Þjóðviljinn - 12.05.1963, Blaðsíða 6

g SÍÐA
ÞlðÐVILHNN
Sunriudagur 12. maí 1963
,Getur auðvaldsskipulagið lifað slíkt af?"
Ofreskja atvinnuleysism
hrjáir bandarískan verkalýð
„Fátækt í alsnægtunum miðjum“, þannig Iýsir
bandaríska vikuritið NEWSWEEK atvinnuleys
inu sem nú hrjáir bandarískan verkalýð. Sam-
kvæmt hagskýrslum eru 4,5 milljónir Bandaríkja-
manna atvinnulausir, það er 6,1 prósent af öllum
vinnufærum mönnum í landinu. Og það eru ekki
aðeins þessar 4,9 milljónir manna, sem líða skort
vegna atvinnuleysisins. Margir atvinnuleysingj-
amir eru fjölskyldufeður og böm þeirra verða
éinnig að taka afleiðingum „efnahagsvandamáls
Bandaríkjanna númer eitt“, eins og Kennedy for-
séti nefnir atvinnuleysið.
11.- marz síðastliðinn gaí
Kennedy þinginu skýrslu um
atvinnulcysið og fullyrti að 32
millj. Bandaríkjamanna Iifðu á
mörkum örbirgðarjnnar.
Hvemig lifir einn hinna 32
milljóna og fjölskyldna hans?
Newsweek hefur rætt við einn
slíkan, atvinnulausan stálverka-
mann, Alfred Michel að nafni.
Ef Michel og kona hans væru
ein saman, myndi hann ekki
kvarta. En þau eiga tvær dæt-
ur, 14 og 16 ára. „Mín vegna
gerir þetta ekki svo mikið til“;
segir Michel og rödd hans
skelfur af geðshræringu, „en
það eru stúlkurnar. Þær eru
að vaxa upp. Þær vilja fara á
böll, í samkvæmi og þess hátt-
ar. Þær þurfa fallega kjóla og
þess háttar, svo að þær skamm-
ÍsÞsin ekki, svo að þeim finn-
jst ekki að þær séu öðruvísi
en annað fólk. En ég get ekki
veitt þeim þetta. Ég get ekki
veitt þeim neitt“.
Michel er orðinn 54 ára og
þar með „of gamall“ til að
vinna. Sömu söguna er að segja
um þriðjung þeirra Bandaríkja-
manna sem hafa verið atvinnu-
lausir langtímum saman. „Þeg-
ar érfitt er að fá vinhu“, hef-
ur Wirtz atvinnumálaráðherra
Bandarikjanna sagt, „er dagur-
inn þegár maður yfir 45 ára
- aldur missir vinnu sína, dagur-
inn þegar hann verður gam-
all“.
Ónotaðar verksmiðjur
A sama tfma og fjöldi stál-
vérkamanna er átvinnulaus,
notar stáliðnaðurinn í Banda-
ríkjunum ekki alla framleiðslu-
mðgtiléika síná. Vélar og verk-
smiðjur stahda ónotaðar. Fram-
leiðslan nemur 110 milljónum
smálesta á árþ endá þótt
unnt væri að framleiða 160
milljónir. Hráefni og vinnu-
krafti er kastað á glæ og fólk
eins og stálverkamaðurinn Mi-
chel og fjölskylda hans liður
skort af þeim sökum.
Kennedy hefur skýrt frá því
að Bandaríkin hafi vegna at-
vinnuleysisins misst einn millj-
arð vinnudaga á síðasta ári.
Kynþáttamisrétti
Negramir í Bandaríkjunum
verða harðast úti vegna at-

■ ■< >
T.

vinnuleysisins. Þeir eru ráðnir
síðást og fyrst sagt uþp. 1
Chicago til dæmis éru negrarn-
ir 13 prósent af vinnukraftin-
um en 40 prósent hinna at-
vinnulausu í borginni eru negr-
ar. Samkvæmt skýrslum sam-
takanna NAACP, sem vemda
réttindi blökkumanna, er hið
sama upp á teningnum í borg-
um eins og Detroit, Philadelp-
hia, St. Louis og í heldurminni
mæli i Los Angeles og New
York. Sá stjómarmeðlimur í
NAACP sem fer með atvinnu-
mál, Herbert Hill, hefur sagt:
„Fyrir hvítu mennina er þetta
mikil kreþpa, fyrir negrana er
þetta kreppa á hástigi“. Hill
sakar bandaríska vihnuveitend-
ur um að gera upp á milli
manna eftir litarhætti.
Newsweek segir frá negran-
um Buster Taylor. Hann hefur
verið atvinnulaus í tvo mánuði
en þá vann hann við grænmet-
isgeymslu. „Þeir gefa mér
nokkrar kartöflur eða kálhöf-
'tTð áem þéir géta TkkT notáð og
þannig komumst við hjá því að
svelta heilu hungri“, sagði
Taylor við blaðamennina.
Nagandi ótti
Blaðið skrifar um hinn „nag-
andi ótta“ meðal atvinnuleys-
ingjanna. Þeir óttast að þeir
muni alltaf verða utanveltu viö
atvinnulifið enda þótt efnahag
ur Bandaríkjanna batni.
Frelsi undan óttanum, frels
undan neyð, voru tvær af fjór
um téguhdum frelsis sem Roos
welt Bandaríkjaforseti lýsti yf
ir á stríðsárunum að væru
markmið lýðræðisins. En slík'
frelsi hefur kapítalisminn ekk
veitt bandarísku þjóðinni held-
ur öryggisleysi og ótta vegna
morgundagsinsj
En Newsweek sér ejnnig
hinar ljösu hliðar vandamáls-
ins: „Minniháttar kvikmynda-
stjörnur og japanskar dans-
meyjar sem leita eftir styrk
geta jafnvel gert heimsóknina
á atvinnuleysisskrifstofiina í
Hollywood þægilega fyrir at-
vinnuleysingjana“.
Atvinnuleysinginn John Smith
fær kanski að standa í biðröð
fyrir aftan kvikmyndastjörnu
áður en hann hverfur heim til
konu og svangra barna.
Atvinnulaus negri, Buster Tay-
lor: — Þeir gefa mér nokkrar
kartöflur eða kálhöfuð sem
þeir geta ckki notað og þannig
komumst við hjá því að svclta.
Atvinnulaus stáívérKartiáou),
Alfred Michel: — Mín vegna
gerir þetta ekki svo mikið til,
éri ég á tvær dætur . . .
Gcorge Mcany, formaður verka-
iýðssamtakanna — falsaðar töl-
Þrúgur reiðinnar
Newsweek ræddi við at-
vinnulausan landbúnaðarverka-
mann í Kaliforníu. Hann heitir
Antonio Moreno og er 61 árs
að aldri. Hann á aðeins eina
ósk: „Ég óska mér stöðugr-
ar atvinnu og sanngjarnra
launa fyrir vinnu mína“. En,
segir Newsweek, vegna þess
að hann er laUsafnaður í land-
búriaðinum eru ehgár líkur til
að hann fái ósk sína uppfyllta.
Hann má kallast hamingjusam-
ur ef hann fær nókkra at-
/innu. „Ástandið hefur aðeins
;reytzt smávægilega frá því
íohn Steinbeck lýsti hræðileg-
im aðstæðum þeirra í skáld-
;ögu sinni „Þrúgur reiðinnar“.
Með þeirri tækni sem Banda-
■íkin hafa yfir að ráða getur
einn bandarískur verkamaður
framleitt nógar nauðsynjavörur
handa sjálfum sér og sex öðr-
um Bandaríkjamönnum og yrði
bó mikið eftir til útflutnings.
En auðvaldsskipulagið gerir það
að verkum að 32 milljónir
Bandaríkjamanna lifa samt sem
áður „á jaðri örbirgðarinnar",
eins og Kennedy forseti orð-
aði það.
„Öskuhaugnr iðn-
aðarins“
Newsweek segir, að sam-
kvæmt opinberum skýrslum
séu 4,9 milljónir atvinnulausra
í Bandaríkjunum og bætir við:
.Þár við bætist, að einn af
iiverjum fimm (20%) af vinnu-
færum Bandaríkjamönnum
mun vera án atvinnu á ýms-
um tímum í ár. Að minnsta
kosti 2,6 milljónir verkamanna
nunu neyðast til að vinna að-
úns stund og stund þar sem
• stöðuga atvinnu er ekki að
hafa .... — og vandamálið
'erður stöðugt örðugra við-
'angs“.
Blaðið segir að „milljónum
innufúsra verkamanna sé
íastað á öskuhauga iðnaðar-
ns“. Samkvæmt nýjustu stjórn-
arskýrslum hafa 2,2 milljónir
verkamanna verið atvinnulausir
svo lengi að þeir hafa tekið
út allan þann atvinnuleysis-
styrk sem þeim stendur til
boða, „og sú tala lækkar um
40.000 á viku“.
Draugaborgir
Bandaríski blaðamaðurinn
John Lindsay fór fyrir skömmu
til fylkisins Kentúcky til að
semja frásögn um koláhéruðin
í Bandaríkjunum, en þar er
ástandið einna verst. Lindsay
heimsótti námuverkamanninn
Ellis Grigsby. Hann er 46 ára
að aldri, fimm barna faðir og
hefur verið atvinnulaus frá því
í septerriber. Blaðamaðurinn
spurði hvernig honum tækist
að sjá sjálfum sér og fjölskyldu
sinni farborða án atvinnu. „Ja,
að mestu leyti lifum við á
sníkjum“, var svarið. „Ég á þrjú
börn sem ganga í skóla og eitt
heima“ bætti hann við. „Við
fáum mat af offramleiðslubirgð-
um ríkisins. En ég get ságt
ykkur að maturinn er ekki
nægilegur. Við sveltum ekki, en
maturinn er ekki nægilegur“.
1 heimahéraði Grigsby, Perry
County, unnu áður fyrr 14.000
verkamenn i námunum. Nú
starfa þar 5000. Svipað er upp
á teningnum hvarvetna í kola-
héruðum Bandaríkjanna. Héil-
ar borgir hafa verið yfirgefnar
vegna þess að fólkið fékk enga
Ellis Gngsby, „ stáivéiis<í..ia6ur: vxo svt.mm ekK
en maturinn er ekki nægilegur.
atvlnnu. Slíkar borgir kallast
di’augaborgir. í Bandaríkjunum
skipta þær hundruðum. Blaða-
maðurinn Roul Tunley hefur
lýst einni þeirra í blaðinu
Saturday Evening Post:
„Stotcsbury er ótrúlega ó-
bugnanleg draugaborg. Ég kom
að röðum galtómra, grárra húsa
sem voru að hruni komin. Hér
óg þar bjó fjölskylda í ómáluð-
um skúr innan um skran og
i'lgresi. — Á götunum léku
sér fáein þögul börn skítug
í framan. AIIs staðar var að-
éins lítilfjörlég starfsemi og
enn minni von“.
Falsaðar tölur
Allt frá því að heimsstyrjöld-
inni lauk, hefur atvinnuleysið
vaxið stöðugt í USA. Auk þess
hefur það magnazt í efnahags-
kreppum, sem orðið hafa á
fárra ára fresti, æ tföar og tíð-
ar. Kennedy gerir ráð fyrir að
atvinnuleysið aukist enn. Hann
kennir vélvæðingu í landbún-
aði o.g iðnaði um. Newsweek
skýrir frá því að talið sé að
vélvæðingin geri vinnu 1,5
milljóna Bandaríkjamanna ó-<^
þarfa á ári hverju.
George Meany, formaður
bandarísku verkalýðssamtak-
anna, AFL-CIO, hefur nýlega
látið í Ijós að hann efaðist um
að auðvaldskerfið gæti lifað af
þegar atvinnuleysið væri stöð-
ugt yfir 5 prósentum. Fyrir-
menn verkalýðssamtakanna
fullyrða að hinar opinberu töl-
ur um fjölda atvinnuleysingja
séu rangar. Það sé ekki aðeins
4,9 milljónir Bandaríkjamanna
án atvinnu heldur 5,6 millj- ;
ónir“.
„Þeysandi sósíalismi“
Formaður bandarískra stál-
verkamanna, David J. McDon-
ald hefur tekið svo til orða:
„Því hefur verið spáð að í
framtíðinni verði 18 milljónir
atvinnuleysingja í Bandaríkj-
unum. Ef af þvi verður niun
það hafa stjórnmálalega spreng-
ingu í för með sér cg slíkt
gæti ekki endað öðruvísi en
með þeysandi sósíalisma......“
Þessi orð bera ekki vott um
stuðning við sósíálismann. En
í þeim felst viðurkenning á
því að sósíalismi væri lausn
vandamálsins, endanleg og
raunhæf lausn. í sósíalistískum
áætlunarbúskap þekkist ekki
atvinnuleysi. Sósíalistísku ríkin
vélvæðast ört en það hefur
ekki í för með sér atvinnu-
leysi heldur velmegun. Sósíal-
isminn tryggir efnalegt öryggi
manna og því hefur hann ver-
ið tekinn upp í þriðjungi heims-
byggðarinnar. Útbreiðsla hans
mun ekki stöðvast — cnda þótt
mikið vatn muni renna til sjáv-
ar áður en „þeysandi sósial-
ismi“ heldur innreið sína í
Bandaríki Norður-Ameríku.
Nektarmyni
Abdulla al Sallal, fórseti j
Jemen, hefur sakað konungs-
sinna fyrr að berjast gegn
byltingunni með því að dreifa
myndum af nöktum stúlkum yf-
ir allt Jemen.
Forsetinn hélt útvarpsræðu
um mál þetta og lýsti því yfir
að þéir sem hefðu slíkar mynd-
ir í fórum gætu átt von á
strangri refsingu.
Hörmuleg flugslys um fyrri helgi
54 fórust í Kði
A . , : ,.J jr riegrár safráSt santan á götuhöríilim t Atlanta. Þéir Vohást éftir því að einhver sem á leið .. nihjá fái þá til að
vinna fyrir sig dagsverk. Þannig er ástandið hvarvetna i Suðurríkjunum. H’utfallslega eru margir fleirj negrar eu hvitir at-
vinnulausir í Bandaríkjunum.
rún—35
DOULA, Kamerún 6/5 —
Alls létu 54 manns lífið þég-
ar farþegaflugvél af gérðinni
DC6 rakst á brún Kamérún-
fjállsins á laugardaginn. 55
manns voru um borð, en
í dag fundu björgunarsvéitir
einn mann lifandi í flakinu.
Flugvélin var ejgn afríkanska
f’ugfélagsins Air-Afrjque og var
á leið frá Doula til Lagos í
Nígeríu. 48 farþegar og sjö
manna áhöfn voru um borð í
yélinni. Það var ágætis veður og
“Qtt skyggni þegar slysið varð
o» eru orsakir þess enn ó-
kunnar, en samkvæmt fréttum
frönsku fréttastofunnar AFP
heyrðist kröftug sprenging á
;þessu svæði á þejm tíma sem
fijila-iu lít
i,e1
flugvélin áttj að ‘fljúga yfj
það.
Léitárflokkar sém fundu slvs
staðinn úr flugvél í dag sái
engan lifándi en i^r björguriar
svejtir komu á staðirin furidi
þær þrjá menn á Jífj. Einn d(
þó stuttu síðar og annar lézt .
leiðjnni niður fjallsiilíðina Slys
staðurinn er í næíf'j 400 metr;
hæð.
í Brasiiíu varð línnic hörmu
legt flugslys aðfarhnótt lau'r'”‘
dagsins. Þar fórúét a.m.k. 3:
manns þegar farþégaf’uavél a
gerðinni Convair hranaði niðu
á þrjár byggirigar(a Sao Paulð
Flugvéljn var að .þevgia til
lenda á flugvelliR. brasilí
flugfélagsins Cruzpifo de Sul
Allir fórust í fliigvéiinni. et
enginn af þeim sem’- í bygging
unni voru.