Þjóðviljinn - 20.06.1963, Blaðsíða 3

Fimmfudagur 20. Túiií 1963
ÞJCÐVILIINN
SÍÐA 3
Sovétríkin hafa enn sannað yfirburði sína
Valentína og Bikovskí lentu í
gær skammt hvort frá öðru
MOSKVU 19/6 — Sovézku
geimfararnir, þau Valentína
Teresjkova og Valeri Bikov-
skí, komu aftur til jarðar
í morgun og lentu þau
geimförum sínum skammt
hvort frá öðru í Kasakstan.
Þau höfðu bæði unnið ein-
stæð afrek: Hún hafði ver-
ið fyrst allra kvenna til að
fara út í geiminn og hann
hafði lagt að baki lengri
leið úti í geimnum en
nokkur annar maður á
undan honum, eða 3,5
milljónir kílómetra.
Það var Krústjoff forsætisráð-
herra sjálfur sem tilkynnti mid-
stjórnarfundi Kommúnistaflokks-
ins í Moskvu um hin farsælu
ferðalok.
— Ég hef rétt í þessu talað
við Valentínu 1 símann, og ég
sagði henni að ekki væri annað
að heyra á henni en að hún
kæmi úr samkvæmi en ekki úr
geimferð, sagði Krústjoff.
Fagnaðarlæti
Fregnin um hina farsælu lend-
ingu vakti mikinn fögnuð i
Moskvu og þúsundir hlupu út á
götur og torg til að láta í ljós
gleði sína. Þar bar hvað mest
á húsmæðrum og skrifstofustúlk-
um.
Búizt er við geimförunum
tveimur til höfuðborgarinnar um
næstu helgi og munu þau vafa-
laust fá góðar viðtökur.
Valentína Ienti á undan
Geimfar Valentínu, Vostok 6.,
Fyrsta konan sem út í geiminn
fór, Valentína Teresjkova, er
fríðleiksstúlka
lenti fyrst, kl. 8.20 eftir íslenzk-
um tíma, um 620 km íyrir norðan
Karaganda í Kasakstan. Bikovskí
lenti tæpum þremur timum sið-
ar, kl. 11.06, urn 540 km frá
Karaganda. Það voru þannig
ekki nema um 80 km milli lend-
ingarstaðanna, en það þykir lítil
fjarlægð á geimferðavísu.
Bikovskí setti met
Bikovskí hafði verið lengur á
braut umhverfis jörðina en nokk-
ur annar maður eða fjóra sólar-
hringa, 23 stundir og 54 mínút-
ur, eða rétt rúmum sólarhringi
lengur en Andrian Nikolaéff,
sem í ágúst í fyrra var rétt
tæpa fjóra sólarhringa á braut.
Hann fór 82 umferðir um jörðu.
Vanentína var nærri þ\n jafn-
lengi á lofti og Popovitsj sem
var með Nikolaéff í ferðinni í
Valerí Bikovskí í majórsbúningi
sínum, en hann hcfur nú verið
sæmdur ofurstatign.
fyrra, en fór 49 umferðir um
jörðu.
Lengstu geimferð Bandaríkja-
manns fór Gordon Cooper í síð-
asta mánuði, og fór hann 22
umferðir um jörðu.
Geimfararnir munu hvílast um
sinn suður í Kasakstan og sér-
fraeðingar skoða þau til að kom-
ast að þvi hvort þau hafa orðið
fyrir nokkru hnjaski á ferðum
sínum.
Tassfréttastofan segir um
þessi síðustu geimafrek Sovét-
ríkjanna að þau gefi ekki ástæðu
til að ætla að biiið milli þeirra
og Bandaríkjanna haíi nokkuð
mjókkað. síðan geimöldin hófst
fyrir tæpum 7 árum. Tass bendir
einnig á að Bandaríkjamenn geri
ekki ráð fyrir að senda neinar
konur á braut, a. m. k. ekki
næstu árin.
Sigur fyrir jafnréttið
Þá segir fréttastofan um geim-
ferð Valentínu að hún sé sigur
í jafnréttisbaráttu kvenna og
sönnun þess að þær standi körl-
um fyllilega á sporði í áræði og
dugnaði, líkamlegri hreysti og
þekkingu.
Mikill vísindaárangur varð af
þessum geimflugum, einkum
varðandi vitneskju um áhrif
langvarandi dvalar í þjmgdar-
leysi á mannslíkamann, segir
Tass, og tekur jafhframt fram,
að geimförin hafi verið svo rúm-
góð að farþegar þeirra gátu
hreyft sig um þau að vild. Þá
bendir Tass á að sovézkir geim-
farar hafi nú samtals lagt að
baki 10 milljónir kílómetra úti í
geimnum, en bandarískir aðeins
1.5 milljónir.
15 ~ y" •• ** 1
Kynþáttafrumvörpin
lögð fyrir þingið
WASHINGTON 19/6 — Kenn-
edy forseti lagði I dag fyrir
Bandaríkjaþing fruxnvörp þtiu
sem hann hafði boðað til að
draga úr kynþáttamisréttinu í
Bandarikjunum.
f frumvörpunum er gert ráð
fyrir að bönnuð verði öll mis-
munun kynþátta í gistjhúsum,
veitingahúsum. verzlunum,
skemmtistöðum, leikhúsum o.s.
frv. Auk þess er gert ráð fyrir
að dómsmálaráðherrann fái
heimild til að höfða mál fyrir
sambandsdómstólum gegn öll-
um stjórnum opinberra skóla
eða annarra menntastofnana
sem halda áfram að gera upp
á milli fólks af kynþáttaástæð-
um þrátt fyrir níu ára gamlan
úrsknrð hæstaréttar um að
það sé brol á iandslögum.
f frumvörpum forsetans er
gert ráð fyrir ýmsum raunhæf-
um aðgerðum til að draga úr
misrétti því sem blökkumenn
eru t.d. beittir á vinnumarkaðn-
um og til að bæta hag þeirra
að öðru leyti.
Adsjúbei á miðstjórnarfundi
Auiyaldii er rotið þrátt
fyrir auglýsingaskrumið
Macmillan, forsætisraðherra Breta, a nu mjög
vegna Profumomálsins og er lítill vafi talinn
verða honum að falli.
hann kom á þingfund
i vök að verjast
á, að það muni
Myndin sem tekin er af honum þegar
mánudaginn þar sem Profumomálið var
til umræðu sýnir að hann hefur Iátið á sjá upp á síðkastið.
Scotland Yard á að
yfirheyra Profumo
Aldo Moro
Pietro Nenni
LONDON 19/6 — John Profumo
hermálaráðherra. sem varð að
segja af sér embætti út af
kvennamálum sínum og virð-
ist nú vera að fella Macmill-
an, verður kallaður fyrir brezku
rannsóknarlögregiuna, Srotland
Yard, og yfirheyrður um tengsl
sín við Stephen Ward, sem á
sínifm tima kom honum í kynni
við „fyrirsætuna“ Christine
Keeler, en situr nú í fangelsi,
ákærður fyrir vændismiðiun.
Það var Ward sem varð
Profumo að falli með því að
gera heyrum kunnugt að ráð-
Miðstjórn sósíalista hafnaði íhaldsstefnu Nennis
Búizt við að aftur verði ef nt
til kosninga á Ítalíu í haust
MOSKVri 19/6 — Fundur mið-
stjórnar Kommúnistaflokks Sov-
étríkjanna, sem um 330 mið-
stjórnarmenn og fulltrúar iðnað-
ar, vísinda og lista sitja, hélt
áfram í Moskvu í dag og var
Alexei Adsjúbei. ritstjóri „Is-
vestfa“ og tengdasonur Krústj-
offs heiztur ræðumanna.
— Okkur hefur farið heijmik-
ið fram síðasta áratuginn, sagði
hann. Við höfum lært að horf-
ast betur en áður í augu við
staðreyndir og móta athafnir
okkar eftir því. Við höfum vax-
ið að sannleika og áræðni.
Andstæðingar okkar skelfast
vaxandi áhrif kommúnismans
og þeir hafa glatað voninni um
að geta sigrað Sovétríkin og önn-
ur sósíalistísk ríki með hervaldi.
Við munum einnig bera sigur-
orð af þeim í hinni hugmynda-
fræðilegu baráttu. Ef dæma
ætti eftir sýnigluggum og aug-
lýsingaskrumi auðvaldsþjóðfé-
lagsjns væri það gallhraust, en
það er rotið og á sér ekki við-
reisnar von. sagði Adsjúbei.
Hann réðst gegn einsýni og
kreddufestu Qg vanmati á við-
horfum og óskum einstaklings-
ins og deildi á fræðimenn 5em
skrifuðu þykk heilaspunarit. þar
sem hvergi væri komið nálægt
þeim málum sem öllu skipta;
hvernig bezt og fljótast megi
bæta kjör fólksins.
RÓM 19/6 — Allar horf-
ur eru nú taldar á því aS
efnt muni verSa til nýrra
þingkosninga í haust,
eftir aS séS er aS ekki
ætlar aS takast samstarf
milli Kristilegra demó-
krata og hinna gömlu
samstarfsflokka þeirra
annars vegar og sósíalista
hins vegar. Nenni, foringi
sósíalista, hafSi beitt sér
fyrir því samstarfi og gert
um þaS samning viS Moro,
forsætisráSherraefni Kristi-
legra, en miSstjórn sósíal-
ista hafnaSi samningnum
og Nenni sagSi þá af sér
formennsku flokksins.
Þegar svo var komið gekk
Moro, sem er framkvæmdastjóri
Kristilegra og valdamesti mað-
ur flokksins nú, á fund Segni
forseta og tilkynnti honum að
hann gæfist upp við stjórnar-
myndun. Búizt hafði verið við
að Segni myndi þá biðja Fanfani,
fyrrverandi forsætisráðherra úr
flokki Kristilegra, að reyna
stjómarmyndun, þar sem sósíal-
istar myndu fremur sætta sig
við hann en Moro. Úr því varð
þó ekki, heldur leitaði hann til
Leone. forseta þingsins.
Minnihlutastjórn tH bráðabirgða
Það þykir benda ótvírætt til
þess að stjóm Kristilegra hafi
ákveðið að hætta við frekari til-
raunir til að mynda samsteypu-
stjóm með þinglegum stuðningi
sósíalista, og muni Leone ætlað
að mynda minnihlutastjóm
Kristilegra einna og sitji hún
aðeins til bráðabirgða, komi fjár-
lögum gegnum þingið og efni
síðan til nýrra kosninga i haust.
Afsögn Nennis
Ekki hafa borizt nákvæmar
fréttir af því sem gerðist á mið-
stjómarfundi sósíalista í gær, en
honum lyktaði sem áður segir
með því að meirihluti miðstjóm-
arinnar hafnaði samkomulagi
Nennis og Moros um stefnuskrá
nýrrar stjómar. Meirihluti hægri-
manna í miðstjóminni, sem
Nenni er foringi fyrir, er mjög
. naumur, eða aðeins rétt rúmur
helmingur áttatíu fulltrúa. Einn
helzti liðsmaður Nennis í átök-
um innan miðstjómarinnar und-
anfarin ár, Lombardi. mun nú
hafa brugðizt honum og hefur
það sennilega riðið baggamun-
inn.
1 samkomulagi því sem Nenni
hafði gert við Moro voru ýmsar
tilslakanir, sem vinstrimenn og
jafnvel sumir hægrimenn flokks-
ins gátu ekki sætt sig við. Þar
mun m.a. hafa verið gert ráð
fyrir, að væntanleg samsteypu-
stjóm tæki ekki tillit til stuðn-
ings kommúnista á þingi; þannig
að þótt hún hefði unnið sigur i
atkvæðagreiðslu, myndi hún
segja af sér, ef sá sigur væri að
þakka stuðningi kommúnista.
Þetta hefði þýtt að hægri armur
Kristilegra hefði jafnan getað
komið í veg fyrir að umbótamál
næðu fram að ganga eða þá að
stjómin félli.
Þegar samkomulaginu hafði
verið hafnað, sagði Nenni og
framkvaemdanefndin sem öll er
skipuð hans mönnum af sér
störfum. 1 kvöld var hins vegar
samþykkt ályktun f miðstjóm-
inni þar sem neitað var að taka
afsagnir þeirra til greina.
herrann hefði logið þegar hann
skýrði brezka þinginu frá því
að ekkert „ósæmilegt“ hefði átt
sér stað milli hans og ungfrúar-
innar. Þau hittust jafnan í ibúð
Wards og þar hafði hún einnig
stefnumót sín við sovézka flota-
fulltrúann, Évgéni ívanoff.
Ein vinkona hennar hefur sagt
að ívanoff hafi jafnan komið
í heimsókn þegar Profumo hafði
lokið sinni.
Látið hefur í veðri vaka að
Ward muni verða kærður fyrir
aðrar sakir en vændismiðlun,
og gefið hefur verið í skyn að
hann kunni að verða ákærður
fyrir tilraun til njósna. Ung-
frúin hefur borið, en síðar tek-
ið þann framburð sinn aftur,
að ívanoff hefði beðið sig að
veiða hernaðarleyndarmál uPP
úr Profumo. Þeir Ward og fvan-
off voru hins vegar miklir mát-
ar meðan sá síðarnefndi var í
London.
Víttur fyrlr a8 óvirða
þingið
Formaður þingflokks íhalds-
manna, Iain Macleod, lagði í
dag fyrir þingið ályktunartil-
lögu þar sem segir að Profumo
hafi gerzt sekur um mjög víta-
verða óvirðingu við þingið. þeg-
ar hann laug að því um sam-
band sitt við ungfrú Keeler.
Búizt er við að ályktunin verði
samþykkt án atkvæðagreiðslu.
Profumo sagði af sér þing-
mennsku samhliða ráðherra-
dómnum.
Páfakjör hafíð
RÓM 19/6 — Áttatíu kardínál-
ar kaþólsku kirkjunnar komu
saman i kvöld í Páfagarði til
að kjósa nýjan páfa eftir Jó-
hannes XXIII.
Að loknum bænalestri voru
þeir lokaðir inni í sixtínsku kap-
ellunni og þar verða þeir að
dúsa þar til þeir hafa kosið
nýjan páfa, en til þess að kosn-
ing sé gild, þarf tvo þriðju at-
kvæða. eða atkvæði 54 kardín-
álanna.
Fyrstu tvær atkvæðagreiðsl-
urnar fara fram á fimmtudags-
morgun og síðan tvær aðrar síð-
degis og þannig verður haldið
áfram á hverjum degi unz nýr
páfi er löglega kjörinn.
á
s