Þjóðviljinn - 19.02.1965, Blaðsíða 6

HÖÐVnjINN
Föstudagur 19. febrúar 1965
3 SÍÐA
//
BRÆÐRALAGIÐ
amir” að framkvaema
öll
Óhemju löngum fundl var
loks að ljúka með stjórninni
í Suður-Afríku. Swart forseti
stýrði fundi og ráðherramir
voru teknir að líta á arm-
bandsúr sín með óþreyju. En
ekki hafði forsetinn fyrr gefið
forsætisráðherranum orðið en
allir glaðvöknuðu. Allra augu
beindust ,að Verwoerd sem ró-
lega mælti:
„Það verða nokkrar breyt-
ingar á stjórninni. Sauer ráð-
herra hættir.” Og svoaftureft-
ir nokkra þögn: „Þetta er á-
kvörðun Bræðralagsins”.
Þetta er ekkert tilbúið atriði
úr bók, heldur átti þetta sér
stað í raun og veru. Og hvaðn
félagsskapur er svo þetta
Bræðralag eða Broederbond.
sem er svo voldugt, að það
getur jafnvel sagt stjóm Suð-
ur-Afríku fyrir verkum?
//
i/'
Engu gleymt né
fyrirgefið'
Það er engin opinber saga
Bræðralagsins til, enda kæra
leiðtogar þess sig sízt af öllu
um það, að eftir þeim sé tek-
ið. Við vitum hinsvegar, að
Bræðralagið var stofnað sum-
arið 1918 og voru stofnendur
14 aldraðir og virðulegir Búar.
Endanlegur tilgangur félags-
skaparins var sá að koma á
fót „Kristilegu og Þjóðlegu
Lýðveldi Afríkana” en afkom-
endur Búanna kalla sig nú
formlega Afríkana. Mikilvæg-
asti liður á stefnuskrá sam-
takanna var sá, að allir þel-
dökkir kynþættir í landinu
skyldu þróast aðskildir undir
leiðsögn hvítra manna. Af
þessu spratt svo Apartheid-
kenningin, sem nú er undir-
staðan að opinberri stefnu S-
Afríku í kynþáttamálum, sem
kunnugt er?
Bræðralagið er mjög þröngur
félagsskapur, og þeir Afrfkan-
ar, sem fá inngöngu verða að
vera valdamiklir og auðugir
menn. Eftir að hið „innra ráð”
samtakanna hefur gefið sam-
þykki sitt til þess, að einhver
fái inngöngu, er viðkomandi
hafður undir leynilegu eftirliti
um tveggja eða þriggja ára
skeið. Fyrir heimsstyrjöldina
síðari var meðlimatala Bræðra-
lagsins ekki meira en hálft
þriðja þúsund, núna er hún
að því er ýmsar heimildir telja,
eitthvað um sjö þúsund. En
þessir sjö þúsund menn eru þá
líka máttarstólpar hinnar hvítu
yfirstjórnar í landinu.
Upptaka nýrra félaga í
Bræðralagið er dularfull at-
höfn með ýmsum atriðum
fengnum að láni frá Ku Klux
Klan, Jesúítum og Frimúrur-
um. Á börum í svartþiljuðu
herbergi hvílir leirlíkneski af
manni og í brjóst líkneskinu
er rýtingur rekinn upp að
Vopnasölur Englendinga til fasistastjómarinnar í Suður-Afríku cr lcngi búið að vera pólitískt
hneyksli. — Hér sjáum við mótmælafund á Trafalgar Square í London þar sem þess er krafizt,
aö öllum slíkum vopnasölum sé hætt og pólisískir fangar látnir lausir.
Leynifélagið sem stendur á bak við Apartheid-
stefnu stjórnarinnar í Suður-Afríku
hjöltum. Og síðan glymur eiö-
ur Bræðralagsins í eyrum:
,Bá, sem svíkur Bræðralagið
mun af Bræðralaginu deyddur
verða. Bræðralagið fyrirgcfur
Verwoerd.
ekkert og gleymir engu”. Suð-
ur-Afríkubúar vita það, að
þessar hótanir eru meira en
orðin tóm.
Valdabaráttan
Það var ætlun Bræðralags-
ins frá því fyrsta að ná völd-
um, og tækið sem til þess var
beitt, var Þjóðernissinnaflokk-
urinn. Þessi stjómmálaflokkur,
sem stofnaður var 1914, fjór-
um árum áður en Bræðralagið
—------------------------
Vinsæ/t rit, en óvæntir út-
gáfueríiðieikar sumstaðar
„Það sem þér ber að vita
um Sameinuðu þjóðirnar“ heit-
ir lítil bók, um 50 blaðsíður,
sem með Iéttum texta og
mörgum góðum myndum hefur
vakið athygli og áhuga manna
um víða veröld.
Sameinuðu bjóðirnar hafa á
skömmum tíma prentað fimm
upplög af ensku útgáfunni.
Sænsku félagssamtökin um
Sameinuðu þjóðirnar hafa ný-
lega sent á markaðinn þriðju
útgáfu bókarinnar. Hún hefur
og nýlega verið send á mark-
aðinn í Danmörku, og áður en
langt líður er von á norskri
og finnskri útgáfu. Alls hefur
„Það sem þér ber að vita um
Sameinuðu þjóðimar" selzt i
mörg hundruð þúsund eintök-
um.
En á Fillippseyjum komu
óvænt upp erfiðleikar. Upp-
lýsingaþjónusta Sameinuðu
þjóðanna í Manilla skýrir frá
þvf, að forstjóri tungumála-
stofnunar ríkisins hafi tekizt
á hendur að þýða bókina á
tagala-málið. En á sl. hausti
sópaði hvirfilvindur húsi for-
stjórans burt, og með því hvarf
handritið af þýðingunni. Af
þessum sökum seinkar þýðingu
bókarinnar talsvert. Með hjálp
konu sinnar, sem er sérfræð-
ingur í tagala-máii og sonar
beirra hjóna vonast forstjórinn
til að geta skilað nýrri þýð-
ingu áður en langt um líður.
Útgáfan verður kostuð af kven-
félagi á Filippseyjum.
kom til sögunnar, hefur drukk-
ið í sig allan þann þjóðemis-
hroka sem bjó með stórbænd-
um og stóratvinnurekendum
Afrfkana. Með skipulögðu
starfi hafði Bræðralagið komið
svo ár sinni fyrir borð 1935
að það réð flokknum að mestu.
Um svipað leyti urðu til
undir yfirumsjón Bræðralags-
ins önnur stjórnmálasamtök,
Ossewa Brandwag eða OB
eins og þau eru vanalegast
skammstöfuð. Kringumstæð-
umar við stofnun þessara
samtaka eru gótt dæmi um
þann þjóðernishroka, sem
Bræðralagið færði sér í nyt.
1938 var hundrað ára afmæli
orustunnar við Blóðá þegar
hinir sígrandi Búar höfðu brot-
ið á bak aftur Zúlúhöfðingjann
Dingaan og lið hans. Þessi or-
usta var hámark þjóðflutning-
anna miklu, er Búarnir hófu,
til þess neyddir af Englend-
ingum. Hópum saman héldu
þeir á vögnum sínum langt
inn í landið og létu uxa draga
vagnana. Hundrað ára afmæli
orustunnar við Blóðá varð svo
tilefni þess' að stofna samtök
með jafn saklausu nafni og
Ossewa Brandwag, sem þýðir
„Verðir hinna uxadregnu
vagna”. í raun og veru var
hér um hrein fasistasamtök að
ræða, sem engu líktust meir
en stormsveitum Hitlers. Yf-
irmaður OB var dr. Van
Rendsburg, sem einnig var
meðlimur í Bræðralaginu.
Bræðralagið og önnur fé-
lagssamtök því skyld fóru ekki
í neina launkofa með ást sina
og aðdáun á Þýzkalandi naz-
ismans og á stríðsárunum
beittu samtökin sér af alcfli
gegn hinni ensksinnuðu stjórn
Smuts hershcifðingja. Leynileg
rannsókn sem Smuts lét fara
fram á starfsemi samtakanna,
leiddi svo furðulega hluti í
ljós, að Smuts bannaði það
að birta rannsóknarskýrsluna
opinberlega. Kannski hefur
hann sannfærzt um það, að
hann gæti ekl:i gengið af fé-
lagsskapnum dauðum og því
ástæðulaust að vera með múð-
ur. E.t.v. hefur hann ætlað sér
að hafa skýrsluna f bakhönd-
inni ef honum ætti eft.ir að
lenda saman við samtökin aft-
ur ...
En Bræðralagið hafði sfnar
eigin fyrirætlanir um framtíð
landsins og þar var ekki gert
ráð fyrir þeim sem ekki voru
á sama máli, enda þótt þeir
kynnu að tilheyra hinum hvítu
og útvöldu. Með allskonar
bellibrögðum tókst Þjóðernis-
sinnaflokknum að vinna kosn-
ingarnar 1948, enda þótt meiri-.
hlutinn væri naumur. Og alla
tíð síðan hefur Bræðralagið
stjórnað stjóminni í landinu.
Vitað er, að af núverandi stjórn
eru þeir Vervoerd, forsætis-
ráðherra og Swart, forseti, að
viðbættum fjármálaráðherr-
anum og varnarmálaráðherr-
anum, meðlimir þess hluta
samtakanna, sem gengur undir
nafninu „Postularnir tólf”.
Það er hald manna, að yfir-
maður „postulanna” sé fjár-
málamaðurinn P. J. Meyer,
forstöðumaður ríkisútvarpsins
í landinu.
Bræðralagið er efnahagslega
voldugt enda hefur það inn-
an sinna vébanda fjársterkustu
aðila landsins. „Postularnir" og
aðrir meðlimir Bræðralagsins
eru eigendur og forstjórar
allra helztu banka og fyrir-
tækja Suður-Afríku. Þar við
bætist, að meðlimir Bræðra-
lagsins fara með yfirstjóm á
öllu hinu gífurlega fjármagni
ríkisins. Enn má geta þess, að
Volksbankinn, sem stofnaður
var af Bræðralaginu skömmu
fyrir stríð, er í dag orðinn
að einni voldugustu bankasam-
steypu í landinu.
Þegar Bræðralagið hafði
fest sig í sessi, tóku „Postul-
stefnuskráratriði samtakanna
og upp frá því hefur hver kyn-
þáttalöggjöfin rekið aðra og
Apartþeid má nú segja að sé
komið í algleyming sinn.
Valdbeltingin
Það var á ámnum uppúr
1920, sem Bræðralagið tók fyrst
verulega að láta að sér kveða,
einmitt á sama tíma og naz-
isminn var að festa rætur í
Þýzkalandi. „Bræðumir” höfðu
að sjálfsögðu mikinn áhuga a
því sem var að gerast með
Germönum, og þýzkir nazist-
ar litu með mestu velþóknun
á hina suður-afríkönsku útgáfu
stefnunnar. Verwoerd, sem
síðar átti eftir að verða helzti
hugmyndafræð'ngur og arki-
tekt apartheid-stefnunnar,
hlaut menntun sína í Þýzka-
landi og þegar heim kom varð
það eitt hans fyrsta verk að
þýða „Mein Kampf” Hitlers á
Afríkaans, sem er mál Búanna
í SUður-Afríku. Og forystu-
menn Bræðralagsins gerðu tíð-
reist til Þýzkalands þegar naz-
istar réðu þar öllu.
Þjóðverjar gerðu sér all-
miklar vonir um stormsveitir
dr. Van Rendsburgs. 1 skjala-
safni þýzka utanríkisráðuneyt-
isins frá nazistatímanum hef-
ur fundizt eftirtektarvert skjal,
dagsett 6. ágúst 1940 og byggt
á skýrslum sem erindrekar
ráðuneytisins hafa skilað. Skjal-
ið skýrir svo frá; að Ossewa
Brandwag sé reiðubúið til þess
að leggja fram 160.000 manns
í hemaðaraðgerðum gegn
stjóm Smuts hershöfðingja.
Leiðtogar OB báðu aðeins um
meiri þýzk vopn og vildu að
þýzk hernaðaryfirvöld sam-
ræmdu aðgerðir þýzks herliðs
væntanlegum aðgerðum OB.
Haustið 1940 var þýzkur
njósnari og skemmdarverka-
maður, þekktur undir nafninu
Walter Kempf, sendur til S-
Afríku. Og hver var svo þessi
Walter Kempf? Hann var fyrr-
verandi hnefaleikameistari S-
Afríku, fasisti af lífi og sál
og sannfæringu og hafði lengi
staðið í sambandi við Bræðra-
lagið og OB. Honum tókst að
fremja mörg skemmdarverk
áður en yfirvöld hefðu hend-
ur í hári hans. Skömmu síðar
voru allmargir leiðtogar OB
komnir undir lás og slá, þeirra
á meðal Balthazar Vorster,
sem nú er dómsmálaráðherra
í stjóm Verwoerds.
Sé rannsakað sambandið á
milli Bræðralagsins og þýzku
nazistanna kemur í ljós, að
ýmislegt í Apartheid er beint
tekið frá Hitler og félögum
hans. Þetta á ekki hvað sízt
við um þær fyrirætlanir Ver-
woerds að „leysa algjörlega”
kynþáttavandamálið. „Bant-
ustans” eða blökkuhverfi Ver-
woerds em litlu betri en Gyð-
ingahverfi þýzku nazistanna
og lögregla hans hefur tekið
sér Gestapo til fyrirmyndar
um meðferð fanga. Það er
engin tilviljun, að þýzkir naz-
istar skuli falla í stafi yfir
dýrðarríki Verwoerds. Suður-
Þessi mynd er af hóteldyra-
verði í Durban í Suður-Afriku.
Slík störf ein þykir hinnl hvítu
herraþjóð sæma injifæddum
mönnum í landinu þvi.
Afríka hefur tekið opnum örm-
um fjölmörgum SS-liðsforingj-
um sem þangað flúðu 1945.
Þess má geta, að enski fas-
istaforinginn Oswald Mosley,
sem heimsótti Suður-Afríku
fyrir tveim áram, átti engin
orð nógu stcrk til þess að lýsa
hrifningu sinni á landi ^og
stjórnarfari. Vart hefur það
orðið til þess að minnka aðdá-
un Mosleys, að skömmu áður
hafði Jan Haak, sem er að þvi
er margir trúa sá sem koma
skal í stjórn Verwoerds, gefið
hvorki meira né minna en
hundrað þúsund sterlingspund
í sjóð enskra fasista.
Leiðtogar Bræðralagsins era
miklir vinir fasistanna í stjóm
Salazars og öfgamannanna í
Rhódesíu. Verwoerd styður að
því að bæla niður sjálfstæðis-
hreyfingar í Angóla, Mozamb-
ique og Rhódesíu og fullyrt er
að her hans hafi sérstakar
sveitir sem ætlunin sé að beita
gegn innfæddum mönnum ekki
eingöngu heima fyrir, heldur
og erlendis.
Það ætti að vera nægilega
ljóst af framanskráðu, að
„Postular” Bræðralagsins eru
framgjamir menn; En þeír
mættu þó minnast þess, hvern-
ig fór fyrir brúnklæddum post-
ulum hins þýzka nazisma.
(t)r „New Times”)
NTB — Peking. — Kosygin,
forsætisráðherra Sovétríkj-
anna, kom í nótt að ísl. tíma
til Peking.
(TíminnJ.
Vestur-þýzkir menntamenn |
mótmæh kúgunariöggpf I
Samtals 1200 menntamenn
í Vestur-Þýzkalandi, bæði vís-
indamenn og Iistamcnn, hafa
í bréfi til Erhards kanzlara
farið þcss á lcit, að hann
beiti áhrifum sínum til þess
að hindra gildistöku fyrirhug-
Eðra laga sem munu, rf af
verður, veita stjórninni rétt
til þess að afncma að hcita
má öll lýðræðisréttindi. Að
vísu er ckki gert ráð fyrir
bví, að lögunum sé beitt nema
sérstaklega standi á, en flest-
um þykir það uggvænlegt, að
slíkt Iagafrumvarp skuli yfir-
leitt koma fram í landi sem
kallar sig lýðræðisríki.
Meðal þeirra, sem undir-
rita bréfið til kanzlarans, eru
ýmsir þekktustu vísindamenn
og listamenn Vestur-Þýzka-
lands, auk þekktra kirkjuleið-
toga svo sem Martins Nie-
möller og prófessors Hellmut
Gollwitzer. Nefna má Nó-
belsverðlaunahafann Max
Bom, rithöfundana Erich
Kastner, Hans Magnus Enz-
ensberger og Gúnter Grass,
Spiegel-lögfræðinginn Josef
Augstein; leikkonuna Elisa-
beth Bergner, hljómsveitar-
stjórann Joseph Keilbert og
píanóleikarann Wilhelm
Kempff.
Sósíaldemókratar styðja í
meginatriðum þetta lagafram-
varp, en innan verkalýðs-
hreyfingarinnar er mikil and- j
staða gegn því. Með þessum ■
lögum verður unnt að setja ■
allt efnahagslíf á fáum dög- j
um undir eina yfirstjórn, sem !
engu er lík nema hinu „al- ■
gera stríði” Hitlers. Þá er ■
ritfrelsið í hættu, því að enda :
þótt það verði ekki að nafn- |
inu til afnumið er alltaf sá ■
möguleiki fyrir hendi að :
þvinga óþægan aðila til þess j
að halda sig á mottunni, með ■
því að skammta honum ekki •
nauðsynlegan pappír. Og hætt ■
er við því, að ef lögin verða j
á annað borð samþykkt, •
freistist stjórnin til þess að ■
faera sér þau í nyt.