Þjóðviljinn - 14.11.1963, Blaðsíða 6

$ SlÐA
ÞIÖÐVILIINN
Fimmtudagur 14. návemfoer 1963
USA frammi fyrir stórkostlegustu
byltingu síðan á ðld veiðimannsins
■ Rafeindaheilar og sjálfvirkni eru að því komin að bola burt líkam-
legri vinnu í Bandaríkjunum, og þetta hefur í för með sér ægileg-
ustu vandræði, sem bandarískt auðvaldsþjóðfélag hefur komizt í hing-
að til.
■ Bandaríkin stefna hröðum skrefum í áttina til sjálfvirkra framleiðslu-
hátta og ekkert getur stöðvað þessa þróun. Mótsögnin, sem bandaríska
þjóðin á við að etja er þessi: Hvemig getum við gert iðnaðinn sjálf-
virkan og haldið jafnframt vikulaununum?
Stundin virðlst vera að rcnna upp
Þessari spurningu kastaöi
bandaríski bílaviðgcrðamaður-
inn og vcrkalýðslciðtogin n,
James Boggs, fram í ritgerð,
sem birtist nýlega eftir hann
I tímaritinu „Monthly Rew-
iew”. Boggs vinnur í Detroit,
höfuðvirki bílaiðnaðarins og
hefnr ferðazt um allt iandið.
Boðskapur hans er sá, að sjálf-
virknin hafi skapað gjörsam-
Iega nýtt ástand I bandarísku
þjóðfélagi.
Sjálfvirkni kemur í
stað mannsins
Þetta er ekkert nýtt. En það
sem er nýtt, miðað við Ðest
önnur tímabill, er sú staðreynd,
að sá, sem bolað er burtrj nú,
heÆur ekki í önnur hús að
venda. Ungu kyrislóðinni er
ógnað af vaxandi atvinnuleysi.
þar sem alls ekki er hægt að
skapa herrni nsega atvinnu.
Fólksíjölgunin og iðnþróimin
komast í æ meiri mótsögn
með hverju árinu sem líður.
Eins og stendur vinna 12
milljónir verlkamanna í Banda-
ríkjurwim beínlínis við iðnað-
inn r(af þeim eru aðeins 4
miUjónir negrar). Iðnaðurinn
blæs sundur en eftirspum eft-
ir vinnu dregst saman. Ár-
angurinn getur ekki orðið ann-
ar en hann er: 5 miUjónir at-
vinnuleysingja.
Iðnaðurínn getur ekki tek-
ið nema tafcmarkaðan hluta
verkamannastéttarinnar í þjón-
ustu sína. Hinir gerast það
sem kallað er „displaced per-
sons“, og orðið er algengast fyr-
irbrigði í nýjasta hluta mann-
kynssögunnar. Auðvaldsþjóðfé-
lagið getur ekki veitt þessu
fólki þátttöku í framleiðslunni
— en það getur heldur ekki
drepið það. Þjóðfélagið verður
að standa undir þessu fólki í
stað þess, að það standi undir
þjóðfélagmu. Atvinnuleysingj-
um fjtxLgar æ meir, og kostnað-
ur þjóðfélagsins vex að sama
sfcapi. Þerrnan kostnað ber auð-
vitað vinnandi fólk í landinu,
og með þessu skapast viss mót-
sögn milli þeirra, sem hafa
vinnu og atvinnuleysingjanna.
Þessi andstæða innan þjóð-
arinnar, milli þeirra, sem þarfn-
ast hjálpar og hinna, sem eiga
að hjálpa þeim, er óhjákvæmi-
leg afleiðing framleiðsluhátt-
anna, — afleiðing auðvalds-
skipulagsins. Og þessi and-
stæða blæs út eins og blaðra
um leið og sjálfvirknin held-
ur innreið sína.
Mesta byltingin
Menn verða að horfast i augu
við staðreyndir. Sjálfvirknin er
mesta bylting, sem orðið hef-
ur á framleiðsluháttum mann-
anna, síðan forfeður okkar
hættu að stunða veiðar og
snéru sér að akuryrkju.
Sjálfvirknin, þessar stórkost-
legu framfarir framleiðsluhátt-
anna, eru einnig það þrep í
þróunarstiga framleiðslunnar.
sem espar andstæður auðvalds-
þjóðfélagsins til hins ýtrasta.
Stéttlaust þjóðfélag
Boggs álítur blökkumenn og
atvinnuleysingja vera þau bylt-
ingaröfl, sem ráða úrslitum í
Bandarikjunum nú i dag. Það
sé af því að þeim hafi verið
bolað út úr bandarísku þjóðfé-
lagi, og vandamél þeirra sé
ekki hægt að leysa innan þessa
þjóðfélags. Staða þeirra í nú-
tíma þjóðfélagi knýr þá til
þess að heimta skjóta og rót-
tæka lausn.
Þessi skjóta lausn er undir
þróunarstigi framleiðslutækj-
anna komin. Tæknin í Banda-
ríkjunum er komin á það hátt
stig, eða kemst það innan
stundar, að stritvinna er ðþörf
og hlægileg.
Mótsögnin miílli þessarar
gtaðreyndar og hins. sem við
Iköfum fyrir augunum í veru-
leikanum (þjóðfélag, sem rek-
ið er af einkaauðmagni í gróð-
askyni), er það sem skapar og
rekur áfram hina látlausu
stéttabaráttu, sem á sér stað
í Bandaríkjunum.
Veruleikinn er
þeirra megin
Þeir sem stöðu sinnar vegna
í þjóðfélaginu hljóta að finna
sárast til þessa, eru blökku-
mennimir og atvinnuleysingj-
amir. Þeir þurfa ekki að vera
sósíalistar af sannfæringu þótt
staða þeirra í þessu rfka þjóð-
félagi komi þeim til þess að
gæla við hugmynd'ina um stétt-
laust þjóðfélag. Og stéttlaust
þjóðfélag er þjóðfélag sem ekki
er rekið í gróðaskyni þ. e. a. s.
sósfalískt þjóðfélag
Og þetta fólk stendur and-
spænis voldugasta auðvaldsafli
heimsóns, bandaríska hernaðar-
ríkinu, andspænis íhaildssömum
verklýðssamtökum (einu verk-
lýðssamtökunum, sem til eru),
andspænis vddugri lögreglu,
sem allt veit, stærsta her sem
saga Bandaríkjanna þekkir og
andspænis einræði auðvalds-
ins. En það hefur hins vegar
miskunnarl. raunveruleikann
sán megin, þróunarlögmál þjóð-
félagsins, sem stöðugt reka
þjóðfélagið og fólk þess áfram.
MOSKVU 12/11 — Utanríkisráð-
herra Dana, Per Hækkerup, sem
nú er gestur sovétstjómarinnar,
ræddi í dag við Gromiko utan-
ríkisráðherra. Gromiko hélt
veizlu Hækkerup og konu hans
og voru þar staddir m.a. Mikoj-
an varaforsætisráðherra og
sendimenn Norðurlanda.
BHM vinnur ao
öflun samningsrétt-
ar fyrir bandalagiB
Aðalfundur fulltrúaráðs Banda-
Iags háskólamanna fyrir árið
1963 var haldinn 24. október sl.
Formaður bandalagsins, Sveinn
Björnsson, verkfræðingur, flrntti
skýrslu stjómarinnar og kom
fram f henni, að aðildarfélög
bandalagsins eru 12 að tölu með
um 1420 félagsmönnum. I full-
trúaráði bandalagsins eru nú 20
fulltrúar.
Formaður rædd'i í skýrslu sinni
um kjaramál og kjaradóm og
afskipti BHM af þessum málum,
en BHM skortir enn sem kom-
ið er viðunandi aðstöðu til að
hafa áhrif á meðferð þeirra.
Sagði formaður, að öflun samn-
ingsréttar fyrir BHM væri nú
meginverkefni bandalagsins, en
það mál þyrfti vandlegan undir-
búning. Liður í þeim undirþún-
ingi væri heimiboð framkvæmda-
stjóra SACO, Bertil östergren,
foingað til lands í byrjun nóv-
embermánaðar. SACO, en það er
skammstöfiun á nafni heildar-
samtaka háskólamanna í Svíþjóð,
var ekki stofnað fyrr en 1947,
en hefur fullan samningsrétt
fyrir meðlimi sína og mjög sterka
samningsaðstöðu. Hr. östergren
mun kynna hér starfsemi og
uppbyggingu SACO, og jafnframt
verða stjórn BHM til ráðuneyt-
is vegna fyrirhugaðrar öflunar
stamningsréttar fyrir bandalagið.
Mun hr. Östergren flytja erindi
fyrir háskólamenn um SACO í
I. kennslustofu háskólans n. k.
miðvitoudag kL 20:30.
Úr stjóm áttu að ganga tveir
meðlimir. Gunnlaugur SnædaL
læknir og Jón O. Edwald, lyfja-
fræðingur. Báðust þeir eindregið
undan endurkosningu, en þeir
hafa verið í stjóminni frá stofn-
un bandalagsins. Þafckaði for-
maður þeim ánægjulegt samstari
og alúð í störfum fyrir banda-
lagið. 1 stað þeirra voru kosnir
Arinbjöm Kolbeinsson, læknir
og Ólafur W. Stefánsson, stjóm-
arráðsfuiltrúi. Fyrir í stjóminni
eru Sveinn Bjömsson, verkfræð-
ingur. formaður, Stefán Aðal-
steinsson, búfjárfræðingur, vara-
formaður og Árni Böðvarsson
cand.mag., ritari.
Bandalagið hefur nú ráðið
sér framkvæmdastjóra og hefur
opnað skrifstofu í Brautarholti
20 á miðvikudögum kl. 17 — 19.
Meðlimir bandalagsins eru
Dýralæknafélag Islands, Félag
B.A.-prófsmanna, Félag íslenzkra
fræða, Félag íslenzkra náttúru-
fræðinga, Félag íslenzkra sál-
fræðinga, Hagfræðafélag Islands,
Lyfjafræðingafélag Islands,
Læfcnafélag Islands, Lögfræð-
ingafélag íslands, Prestafélag Is-
lands, Tannlæknafélag lslandsog
Verkfræðingafélag Islands.
Einstætt afrek kínverskra lækna
Tókst að græða aftur
afskorna hönd á mann
Betri árangur en
í USA
Mönnum kom saman um það
á þessu þingi, að þetta væri
eintæður árangur, sem Kín-
verjar náðu, og bandarískar
tílraunir í þessa átt hefðu
hvergi nærri heppnazt eins vél.
Kínverjar nota þama ýmsar
nýjungar, tengja m. a. taugar
og sinar strax, í staðinn fyrir
að bíða með það í nokkrar
vikur, eins og Bandaríkjamenn
hafa gert.
Söguðu beinið
Sjúklingurinn var 27 ára
verkamaður sem hafði lent í
slysi við vinnu sína. Komið
var með hann í 6. sjúkrahúsiö
í Shanghai 40 rrtínútum eftir
að hann lenti í véLinni. Hönd-
in hafði klippzt af, og var
Skorið á bólguna
HönóHhn grær við
sárið tiltölulega hreint, og lít-
ið rifið upp í það. Þetta kom
sér mjög vel baeði fyrir sjúfcl-
inginn og skurðlæknana. Þó
þurfti að snyrta sárið ofurlítið,
lagfæra æðar og taugar og sin-
ar. Og til þess að létta sér
þetta starf söguðu læfcnarnir
ofurlitla sneið af báðum end-
um beinsins. Þannig fengu
þeir sléttari fleti, sem hægt
var að tengja. Bandarískir
læknar róma mjög þessa nýj-
ung og segja, að m. a. hennar
vegna hafi aðgerðin gengið
svona vel.
Æðarnar látnar
gróa saman
Beinasku rðlæknar tengdu
sverara beinið í framlhand-
leggnum með málmþjmnu, sem
fest var við beinið með skrúf-
um, Mjórra framhandleggs-
beinið var látið gróa sjálft.
Æðaskurðlæknar tengdu sam-
an stærstu slagæðarnar með
nýrri aðferð. 1 stað þess að
sauma æðarnar sarnan, verk,
sem jafhvel kfnverja skortir
þolinmæði til að framkvæma,
var annar endi æðarinnar
strengdur utan um örsmáan
plasthring og hinn endtnn dreg-
inn yfir bunguna. sem hrig-
urinn myndaði.
Sjúklingurinn á batavcgi
Blóðrennsli til hand-
arinnar eftir 4 fíma
Aðeins 4 tímum eftir slysið
var búið að koma blóðrennsli
til handarinnar í samt lag.
Höndin varð rauð f stað þess
að hanga gráhvít á úlnliðnum.
Nú tók við öllu leiðinlegra
starf, að tengja 3 aðaltaugamar
og 18 sinar. Kínverjarnir gerðu
þetta strax. í stað þess að bíða
í nokkrar vikur eða mánuði
eins og Bandaríkjamenn hafa
gert. Því lengur sem líffæri og
líkamshlutar almennt eru frá
störfum, þrim mun ver geng-
ur þeim að ná fullri starfs-
orku.
Öll aðgerðin tók aðeins 7
tíma. Þó mun verða unnt að
stytta slíkar aðgerðir um a. m.
k. 3 tíma, þegar vélar verða
teknar í notkun tíl þess að
tengja sinar og annað.
Skorið í höndina
Daginn eftir að höndin var
tengd við, hafði hún þrútnað
mjög og hitnað. Læknarnir
óttuðust að hún kynni að
springa þá og þegar. Þá var
það tekið til bragðs að skera
á bólguna milli fingranna og
niður eftir handabakinu og síð-
an lagðir sterkir saltvatns-
bakstrar við sárið, til þess að
draga vökvann út. Þetta var
einnig nýjung á þessu sviði og
ál'itu bandarískir læknar hana
mjög mikilvæga.
Skrifar og leikur borð-
tennis
Að viku liðinni var bólgan
horfin, og eftir 2 mánuði var
málmþynnan fj-arlægð. Vegna
þess hve illa beinið gréri, varð
að troða beinspónum milli
endanna, sem eins konar
steypu. Eftir það gréri beinið
hratt og vel.
HSftir 7 mánuði hafði sjúkl-
ingurinn fengið það mikla til-
finningu í fingurgómana, að
hann gait greint hitamismun
allnákvæmlega. Þar að auki
gat hann skrifað, leikið borð-
tennis, tekið upp 7 kg. lóð og
slegið bylmings-högg með hamri.
Fyrir rúmri viku komu bandarískir skurðlseknar
saman í San Francisco á 49. þing skurðlækna og
ræddu þær framfarir í skurðlækningum, sem orðið
hafa frá því 1 fyrra. Efst á baugi á þessu þingi var
afrek kínverskra skurðlækna, sem græddu afhöggna
hönd á mann einn í Shanghai.