Þjóðviljinn - 03.10.1963, Blaðsíða 2

SlÐA
ÞJÖÐVILIINN
Fimmtudagur 3. október 1963
Frú Cecilie
Lund, sem ritstýrir tímariti samtaka fjárbænda á Grænlandi
blaðamaður frá Godtháb. — (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
Hans Janusscn
Grænlenzku gestirnir
fara heimleiðis í dag
Árið 1915 voru á ann-
að hundrað fjár frá
Sveinsstööum í Húna-
vatnssýslu flutt til Græn-
lands. Þetta var stofn-
inn að 29.000 fjár, sem nú
er til í Suður-Grænlandi.
150 fjölskyldur rækta
þetta fé, og hópur þess-
ara grænlenzku fjár-
bænda er nú að ljúka
tveggja vikna ferðalagi
um ísland.
1 þessum hópi Grænlendinga
er Peter Mosfeldt, bóndi, í
Gcirðum, fjórir aðrir fjárbænd-
ur og konur þeirra, og svo
Hans Janussen, blaðamaður frá
Godtháb.
Léleg kart-
öfluuppskera
Skagastrðnd 30/9 — Berjaspretta
var engin hér um slóðir. Kart-
öfluuppskera er mjög léleg og
sumstaðar er engin undirspretta.
F. G.
Grænlendingamir heimsóttu
marga sveitabæi, landbúnaðar-
fyrirtæki og stofnanir á Norð-
urlandi. í Borgarfirði og á Suð-
urlandi. Peter Mosfeldt og fleiri
úr hópnum ræddu við frétta-
menn í gær um dvölina hér á
landi. Peter kvað gestina mjög
ánægða og þakkláta fyrir höfð-
inglegar móttökur hvarvetna og
þann mikla vinahug sem þeim
hefði hvarvetna verið sýndur.
Þeir hefðu fundið það vel að
þeir voru meðal vina hér.
Grænlendingamir voru mjög
hrifnir af nýræktarframkvæmd-
um og framræzlu mýrlendis hér
á landi. Einnig leizt þeim vel
á kynbætur sauðfjár hér á
landi, og sauðfjárveikivamimar
höfðu vakið athygli þeirra. Þeir
töldu sér mikinn ávinning að
því að fá kynbótahrúta frá ls-
landi til að kynbæta fé sitt,
en yfirvöldin vilja ekki leyfa
slíkt, og er hættu á sauðfjár-
sjúkdómum borið við.
Erfiður búskapur
Fjárbúskapur er talsvert erf-
iður á Grænlandi, og verður oft
fyrir áföllum vegna slæmrar
veðráttu. Á Grænlandi eru tvær
fjárræktarstöðvar, og þurfa verð-
andi fjárbændur að vinna þar í
3 ár. Þeir sem meðmæli hljóta
„Frelsi“
og bílainnflutningur
Fyrir mánuði eða svo, vakli
Þjóðviljinn athygli á hin-
um óhemjulega bifreiðainn-
flutningi og spurði hvort því-
lík ráðsmennska hlyti ekki að
enda með skelfingu. Morgun-
blaðið tók frásögn Þjóðvilj-
ans mjög óstinnt upp, það
kvað bílainnflutninginn ó-
rækan vitnisburð um það, að
viðreisnin hefði borið hinn
glæsilegasta ávöxt, í honum
kæmi fram hin sanna „vel-
megun“. Síðan hafa þeir at-
burðir gerzt að ríkisstjórnin
hefur tekið upp höft til þess
að hamla gegn bílainnflutn-
ingnum Og í gær játar
Morgunblaðið að of seint
hafi verið við brugðið; hér
séu nú mörg hundruð bíla
sem seljist ekki; þeir sandi
úti á víðavangi, leiksoppar
veðurs og vinda. Bílarnir séu
af árgerðinni 1963 og því
ekki útgengileg vara þegar
nýrri árgerð er komin á
ljnarkaðinn og ekki sé hægt
að skila þeim aftur. Hvað á
að gera? spyr Morgunblaðið
síðan í angist.
Allir þessir bílar eru keypt-
ir fyrir erlent lánsfé, en það
verður að greiða þá að fullu
áður en lýkur. Þeir verða
greiddir með aflanum sem ís-
lenzkir fiskimenn draga ^ úr
hafinu, með vinnu verkafólks
í frystihúsum og verksmiðj-
um. Það er umhugsunarefni
fyrir sjómenn þegar þeir
draga inn veiðarfæri sín og
verkafólkið sem flakar íisk-
inn að það er m.a. að borga
kostnað af bílakirkjugarðin-
um í Fossvogi, sem er orð-
inn miklu umfangsmeiri en
hinn kirkjugarðurinn. Og
bílamir, sem ryðga niður,
verða síðan notaðir sem rök-
semd fyrir því að afkoma
þjóðarbúsins sé bág, og nú
verði fólk að leggja hart að
sér.
Öll er þessi ráðsmennska
gott dæmi um hið margróm-
aða „frelsi" í efnahagslífinu.
Það er bannað að stjórna
innflutningsmálum sam-
kvæmt félagslegum sjónar-
danskar krónur kílóið til bænda
(um 8 ísl. kr.). Kílóið af gærum
er 1,50 kr. Lán er einnig hægt
að fá tál byggingar íbúðarhúsa
og peningshúsa, en engir styrk-
ir eru bændum veittir. Konung-
lega danska Grænlandsverzlun-
in hefur einokun á allri verzl-
un, og torveldar það að sjálf-
sögðu bændum að fá bætt af-
urðaverðið. Meðalþungi dilka er
meiri (18 kg.) á Grænlandi en
á Islandi (ca. 15 kg.) Þar er
hinsvegar mjög lítið um að ær
séu tvilembdar.
Góðir gestir
Þesir geðþekku nágrannar
okkar eru nú á förum til heima-
lands síns. og telja sig hafa
átt góða ferð hingað. Dönsku
yfirvöldin á Grænlandi voru
ekkert hrifin af ferð þeirra
hingað. Var því aðallega borið
við að hætta væri á þvi að
fólkið bæri sauðfjársjúkdóma til
Grænlands, en ekki örgrannt um
að nýlenduyfirvöldm óttist aukn-
ar réttindakröfur bænda, eftir
að hafa kynnzt betri aðbúnaði
á Islandi.
Grænlendingamir kosta sjálf-
ir ferðaiagið milli landa. Land-
búnaðarráðuneytið kostaði dvöl
þeirra hér á landi, en Búnaðar-
félag Islands skipulagði ferðir
þeirra. Mörg önnur samtök,
bændur og aðrir einstaklingar
sýndu þeim sóma með heim-
boðum og kynnisferðum.

Pétur Mostfeld, hinn svipmikli bóndi í Görðum.
„Deep River Boys" sigra
áheyrendur með söng
Eins og frá var sagt hér í
blaðinu sl. þriðjudag voru
fyrstu söngskemmtanir Deep
River Boys haldnar í Austur-
bæjarbíói sl. mánudagskvöld og
vakti söngur þeirra félaga mikla
hrifningu óheyrenda er klöpp-
uðu þeim óspart lof í lófa.
Söngskrá þeirra félaga er
allfjölbreytileg og eru á henni
bæði dægurlög, kunn lög úr
söngleikjum og sígildir negra-
sálmar og reyndust þeir jafn-
vígir á flutning allra þessara
fjölbreytilegu verka. Er enginn
;svikinn af því að eyða kvöld-
stund með þeim félögum sér til
skemmtunar.
Deep River Boys komu hér
fyrir fáeinum árum og héldu
þá allmarga tónleika við ágæta
aðsókn og undirtektir og eru
þeir tónlistarunnendum hér því
að góðu kunnir.
f fyrrakvöld skemmtu þeir í
Keflavfk og i gærkvöldi héldu
þeir tvær söngskemmtanir í
Austurbæjarbíói. í kvöld verða
þeir á Akranesi, á morgun á
Akureyri og laugardag á Sel-
fossi en síðustu skemmtanir
sínar hér í Reykjavík halda þeir
n.k. sunnudag. Héðan fara þeir
svo til Luxemborgar, en þeir
ferðast um Evrópu annan helm-
ing ársins en dveljast í Amer-
íku hinn árshlutann.
Smfóníuhljómsveitin
Framhald af 1. síðu.
eða fjórum tónleikum alls.
Af einleikurum og söngvurum,
er koma fram á tónleikum Sin-
fóníuhljómsveitarinnar í vetur
ber fyrst að nefna Rudolf Serk-
in. Hann kemur í febrúar og
leikur píanókonsert eftirBrahms.
25. október verður konsert fyiir
knéfiðlu og hljómsveit eftir
Sjostakóvits á efnisskránni og
einleikari grling Blöndal Bengts-
son. 1 nóvember mun Richardo
Odnoposoff leika með hljóm-
sveitinni (Fiðlukonsert eftir
Tsjaikovský) og á seinustu tón-
leikunum syngur Wilma Lipp
einsöng í ..Tvö hljómsveitar-
verk“ eftir Jón Leifs.
Á efnisskránni 10. október er
Háskólafyrirlest-
ur í dag
Rektor Hamborgarháskóla,
prófessor, dr. jur. Rudolf Sie-
verts. flytur fyrirlestur í boði
Lögfræðingafélags Islands í há-
tíðasal Háskólans í dag fimmtu-
dag 3. okt. kl. 5.30. Fyrirlestur-
inn fjallar um afbrotavandamál
í velferðarríkjum.
öllum er heimill aðgangur að
fyrirlestrinum.
að þeim tíma loknum, fá lán
til kaupa á 200 fjár, og verður
að greiða það á 8 árum. Þess
má geta. að meðalfjölskylda er
talin þurfa a.m.k. 500 fjár til
lífsframfæris á Grænlandi. Kjöt-
verð er afar lágt, aðeins 1,35

miðum, leggja á ráðin um
þarfir almennings og skyn-
samlegar framkvæmdir; gjald-
eyririnn á að vera leikfang
braskara sem hugsa ekki um
neitt nema skjóttekinn gróða.
En þegar gróðasjónarmiðið
reynist leiða til algers stjóm-
leysis, fær almenningur frelsi
til að greiða kostnaðinn.
Vænt-
anlega
f yflrlýsingu Byggingarsam-
vinnufélags prentara um við-
skipti þess við Lárus Jó-
hannesson, núverandi forseta
Hæstaréttar, var komizt svo
að orði: „Hér var um hreln
kaup að ræða af hendi Lár-
usar gegn staðgreiðslu og var
byggingarfélaginu að sjálf-
sögðu með öllu óviðkomandi
hvað Lárus seldi bréfin fyr-
ir.“ Samvinnufélagið var
þannig „að sjálfsögðu“ ekki
að forvitnast um áframhald-
ið, þegar það seldi bréf með
allt að 32% afföllum, en það
er til önnur stofnun sem hef-
ur það verkefni að hnýsast í
slíkt. Skatturinn á að fá fulla
vitneskju um öll verðbréfa-
viðskipti, og hann gengur
væntanlega tryggilega eftir
því að þeir fjölmörgu fjár-
málamenn sem annast kaup
og sölu á slíkum bréfum
eða taka að sér að „ávaxt.a
fé“ fyrir fó^k greiði heiðar-
lega skatt af öllum tekjum
sínum? — Anstrl.
Hæstiréttur
Framhald af 1. síðu.
Veikindaforföll
Það vakti athygli að for-
seti Hæstaréttar, Lárus Jó-
hannesson, var ekki við-
staddur þegar Hæstiréttur
kom saman í gær. Hefur þótt
sjálfsagt að hann viki úr
starfi sínu í Hæstarétti með-
an rannsökuð væru tengsl
hans við okurlánamál það
sem kært var fyrir skömmu
og Þjóðviljinn hefur áður
greint frá, en Lárus hefur
verið yfirheyrður í sambandi
við það mál. Hæstaréttarrit-
ari kvaðst ekkert um það
mál vita; Lárus Jóhannes-
son hefði aðeins boðað veik-
indaforföll þessa viku.
Leónóruforleikur Beethovens nr.
3, áttunda sinfónía Dvoráks og
Konzertstúck fyrir píanó og
hljómsveit eftir Weber. Ketíll
Ingólfsson leikur þar einleik.
Ketill er ungur maður, stundar
eðlisfræðinám í Sviss og hefur
ekki komið fram opinberlega
síðan á nemendatónleikum Tón-
listarskólans, en þaðan lauk
hann á sínum tíma ágætisprófi
og jafnframt „dúxaði“ hann í
MR. Á þessum fyrstu tónleikum
verða loks flutt fimm sönglög
eftir Pál Isólfsson, í tilefni þess,
að hann verður sjötugur tólfta
þessa mánaðar. Guðmundur Guð
jónsson syngur lögin og hefur
hann ekki fyrr sungið einsöng
með Sinfóníuhljómsveitinni en í
allmörgum söngverkum í Þjóð-
leikhúsinu.
Eins og menn vita er Sinfón-
íuhljömsveitim einnig leiklhús-
hljómsveit og útvarpshljómsveit.
Hún mun hafa ærin verkefni að
vinna í Þjóðleikhúsinu í vetur
og leika álíka oft í útvarp og á
síðasta starfsári, eða nær
tuttugu sinnum. Æskulýðstón-
Ieikar verða haldnir með svip-
uðu smiði og jafn oft og í fyrra.
Gunmar Guðmundsson lét
þess getið, að síaukin áhersla
yrði lögð á að halda tónleika
úti um land og telur hann þetta
áhrifamest til að uppræta ótta
fólks við æðri tónlist, en þessi
ótti eða ímyndaða amdúð, er
einkum landlæg meðal þeirra
sem aldrei hafa séð né heyrt
stærri hljómsveit en Svavars
Gests.
Að lokum má geta þess, að á
morgun hefst sala áskriftar-
miða, er gilda á alla tónleika
hljómsveitarinnar næsta starfs-
ár. Verð þessara miða er 560,
840 og 980 krónur. Eigendur á-
skriftarmiða frá fyrra ári eiga
forkaupsrétt fram á mánudag en
miðamir eru seldir hjá Ríkisút-
varpinu við Skúlagötu. Miðar á
hverja tónleika munu í vetur
kosta 40, 60 og 70 krónur. Tón-
Ieikar Sinfóhíuhljómsveitarinn-
ar í Háskólabíói verða alls 15
í vetur, en auk þess iólatón-
leikar i Kristskirkju, eims og
áður er að vikið.
Okkur vantar
börn og unglinga
nú þegar til blaðburðar víðsvegar
um bæinn

khaki
i