Þjóðviljinn - 28.07.1963, Blaðsíða 10

|0 SlÐA
ÞIÖÐVIUINN -------------^-------- --------——————— Sunnudagur 28. júlí 1963
það sé fyrsta skrefið í áttina
til kynblöndunar alls hvíta kyn-
stofnsins í Ameriku.
Shipman hafði aldrei dottið
slfkt og þvilikt í hug. Hann
kinkaði kolli eins og við-
utan og sagði — Jahá. Það var
skrýtið að heyra svona ungan
mann tala svona. Þegar hann
var á aldur við Adam Cramer,
þá hafði hann einkum áhuga á
stúlkum og sjálfstaeði-----handa
sjálfum sér. Hann leit á stjóm-
mál sömu augum og stærðfræði
og heimspeki. Hann hafði áreið-
anlega aldrei verið svona alvar-
legur á svipinn!
— Þess vegna er þetta svona
mikilvægt. sagði gesturinn.
— Jahá. Tja, ég á dagblað-
ið í bænum — þér vitið það
sjálfsagt — og við börðumst
gegn þessu frá upphafi. Svo
gerðum við út sendinefnd, send-
um bænarskjal og gerðum bók-
staflega allt sem hægt var að
gera, en við hefðum svo eins
getað haldið að okkur höndum.
— Þetta var að rifjast upp fyr-
ir honum. Um tíma hafði hann
verið dálítið gramur, en baráttan
var vonlaus eins og ævinlega.
— En ég lít þannig á málið. Það
eru um það bil fjögur þúsund
íbúar í Caxton og af þessum
fjórum þúsundum eru svo sem
þrjú hundruð og fimmtíu svert-
ingjar. Sko, þeir koma ekki hing-
að lengur, vegna þess að við
notum þá ekki lengur í verk-
smiðjunni nema sem dyraverði,
og hvað ættu þeir annað að
gera? Ég á við að fólkið fær
ekki húsnæði eins og áður. Það
er of dýrt. Og hvað skeður þá?
Það sama og áður — þeir flytj-
ast yfir til Oakville. Þar er rík-
isrekstur, það vitið þér sjálfsagt,
og þar geta þeir fengið vinnu.
En þar með er þetta úr sögunni.
Ungi maðurinn hristi höfuðið
Hreyfingin gerði það að verkum
að Veme Shipman varð feginn
því, að skrifborðið var á milli
þeirra. — Ef mér leyfist að
segja það, herra minn, þá er
vandamálið miklu flóknara en
Hárqreiðslan
Hárgreiðsln- og
snyrtistofa STEINU og DÓDÓ
Langavegi 18 HL h (lyfta)
Sími 24616.
P E B M A Garðsenda 21,
sím] 33968. Hárgrejðsla. og
snyrtistofa
Dömnr, hárgreiðsla við
allra hæfi.
TJARNARSTOFAN.
Tjarnargötn 10. Vonarstrætis-
megin. — Símf 14662.
HARGREBÐSLtlSTOFA
AUSTURBÆJAR
(Maria Gnðmnndsdóttir)
Langavegi 13 — sími 14656.
— Nnddstofa á sama stað. —
svo. Skiljið þér það ekki? Stjóm-
in ætlar að nota Caxton sem
eins konar prófstein. E'f sam-
skólagangan heppnast héma, þá
fyrirskipa þeir hana alls staðar
í suðurríkjunum.
Shipman tók útúr sér pípuna.
— Ég hef ekki. .
— Ef hún heppnast héma, þá
er það upphafið að endinum,
trúið mér. Við höfum rannsak-
að þetta mál og talað við menn
í Washington og það er þetta
sem þeir hafa í huga. Þið haldið
að þeir láti staðar numið við
menntaskólann? En því fer
fjarri. Næst koma gagnfræða-
skólamir. Og áður en varir fer
allur aðskilnaður að hverfa. Þér
þekkið svertingja eins vel og ég,
jafnvel betur, og þér vitið hvað
gerist ef þeim er réttur litli
fingurinn. Hvað segið þér um
Alabama og strætisvagnana þar?
Eða allt heila standið í Norð-
urríkjunum? Er það glæsilegt?
— Tja, það er nú dálítjð
öðru vísi.
— Vitaskuld. Og hvers vegna?
Vegna þess að af öllum svert-
ingjum Bandaríkjanna eru ekki
nema fimmtán prósent í Norður-
ríkjunum. Ég þarf sjálfsagt ekki
að segja yður frá öllum þeim
erfiðleikum, sem þau fimmtán
prósent hafa valdið .. Rödd
unga mannsins var róleg og
styrk, en það var eitthvað að
gerast í rödd hans. Shipman gat
ekki sagt hvað það var. En hann
fann það
Hann byrjaði að segja, að hann
vissi fullkomlega hvemig ástand-
ið væri, en aftur var gripið fram
í fyrir honum.
— Það er ekki annað en leggja
saman tvo og tvo, herra Ship-
man. Kosningaréttur þeirrá verð-
ur rýmkaður. Þeir eru að vinna
að því í Washington. Og munið
það, að þótt hér séu aðeins þrjú
hundruð negrar, þá eru þeir
fimmtán milljónir í Bandaríkj-
unum öllum. Vissuð þér það?
— Ég vissi að talan var eitt-
hvað nærri því, já.
— Jæja, en hér er ef tjl vill
dálítið, sem þér vissuð ekki. Sam-
kvæmt skýrslum eru svertingj-
ar aðeins níu prósent af allri í-
búatölu Bandaríkjanna. Allri í-
búatölunni, skiljið þér. En hver
haldið þér að prósenttala þeirra
sé í Suðurríkjunum? 1 Askans-
as, Alabama, Florida, Louisana,
Tennesse?
— Ég veit það ekki með vissu.
— Jæja, setjum dæmið svona
upp: Af fimmtán milljónum í
Bandaríkjunum eru yfir sjötíu
og fimm prósent einmitt hér í
Suðurríkjunum. Meira en sjötíu
og fimm prósent. Ungi maðurinn
reis á fætur. Með jafnréttislög-
unum er ekkert líklegra en þeir
komi allir hingað. Og kosninga-
réttinn hafa þeir í bakvasanum!
Og þá fáum við svei mér að
finna fyrir breytingum ..
Shipman var farið að hitna
í vöngum; löngu gleymd kennd
var að vakna með honum. Ég
hef aldrei hugsað um þetta á
þennan hátt, viðurkenndi hann.
— Ég veit það, sagði ungi
maðurinn. Það gera það fæstir.
Þeir gera sér þetta ekki Ijóst.
Það er gallinn á Suðurríkjun-
um — fólkið er of opið og heið-
arlegt og ætlar engum illt. Það
trúir því bókstaflega ekki að
ríkisstjómin myndi blekkja það.
En það er einmitt það sem er
að gerast núna.
— Nú, sagði Shipman reiðilega.
Við reyndum að stöðva þetta.
Við gerðum það sem í okkar
valdi stóð. Nú er þetta orðið að
fjandans lögum.
— Er það? spurði gesturinn.
— Hvað eigið þér við með
— er það? — Auðvitað eru það
lög. Fari það kolað, ríkissak-
sóknarinn ........
— Ég hélt þetta væri lýðræði,
sagði Adam Cramer mjúklega,
næstum sakleysislega. Og ég hélt
að lýðræðisstjórn væri stjórn
sem byggði á sameinuðum vilja
fjöldans.
— Auðvitað, auðvitað.
— Og er það sameiginlegur
vilji fjöldans í Caxton að svert-
ingjar blandist hvítum ungling-
um undir einu og sama þaki?
Læri með þeim, éti með þeim,
sofi jafnvel hjá þeim? Nei.
Herra Shipman, það er hægt að
breyta lögum; það er hægt að
hætta við ákvarðanir — það hef-
ur oft og iðulega gerzt. Verka-
lýðsfélögin hafa kennt okkur
það.
Shipman sló úr pípu sinni.
Það verður enginn hægðarleik-
ur fyrir yður að kenna mér að
trúa á verkalýðsfélög, piltur
minn. Það get ég sagt yður fyr-
irfram.
— Ég notaði þau aðeins sem
dæmi, sagðj ungi maðurinn í
skyndi. — Ég átti við það, að
sameinað átak, sameiginlegur
vilji getur haft jákvæð áhrif.
Það var einmitt þetta sem
skapaði lögin í fyrstu, var það
ekki?
— Ég skil yður ekki fyllilega.
— Nú, haldið þér kannski, að
þessi tíu gamalmenni í dóm-
stólnum hafi af tilviljun fengið
þá hugmynd að svertingjar
gengju í skóla með hvítum?
Nei, hreint ekki. Það voru
stjórnmálamenn gyðinga bakið
NAACP sem komu því af stað,
herra Shipman. og þeir kunna
að ýta á eftir. En þeir voru
samaA í hóp, skiljið þér. Þeir
höfðu samtakamáttinn. Ég geri
ráð fyrir að ef hópur komm-
únista — sem hafa það mark-
mið, eins og þér vitið, að kyn-
blanda og eyðileggja Bandarík-
in — ef þeir geta búið til lög-
in, þá geri ég ráð fyrir að hóp-
ur hvítra Bandaríkjamanna geti
fengið þeim breytt.
Það var barið að dyrum.
Shipman starði andartak, sneri
síðan höfðinu til. — Já? Hvað
er það?
Edna Mennen kom inn í her-
bergið. Hún leit ekki á Adam
Cramer. — Ég ætlaði bara að
minna yður á, að þér ætluðuð að
þjálfa hundana, sagði hún. — Ég
fékk Lucas fil að hætta við
verk sitt. Hann er að bíða.
— Segið honum að hætta að
bíða, sagði Shipman eftir and-
artaks þögn. — Eða, nei annars
— segið honum að þjálfa hund-
ana sjálfur. Hann hefur hvort
sem er meira vit á því eri ég.
— Sjálfsagt.
— Og, frú Mennen — ég vil
ekki láta ónáða mig fyrst um
sinn. Engin símasamtöl.
Gamla konan dró djúpt and-
ann. — Gott og vel, sagði hún,
leit síðan á Adam Cramer og
fór út.
— Lokið dyrunum! Shipman
beið þess að fótatakið fjar-
lægðist. — Allt í lagi. sagði
hann. — Það er kannski eitt-
hvert vjt í því sem þér segið
— í orði að minns'ta kosti —
en hvað er hægt að gera?
Ungi maðurinn brosti.
— Töluvert, sagði hann. — Ef
ykkur er alvara með að stöðva
samskólagönguna —.
— En hún á að hefjast á
morgun, sagði Shipman og
mundi það allt í einu.
— Ég veit það. Hún getur
hafizt. Allt í lagi með það. Það
er bara betra. En eins og ég
segi. ef yður er alvara — þá
æt'tuð þér að hlusta á það sem
ég hef að segja yður. Vegna
þess að það er til leið
— Já?
Ungi maðurjnn gekk að
glugganum og stóð þar þegj-
andi nokkra stund. — Herra
Shipman, sagði hann. — Ég vil
ekki að þér haldið að ég sé að
reyna að æsa yður upp út af
einhverjum hégóma. Yður er
þetta alvörumál?
— Auðvitað. Ég hef alltaf
haft miklar áhyggjur af þessu.
En þér hafið ekki sagt neitf
merkilegt ennþá. Þegar þér ger-
ið það, þá skal ég hlusta.
— Gott og vel, það er sann-
gjarnt. Ég minntist á S.Þ.B.F.
— Hvað þá?
— Samtök Þjóðemissinnaðra
Bandarískra Föðurlandsvina.
— Jó, já.
— Jæja, við höfum engan
samastað hér: við höfum unnið
á sjálfboðagrundvelli síðan í
upphafi; gerðum aðeins það sem
við gátum. En ef við gætum
gert stofnskrá og aflað 'fjár-
magns til starfseminnar, þá er
hægt að sameina fólkið í Cax-
ton í gterka blökk. Við getum
magnað það tjl áfaka og — á
ýmsan hátt, sem ég mun út-
skýra síðar — getum við sýnt
hæstarétti að jafnréttisstefnan
geíur aldrei blessazf í suður-
ríkjunum.
Mesta spennan hvarf úr and-
litssvip Shipmans. Hann brosti,
kaldhæðnislega. — Ég skil,
sagði hann. — Með öðrum orð-
um, þér viljið fá peninga.
— Ef satt skal segja, sagði
ungi maðurinn. — nei. Við vilj-
um fá yfirlýstan stuðning yðar
núna, og fjárhagsstuðning yðar
síðar — vegna þess að svoria
aðgerðir er ekki hægt ,að fram-
kvæma nema hafa ffármagn
handa i milli. En ég ætlast alls
ekki til þess að þér gleypið
hrátt það sem ég segi. Ég vil
ekki eyri frá yður núna.
— Hvað viljið þér þá?
— Aðeins þetta. Herra Ship-
man, ég ætla að tala við fólkið
í Caxton, fara hús úr húsi. Ég
ætla að kynna mig og segja
fólkinu frá S.Þ.B.F. og svo mun
ég spyrja hvort það vilji ganga
í samtökin. Þá þarf það að
greiða tíu dollara í félags-
gjald. Það er allt og sumt.
Þegar ég verð búinn að fá
íimmtán hundruð dollara. þá
kem ég hingað aftur og’ bið
yður að þrefalda þá upphæð.
En *— þetta gæti líka verið út-
hugsað bragð, eða hvað? Þér
hugsið sem svo að auðvitað gæti
ég verið kominn með fimmtán
huridruð upp á vasann og svo
biði ég nokkra daga og kæmi
svq með sönginn minn. Kannski
tryðuð þér því að ég hefði i
raun og veru fengið fólk til að
borga þetta fé og treystuð mér
og legðuð fram yðar skerf, og
þá dytti mér til dæmis í hug
að hverfa. Var það ekki þetta
sem þér voruð að hugsa um?
— Ef til villy.
— Og þess vegna skulum við
hafa þetta öðru vísi. Þegar ég
verð búinn að saína penirigun-
um, þá afhendi ég yður þá. Og
þér fáið að vita hvar og hvernig
Hversvegna spyrjið inð ekki Hvað gengur á bérna? Við erum hunir að vera dug- Vonandi höfum við unnið 50
unWeyfið? legir í dag, atkvæði.
S KOTT A
Ég var hrædd um, að þú myndir spyrja EINMITT um þctta.
Tilkynning
um kærufresti til
ríkisskattanefndar.
Kærur til ríkisskattanefndar út af álögðum
tekjuskatti, eignarskatti og öðrmn þinggjöldum,
í Reykjavík árið 1963, þurfa að hafa borizt til
ríkisskattanefndar eigi síðar en 11. ágúst n.k.
Reykjavík, 27. júlí 1963,
Ríkisskattanefnd.
Sumarútsalan
hefst á morgun. Fjölb’reytt úrval af nýtízlcu
ullar-, terylene- og poplínkápum.
Mikil verðlækkun.
BernharS Laxdal — Kjörgarði
Bernharð Laxdal — Akureyri
SÆúADB
húmar alla
’JÖLSKYLDUNA
ýYNNIÐ YÐTJP
MODEL 1963
Sími 24204
Su#ÍH*V^B3ÖRNSSQN & CO P O, BOX 1MÓ ■ RtYlOkVU