Þjóðviljinn - 31.10.1963, Blaðsíða 8

3 SlÐA
ÞIÖÐVILIINN
Fimmtudagur 31. október 1963
SÓSÍALISTAFLOKKURINN
Framhald af 7. síðu.
legra en að ráðast í þessar
framkvæmdir, sem eru enn
grundvöllurinn að allri hag-
þróun Islands fram á þennan
dag. Sósíalistaflokkurinn
sannaði það þá, að hann var
ekki aðeins hinn eilífi stjórn-
arandstöðuflokkur, er hugsaði
um það eitt að græða á póli-
tískum óförum annarra. Hann
kom fram sem skapandi
stjómmálaflokkur, sem var
reiðubúinn til að taka á sig
stjómarábyrgð og lagði á ráð-
in sem dugðu, þegar hinir
klassísku flokkar kreppuár-
áranna virtust ekki geta kom-
ið sér saman um nokkurn
skapaðan hlut, en margir inn-
an borgarastéttarinnar gerðu
sér ljúfar vonir um að fá nú
aftur mátulegt atvinnuleysi,
auðmjúkan biðjandi verkalýð
x stað þeirra stríðlátu verka-
manna, sem höfðu vaxið úr
grasi á dögum stríðsáranna og
hrundið af stóli bæði gerðar-
dómi og þjóðstjórn. Síberíu-
vinna í stað vinnu á togunim
og í hraðfrystihúsum — það
var draumur mikils hluta is-
lenzkrar borgarastéttar árið
1944. En þessi hluti hennar
beið ósigur um stund og það
tókst að virkja yfirstétt og
verkalýð til sameiginlegs
þjóðlegs átaks á fyrstu árum
íslenzka lýðveldisins og ef
menn vilja í dag gera sér
grein fyrir því hvernig það
mátti verða, að Island er nú
búið meiri framleiðslutækjum
og fjölbreyttara atvinnulífi en
nokkru sinni fyrr í sögu sinni,
þá verða þeir enn á ný að
leita heimildanna í sögu og
pólitiskum athöfnum Sósíal-
istaflokksins. Hann átti frum-
kvæðið að því að leggja grund-
völlinn að þeirri atvinnuþró-
un, sem vér búum við í dag.
Á þeim árum sem síðan eru
liðin hefur borgaralegt þjóð-
félag á Islandi tekið miklum
stakkaskiptum, báðar höfuð-
stéttir þess hafa vaxið á vídd-
ina og breiddina. Það verð-
ur ekki sagt, að íslenzk borg-
arastétt hafi vaxið að vizku
á þeim tveimur áratugum sem
liðnir eru síðan þetta gerðist.
En hún hefur lært ýmislegt,
sem talizt getur undir einföld
búhyggíndi. Hún hefur til að
mynda komizt að raun um, að
koma má fleiru í peninga en
venjulegum útflutningsvörum.
Hún veit nú að græða má fé
25 ARA
á landsölu og hermangi. Hún
hefur sannfærzt um, að pen-
ingar lykta ekki — non olet
— eins og Rómverjar hinir
fornu höfðu komizt að þegar
um Krists burð. Sál og sam-
vizka eru hinar útgengileg-
ustu vörur á markaði íslenzkr-
ar borgarastéttar. En á sama
tíma og viðskiptavit hennar
hefur aukizt nokkuð hefur
menntun hennar og menningu
hrakað, og mátti þó varla á
bæta. Hún liggur undir sterk-
um grun um, að hún sé tæp-
lega læs, og ekki er hún skrif-
andi nema hvað hún virðist
hafa fengið nokkra leikni í að
klóra nafnið sitt á þá tegund
ávísana, sem varða við borg-
araleg lög. I þjóðlegum og
þjóðernislegum efnum hefur
hún með öllu hlaupið úr leik.
Það þarf stórviðburði í ev-
rópskum stjórnmálum til að
afstýra því að hún selji þetta
land, sem hún þykist hafa
eignarheimild á, með öllum
þess gögnum og gæðum í
hendur erlendri stórvelda-
samsteypu og geri það að
vernarlausum hreppsómaga
á höfuðbóli auðvaldsins
í Vestur-Evrópu. Og því hafa
enn fleiri hlutverk borizt á
hendur Sósíalistaflokknum.
Hann þurfti ekki aðeins að
kenna borgarastéttinni hvern-
ig hún ætti að fara með lausa-
fé landsins á fyrsta lýðveldis-
ári þjóðarinnar. Hann hefur
einnig orðið að gerast brjóst-
vörn þessarar þjóðar þegar
allir aðrir stjórnmálaflokkar
landsins afsöluðu nýfengnu
sjálfstæði, gáfu erlendu stór-
veldi land af okkar landi, inn-
limuðu Island stríðsbandalagi
og kvöddu síðan nýtt her-
námslið til landsins. Sósíal-
istaflok'kurinn reis einn upp
allra flokka til vamar þjóðar-
hagsmunum islenzkum, og
lengi mæltist hann einn við.
Hann varð að rísa einn upp
til varnar íslenzkum menn-
ingarverðmætum, íslenzkum
söguerfðum, þegar hinir borg-
aralegu flokkar ætluðu að
kaffæra Island í amerískri
niðursuðumenningu. Sérstök
söguleg skilyrði hafa því orð-
ið þess valdandi, að Sósíalista-
flokkurinn hefur orðið að
taka á sig forustu í mörgum
þeim efnum, sem frjálslyndar
borgaiastéttir annarra landa
hafa talið sér skylt að verja.
Hann hefur ekki verið ein-
litum yfir farinn veg álasað
okkur fyrir margt, sem við
létum ógert, fyrir margt, sem
var vanunnið. Við getum ját-
að það hlífðaríaust, að okkur
hefur ekki tekizt að sannfæra
nógu marga Islendinga um
réttan málstað okkar. Okkur
hefur brostið afl til að dreifa
moldviðri hinna pólitísku
blekkinga, sem borgaraflokk-
arnir með ofurveldi fjármuna
og blaða hafa beitt og tekizt
að draga til fylgis við sig
þúsundir manna, sem eiga
engra sameiginlegra hagsmuna
að gæta við þá flokka, sem
farið hafa með völdin og beitt
kunnugir eru sögu slyrjalda
vita, að varnarbaráttan er
ekki siður mikilvæg en sjálf
sóknin. Og á sama hátt og
sigursælar þjóðir snúa vörn
sinni í sókn svo mun og fara
um sigursælar stéttir og sigur-
sæla flokka. Sóknin er að
sjálfsögðu glæsilegri og til-
komumeiri, en vörnin krefst
oft og tíðum meiri leikni og
stjórnkænsku, reynir meir á
vit og þol þeirra, sem verjast
á undanhaldi. Sósíalistaflokk-
urinn hefur á undanförnum
ái-um lagt mikið að sér til að
leita bandalags í þessari bar-
áttu, einkum meðal þeirra,
-<í>
Kvikmynd hindruð
Framhald af 6. síðu.
tókst að fá aftöku þeirra frest-
að. í nóvember 1925 játaði
dauðadaemdur Portúgali, Cel-
estino Madero að nafni, á sig
morðið. Þrátt fyrir það og
enda þótt sannað væri mein-
særi á mörg af vitnunum gegn
Sacco og Vanzetti, neitaði
dómarinn, Thayer, að taka
mál þeirra upp og var sá úr-
skurður hans staðfestur af
Hæstarétti Bandaríkjanna.
Fuller, fylkisstjóri í Massa-
chusetts, fyrirskipaði að
dauðadómnum skyldi fram-
fylgt og þeir Sacco og Vanz-
etti voru teknir af lífi í raf-
magnsstólnum 23. ágúst 1927.
Þeir héldu fram sakleysi sínu
fram í dauðann og neituðu að
sækja um náðun.
Systrafélagið ALFA,
Reykjavík
heldur sinn árlega bazar sunnudaginn 3.
nóvember í Félagsheimili verzlunar-
manna, Vonarstræti 4.
Bazarinn hefur á boðstólum mikið af hlýjum
ullarfatnaði barna — einnig margt til tækifæris-
og jólagjafa. Allt sem inn kemur fyrir bazarvör-
umar, fer til hjálpar bágstöddum.
Bazarinn verður opnaður kl. 2. — Allir
velkomnir.
STJÓRNIN.

skær hagsmunaflokkur sér-
stakrar stéttar íslands.
Hann hefur orðið flokkur
þjóðarhagsmuna, hefur reynt
að bjarga því sem bjargað
verður úr sölumennsku og
prangi íslenzkrar boi-gara-
stéttar. Og í þeirri baráttu
hefur honum tekizt að kveðja
til fylgis við sig menntamenn
og skáld þjóðarinnar, sem láta
sér ekki sæma að horfa á það
mótmælalaust, er helgustu
dómar hennar eru bornir á
torg. Barátta Sósíalistaflokks-
ins hefur því frá upphafi ver-
ið tvíþætt: stéttabarátta
þeirra, sem sköpuðu flokkinn
og hann er tengdur sterkust-
um böndum og þjóðarbarátta
fámennrar þjóðar, sem stefnt
hefur verið í bráðan voða af
þjóðernislausri og siðspilltri
yfirstétt og stjórnmálamönn-
um, sem ýmist eru rænulausir
sauðir eða óprúttnir póli-
tískir sölumenn. Þessa tví-
þættu baráttu verður flokkur
vor að heyja með óbilandi
kjarki enn um mörg ókomin
ár.
Það er sagt, að aldaifjórð-
ungur sé ekki langur tími í
sögu þjóðar, og það er að
vissu leyti rétt. En sögulegt
inntak eins aldarfjórðungs
getur verið meira og fyllra en
saga heillar aldar. Þau um-
skipti sem orðið hafa hér á
íslandi síðustu 25 árin eru
meiri og stórstígari en orðið
hafa hjá margri stórþjóðinni
á næstu grösum við okkur. Og
þegar við lítum nú um öxl á
þessum afmælisdegi flokks
okkar, getum við með nokkru
stolti hrósað okkur af því, að
þessi aldarfjórðungur í is-
lenzkri sögu hefði orðið með
allmikið öðrum hætti og minni
reisn, ef ekki hefði notið Sósí-
alistaflokksins. Það er oftast
nær óleyfilegt að skrifa sög-
una í viðtengingarhætti, en ég
dirfist þó á þessari stundu að
staðhæfa það, að hagur ís-
lenzkrar alþýðu og viðnám
þjóðarinnar gegn erlendri á-
sælni mundi vera með allt
öðrum og dapurlegri hætti en
hanji er nú, ef ekki hefði gætt
þessa flokks, sem svo mjög
hefur verið níddur, ofsóttur
og svívirtur þann hálfa þriðja
áratug, sem hann hefur lifað
og barizt. Lengra skal ég ekki
halda á þeirri braut að segja
sögu okkar þennan aldarf jórð-
ung í viðtengingarhætti.
Það er ástæðulaust, jafnvel
á afmælisdegi, að bera ein-
göngu saman hróður og lof á
afmælisbarnið. Við íslenzkir
sósíalistar getum þegar við
þeim allri hinni vinnandi þjóð
til meins og komið landinu á
fremstu brún auðnar og tor-
tímingar. Þetta skal fúslega
játað hér í kvöld. En þegar
litið er vímulausum augum á
feril Islands hinn síðasta ald-
arfjórðung, þá hygg ég þó að
sigrarnir verði þyngri á meta-
skálunum en ósigrarnir. Sú
kynslóð sem hefur vaxið úr
grasi á síðasta aldarfjórðungi
hefur ekki verið gædd þeirri
pólitísku stéttvísi og feður
hennar og mæður, sem lifðu
raunir heimskreppunnar. Þau
kjör, sem þessi kynslóð hefur
búið við, hefðu verið talin
allsnægtir á hinum f jórða tugi
aldarinnar. Meðal hinnar ungu
kynslóðar gætir einnig nokk-
urrar pólitískrar þreytu, hún
hefur æði oft skömm á stjórn-
málum, telur þau lygi og
blekkingar, og þegar hún læt-
ur undan áróðrinum og geng-
ur til kjörborðsins, þá kýs
hún í einhverjum hundingsleg-
um kaldranahætti þá flokka,
sem eru og verða hennar tjón-
gefendur, lætur einfaldlega
glepjast af þeim stjórnmála-
blekkingum, sem hún hefur
raunar fulla skömm á. Sósíal-'®'
istaflo'kkurinn verður að finna
aðferðir til að komast í kall-
færi við þessa kynslóð, verður
að finna leið að hjarta hennar
og heila, strjúka blekkingam-
ar af augum hennar og gera
henni það skiljanlegt, að hin
ytri gylling viðreisnarinnar er
hjóm, sem hverfur fyrir fyrsta
goluþyt veruleikans og að svo
getur farið, að þessi velklædda
og velnærða kynslóð eftir-
stríðsáranna standi brátt
frammi fyrir líkum viðfangs-
efnum og feður hennar og
mæður á fjórða áratug aldar-
innar. Hin eilífu vandamál
auðvaldsskipulagsins era ekki
úr sögunni, auðug og gróin
þjóðfélög kapítalismang finna
þegar veðurboðana í skrokki
sínum, og fyrr eða síðar mun
íslenzka auðvaldið, sem veltir
sér þessa stundina áhyggju-
laust í viðreisnarvímunni,
vakna við timburmenn sína og
vondan draum. Það er hlut-
verk Sósíalistaflokksins að
koma boðskap sínum út á
meðal hins blekkta fjölda, að
vekja hann til skilnings, ekki
aðeins um þrengstu launa-
hagsmuni, heldur til skilnings
um lífshagsmuni þjóðarinnar,
sem byggir þetta land og nú
ekki hvað sízt er stefnt í
bráðan voða.
Barátta Sósíalistaflokksins
hefur nú um alllangt skeið
verið varnarbarátta. Þeir sem
sem hafa viljað verja íslenzk
landsréttindi og ekki gangast
undir jarðarmen það, sem
landráðaflokkarnir hafa búið
þjóðinni. Við gerðum slíkt
bandalag við síðustu alþingis-
kosningar, og enn kom í ljós,
að kosningabandalag Sósíal-
istaflokksins vann aðeins
varnarsigur, hélt í horfinu, en
kom þó með vopn sín heil úr
hríðinni. En nokkru eftir að
úrslit kosninganna urðu kunn,
fór blað eitt, sem kennir sig
bæði við frelsið og þjóðina, að
krefjast þess með lítilli kurt-
eisi, en því meiri ofsa, að Sós-
íalistaflokkurinn, sem kominn
var vígmóður úr grimmilegri
kosningahríð, vildi gera svo
vel og sýna það lítillæti að
hætta að vera til. Þess var
farið einfaldlega á leit, að
Sósíalistaflokkurinn færði öðr-
um flokki vinstri manna höf-
uð silt á silfurfati. Það var
ekki farið fram á neitt minna.
Það er nú svo, að hægt er
að meta nokkuð hlutlægum
dómi viðureignina í síðustu
alþingiskosningum. Það sem
fyrir augun ber er einn dap-
uriegur sjónleikur: Lesendur
þess blaðs, sem kennir sig
bæði við frelsið og þjóðina og
kjósendur þess flokks, sem
átti þetta blað að málgagni,
voru allt í einu horfnir af
yfirborði jarðar eins og mjöll,
sem féll í fyrra, og sást aðeins
á iljar þeirra þegar þeir flýðu
til þeirra átthaga, sem þeir
töldu sitt pólitíska lögheimili:
inn í órólegu deild Framsókn-
arflokksins. Síðan hafa þessir
kappar ekki sézt á almanna-
færi.
Það er kunnugt, að hvergi
er mannlegt frelsi jafn ríflega
skammtað, hvergi er hugur
mannsins jafn flugfrjáls og á
vitlausraspítala. Innan veggja
slíkrar stofnunar getur mað-
urinn orðið það, sem hið
nauma normala líf meinar
honum að öllum jafnaði: hann
getur orðið Július Cæsar eða
Napóleon mikli, María guðs-
móðir eða Jesús Kristur. Hin-
ir pólitísku hleypisveinar, sem
skrifa í blaðið, er kennir sig
við frelsið og þjóðina og
krefjast þess nú af sem mestu
offorsi, að Sósíalistaflokkur-
inn ýmist fremji sjálfsmorð
eða útvegi sér morðingja til
að leggja flokkinn undir hnif-
inn, hafa löngum leikið öll
þau sögulegu hlutverk, sem ég
áðan nefndi, með mikilli prýði
og af innfjálgum skilningi. En
þeir geta ekki fyllt litla bað-
stofu þrátt fyrir tilkomumikla
leiklist, það er ekki hægt að
tæla hund frá heitum ofni til
að horfa á sjónarspilið.
Það ber oft við, að litla
kænu dreymir stóra drauma.
Stundum dreymir hana jafn-
vel að hún sé orðin Hnuskip
og kljúfi hafölduna. En áður
en línuskip draumsins leggur
til stórorustu á úthafinu, þá
væri það kannski viðkunnan-
legra að kæna veruleikans
sykki ekki undir sjálfri sér
á rjómalygnu lóni heimahafn-
arinnar.
Góðir félagar!
Eg lýk nú máli mínu. Það
er siður þegar menn koma til
afmælisfagnaðar að hafa sama
hátt á og þegar Rómalýður
fagnaði komu keisara síns:
Langa lífdaga keisara vorum!
Sósíalistaflokkurinn hefur
rist djúpt plógfar í sögu Is-
lands á síðasta aldarf jórðungi,
og enn er löng leið unz akur-
inn hefur verið allur plægður.
Lifi Sameiningarflokkur al-
þýðu — Sósíalistaflokkurinn.
bridge
1 gærkvöld reyndu flestir
beztu bridgespilarar heimsins
snilli sína gegn tveimur
Ástralíumönnum. Þessir
menn eru M. J. Sullivan og
R. E. Williams. Þeir hafa út-
búið 32 spil hvert öðru
snjallara hvað sóknar- og
varnarspilamennsku snertir
Spil þessi eru síðan send út
um allan heim og spiluð 30.
okt. og 6. nóvember. Sigur-
Suður gefur,
allir á hættu.
A 9-8-7
¥ K-10-8-6
♦ G-6
4» D-G-10-8
A 6-5-3-2
¥ D
♦ A-K-5-3
A 7-6-4-2
A A-K-10-4
¥ A-5-4-2
♦ D-10-2
4> A-5
A D-G
¥ G-9-7-3
♦ 9-8-7-4
K-9-3
Óskasamningur á þessi spil
er talinn 4 spaðar eða að
dobla einhvem samning hjá
n-s. Fyrir það fást 4 stig.
Hvað spilamennsku viðvíkur,
þá er vestri skipað að spila
vegarar í keppninni 1961
voru Reese og Rodrigue en
hlutskarpastir hér heima Jó-
hann Jónsson og Stefán Guð-
johnsen. Sextán pör taka þátt
í hinni opinberu stigakeppni
á vegum Bridgesambands Is-
lands og verður nánar skýrt
frá keppninni í næsta þætti.
Til þess að menn geti áttað
sig á því hvemig keppni
þessi fer fram er hér spil frá
keppninni 1961.
sjö spaða og vinna þá. Til
þess að vinna sjö spaða verð-
ur sagnhafi að fá sjö slagi
á tromp (innifalið að trompa
þrisvar hjarta), einn á hjarta.
fjóra á tígul og einn á lauf.
Þessi staðreynd útilokar þann
möguleika að tvísvína tromp-
inu og verður þá D-G að
vera tvíspil. Því reyni hann
að svína trompinu leggur
norður gosann upp, þ.e. ef
hann á D-G-7. Til þess að
geta trompað þrjú hjörtu
verður sagnhafi að fá auka-
innkomu og hún skapast með
bví að svína tígultíu.
Ekki svo erfitt, en það
barf bara að gera það.
Fyrri sextán spilin voru
spiluð í gærkvöld og mun ég
væntanlega birta eitt af
þeim spilum í næsta þætti.