fengið þá fyrrnefndu.
Auðvitað getur ekki orðið af
þessu nema báðar myndimar
væru úrskurðaðar ekta. Ef
svo fer hefur þriðji hópurinn
haft á réttu að standa: Leon-
ardo da Vinci málaði ekki eina
Monu Lisu heldur fleiri. Tvær
hafa fundizt, en það merkir
ekki að fleiri séu ekki til.
Hefjið leitina!
Ævintýrið er sannarlega ekki
enn á enda runnið. Allir þið
sem gaman hafið af því að
snuðra á hanabjálkum og i
skrankompum, gömlum fom-
sölum og þessháttar stöðum —
hefjizt handa, leitið að Monu
Lisu. Hver veit nema að undir
ryklagi eða málningarhúð ann-
arrar myndar leynist enn eitt
dularfullt Monu Lisu-bros.
OAS>mönn-
iim sleppt
Tíu meðlimir frönsku hermd-
arverkasamtakanna OAS voru
látnir lausir fyrir nokkrum
dögum eftir að hafa setið um
vikutíma í varðhaldi í Madrid.
Menn þessir voru yfirheyrðir
meðan þeir sátu inni. Er beim
var sleppt var þeim sagt að
þeim yrði vísað brott frá Spáni
ef þeir hefðu í frammi ein-
hver.ia starfsemi gegn de
Gaulle.
Cinrnerið Kúbu,
?e?ir ^ennedy
WASHINGTON 6/3 — Siðdegis
í gær hélt Kennedy Bandaríkja-
forseti blaðamannafund Hann
sagði að Bandaríkjamenn vaeru
reiðubúnir að ræða sérhverja
breytingartillögu sem banda-
mennirnir í Vestur-Evrópu
kynnu að gera við bandarísku
áætlunina um sameig''nlegan
kjarnorkuher Atlanzhafsbanda-
lagsins.
Hann sagði að brottflutning-
ur sovézkra hermanna frá Kúbu
gengi ekki nógu fl.jót'. fyrir sig
og skoraði á ríkin í Suður-
Ameríku að einangra Kúbu,
<