Þjóðviljinn - 12.11.1963, Blaðsíða 4

4 SIDA
ÍJtgcfandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.).
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Sigur
samheldninnar
¥ atökum þeim sem urðu um ofbeldisfrumvarp
ríkisstjórnarinnar er ein staðreynd sem yfir-
gnæfir allar aðrar: það var samheldni verkafólks
sem færði því sigurinn. Málefni þau sem um
var barizt voru svo mikilvæg að hverskonar á-
greiningur um stjórnmálaflokka og önnur atriði
urðu að víkja 'fyrir stéttarlegri einingu. Fyrsta
félagið sem hóf verk'fall gegn ofbeldisfrumvarp-
ínu var Hið íslenzka prentarafélag, þar sem
stjórnarflokkarnir hafa haft mikinn meirihlu’ta.
Milli 20 og 30 verklýðsfélög höfðu boðað verkföll
11. nóvember til þess að brjóta lögin á bak aftur
yTðu þau samþykkt, og voru þar þó í forus’tu
menn með hinar sundurleitustu stjórnmálaskoð-
anir. Allar sfofnanir verklýðshrey'fingarinnar
hö'fðu mófmælt frumvarpinu og krafizt þess
að það yrði aldrei samþykkt, einnig ýmsír
þeir menn sem hafa haft flokkspólitíkina í fyrir-
rúmi um langt skeið og viljað láta hana yfirgnæ’fa
sjálf málefni verklýðssamtakanna. Hin forna
hugs'jón um einingu verkafólks innan sam'taka
sinna ræftist þessa örlagaríku nóvemberdaga, og
an'dspænis henni fékk ekkert staðizt; sjálf ríkis-
sfjómin sem taldi sig ha’fa öll ráð verkafólks í
sínum höndum varð að gefast’ upp á þeim fyrir-
æ'tlunum sínum að banna baráttu alþýðusamtak-
anna og skipa málefnum verkafólks með vald-
boði.
Oundurlyndið ínnan verklýðssam'takanna He'fur
^ verið mesta meinsemd þeirra um langt skeið,
'torveldað eðlilega starfsemi og kjarabaráttu og
gerf hluf verkafólks mun rýrari en e'fni stóðu til.
Sumir þeir menn sem valizf ha'fa til forustu inn-
an verklýðsfélaga hafa litið á sig sem umboðs-
menn flokka sinna gagnvart alþýðusam'tökunum,
þótf sjónarmið þeirra hefði átt að vera þveröfug’t’.
í átökunum um ofbeldisfrumvarp ríkissfjómar-
innar hafa slíkir menn ekki dir'fzt að flíka hinum
annarlegu sjónarmiðum sínum, samvinna manna
úr öllum flokkum reyndist hið sjálfge'fna úrræði
á örlagastund. Nú er allt undir því komið að sú
samsfaða haldist óskert í átökum þeim sem fram-
undan eru.
CJigur verklýðssamfakanna í átökunum um o'f-
^ beldisfrumvarp ríkisstjórnarinnar er áka'flega
mikilvægur atburður. En óleysfur er sá vandi sem
leiddi til átakanna, sjálf kjaramál verkafólks. Því
hefur verið heitið að samningar um kjaramálin
he'fjist þegar í stað, en árangurinn í þeim viðræð-
um fer einvörðungu eftir samheldni og styrk
verklýðssamtakanna. Takist ekki friðsamlegir
samningar um óhjákvæmilegar kjarabætur verka-
fólks vegna óðaverðbólgu og ranglátrar þróunar
í launamálum, þarf að gera stjórnarvöldum og at-
vinnurekendum það fullkomlega ljóst að alþýðu-
samtökin munu þá enn á ný rétfa hlut s'inn
með því einhuga valdi sem gerði ofbeldis'frum-
varpið að marklausu pappírssnifsi. — m.
------------ ÞJðÐVILJINN-------------------------------------- Þriðjudagur 12. nóvember 1963
Ræða Einars Olgeirssonar í umræðunum um vantraust á ríkisstjómina:
Krepptur hnefi verkamannsins
getur orðið framrétt sáttahönd
Herra forscti!
Gððir Islendingar!
Það er þrælalagafrumvarp,
sem er tilefni þessa vantrausts,
sem hér er fram borið. Um það
stendur nú baráttan á þingi og
hjá þjóðinni. Gegn því hefur
íslenzkur verkalýður risið, ali-
nr, jafnt sá í vinnugallanum
sem hinn flibbaklæddi. jafnt
við höfnina sem á plönunum,
í verksmiðjum og verzlunum,
á skipum og skrifstofum.
Og það er skiljanlegt að ráð-
herrum ríkisstjómarinnar vefj-
ist tunga um tönn og mörgu
skjóti skökku við hjá þeim, er
þeir reyna að verja svo illan
málstað sem þrælalögin nú.
Þeir ráðherramir Gylfi,
og Gunnar Thoroddsen sögðu
í ræðum sínum hér áðan að
ríkisstjómin vildi „aðstoða"
láglaunafólk til að fá launa-
bætur. Og hvemig hefur sú
„aðstoð" birzt?!
I því að þegar Iáglaunamenn
hafa knúið fram kjarabætur,
þá hefur ríkisstjórnin ráðizt á
þá með gengislækkun og rænt
þá allri kauphækkuninni taf-
arlaust.
Aðstoð - við
fjötraða alþýðu
Viðskiptamálaráðh.. Gylfi Þ.
Gíslason, reyndi í innfjálgri
ræðu að lofa launþegum öllu
fögru, ef þeir bara vildu lofa
ríkisstjóminni að fjötra sig! —
Hvemig dettur honum í hug að
nokkrir láti blekkjast af slík-
um fagurgala eftir fjögurra ára
níðingsverk afturhaldsins gegn
íslenzkum launþegum?
Hafi hann viljað íslenzkum
launþegum vel, þá hefur hann
haft tækifæri í 4 ár til að
sýna það. Það hefur hann ekki
gert — og nú er of seint fyr-
ir hann að iðrast eftir dauð-
ann — sinn pólitíska dauða.
Gunnar Thoroddsen þóttist
harma það, að atvinnurekendur
og verkamenn hefðu ekki get-
að komið sér saman. En hver
er sannleikurinn? Einmitt þeg-
ar verkamenn og atvinnurek-
endur semja frjálst, eins og
1961. þá er það ríkisstjómin
sem ræðst á samninginn og
eyðilcggur hann með gengis-
lækkun.
Forsætisráðherra, Ólafur
Thórs, reyndi sem von er að
að verja nokkuð stjóm sína
í gærkvöldi gegn van-
trausti, sem fram er bor-
ið. Hann kvað lífskjörin
aldrei hafa verið betri en nú
Lífskjör hverra? Kannski há-
launamanna og braskara. En
lífskjör verkalýðsins eru þau
að meiri vinnuþrældóm og
Iægri kaupmátt Iauna hefur
hann ekki búið við í tvo ára-
tugi.
Forsætisráðherra kvartaði
yfir víxlhækkunum verðlags og
kaupgjalds. Hverra verk eru
þær víxlhækkanir? Það er
verk íslenzku verðbólgubrask-
aranna, sem hækka verðlagið
og lækka gengið í sífellu, til
þess að ræna þannig kaup-
gjaldinu af verkalýðnum. Og
kaupmáttur timakaupsins er í
dag 20% lægri en í árslok
1958, — vegna valds þessara
verðbólgubraskara jd:ir stjóm-
arstefnunni.
Forsætisráðherra kvað laun-
in aðeins geta aukizt. ef þjóð-
arframleiðslan ykist. Það er nú
að vísu rangt: launin geta líka
hækkað á kostnað gróðans hjá
auðmönnunum og í krafti betri
skipulagningar á atvinnulífinu.
En tökum samt dæmið af þjóð-
arframloíA-Uinn; fr§ því hann
var f' Aherra 1945 og
þar til nú. Hrcinar þjóðar-
tekjur á mann hafa aukizt frá
1945 um 25%, samkvæmt
skýrslum Framkvæmdabank-
ans, — en kaupmáttur lægstu
Dagsbrúnarlaunanna hefur á
sama tíma minnkað um 20°/(.
Hvað þarf frekar vitnanna við!
Aukning þjóðarteknanna bæri
meira en 40%, kauphækkun —
eins og sjá má af þessu, — ef
rétt væri skipt. Forsætisráð-
herra er sem kunnugt er mik-
ill húmoristi. En þegar hann
segist vera að gera allt fyrir
þá lægst launuðu, — jafnvel
setja þrælal. fyrir þá — þá yfir-
gengur hann sjálfan sig. Skyldi
hann trúa því, ef alþýðan tæki
Það er því hörmulegra að
Alþýðuflokksforingi skuli gera
sig sekan um svona hluti
sem Alþýðuflokksfólkið þarf
nú á öðru að halda frá for-
ustumönnum sínum í dag.
Alþýðuflokksfólkið um allt
land stendur í dag við hlið
stéttarsystkina sinna í verka-
lýðssamtökum landsins í bar-
áttunni fyrir frelsi þess. Þetta
Alþýðuflokksfólk hefur haldið
tryggð við flokk sinn, þrátt
fyrir allt. — vcgna þess sem
hann einusinni var. Það fólk
sem forðum barðist við auð-
valdið undir merkjum hans,
hefur alltaf vonazt tl þess, að
sjós og lands þekkir sinn mátt:
Hann veit að hann heldur uppi
öllu þjóðfélaginu með fram-
leiðslustarfi sínu: án hans
verður engin síld söltuð, eng-
inn fiskur unninn, engin fleyta
hreyfð.
Reiðubúinn til
baráttu — og
samninga
Það er öllum valdhöfum
nauðsynlegt að læra af dýr-
keyptri reynslu. Öll þau til-
ræði, sem íslenzkum verkalýð
hafa verið sýnd á undanföm-
um áratugum með gerðardóm-
um. gengislækkunum og öðr-
um kúgunarráðstöfunum hafa
sannað að það er ekki hægt
að stjóma Islandi gegn verka-
lýðnum. En með þvi að vera i
sífellu að gera tilraunir tii
slíks, þá er yfirstéttin að gera
Island að vettvangi eilífra
hjaðningavíga stéttanna.
Og þegar nú á að kóróna öll
fyrri kúgunarlög með því að
gera verkalýðinn að annars
flokks fólki í sínu eigin landi.
þá ris hann upp sem aldrei
fyTr, af því vinnandi íslenzk
þjóð hefur ekki unnað frelsi
sínu og barizt fyrir því ára-
tugum og öldum saman. til
þess að láta nokkra braskara
svipta sig því nú.
En sá hnefi, sem verkalýður-
inn nú kreppir, til að berjast
fyrir frelsi sfnu, hann getur
breytzt i útrétta sáttarhðnd á
þeim sfeindum er hann
finnur að látið er af illum á-
formum gegn frelsi hans. rétti
og lífshagsmunum og tekið að
stefna í réttlætisátt.
Islenzk verkalýðshreyfing
hefur á undanfömum áratug-
um orðið að hafa vit fyrir
þeim ofstopamönnum gróðans,
sem hafa hvað eftir annað í
gróðasýki sinni ætlað að
sundra þessari þjóð á nýrri
Sturlungaöld og ofurselja hana
erlendu valdi.
Verkalýð Islands langar ekk-
ert til þess að sjá auðinn, sem
hann hefur skapað með hörð-
um höndum sínum, glatast í
allsherjarátökum komandi
vikna; Austfjarðasildina eyði-
leggjast, vetrarsildarvertíðina
fara forgörðum, — verðmæti er
skipt gætu hundruðum millj-
óna króna eyðast eða aldrei
verða til.
En frelsi sitt, samningsrétt
sinn, metur hann meira. miklu
meira en allt þetta.
Verkalýður Islands er reiðu-
búinn, — jafnt til þess að berj-
ast til þrautar fyrir frelsi sínu,
eins og hinn að leysa sameiginl.
vandamál okkar þjóðar af viti
og réttlæti.
Og vandamálin eru ekki stór.
Ef við værum bláfátækir í
dag. íslendingar, — ef okkur
skorti skip og verksmiðjur, —
ef síldin brygðist og markað-
urinn fyrir þorskinn hryndi, ef
atvinnuleysið syrfi að, — þá
væru vissulega vandamál að
leysa.
En nú er ísland rikt, at-
vinnutæki mikil, auðlindir
sjávar gjöfular og allur heim-
urinn er vor markaður og
hrópar á matvæli vor.
Vandinn er því lítill, móts
við það sem eitt sinn var. Það
þarf aðeins að halda nokkrum
hamslausum bröskurum í
skefjum. láta þá ekki vaða inn
á öll svið atvinnulífsins með
gráðuga gróðakló sína.
Það þarf að deila rétt bví
mikla, sem verkalýðurinn skae-
ar, — beita viti og forsjá <
Framhald á 8. síðu
Einar Olgeirsson
upp á því á morgun, að setja
lög sem bönnuðu auðmönnum
alla gróðamyndun og sviptu þá
yfirráðum yfir atvinnutækjun-
um. ef einhver segði við hann,
að alþýðan væri að gera þetta
allt fyrir veslings auðmenn-
ina, — sem ekki kynnu fótum
sínum forráð.
Ég læt nú þetta nægja: Þeg-
ar sá, sem vitrastur er og víð-
sýnastur úr stjómarliðinu,
sjálfur forsætisráðherrann tal-
ar svona svart. — þá má nærri
geta hvemig vömin ferst hin-
um smærri spámönnum.
Verkamenn
hræðast engar
hótanir
En eitt atriði verð ég þó að
taka í ræðu Birgis Finnsson-
ar. Sá ræðumaður sökk svo
djúpt að hóta verkalýð Islands
gengislækkun, ef hann bryti
þrælalögin á bak aftur. Verka-
Iýður Islands hræðist engar
hótanir. Hann veit fulivcl að
ef hann ekki brýtur þessi
þrælalög á bak aftur, þá fær
hann önnur, til enn Iengrl
tíma. eins og Jón Þorsteinsson
viðurkenndi í ræðu sinni hér
áðan og 6vo gengisL þará of-
an. Braskarar Islanda hafa
aldrei getað á öðru grætt en
verðbólgu og gengislækkunum
og murru halda áfram með þá
þokkalegu iðju, svo lengi sem
þeim helzt það uppL
sá dagur kæmi aftur að það
stæði sameinað öllum öðrum
í verkalýðssamtökunum í lífs-
baráttunni og sá dagur er nú
kominn. Við fögnum þeirri
samstöðu við Alþýðuflokks-
fólkið, sem skapazt hefur í
þessari orrahríð. Og við efumst
ekki um að einnig í forustu-
liði þess flokks muni þrátt fyr-
ir allt finnast sá stjómmála-
þroski, er á örlagastundu
flokksins heyrir rödd fólks síns
og hlýðir henni, albúinn þess að
brjóta þessi ólög á bak aftur
ef Alþingi Islendinga sekkur
svo djúpt að samþykkja þau.
Braskaravaldið hefur með
þrælalögunum sagt íslenzkum
verkalýð stríð á hendur. Hing-
að til hefur þetta óráðsíuvald
sem aldrei hefur getað stjóm-
að Islandi af viti og því síður
réttlæti, aðeins heimtað pen-
inga verkalýðsins og rænt
þeim i ríkum mæli. Nú heimt-
ar braskaravaldið líka frelsi
verkalýðsins. Og þá er íslenzk-
um verkalýð ofboðið. Þess-
vegna hefur verkalýður Islands
rísið upp sem aldrei fyrr f
sögu sinni.
Erfíðismenn Islands, verka-
menn og verkakonur, bera alla
þjóðfélagsbygginguna á herð-
um sér. — allt gróðabákn yfir-
stéttartnnar, allt embættis-
bákn hálaunamannanna. Þeir
vita það, að ef frumvarpið er
samþykkt, þá hafa þeir engu
að tapa nema fjðtrunum, en
frelsi sitt og lífskjarabætur að
vinna. Og þessi verkalýður til