Þjóðviljinn - 13.01.1966, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 13. janúar 1966
75 ára í dag

Halldórsson
fyrrum skólastjóri
Kæri Sveinn.
Fyrst þú tókst þann kostinn
að hverfa til Bolungavíkur,
mun sá grænstur að senda þér
nokkrar línur í tilefni dagsins.
Þú mátt ekki skilja orð mín
svo, að okkur hér á skrifstof-
unni finnist það ekki eðlilegt
og sjálfsagt. að þú leitir ein-
mitt í dag á þær slóðir, þar
sem þú hefur. lifað, leikið og
starfað í blóma lífsins um
þrjátíu ára skeið.
Við kunnum ekki við okkur
að heyra ekki þrumröddina
þína og sjá ekki blíða brosið
þitt og hýruna í augunum þín-
um. Þetta er orðinn þáttur í
daglegu lífi okkar og því er
eins og eitthvað vanti, þegar
þú ert farinn.
Þú stórbrótni, litríki og
margsilungni persónuleiki, sem
enginn gleymir, sem kynnist
þér.
, Af því við erum svipaðs sinn-
is í eilífðarmálunum, ætla ég
að hafa þessar línur ögn fleiri.
Víst er fallegt að minnast
manna iátinna, en • betra að
geyma það ekki svo lengi.
Mér er sagt, að þú hafir
skipað í hlutverk á stóra heim-
ilinu þínu, þegar það var, og
þið hjónin og bömin hafið lært
og leikið margt leikritið. Sá
heimilisbragur — svo náskyld-
ur Thab'u — leiklistargyðjunni
— hefur sjálfsagt verið með
einsdæmurrr hérlendis á fyrri
hluta þessarar aldar og raun-
ar á öllum tímum.
• .vHajm • Ölafur okkar Jensson
segir mér margar sögur af þér.
sem allar lýsa þér á einn veg,
vinur.
Það er engin deyfð né drungi
kringum þig. Þú hefur ungur
gefizt hinu iðandi, stríðandi
lífi og gerir enn, aldni ungl-
ingur.
Nærri má geta, hvílíkur af-
bragðs kennari og lóðs barna
og æskufólks þú hefur verið.
Oft hef ég hifct nemendur
þína, sem al'lir ljúka upp ein-
um munni um kosti þfna sem
kennari og leiðsögumaður.
En það nægði þér ekki. Þú
lézt þig ekki muna um að vera
jafnframt lyftistöng menntalífs
og leiklistar í Bolungavík á
þeim árum, þegar þrengst var
í búi á þessu landi, og eng-
inn leikur að iifa menningar-
lífi í -margmennimj hér syðra.
Hversu miklu, miklu- stórfeng-
legra hefur þá ekki verið að
ganga uppréttur og vera mann-
eskja í afskekktu sjávarþorpi.
Þegar ég kynnist þér, hef-
urðu einn eða tvo um siötugt,
en rómurinn og lífsfjörið eins
og í tvítugum nótabassa. . ....
Ekki gleymi ég beim stund-
um, seip þú hefur stytt mér f
ieikhúsinu hér í Kópavogi. Þau
hlutverk hafa verið bezt unn-
in þeirra. sem ég hef séð leik-
endur f Kópavogi fara með.
Kannski er mér efst í huga
búálfurinn f barnaleikritinu
„Húsið í skóginum" fyrir það,
sem mér finn&t lýsa bér svo
veL Þú leggur jafnmikla alúð
við lítið aukahlutverk, sem að-
alblutverkið væri.
Er ekki þarna komið að
kjarna þinnar veru? Samvizku-
semin hefur verið bér eitt og
allt frá fyrstu tíð. Smátt og
stórt — skiptir ekki máli fyrir
þig — allt jafnvel og dyggilega
af hendi leyst.
Mér er sagt, þú hafi unað
þér miður vel sem bæjargjald-
keri hér í Kópavogi fyrir þá
skuld að geta ekki ætíð greitt
hverjum sitt á þeirri stundu.
sem hann æskti. Samvizkusem-
in hefur sjálfsagt gert þér oft
brogað lífið. Hver kemur hér
til starfa fyrstur um morgna,
og fer síðastur, ef því er að
skipta og hittist hér á helgi-
dögum, ef samvizkan býður?
Þegar lífsönn annarra manna
er öll um 65 ára aldur, brýtur
þú ný lönd.
Úr kennaratali fæ ég lesið,
að þú hefur unnið að kennslu
og uppeldismálum í 43 ár sam-
fleytt, þar af sem skólastjóri
í þrjá áratugi.
öllum meðalmönnum væri
það ærin starfsævi, en ekki
þér, vinur sæll.
Fyrir tíu árum, þegar aðrir
embættismenn hafa hreiðrað
notalega um sig að loknum'
starfsaldri og búizt til að njóta
ellilaunanna. brýzt bú, ein's og
nýkvongaður unglingur í . að
reisa þér hús við Skólatröð og
upi hefur annað lífsstarf, ger-
ist starfsmaður á bæjarskrif-
stofunum hér og ert því nú
jafngamall kaupstaðarréttind-
um í þjónustu staðarins.
Hvergi er á þér enn bilbug
að finna eða því serri næst. Það
er oft sagt, að bömin og æsk-
an séu tákn þessa bæjar — þú
fyllir þann flokk, Sveinn minn.
Sönnun: Hvort manstustund-
ina í Berserkjahrauni á júlí-
nóttu í sumar sem leið?
Þótt leikíistargyðjan hafi
verið þín fylgikona þá má
kanns.ki minna þig á, hve ofi
ég hef rennt öfundaraugum td
bókaskápanna binna og ekki
síður fyrir það, að þú hefur
,,Dag-
blað kaupmanna“
Það er furðulegt þegar
Morgunblaðið talar í fyrra-
da« um sig sem óháð blað
og þykist vera eitthvað líkt
menningarblöðum í nágranna-
löndunum. Morgunblaðið var
að vísu þanpig hugsað í upp-
hafi þegar Það var stofnað
af Vilhjálmi Finsen og Ólafi
Bjömssyni 1913. En sú dýrð
stóð ekki lengi. Vilhjálmur
Finsen hefur í endurminn-
ingum sínum ..Alltaf á heim-
leið“ greint þannig frá at-
burðum þeim sem gerðust
1919.
,.Áður en hann (Ólafur
Björnsson) fór að heiman
kvaðst hann hafa selt fsa-
fofd félagi kaupmanna og
annarra í Reykjavík. Hafði
hann umboð til þess að
semja við mig um kaup á
Morgunblaðinu. Sjálfur væri
hann fastákveðinn í að seija
sinn hluta í Morgunblaðinu.
... Ölafur tjáði mér að í fé-
laginu væru flestir ' kaup-
menn. sem kvæði að í Reykja-
vík. og þannig mestu aug-
lýsendumir. Þeir byðu svo
og svo mikið í blaðið. Þeir
væru búnir að kaupa viku-
blaðið ísafold og ætluðu að
stofna dagblað með Morg-
unblaðssniði. ef ég vildi ekki
selja. og gefa þannig út bæði
dagblað og vikublað Bæði
blöðin áttu að vera póli-
tísk . . . Mér : fór ekkj að lít-
ast á blikuna. Ef margir
kaupmenn í Reykjavík væru
í þessu nýja félagi. yrði erf-
itt fyrij- mig að fá auglýs-
ingar fyrir mitt blað. Ég átti
ekki neitt og komst að þeirri
niðurstöðu, að þetta gaeti orð-
ið mér að falli. Ekk; hvarfl-
aði þó að mér að dagblað
kaupmanna gastj orðið betra
en það blað sem ég gæfi
út. en auglýsingar kaup-
manna væru mér þó nauð-
synlegar. Auðvitað myndu
kaupmenn heldur auglýsa i
sínu eigin blaði. Ég ráðfærði
mig gaumgæfilega við konu
mína 0;g okkur kom saman
um að líklega væri hyggileg-
ast að selja blaðið. Og þann-
ig koþist hjartans barn mitt
í hendumar á kaupmönnun-
um í Reykjavík Ég var eins
oj halaklipptur hundur þeg-
ar búið var að ganga form-
lega frá þessu .. . Nokkrum
dögum seinna kom greiðslan
fyrir blaðið Hún kom í sterl-
ingspundum og var það fisk-
kaupmaðurinn Oeorge Cope-
land sem greiddi beint frá
London “
Síðan hefur Morgunblaðið
verið eign og tæki fjárplógs-
manna i Reykjavík og hafa
þeir raunar alla tíð haft ná-
in tengsl við kollega sína er-
lendis Þeir hafa jafnan reynt
að framkvæma þá kenningu
sína að fjármagn oP auglýs-
ingar jafngiltu yfirráðum yf-
ir prentfrelsi og skoðana-
myndun. oa nú gera þeir sér
vonir um að geta náð þeirri
einokun sem að var stefnt
fyrir tæplega hálfri öld.
Ekki
einhlítt
En raunar er samhengið
milli auglýsinga og skoðana-
myndunar ekkj alve» svona
einfalt. f markaðsþjóðfélagi
eru auglýsingar ekki aðeins
tekjustofn fyrir blöð heldur
og mjög eftirsóknarvert lestr-
arefní; menn kaupa blþð til
að sjá auglýsingamar. En það
er ekki þar með sagt að sv°-
kallaðar skoðanamyndunar-
greinar sem prentaðar eru
sem eyðufylling milli auglýs-
inganna náf tilgangi sínum;
það fer alveg eftir því hvern-
i? þær eru samdar. Það er
tii að mynda ógnarlee sjálfs-
blekking þegar Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson ímyndar sér í
fyrradag að einhverjir kaupi
Morgunblaðið vegna þess að
þeir hafi „gagn og ánægju
af að lesa“ greinar hans.
Auðvelt er að telja á fingr-
um sér þá menn sem lesa
þær ritsmíðar af yfirlögðu
ráði þótt alltaf getj komið
slys fyrir þá sem ekki gá
að sér Á gjörvöllu landinu
fyrirfinnst aðeins einn mað-
ur sem les þessar greinar af
ánægju og áhuga og myndi
jafnve] kaupa blaðið þeirra
vegna ef hann fengi það ekki
ókeypis. höfundur sjálfur.
Hinir lesendurnir em maður-
inn sem býr til útdrættina
handa ríkisútvarpinu og
stjómmálaritstjórar andstæð-
ingablaðanna Allir vinna
þeir þetta verk á fullum
launum. en raunar er ekki
hægt að hugsa sér neitt stnrf
sem betur sanni nauðsyn
þess að stórhækka kaup-
greiðslur á íslandi
— Austri.
■■vaHBaBHaaaiaaaBaaaaBaaaaBBBMBaaHaaaBaaiHaaaBaBBBaaHHHBHBáBaaaaaaHBaaaMaflHHaaaBaa
Sveinn Halldórsson
bundið þar flest sjálfur af
fáséðu listfengi.
Hver vildi ekki eiga leikrita-
safnið þitt. þótt vafasamt se.
að öl'lum yrði það slík lífs-
lind sem þér og þínu fólki.
Má ég í leiðinn þakka þér
leiðsögnina fyrir Matthíasar-
kvöldið okkar í haust. Ég sótti
þar til þín styrk og tilsögn,
sem reið baggamuninn.
Ósjálfrátt kemur mér í hug
ógleymanlega greinin hans
Kiljans um Ncnna, sem endaði
"•svona:
„Ég veit ofurvel, að þessi
stutta frásögn af kynnum okk-
ar er að sínu leyti eins og lýs-
ingin, sem blindi maðurinn
gerði á fílnum eftir að hafa
þreifað á annarri tönn hans“.
Við héma. í Kónavogi send-
um þér vestur hugheilar ám-
aðaróskir á sjötíu og fimm ára
afmælinu, þökkum þér störfin
í þágu staðarins og hlökkum
til að sjá þig aftur og heyra/
sem allra’ fyrst. —
Blessaður nú og alténd.
Hjálmar Ólafsson.
Flestum mun svo finnast,
sem til þekkja að fullvegið
værj framlagið hans Sveins
okkar Halidórssonar .fil leik-
listar með því sem hann hafði
snarað á vogimar hjá þeim
Bolvikingum og síðan nábýl-
ingum okkar í Garðinum. Áð
stóra verkið og ævistarfið
væri þegar unnið er hann sett-
ist að hér i Kópavogi. Sagðar
hafa mér verið sögur af því
þvílíkur risi Sveinn hafi ver-
ið til verka og sköpunar fyrr
á árum, að hefði ég ekki
seinna reynt sannleika bessa
í kynnum við leikarann Svein
Halldórsson hefði mér verið
næst að halda að þverbrestur
væri í sögunni. Á öndverðu ár-
inu 1954 er Leikfélag Kópa-
vogs stofnað. Frá þeim ddgi og
til þessa er Sveinn virkur fé-
lagi í því. 1 stjórn hefur hann
set'ð löngum.
Öli störf hans sem stjómar-
manns hafa verið til mikillar
blessunar og góðs. Sveinn
Halldórsson er ásamt frú
Huldu Jakobsdóttur gerður að
heiðursfélaga L.K. árið 1961.
Var það mjög verðskuldað og
stórt gleðiefni okkar allra fé-
laganna að hann hlyti sæmd
þá. Mörg verða spor hans
líka a sviðinu eftir að hann
setur bú hér, hefur unn-
ið stór verk Og sigra óg hegg-
ur vítt til fanga. Ég leyfi mér
að nefna leik hans í Alvöru-
krónunni. léttur og ótrúlegur
leikur. Þá þtið en skemmti-
lega unnið hlutverk í Útibúinu
í Árósum. Síðan fylgir stórt
og vandasamt hlutverk lög-
regluforingjans i Gildru Ro-
berts Thomas. Afburða glæsi-
lega gert. Annan búálfinn i
bamaleikritinu Húsið i skóg-
inum tókst honum að Hfa svo
að mér er ekki grunlaust að
slíkir búi á hanabjálkalofti
hugans hjá mörgu bami síð-
an Það er reyndar ekki frítt
við að mér finnist sjálfri ég
síðan verða vör við sitthvað
ekk; alveg trúlegt á mínu lofti.
Þá eru bað síðustu afrekin
hans hér i Kópavogi. Am-
grímur holdsveiki í Fjalla-
Eyvindi og siðast flutningur
hans á köflum úr æviminning-
um Matthíasar á Matthíasar-
kvöldi'' er haldið var hér í
Kópavogi fyrr í vetur til kynn
ingar á skáldverkum og leik-
ritaþýðingum Mátthíasa,. Joch-
Framhald á 8. síðu.
Kaupfélagsstjórastarfíð
við Kaupfélag Norður-Þingeyinga, Kópaskeri er
laust til umsóknar og veitist frá 1. maí n.k. Um-
sóknir um starfið ásamt upplýsingum um mennt-
un og fyrri störf sendist starfsmannastjóra S.Í.S.,
Gunnari Grímssyni, sambandshúsinu, fyrir 15.
febrúar.
Stjórn Kaupfélags Norður-Þingeyinga.
Á BEZT-útsölunni
Kjólar • Blússur • Draktir • Sokkabux-
ur * Blúndusokkar.
ATH.: .Vandaðar nylonúlpur — verð að-
eins kr. 495,00 — áður kr. 795,00.
Klapparstíg 44.
Ljósmyndaiðja
Radiovinna
Rya-hnýting
Filtvinna
Postulínsmálun
Listmálun
Leðurvinna
Mosaikvinna.
Einnjg geta nokkyir piltgý komizt að 1, sjóvjnnviT,,
námskeiðin. — Innritun er hafin í skrifstofu
Æskulýðsráðs að Fríkirkjuvegi 11, kl. 2—8 virka
daga; Sími 15937.........
HJARTAGARN
litaúrval • prjónamynstur • heklumynstur.
R. Ó. búðin
Skaftahlíð 28, sími 34925.
Skrifstofustúlka
óskast nú þegar.
Skipaútgerð ríkisins.
Auglýsing
varðandi gin- og klaufaveiki
Vegna þess að gin- og klaufaveikifaraldur geisar
nú í nokkrum löndum á meginlandi Evrópu, vill
landbúnaðarráðuneytið vekja athygli yfirvalda og
almennings á því, að stranglega ber að fylgja regl-
um laga 11/1928 um varnir gegn gin- og klaufa-
veiki.
Tekið skal fram, að samkvæmt téðum lögum og
auglýsingu þessari er bannaður með öllu inhflutn-'
ingur á heyi, hálmi, alidýraáburði, sláturafurðum
hvers konar, húðum, mjólk og mjólkurafurðum
sém og eggjum.
Stórgripahúðir, sem nota þarf við togveiðar kér
við land, má þó flytja inn, enda hafi þær sann-
anlega verið sótthreinsaðar erlendis.
Brot á lögum nr. 11/1928 og auglýsingum, sem
settar eru samkvæmt þeim. varða sektum
Landbúnaðarráðunéytið, 10 janúra 1966.
Ingólfur Jónsson / Gunnl. E. Briem.
Æskulýðsrúð Reykjavíkur
Námskeið í eftirtöldum greinum tómstundavið-
fangsefna hefjást í lok janúar: