Þjóðviljinn - 15.03.1964, Blaðsíða 12

\
\
\
\
\
\
\
i
MEXÍKANSKAR
VEGGMYNDIR
Það hefur verið mikill sið-
ur í Mexíkó að prýða hús
miklum veggmálverkum ut-
an sem innan. Og flestar
meiriháttar opinberar bygg-
ingar njóta góðs af þeirri list.
1 þessari viku gefst okk-
ur eimnitt tækifæri til að
kynnast nokk'rum slíkra
mynda a£ eftirprentunum
sem sýndar eru í húsakynn-
um arkitektafélagsins að
Laugavegi 26.
Þar eru sýndir hlutar af
veggmyndum hinna þriggja
miklu meistara þesarar list-
greinar — þeirra Rivera,
Oroszos og Siq,ueirosar.
Þessr menn sköpuðu sér-
kennilegan, þróttmikinn og
ramman stíl og leituðu víða
fang13 honum íil stuðnings
— bæði í evrópsku nútima-
málverki og fornri þjóðlegri
mexíkanskri hefð. Viðfangs-
efni sín sóttu þeir til
grimmrar og blóðugrar sögu
lands síns og höfðu óspart
í frammi áróður fyrir bylt-
ingarsinnuðum viðhorfum
sínum. Þannig hefur Rivera
oftar en einu sinni valdið
miklu fjaðrafoki í Bandaríkj-
unum. 1933 sýndi hann í
Detroit veggmynd sem hét
„Andi Detroit" og var köll-
uð stórfengleg lýsing á
stóriðju nútúnans og innri
andstæðum auðvaldþjóðfé-
lagsins. Kirkjunnar menn
þóttust finna í einum reit
myndarinnar dár og spé um
guðdóminn og börðust kaþ-
ólskir stúdentar af miklum
móði fyrir því að myndin
vrði niður rifin hvað þeim
tókst. 1933 pantaði Rocke-
feller hjá Rivera veggmynd
í forsal Radio City í New
York. Það lýsti sigri manns-
andans yfir náttúruöflunum
og baráttu alþýðu fyrir
völdum í þjóðfélaginu. Len-
ín birtist í þessari mynd og
það þótti Rockefeller afleitt
og heimtaði hann fjarlægð-
an, og er listamaðurinn vildi
ekki fallast á það var
myndin öll eyðilögð og fóru
verkamenn í kröfugöngur
miklar í New York vegna
þessa máls. Og ekki sakar
heldur að minnast á það
mikla hneyksli sem mynd
Rivera vakti í Bandaríkjun-
um er hann lýsti valdaráni
United Fruit í Guatemala
1954.
Ekki skulum við heldur
gleyma þvi að hinn yngsti
þessara manna og sá eini
sem enn er á lífi — David
Alfaro Siqueiros hefur um
langa hríð setið í fangelsi
fyrir aðild sína að pólitísk-
run átökum, og kemur það
sannarlega ekki oft fyrir að
tukthúsfangi er eitthvert
helzta stolt þjóðar sinnar.
Þær myndir sem hér eru
birtar eru einmitt eftir
þessa tvo menn — önnur er
hluti stórrar myndar eftir £
Rivera sem lýsir fornri ||
menningu landsins, á hinni h
sýnir Siqueiros skuggalega ®
fylkingu, gráa fyrir jámum, |
þramma fram í stríð fyrir |
guð og föðurland ....

FJÖLBREYTT FINNA VAKA
Sunnudaginn 8. þ.m. hélt
Norrænafélagið í Kópavogi
Finnavöku í Félagsheimilinu í
Kópavogi.
Formaður félagsins, Hjálmar
Ölafsson, bæjarstjóri setti sam-
komuna og gat þess, að form-
lega hefði verið gengið frá vina-
bæjasambandi við Tampere í
Finnlandi, Þrándheim í Noregi,
Odense í Danmörku og Norr-
köping í Svíþjóð með samþykkt
á fundi bæjarstjómar Kópavogs-
kaupstaðar 21. febr. sl.
Bæjarstjórinn rakti í stórum
dráttum menningarsögu Finna
og taldi margar hliðstæður vera
i sjálfstæðisbaráttu þeirra og
íslendinga. Þá nefndi hann
ýmsa jákvæða eðlisþætti í fari
beggja þjóðanna, sem væru svo
svipaðar, að með ólíkindum
mætti telja um óskyldar þjóðir.
Hann bar mikið lof á finnsku
þjóðna og ávarpaði að lokum
þá Finna. sem komnir voru til
samkomunnar sérstaklega á
finnsku og þakkaði þeim fram-
lag þeirra til vökunnar.
Næst flutti ungfrú Rut Söde-
stáhl, finnskur norrænunemi hér
við Háskólann erindi um Finna
og finnska tungu á íslenzku og
var gerður góður rómur að því.
Þá kynntu þau frú Barbro
Þórarinsson og Taisto Suominen
finnsk ljóð og lög — og tóku
samkomugestir undir sönginn
og sungu finnsku textana. Kom
þar skýrt í ljós, hve íslenzkum
er létt um framburð á finnsku.
Að loknu kaffihlé léku þeir
Ingvar Jónasson, fiðluleikari og
Þorkell Sigurbjömsson, slag-
hörpuleikari finnsk lög við m k-
inn fögnuð áheyrenda.
Andrés Kristjánsson ritstjóri
varaformaður félagsins — flutti
spjall um Tampere, vinabæ Kópa-
vogs, en hann var þar á ferð
á liðnu hausti. Taldi hann það
helzta sameiginlegt með þess-
um tveimur bæjum. hve hratt
þeir yxu. Þá var sýnd fögur
finnsk litkvikmynd. Og að lok-
um sungnir finnskir söngvar og
endað á þjóðsögnum.
Aðsókn var góð. Henrik Aunio
skreyingamaður hafði gert fagra
skreytingu á endavegg salarins
með finnskum fánum og fána-
litum.
(Frá Norræna félaginu).
Nýtt skip
Reykjavík 14/3 — I dag af- |
henti Brattvaag skipasmíðastöðin j
í Álasundi Hraðfrystistöðinni í
Reykjavík h/f 240 tonna fiskiskip
sem hún hefur átt þar í smíðum.
Því hefur verið gefið nafnið
Viðey. Viðey er 111 feta iöng,
rúmar fjórtán manna áhöfn og
kostar fullhúin 1,8 milj. norskra.
Báturinn er útbúinn fullkomn-
ustu tækjum og útbúinn til tog-
veiða, síldveiða og fyrir net og
Afli Akranesbáta
Akranesi, 14/3 — Afli hjá
Akranesbátum var misjafn í
gær eöa frá 2% tonni til 43
tonna. Anna var aflahæst af
netabátum og fékk 43 tonn. Afli
hjá þorskanótabátum var lé-
legri. Var Skímir aflahæstur
með 14% tonn. Alls bárust
hingað á land 125 tonn í gær.
HALLGRÍMS-
MESSUR
Hallgríms Péturssonar verður
minnzt við guðsþjónustur og
minningarsamkomur í flestum
kirkjum Iandsins í dag.
1 Hallgrímskirkju á Skóla-
vörðuholti verður guðsþjónusta
kl. 10.30. Þar flytur forseti Is-
lands, herra Asgeir Ásgeirsson,
ræðu, en þjónustu fyrir altari
annast biskupinn, hr. Sigur-
bjöm Einarsson, og annar áf
sóknarprestunum, sr. Sigurjón
Þ. Ámason.
Minningarsamkoma veröur í
kvöld í kirkjunni og hefst kl.
8.30. Þar talar dr. Róbert A.
Ottósson söngmálastjóri Þjóð-
kirkjunnar um Passíusálmasöng
að fornu og nýju, en tóndæmi
flytja stúdentar úr guðfræði-
deild Háskóla íslands. Þá flyt-
ur sr. Jakob Jónsson erindi,
sem hann nefnir „Píslarsagan
á líðandi stund“ og Hallgríms-
kórinn og Ámi Jónsson söngv-
ari syngja nokkra passíusálma
við lög eftir Steingrim Hall,
Þórarin Guðmundsson og Björg-
vin Guðmundsson.
— Viðey
línu. Hann er gerður eftir svip-
uðum teikningum og Hannes
Hafstein.
Yngsti skipstjóri flotans, Sæ-
var Brynjólfsson úr Keflavík,
verður skipstjóri á bátnum.
Hann er aðeins tuttugu og eins
árs að aldri, bróðir Halldórs,
sem er með Lóminn, og Sigurð-
ar er var skipstjóri á Jóni Garð-
ar, allt fræknir menn og fisknir
með afbrigðum.
Skúlagarði, 14/3 — Bóndinn
að Leifsstöðum í Axarfirði var
orðinn lítt birgur að heyjum á
dögunum og skrapp að næsta
bæ til þess að fá hey að láni.
Það var að Hafrafellstungu og
er um þriggja kílómetra spölur
þangað. Bóndi fór gangandi
með tík sína og slóst í för
þeirra hálfvaxinn hvolpur henn-
ar. Tíkin heitir Freyja en
hvolpur hefur eigi hlotið
skemmriskírn ennþá. Þegar
bóndi hélt heimleiðis frá Hafra-
fellstungu akandi á bifreið með
heyforða sinn, þá var tík hans
eigi til staðar eða hvolpur henn-
ar. Klukkan sjö um kvöldið er
tíkin ókomin heim með hvolp
sinn og fer nú Leifsstaðabóndi
að verða uggandi um hunda
sína. Hringir hann að Hafra-
fellstungu og spyr um fylgifé
sitt. Hafði þá tíkin lokazt inni
í bænum ásamt hvutta sínum
við brottför húsbónda síns og
lá nú framan dyra og viM sig
hvergi hreyfa. Biður þá Leifs-
staðabóndi um tík sína í sím-
ann og er heyrnartólið lagt að
eyra hennar. Skipar bóndl
henni að koma hcim og nefn-
ir nafn hennar í símann og
hefur yfir margvísleg hljóð um
að hennar sé þörf. Bregður
tikinni við að heyra rödd hús-
bónda síns og þýtur af stað.
Hikar þó við í hlaðvarpanum
og berst nú um hjá henni hlýðn-
in við húsbónda sinn og móður-
ást til hvolpsins. En Hafrafells-
bóndi var skilningsríkur og
sótti hvolpinn og Iét hana hafa
afkvæmi sitt. Hálftíma síðar
opnar Leifsstaðabóndi bæjardyr
sínar og er þá tíkin komin með
hvolp sinn. Urðu þar fagnað-
arfundir, og mikið var snúizt og
hoppað eftir að klappað var á
kolla og strokið mjúklega um
bök. — A.E.
Ætla þeir að sleppa kúnum?
Vatnsdal, 14/3 — Bóndinn að
Marðamúpi heitir Guðjón Hall-
grímsson og náðum við ör-
litlu spjalli við hann áður en
hann gekk út til gegninga. Eig-
inlega er kominn vorhugur í
bændur hér um slóðir sagði
Guðjón og eru orðin nokkur
brögð hjá bændum hér að þeir
sleppa fénu frá sér á fjall. Svo
er til dæmis um bænduma að
Grímstungu og að Hnúki. Þá er
algengt að vanti ær í hús að
kvöldi og rása þær ólmár hér
um alla hálsa. Tún eru víða
orðin græn og sérstaklega hef-
ur nýræktin tekið við sér. Hef-
ur borizt í tal, að óhætt væri
að sleppa kúnum út einhvem
tíma dags. En bændur eru vana-
fastir menn og nálgast það bylt-
ir.garkenndan hugsunarhátt að
brjóta svo aldagamla hefð. Hér
eru söngæfingar og leikæfingar
á hverju kvöldi og menn eru
famir að búa sig undir Húna-
vöku.
Snæfuglinn í
Reyðarfirði, 14/3 — Sæmileg-
ur og stöðugur afli hefur yfir-
Ieitt verið hjá bátum sunnan
til á Austfjörðum á þessari ver-
tíð. Eru margir af þeim útilegu-
bátar með allt að viku útihald
á miðunum. Gæftir voru þó
slæmar í janúar, en einmuna
tíð hefur verið undanfarnar vik-
ur. Hafa þessir bátar róið allt
suður á Meðallandsbugt. Héðan
róa tveir bátar. Það eru Gunn-
ar og Snæfuglinn. Eru þeir báð-
ir með n?t. Gunnar skipti yfir
á net fyrir þremur vikum og
Stjórnlist hreppstj
Djúpavogi, 14/3 — Héðan róa
tveir útilegubátar og er raunar
annar í fyrstu útilegu sinni. Það
em Sunnutindur og Mánatindur.
Sunnutindur tók net fyrir hálf-
um mánuði og hefur komið með
fimmtíu tonn eftir vikuna. Mána-
tindur var á síldveiðum og er
nú í fyrstu útilegu sinni á net-
um. Jöfn vinna er hér í frysti-
húsinu og dansleikir nokkuð tíð-
ir hér í þorpinu. Hafa berserkir
brugðið á leik og klappað hverj-
Aldrei er ball
Breiðdalsvík — Héðan rær einn
útilegubátur og heitir Sigurður
Jónsson. Hefur hann komið með
þrjátíu til fjörutíu tonn eftir
fimm til sex daga útivist. Jöfn
vinna er í Hraðfrystihúsi Breið-
dalsvíkur og gengur lífið sinn
vanagang. Ekki hefur verið hald-
fyrstu útilegu
hefur aflað dável. Hafði hann
eftir síðustu útilegu fimmtíu og
fimm tonn. Snæfuglinn er hins-
vegar nýr bátur og er í fyrsta
róðri sínum. Þegar Snæfuglinn
lagðist hér að bryggju, þá var
kominn bóndi norðan úr Mý-
vatnssveit hingað á jcppa sín-
um til þess að fagna skipskomu.
Var það Bóas í Vogum að heilsa
upp á frændur sína og gamla
skipsfélaga. Sagði hann bílfærð
góða um HóIsfjöII og bílvegir
eins og að sumarlagi. — H.S.
Srans á Djúpavogi
um öðrum fullfast á vanga enda
frískt fólk hér um slóðir.
Oddvitinn og hreppstjórinn í
sömu persónu hefur þó lögreglu-
liði á að skipa og hefur tvo fasta
lögregluþjóna. Hann hefur þótt
sýna stjómlist hér í vetur með
því að halda þriðju lögreglu-
þjónsstöðunni lausri og skipar
berserkjunum á víxl til embætta
og eru allir orðnir Ijúfir sem.
lömb á dansleikjum hér. Á.B.
á Breiðdalsvík
ið ball síðan um hátíðir eða
önnur samkoma. Ætlunin er að
byggja fimm til sex íbúðarhús
næsta sumar. Hefur tíðin verið
með eindæmum góð undanfarið
og hyggja menn nú kannski fyrr
til byggingarvinnu en ætlað var
sncmma í vetur. B. F.
Líf í tuskunum á Eskifirði
Eskifirði, 14/3 — Svo mikið er að
gera hér í frystihúsinu undanf.
vikur, að fólk hefur leitað hingað
úr nærliggjandi sveitum og jafn-
vel ofan af Héraði til þess að
vinna úr aflanum. Er vinnudag-
ur yfirleitt tíu stundir daglega
og fjör í atvinnulífi og skemmt-
analífi eins og að sumarlagi
á síld. Tuttugasta og fimmta
febrúar skiptu þrír bátar yfir á
Til dæmis kom Vattarnesið með
sextíu og fimm tonn úr síðustu
útilegu. Guðrún Þorkelsdóttir
með fimmtíu tonn og Steingr.
trölli með fimmtíu tonn. Tveir
bátar héðan eru með þorskanót
og hafa aflað jafnvel betur en
netabátarnir. Þannig kom Seley
með áttatíu tonn eftir þrjá sól-
arhringa og Jón ICjartansson með
siötíu taun. — Klausen.