Þjóðviljinn - 04.09.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: tvar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundssón.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentshiiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80,00 á mánuði. f
Stytting
vinnudags
F^yrir um það bil tveimur árum samþykkti Al-
-*■ þingi að kjósa nefnd manna 'til þess að athuga
lengd vinnutíma hér á landi og ráðstafanir til
þess að gera átta stunda vinnudaginn raunhæf-
an. Skilyrði þess er að sjálfsögðu, að laun séu með
þeim hætti, að unnt sé að framfleyta meðalfjöl-
skyldu af tekjum átta stunda vinnudags, en með
þeirri verðbólguþróun, sem hér hefur átt sér stað
undanfarin ár, hefur stefnt í þveröfuga átt. Eðli-
leg hvíld og hæfilegur tími til að sinna áhugamál-
um og taka þátt í félagslegu menningarlífi, er
hins vegar einn þáttur hinna almennu lífskjara.
Öhóflega langur vinnudagur gengur út yfir þrek
og heilsu manna áður en varir, og er því hættu-
legri en flestir gera sér grein fyrir á líðandi stund.
Það er staðreynd, að vinnutírhi hér á landi, hefur
síðustu ár verið að lengjast og mun nú jafnvel
algengt, að hann sé allt frá 11 og upp í 14 stund-
ir á dag. Þrátt fyrir það hafa stærri heildartekjur
vegna yfirvinnu ekki fært mönnum að sama skapi
batriandi lífskjör. Svikamylla verðbólgunnar hef-
ur svipt launafólk ávinningnum jafnhraðan.
■ vfo «f| liCi—, im&s 9*0
fpegar svo er komið, að hvorki kauphækkanir né
* heldur óhóflega langur vinnutími megna að
færa launþegum bætt kjpr, verður slíku ekki til
ineins annars jafnað" en vinnuþrælkunar. Blöð
stjórnarflokkanna eiga að sjálfsögðu erfitt með
að kingja opinberlega þessum staðreyndum, enda
er sá eldurinn heitastur, sem á sjálfum brennur.
Það yrði sem sagt harla erfitt fyrir málgögn
sfjórnarinnar að afneita orsökunum: viðreisninni
sjálfri með sínum tveim gengisfellingum, sölu-
sköttum, vaxtaokri og öðru því um líku. En þrátt
fyrir það verður ekki komizt fram hjá vandamál-
unum. í ræðu sinni um síðustu áramót viður-
kenndi forsætisráðherra að stjórninni hefði mis-
tekizt með öllu að ráða niðurlögum verðbólg-
unnar, og ekki fer á milli mála, að það verkefni
hefur ekki verið leyst enn. Og nefndarskipun sú.
sem Alþingi samþykkti á sínum tíma til þess að
leita að leiðum til þess að stytta vinnutímann,
sýnir einnig ljóslega, að þar er á ferðinni alvar-
legt vandamál, en ekki áróðursefni, sem stjórnar-
andstaðan hafi fundið upp af einskærri illgirni.
Otöðvun verðbólgunnar og aukinn kaupmáttur
‘ö atvinnuteknanna eru meðal forsenda þess að
unnt sé að tala um raunhæfar ráðstafanir til þess
að stytta vinnudaginn. Síðustu daga hefur mátt
sjá stjórnarblöðin halda því blákalt fram, að
„laun hafi hækkað miklu meira en verðlag" und-
anfarið, eins og Morgunblaðið kemst að orði í
leiðara sínum s.l. sunnudag, þrátt fyrir að op-
inberar skýrslur sanna hið gagnstæða. En ef
leggja á þennan málflutning stjórnarblaðanna til
grundvallar starfi þeirrar nefndar, sem fjallar
um leiðir til þess að stytta vinnudaginn, munu
launþevar tæplega geta vænzt mikils úr þeirri
átt. — b.
ÞJÚDVILJINN
Miðvikudagur 4. september 1963
Hefur kært lögmann og banka
fyri
Eins og frá er skýrt á öðr-
um stað í blaðinu. hefur verka-
maður hér í Reykjavík kært
viðskipti sín við Jóhannes Lár-
usson liæstaréttarlögmann og
Búnaðarbanka Islands til saka-
dómaraembættisins. Tclur kær-
andinn að um refsiverða féflett-
ingu sé að ræða er skipti tugum
þúsunda króna.
Nokkur atriði kærunnar sem
að fran\an greinir fara hér á
eftir, en kærandi er Ágúst Sig-
urðsson, Drápuhlíð 48. (millifyr-
irsagnir blaðsins):
Með afsali 15. sept 1958
keypti ég rishæð hússins nr. 48
við Drápuhlíð og seldi sam-
tímis braggaíbúð mína nr. 7 við
Bústaðaveg.
Ut af viðskiptum þessum risu
mikil málafelri, aðallega vegna
leyndra galla, er reyndust vera
á rishæðinni. Með hæstaréttar-
dómi frá 14. maí 1962 voru mér
dæmdar bætur fyrir þá, kr.
35720.00, ásamt vöxtum og 15
þúsund krónum í málskostnað.
Nam þetta samtals 61 þúsund
krónúm.
Málskostnaður gleypti
skaðabæturnar
Kostnaður minn vegna mála-
rekstursins varð hins vegar 64
þúsund krónur. svo að ég tap-
aði á þessu 3000 krónum auk
allrar fyrirhafnar minnar og
skapraunar í rúm þrjú ár. Hinir
leyndu gallar í risíbúðinni voru
aðallega fólgnir í óforsvar-
anlegri einangrun hennar svo
nær óbúandi var í henni vegna
kulda. Varð ég þó að hafa þetta
lengi svo búið. þar eð mig
skorti alveg fé til aðgerðar og
nægilegt bankalán var hvergi
að fá.
- í 'desembermónuðí 1960 sáum
við hjónin auglýsingu í einu
dagblaði bæjarins frá manni,
sem kvaðst geta veitt peninga-
lán. 'Reyndist þetta vera Jó-
hannes Lárusson hdl., og náð-
um við sambandi við hann.
Kvaðst hann geta útvegað 150
þúsund króna lán hjá
manni sem ekki léti nafns
síns getið, og væru margir um
boðið. Sagðist hann láta okkur
vita síðar, hvort við kæmum
til greina í þessu sambandi.
Heyrðum við svo ekkert frá Jó-
hannesi fyrr en 20 febrúar 1961,
er hann hringdi til mín og boð-
ar mig til samtals við sig á
skrifstofu sinni í Kirkjuhvoli
þennan dag. Er ég kom þar á
tilsettum tíma. kvað Jóhannes
mig geta fengið þetta 150 bús-
und kr. lón gegn víxli með
mér sem samþykkjanda og
konu minni sem útgefanda og
veði í íbúð okkar. Ætti víxill-
inn að greiðast á 5 árum. með
15 þúsund krónum á 6 mánaða
fresti, puk vaxta og kostnaðar.
Afföllin 65 þúsund
krónur
Afföll af láninu til lánveit-
anda kvað hann vera 65 þúsund
krónur, en sjálfur fengi hann
aðeins 2% af láninu, eða 3000
kr. fyrir milligöngu sína. Ég
taldi mig til neyddan að ganga
að þessum hörðu kostum, vegna
óhjákvæmilegrar aðgerðar á í-
búðinni. Daginn eftir 21. febrú-
ar 1961, kl. 7 til 8 um kvöldið,
kom svo Jóhannes heim til
okkar með víxil og tryggingar-
bréf tilbúið til undirskriftar og
rituðum við þá nöfn okkar á
þessi skjöl. 1 tryggingarbréfinu
var víxillinn tryggður með 4.
veðrétti í íbúðinni. á eftir sam-
tals 57500 krónum, sem hvíldu
á 1., 2. og 3. veðrétti, og hvíldu
þá á rishæðinni alls Rr.
207500.00, sem er heldur meira
en fullt söluverð hennar sam-
kvæmt endanlegu : mati, sem
fram fór á henni. Virtist því
lánveitandinn, hver sem hann
var. taka á sig talsverða á-
hættu með lánveitingunni.
Engir vottar undirrituðu
þarna tryggingarbréfið, en í
veðmálsbók sést, að Jóhann-
es Lárusson og kona hans, Erla
Hannesdóttir, sem ekki var
þarna viðstödd, hafa vottaó
undirskriftir okkar. Jóhannes
sagði mér að vitja peninganna
til sín kl. 4 næsta dag, sem var
22. febrúar 1961, og gerði ég
það. Greiddi hann mér þá 76
þúsund krónur af andvirði víx-
ilsins, en tók mismuninn, 72
þúsund krónur í afföll, forvexti
til 6 mánaða og fteira. Jóhann-
es minntist, er þetta gerðist
aldrei á Búnaðarbankann. en í
tryggingarbréfinu er tekið fram,
að af víxlinum eigi að greiða
venjulega vexti Búnaðarbank-
ans.
Víxillinn í
Búnaðarbankanum
Eftir þetta átti ég ekki tal
við Jóhannes fyrr en í ágúst-
mánuði 1961, nokkru fyrir
fyrsta gjalddaga víxilsins, er ég
spurði hann hvar ég ætti að
greiða afborgun og vexti af
víxlinum. Sagði þá Jóhannes,
að víxillinn væri í Búnaðar-
bankanum og bæri mér að
snúa mér þangaft með greiðslur,
og gerði ég það. Átti ég þá tal
við Hilmar Stefánsson. banka-
stjóra. og skýrði honum frá
þessum viðskiptum/ mínum við
Jóhannes.
Virtist bankastjórinn verða
mjög undrandi yfir þessari
meðferð á mér og sagði eitt-
hvað á þá leið, að ménn ættu
aldrei að hafa nein viðskipt?
við svona menn og lofaði jafn-
framt, að ég skyldi fá að greiða
víxilinn á 10 árum í stað 5 ára.
Greiddi ég í þetta skipti 10
þúsund krónur af víxlinum, en
með vöxtum og kostnaði alls
kr. 16991,00. Peningunum frá
Jóhannesi, 76 þúsund kr., hafði
ég þá orðið að verja öllum í að-
gerðir á íbúð okkár og varð því
að fá 18 þúsund króna lán í
Landsbankanum með ábyrgð
kunningja míns. Tókst mér á
þennan hátt að gera þessi skil
á víxlinum. Eftir þetta átti ég
eingöngu við Tryggva Péturs-
son um framlengingar og
greiðslur af víxlinum og voru
afborganir eftir þetta ýmist
litlar eða engar. og víxillinn
oft framlengdur til eins mánað-
ar i senn með 1000 króna af-
borgun. Víxillinn er nú að eft-
irstöðvum 129 þúsund krónur
og í vanskilum frá 3, júní sl.
og til irinheimtu á mig rijá
Benedikt Guttormssyni starfs-
manni Búnaðarbankans..
Formaður
lögmannafélagsins
I ágústmánuði 1962 átti ég
tal um þetta mál við form.
Lögmannafélags íslands. Ágústs
Fjeldsted, hrl., og bað hann að
rétta hlut minn, ef unnt væri.
Hann tók því vel og kvaðst
ætla að hafa tal af Jóhannesi
um þetta. Boðaði svo Ágúst
mig til sín alllöngu síðar og
sagðist þá hafa talað við Jó-
hannes. Hefði hann ekki borið
á móti því að frásögn mín væri
sannleikanum samkvæmt; sagði
Jóhannes vilja hafa tal af mér
og sættást á málið.
Rannsóknar óskað
Síðar greinir kærandi frá bVi
m.a. að hann hafi komizt að
þyí að Búnaðarbankinn keypti
umræddan 150 þús. króna^víiTiI'
strax á útgáfudegi hans og þá
án nokkurra affalla til bankans
sjálfs.
En í lok kærunnar segir svo:
Er ég kom á skrifstofuna tii
Jóhannesar var hann í fyrstu
mjög gramur yfir því að ég
hafði snúið mér til formanns
lögmannafélagsins, en sefaðist
von bráðar og bauð mér 6000
krónur. Tók ég við þessari fjár-
hæð. en kvaðst kæra málið til
sakadómara, því þetta væru
engar bætur. Virtist þá koma
á Jóhannes og sagöst hann
ætla að tala um þetta við lán-
veitandann. Hringdi hann svo,
til mín daginn eftir og boðaði
mig þá enn til sín á skrifstof- -
una. Greiddi hann mér þá 1000
kr. í viðbót og kvað ..manninn"
hafa samþykkt þetta með bví
skilyrði, að málið fseri þá ekki
lengra. Ég lofaði engu um það.
Síðan hefi ég ekki talað við Jó-
hannes um þetta mál og heldur
ekki við Ágúst Fjeldsted.
En hvernig sem þetta h£fur
gerzt, virðist mér augljóst. að
ég hafi í þessum viðskipum
verið féflettur á refsiverðan
hátt, um að minnsta kosti 62
þúsund krónur ásamt vöxtum
af þeirri fjárhæð frá 22. febrú-
ar 1961, að frádregnum fyrr-
nefndum 7000 krónum frá Jó-
hannesi Lárussyni fyrir miili-
göngu formanns Lögmannafé-
lags Islands.
En með því nú, að aðstöð for-
mannsins bar ekki meiri árang-
ur en þetta, og að nú liggur
næst fyrir að bankinn láti
innan skamms selja ofan af
okkar húsnæðið, sé ég mér
ekki fært annað. herra vfir-
sakadómari, en að kæra þetta
mál fyrir yður og óska þess, að
þér takið það sem fyrst til
rannsóknar.
Virðingarfyllst.
Ágúst Sigurðsson.
(sign.)
Drápuhlíð 48.
Til yfirsakadómarans,
Reykjavík.
Norimennirnir eru hrifnir
af íslenzka skólakerfinu
I
Fyrir skömmu dvöldust tveir
norskir skólamenn hér á Iandi
og kynntu sér islenzka skóla-
kerfið. Eru menn þessir Kristi-
an Langlo, stórþingsmaður. og
örbeck Sörheim, fræðslumála-
stjóri. Ljúka þeir félagar miklu
lofsorði á íslcnzka skólakerfið,
og ségja það aðdáunarvert, hve
mikið Islendingar Ieggi til þcss.
Kristian Langlo farast meðal
annars svo orð: „Ég er hrifinn
af því. hve mikið Island legg-
ur til skólakerfis síns. Langt er
síðan átta ára skólaskylda var
lögleidd. og nú er meðal ann-
ars unnig að því að reisa nýtt
skólahverfi samkvæmt nútíma
kröfum við Laugarvatn. ekki
langt frá Þingvöllum. Þar hefur
ríkið fest kaup á stórri jörð“.
Miklar breytingar standa nú
Fram 6 og ÍBH
keppa í kvöld
1 kvöld verður Bikarkeppni
K.S.I. haldið áfram. Leika
Fram B og I.B.H. á Melavell-
inum og hefst leikurinn kl. 7.00.
Þessi lið hafa tvívegis áður
leikið, lauk fyrri leiknum með
jafntefli, en síðari leikinn vann
I.B.H. með 3—0. Fram kærði
leikinn á þeirri forsendu, að
línuverðir hefðu verið rétt-
indalausir, og var leikurinn ó-
giltur af þeim sökum.
fyrir dyrum í fræðslumálam
Norðmanna, er ætlunin að inn-
leiða níu ára skólaskyldu, og
er ráð fyrir gert, að norskir
skólamenn kynni sér í sam-
bandi við það skólakerfi ann-
Úrslitaleikurinn
í 2. deild fer fram
á mánudag
Lokið ér nú kærumáli, sem
spannst út af leik Þróttar og
Siglfirðinga í 2, deild á Siglu-
firði. Töldu Þróttarar að Sigl-
firðingar hefðu haft í liði sínu
leikmann, sem ekki hafði náð
tilskildum aldri til að leika í
meistaraflokki. Kærðu þeir
þetta til dómstólsins á Siglu-
firði, 'sem vísaði málinu frá
á þeirri forsendu, að kæran
hefði borizt of seint. Þróttur
áfrýjaði þeim úrskurði til
K.S.I., og var þar dæmt í mál-
inu og urðu endalokin þau, að
Þrótti var dæmdur sigurinn (
leiknum.
Er þá komin niðurstaða í
báðum_ riðlum 2. deildar og
hefur Þróttur unnið annan rið-
ilinn og Breiðablik i Kópavogi
hinn. Leika þessi félög til úr-
slita n.k. mánudag á Laugar-
dalsvelli kl. 6.30. Það lið, sem
fer með sigur í þeim leik, tek-
ur sæti Akureyringa í 1. deild-
inni næsta sumar.
arra Norðurlanda, svo og skóla-
kerfi Englands. Eru þeir Lang-
lo og örbeck hingað komnir í
því tilefni. Hér hafa þeir notið
fyrirgreiðslu menntamálaráð-
herra og fræðslumálastjóra.
Helga Elxassonar. en auk bess
skoðað fjölmarga skóla.
Einkum eru þeir félagar
hrifnir af Laugarvatni. og hinu
nýtízkulega skólahverfi, sem
þar er að risa. Segir Langlo, að
þetta skóiahveríi sé mjög at-
hyglisverð tilraun. „Hér eru auk
menntaskóla og gagnfræðaskóla
stórglæsilegur húsmæðraskóli
(en aldeles fantastisk husmor-
skolc). íþróttakennaraskóli og
nýtízku heimavistarbarnasköli".
Lenz ráðherra
flytur háskóla-
fyrirlestur í dag
Vísindamálaráðherra Sam-
bandslýðveldisins Þýzkaíands
Hans Lenz, sem staddur er ’nér
á landi í boði ríkisstjórnarinnar,
heldur fyrirlestur í hátíðasal
háskólans í dag miðvikudaginn
4 september kl. 5 síðdegis.
Efni fyrirlestui-sins er „Wiss-
enschaft und Politik". Öllum er
heimill aðgangur að fyrirlestr-
inum.