Þjóðviljinn - 16.11.1965, Qupperneq 6

0 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Þridjudagur 16. nóvember 1965.
Það er upphaf þessa máls
að 29. f.m. lagði ellefu manna
sendinefnd af stað til London
flugleiðis héðan, undir forustu
Davíðs Ólafssonar fiskimála-
stjdra. Fiskifélag Islands kost-
aði þessa ferð og annaðist und-
irbúning sem var allur með
ágætum.
Frá Fiskifélaginu sjálfu tóku
þátt í ferðinni auk fararstjór-
ans Hafsteinn Bergþórsson;
Ingvar Vilhjálmsson, Pétur
Ottesen og Þórarinn Ámason.
Fiskifélagið bauð stærstu sam-
tökum verkalýðs, sjómanna og
útgerðarmarma að tilnefna
menn í þessa sendiför og urðu
þessir fyrir va'linu: Frá Alþýðu-
sambandi Islands Jóhann J.'E.
Kúld, frá Farmanna- og fiski-
mannasambandinu Bjami Ingi-
marsson og Alfreð Júlíusson,
frá Félagi íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda Vilhelm Þorsteins-
son, frá Landssambandi ísl.
útvegsmanna Ágúst Flygenring
og frá Sjómannasambandi Is-
lands Kristján Jóhannsson.
Ferð þessari var heitið til
fiskveiða- og fiskiðnaðarborg-
arinnar Grimsby til að kynn-
ast þar skuttogurum, þvi fyr-
irtækið Ross stendur nú fram-
arlega í Bretlandi með útgerð
slíkra togara. Eftir hálfs ann-
ars dags viðdvöl í London
fórum við með jámbrautarlest
norður á bógirm. og komum til
Grimsby eftir 4 klst. og 15 mín-
útna akstur síðdegis á sunnu-
dag. Á jámbrautarstöðinni
tóku þar á móti okkur for-
stjóri Rossfélagsins J.M.T. Ross
og nokkrir aðstoðarmenn hans
og óku þeir okkur til Royal
Hotels, en þar bjuggum við á
meðan dvalið var í Grimsby.
Kóngur vill sigla en byr
hlýtur að ráða, þetta, gamla
máltæki sannaðist étakanlega
á okkur næsta morgun, sem
var mánudagur. En þá höfð-
um við ákveðið að leggja upp
í veiðiferð út á Norðursjó með
nýjum skuttogara frá Rossfé-
laginu. Þrátt fyrir veðurgný
mikinn sóttu menn frá Ross-
félaginú okkur á tilsettum tíma
og óku ' okkur til fiskihafnar-
innar, þar sem skuttogarinn
Ross Fortune lá og beið þess
að leggja upp í sína fyrstu
veiðiferð. Fljótlega komumst
við svo að raun um, að ófært
var út úr höfninni og 12 vind-
stiga rok á Norðursjó.
Skuttogarinn Ross Fortune er
120 feta langur, það er að
segja það er mesta lengd
skipsins. Breidd skipsins er 30
fet og dýpt 12 fet að neðra
þilfari frá botni. en frá botni.
og upp að efra þilfari eru 19%
fet. Skipið hefur 8500 rúmfeta
fiskilest, sem er skint í 20 stíur,
10 á borð. Innrétting lestarinnar
er úr tré, en stoðir og hillulist-
ar úr galvaniséruðu stáli. Níu
tommur eru á milli hillna og
töldu Englendingamir að væri
fiskurinn þannig hillulagður
gæti lestin rúmað 1500 „kítt“
af fiski, en íslendingar mundu
koma í hana 2000 „kíttum“
með þeirri tilhögun sem not-
uð er á okkar togurum.
Togarinn er með talsvert
stóra yfirbyggingu og mjög
stóran stjómklefa, búinn öU-
um fullkomnustu fiskileitar- og
siglingatækjum. 1 afturhluta
stjómklefa á stjórnborða er
herbergi skipstjóra en korta-
kléfi gegnt því á bakborða.
I togaranum er 950 hestafla
Paxman Dieselyél, en þær vél-
ar eru framleiddar í Suður-
Englandi af einni deild Ruston
díselvélaverksmiðjanna, sem
annars hafa höfuðstöðvar í
borginrú Lincoln. Vél þessi er
að öllu leyti sjálfsmyrjandi og
mikið sjálfvirk. Hún er að
vísu rasst í vélarúmi, en eftir
það að öllu leyti stjómað af
skipstjóra frá stjórnklefa. Að-
eins einn vélstjóri er á skip-
inu og getur hann fyigzt með
öryggisútbúnaði vélarinnar í
klefa sínum. Á sama hátt, eru
aðeins 2 vélstjórar og engir
fleiri í vél á 1150 smálesta
frystitogumm frá Rossfélaginu
sem hafa líkan vélabúnað.
Togarinn er með hvalbak en
undir honum er geymsla. Fyr-
ir aftan hvalbakinn er tog-
vindan, Yfirbygging togarans
er miðskipa og er rúmur gang-
ur undir hana eftir miðþilfari
JÓHANN J. E. KÚLD
SKRIFAR ÚR
BRETLANDSFERD
Skuttogarar eru
framtíðarskipin
slökun á virum, en slíkt
getur undir sumum kring-
umstæðum gefið aukið ör-
yggi, jaínhliða sem það
eykur hagræðingu vinn-
unnar.
IV. Fiskaðgerð unnin i skjóii
' fyrir veðri og sjó, ætti að
.. gefa skflyrði til betri af-
kasta í misjöfnum veðrurn.
sérstaklega að vetrinum.
V. Ég tel ekkert vafaatriði,
að togvírarnir valdi meira
sliti á skipsskrokknum á
síðutogara heldur en á
skuttogara, þar sem átak
vírannq liggur beint aftur
af skipinu. 1 viðhaldi á
skipf getur þessi breyting
á Iegu víranna, þegar tog-
að er og dregið, sparað á
iöngum tima stórar fjár-
hæðir.
VI. Þá er það álit mitt, að á
skuttogara sé auðveldara
að koma við þeÍTri skipu-
Iagningu sem auðveldar
vinnu og hefur skilyrði til
að gera hana hagrænni,
heldur en tök eru á um
borð í síðutogara.
Um þessi sex mikilvægu atr-
iði erum við nefndarmenn allir
sammála og álít ég því, að slá
megi því föstu, að þessi ferð
hafi ekki verið farin til ónýt-
is.
aftur og fram. Þilför togar-
ans eru klaadd þumlungs
þykkri steypu sem blönduð er
gúmmíefnum sem valda því að
þilförin eru stöm þó sjór komi
á þau.
Þar sem varpan er dregin
eftir miðþilfari þar er það með
tréklæðningu. Aðgerð á fiski
stjómaði henni, stöðvaðist í fiá-
ar mínútur. Af þessum sökum
varð smá töf við að koma
vörpunni í sjó í fyrra kastinu.
I síðara kastinu gekk allt betur
en þó var sjálfstýring víranna
ekki komin í fullkomið lag,
þegar haldið var af stað aftur
til lands.
Bretum á skipum af svipaðri
stærð.
Það var einkenni á þessari
skipasmíðastöð hvað rafsuða
öll var slétt og falleg og vinn-
an vönduð eftir því sem hægt
var að sjá. Við lógskurð á stál-
plötum hafði rafeindaheili
fengið verkefni þarna á stöð-
::í;í5:ís||
Skuttogarinn ROSS VALIANT. — Þctta er ca. 11 50 1. skip, búið frystitækjum til að frysta bolfisk.
er framkvæmd i tveimur klef-
um sem liggja undir yfirbygg-
ingunni á baeði borð og ná
fram í gegnum hana. Á neðra
þilfari miðskipa eru manna-
íbúðir, borðsalur og eldhús á
bakborða, en netarúm og
vinnurými fyrir viðgerðir á
stjórnborðshlið.
Þetta skip er aðallega smíð-
að til þess að stunda veiðar á
Norðursjó, en þó er gert ráð
fyrir að það geti stundað veið-
ar hér á íslandsmiðum að
sumrinu.
Stærð togarans er talin vera
kringum 457 brúttó smálestir.
Gert er ráð fyrir 9—11
manna skipshöfn eftir því hvar
veiðar eru stundaðar.
Veiðiferðin
Hinn mikli sormsveipur sem
gekk yfir Bretlandseyjar og
Norðursjó 1. og 2. þ.m. olli
því að við komumst ekki í;
veiðiferðina fyrr en á miðviku-
dag 3. nóv., og þá var hálf-
gert slampanda sjóveður. Sjó-
ferðin stóð yfir í 10 klst. og
var tvisvar kastað togvörp-
unni en ekki é neinum fiski-
slóðum. 1 fyrra skiptið var
togað í 20 mínútur en í síð-
ara skiptið í 1 klukkustund og
fengust örfáar körfur i því
togi.
Smávegis byrjunarörðugleik-
ar komu í ljós þegar fyrst
var kastað sem ollu smá töf-
um. Sjálfstýring víranna á
vindutrommunum virkaði ekki
og önnur tromman stóð á sér
þar sem vifta í vélarrúmi, sem
Reynslan af
ferðinni
Auk þess að skoða rækilega
þennan lilta skuttogara Rossfé-
lagsins, voru forustumenn Ross
svo vinsamlegir að sýna okkur
kvikmyndir af fiskveiðum á
stórum og smáum skuttogurum
félagsins, sem teknar hafa ver-
ið á hinum ýmsu fiskimiðum.
Þá fór nefndin til Selby og
heimsótti skipasmíðastöðina þar
og skoðaði verkstæði, vinnu-
brögð, og fjölda teikninga af
nýjum skuttogurum.
Þar skoðuðum við líka skut-
togara sem var í byggingu fyr-
ir Ross félagið. Þetta var ca.
1150 smálesta skip, sem átti að
fá 2000 hestafla vél. Byrjað
hafði verið á samsetningu tog-
arans 19. október sl„ en stál-
smíðinni var að ljúka þegar
við vorum þar 4. nóvember.
Nú virðist vera lokið hinni
gömlu tilhögun við smíði stál-
skipa, að stilla fyrst upp öll-
um böndum í skipsskrokknum
og byrða síðan. 1 stað þess éru
skipin byggð í hlutum inn í
stálgrindahúsum, og þegar
smíði hlutanna er lokið, þá er
húsinu ýtt eftir sporbraut áfram
ofan af pörtunum, en stór-
virkir kranar taka síðan part-
ana og stilla þeim upp til sam-
setningar.
Togari sá sem við sáum
þarna í smíðum er ætlaður
til að frysta boifisk og virðist
það fyrirkomulag við hagnýt-
ingu, vera einkennandi nú hjá
inni. Hann teiknaði markvisst
á hvítan flöt mynd af því sem
skera átti, en í nokkurri fjar-
lægð frá honum, voru tvö sjálf-
virk logsuðutæki að verki sem
skáru myndina úr plötunni án
þess að mannshönd snerti við.
Við vorum svo heppnir, að^
hafa með í þessari ferð sér-
fræðinga á sviði togveiða þar
sem voru hinir þekktu skip-
stjórar Bjami Ingimarsson frá
Reykjavík og Vilhelm Þor-
steinsson frá Akureyri. Auk
þessa voru tveir eldri togara-
skipstjórar frá tíma gömlu tog-
aranna okkar, þeir Ingvar Vil-
hjálmsson og Hafsteinn Berg-
þórsson einnig innan þessa
hóps.
Þá höfðum við einnig inn-
an hópsins sérfræðing í dísil-
vélum sem var Alfreð Júlíus-
son vélstjóri hjá Bæjarútgerð
Reykjavíkur. Það má því segja,
að nefndin sem heild hafi ver-
ið vel búin til þessarar ferðar.
1 styztu máli sagt, þá vorum
við í nefndinni ekki ánægðir
með skuttogarann Ross Fortuna
miðað við íslenzka staðhætti
og sjósókn hér að vetrinum.
Þó við sæjum ýmsa kosti skips-
ins, vorum við sammála um,
að við hefðum viljað hafa
sumt öðruvísi, hefði skipið ver-
ið smíðað fyrir okkur.
Hins vegar sáum við teikn-
ingu af skuttogara frambyggð-
um á Selby-stöðinni er allir
sem sáu voru sammála um' að
mundi henta betur við okkar
aðstæður hér. Þetta skip var
talsvert stærra eða af sviracV
stærð og minni gerðín af ný-,
sköpunartogurunum, 600—700 '
brúttó smálestir á að gizka.
Lengd þessa skips var 165 fet
þar sem hún var mest, en 140
fet um svokallaða B-línu.
Breidd togarans var 34 fet og
mesta dýpt 22 fet og 6 tomm-
ur. Við sáum einnig líkan af
þessu skipi, ásamt fjölda ann-
arra, og þótti okkur það gimi-
legt.
Þegar við nú erum komnir
aftur heim úr þessari fróðlegu
ferð þar sem margt var skoð-
að, sem ekki hefur unnizt timi
til að segja frá bér, þá erum
við, mér er óhætt að segja
allir, hver einasti maður í
nefndinni sammála um, að
það séu skuttogarar sem verði
að taka við af okkar sfðutogur-
um, ætlum við okkur að búa
við togaraútgerð I komandi
framtíð. Og ástæðurnar eru
þessar fyrst og fremst:
I. Það er auðveldara að
tryggja öryggi þeirra sem
vinna að lagningu og
drætti togvörpunnar, um
borð í skuttogaranum.
II. Á skuttogara er sú hætta
horfin sem fylgfir fiskað-
gerð á framþiífari í vond-
um veðrum, þar sem auð-
Velt er að koma því þann-
ig fyrir að þcssi vinna sé
unnin í húsi, eða undir
þilfari á skuttogara.
III. A skuttogara er auðveldara
að staðsetja togvindu
skfipsins á þeim stað sem
hægt er að koma við f jar-
stýringu,' bæði við drátt og
En nú kemur til kasta ann-
ara að ákveða framhaldið,
hvert ferðinni verður heitið í
þessum efnum.
Örfá þakkarorð
Að síðustu nokkur orð til
samferðamannanna, og þeirra
sem greiddu för okkar í Bret-
landi. Fiskifélag íslands á
þakkir skilið fyrir þá fram-
takssemi sem kom þessari för
af stað. Sömuleiðis þau brezku
stórfyrirtæki sem greiddu götu
okkar á allan hátt og sýndu
stórmannalega gestrisni og vil
ég þar nefna fyrirtækið Ross
í Grimsby, sem hafði af okkur
mestan veg og vanda, einnig
Ruston díselvélaverksmiðjumar
í Lincoln og Skipasmíðastöð-
ina í Selby, en þau fyrirtæki
bæði veitttu okkur einnig alla
þá fyrirgreiðslu sem þau máttu.
Þá má ekki gleyma borgar-
stjóranum í Grimsby og hinni
islenzku konu hans sem tóku
á móti okkur í ráðhúsi borg-
arinnar með miklum höfðings-
brag.
Að endingu þakka ég Davíð
Ólafssyni fiskimálastjóra fyrir
góða skipulagningu ferðarinn-
ar og framúrskarandi farar-
stjóm, og félögunum öllum
fyrir góða samvinnu og lær-
dómsrika ferð.
;*!
Ath.: I næsta þætti mun ég
fjalla um ýmis önnur atriði úr
þessari ferð, sem ekki hefur
unnizt tími til að segja frá
hér. — J. E. Kúld.
Nemendaskipti á
vegum kirkiunnar
í nokkur ár hefur þjóðkirkja
íslands verið aðili að stofnun,
sem hefur það að markmiði að
stuðla að auknum kynnum og
skilningj þjóða í milli með því
að gefa ungmennum kost á því
að dveljast eitt ár ; framandi
landi. Stofnun þessi nefnist
Intemational Christian Youth
Exchange (I.C.Y.E.).
Á vegum Þjóðkirkjunnar
voru nemendaskipti þessi i
fyrstu einskorðuð við Banda-
ríkin. en á þessu ári var í
fyrsta sinn sendur nemandi til
Evrópulands (Þýzkalands). Á
þessu ári dveljast 18 ungmenni
í Bandaríkjunum á vegum
Þjóðkirkjunnar og ; í Þýzka-
landi. Alls eru þá þátttakendur
orðnir 79 frá upphafi.
Þessum skiptum er hagað
^annig,* að unglingamir dvelj-
as* i eitt ár á erlendu heim-
!i ganga i skóla og taka þátt
í kirkjulegu starf; fyrir Ungt
fólk o.s.frv
Þjóðkirkjan auglýsir nú eftfir
umsóknum um nemendaskipt-
in, og er umsóknarfrestur tfl
15. desember. Umsækjendur
þurfa að hafa góða undirstöðu-
þekkin'gu í ensku. vera félags-
lega sinnaðir og á allan hátt
verðugir fulltrúar lands og
kirkju.
Einnig óskar Þjóðkirkjan
eftir umsóknum frá fjölskyld-
um, sem vildu taka unglinga
frá Bandaríkjunum eða ein-
hverju Evrópulandi til árs-
dvalar.
Umsækjendur þurfa að vera
orðnir 16 ára 1. sept. 1966 og
ekki eldri en 18 ára sama dag
til þess að þeir komi til
greina.
Allar nánari upplýsiogar um
nemendaskiptin gefur æsku-
lýðsfulltrú; Þjóðkirkjunnar,
Klapparstíg 27 (Biskupsstofu),
símj 12236 Einnig afhendir
hann amsóknareyðublöð.
(Frá Biskupsstofu).