Þjóðviljinn - 27.01.1966, Blaðsíða 10

/
i
Ná GuBmundur og
Freysteinn fyrru
réttinduéfungu?
i
*
*
i
i>
□ Nú er komið að lokum
Reykjavíkurmótsins 1966,
en það er annað skák-
mótið sem hér er haldið,
sem er skipað nægilega
mörgum alþjóðlegum
meisturum'til þess að Al-
þjóðaskáksambandið við-
urkenni árangur þann er
„óbreyttir“ skákmenn
kunna að ná á mótinu
sem áfanga að því aö ná
réttindum alþjóðlegra
skákmeistara. Vaknar því
sú spurning, hvort ein-
hverjum íslenzku skák-
mannanna takist að ná
þeim árangri sem tilskil-
inn er í reglum Alþjóða-
skáksambandsins.
1 tilefni af þessu snéri
Þjóffviljinn sér í gær til Ás-
geirs Þórs Ásgeirssonar, for-
seta Skáksambands íslands og
innti hann eftir því hvaða
reglur giltu um veitingu tit-
i'lsins • alþjóðlegur skákmeist.-
ari.
Ásgeir s,kýrði svo frá að
reglur þessar hefðu verið
hertar nokkuð á síðasta þingi
Alþjóða skáksambandsins er
haldið var í Wiesbaden í
september sl. Samkvæmt
þessum nýju reglum þurfa
menn að hljóta á alþjóðlegu
skákmóti 35% vinninga gegn
stórmeisturum, 55% vinninga
gegn alþjóðlegum meisturum
og 75% vinninga gegn öðrum.
Og til þess að mótið sé við-
urkennt alþjóðlegt þarf a.m.k.
helmingur keppenda að hafa
titla alþjóðlegra meistara eða
stórmeistara.
Samkvæmt þessu þarf kepp-
andi á Reykjavíkurmótinu að
fá minnst 1.05 vinninga gegn
stórmeisturum, 1.65 vinninga
gegn a'lþjóðlegu meisturun-
um og 3.75 vinninga gegn
hinum til þess að • ná lág-
markinu, 'eða alls 6V2 vinn-
ing. Að sjálfsögðu er ekki
hægt að ná nákvæmlega þessu
vinningahlutfalli, en aðalatrið-
ið mun að ná heildarvinn-
ingatölunni og tilski'ldum ár-
angri gegn meisturunum. Síð-
an metur sérstök nefnd á
vegum Alþjóða skáksam-
bandsins árangur keppend-
anna og , fellir úrskurð um,
hvort hann skuli tekinn gild-
ur.
Þegar þetta er ritað er
lokið 10 umferðum á Reykja-
víkurmótinu og siðasta um-
Guðmundur teflir við Kieninger. — (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
ferðin verður tefld á fimmtu-
dag. Hins vegar er ólökið
þrem biðskákum er geta gert
strik í reikning okkar manna,
þ.e. þeirra Guðmundar Pálma-
sonar og Freysteins Þorbergs-
sonar, er báðir hafa mögu-
leika' á að ná tilskildu lág-
marki vinninga, 6V2 vinningi.
Birtast úrslit biðskáka vænt-
anlega á öðrum stað í b'lað-
inu í dag.
Freysteinn er nú með 5V2
vinning og biðskák við
O’Kelly sem væntanlega verð-
ur jafntefli og nægir honum
því jafntefli gegn Birni Þor-
steinssyni í síðustu umferð-
inni til þess að hljóta 6V2
vinning. Guðmundur Pálma-
son er hins vegar með 5
vinninga og tvær biðskákir.
í biðskákinni við Friðrik
stendur hann aðeins lakar en
ætti þó að geta náð jafntefli
en hins vegar á hann vinn-
ingslikur v biðskákirini við
Kieninger. Fái hann IV2
vinning út úr biðskákimum
er hann því búinn að ná 6V2
vinningi og þolir að tapa fyr-
ir Vasjúkof í síöustu umferð-
inni. Fái hann hins vegar að-
eins einn vinning út úr bið-
skákunum verður hann að
gera jafntefli við Vasjúkof.
Og báðir ættu þeir Guðmund-
ur og Freysteinn að fá nægi-
lega hagstætt hlutfall vinn-
inga gegn titlamönnum á
mótinu. ,
Til þess að hljóta alþjóð-
legan meistaratitil þurfa
menn að ná tylskildum ár-
angri á tveim alþjóðlegum
skákmótum og má ekki líða
lengri tími en þrjú ár á milli
mótanna. Þarf síðara mótið
að vera skipað öHu sterkari
skákmönnum en fyrra mótið.
Þarf það að vera annað hvort
15 manna mót þar sem 50%
keppenda eða átta menn hafa
stórmeistara- eða alþjóða-
meistaranafnbót, eða 12
manna mót þar sem 70%
keppenda eða .9 menn eru
með titla.
!
1
Fimmtudagur 27. janúar 1966
31. árgangur — 21. tölublað.
Sinfóníutónleikar í kvöld:
Guðrún Kristins-
déttir einieikuri
□ Sinfóníuhljómsveitin heldur tónleika í kvöld, fimmtu-
dag. Stjórnandi er Bohdan Wodiczko og einleikari
Guðrún Kristinsdóttir, píanóleikari. Á efnisskránni' eru
verk eftir Hándel, Beecham, Bach, Kodály og Rimsky-
Korsakoff.
Verzlunarmannafélag
®r sfitii @|
□ Verzlunarmannafélag Reykjavíkur var stofnað 27. jan-
úar 1891 og á því 75 ára afmæli í dag. Félagið var 1
fyrstu einskonar fræðslu- og skemmtifélag verzlunarstétt-
arinnár og voru í því bæði atvinnuveitendur og launþeg-
ar. En brátt skarst í odda, hagsmunamálin rákust á, og
að lokum varð V. R. hreinræktað launþegafélag og kaup-
mennirnir strikaðir út, eins og kemur 'fram í frásögn
Guðmundar H. Garðarssonar núverandi formanns í fé-
laginu, sem Þjóðviljinn átti viðtal við í gær.
'Saga Verzlunarmannafélags R-
víkur er eiginlega. tvíþætt, segir
Guðmundur, því að þótt það sé
svona gamalt að árum, 75 ára
var það meginhluta þessa tíma-
bils eða til 1955 sameiginlegt fé-
lag kaupsýslumanna og verzlun-
arfólks og setti það að sjálfsögðu
svip .sinn á starfsemi félagsins.
Félagið var stofnað 27' janúar
1891 og var það gert fyrir for-
göngu Þorláks O. Johnsons, sem
hafði áður verið verzlunarþjónn,
en gerðist síðar umsvifamilcili
kaupmaður. Stofnendur voru 33
að-tölu, 22 réttflokkaðir verzlun-
armenn, 5 kaupmenn, 3 verzlun-
arstjórar og þar að auki einn
veitingamaður, einn kennari og
einn póstmaður. Fyrsti formað-
ur félagsins var Th Thorsteins-
son.
— Hver var tilgangur félags- !
stofnunarinnar fyrst þarna .voru •
bæði atvinnurekendur og þiggj- 1
endur?
— Ja, það kemur strax fram í
2. grein félagslaga frá þeim
tíma, að mönnum hefur ekki
verið fullkomlega Ijóst, hver ,
megintilgangurinn var með
stofnun félagsins. segir Guð- ,
mundur og brosir við, því þar |
segir, að tilgangurinn sé m.a. að j
„útvega samkomustað fyrir j
verzlunarstéttina til að leitast
við að efla samheldni og nánari
viðkynningu meðal verzlunar-
manna innbyrðis með iðulegum
samkomum“, eins og það er'
I .
orðað. Jafnframt er það talinn :
tilgangur félagsins að gæta
hagsmuna félagsmanna. Fyrstu
á/atugina var því félagið fyrst
og fremst fræðslu- og skemmti-
í'élag, — nokkurskonar klúbbur.
Þess má geta .til gamans, að .
' vrsta konan sem tekin var inn !
í félagið var frú Lára Hansen i
árið 1900 og um það, hvort slíkt ;
væri nokkur hæfa, urðu miklar
umræður, sem nútímamönnum
mundu áreiðanlega þykja
skringilegar.
Á þessu fyrsta tímabili félags-
ins lét það mjög til sín taka
stofnun Verzlunarskóla Islands
og hefur frá upphafi átt mann ■
í stjórn hans, en hann tók til
starfa árið 1905.
Það er ekki fyrr en uppúr
1920, þegar í félagið ganga um
70 ungir verzlunarmenn, sem
■ "angur félagsins hefst. Meðai
þeirra voru Erlendur Ó. Péturs-
son, Egili Guttormsson, Guð-
mundur Kr. Guðmundsson og
Brynjólfur Þorsteinsson, sem
voru formenn tímabilið 1920- (
1940, eins mætti neina Hjört
Hansson og fleiri.
,Á þessu tímibili var lagður
grundvöllur að svonefndu hús-
byggingasjóðsmáli sem Sigurður
Árnr.son verzlunarmaður bar
mjög fyrir brjósti, en á grund-
velli þessa sjóðs keypti félagið
húseign sfna í Vonarstræti 4 ár-
ið 1939, þar sem síðan varð
bæði félagsheimiii eg skrifstofur.
ara gama
Á þessu tímabili gerist einnig
það 1937, að þáverandi formaður
Egill Guttormsson, vekur á fé-
lagisfundi máls á lokunartíma
sölubúða og náðust síðar á því í
ári mjög góðir samningar á j
þeim tíma í þessum efnum,
þannig að sölubúðum skyldi æ-
tíð lokað kl. 6 e.h., nema á
föstudögum kl. 8 og yfir sumar-
tímann var lokað kl. 1 á laug-
'dögum.
— Hvernig var þetta þá áður?
— O, blessuð vertu, þá var
engin regla á þessu, opið til tíu
á kvöldin eða lengur og fram
eftir öllu á laugardögum.
Um og eftir 1940 fara laun-
þegar að láta æ meira að sér
kveða innan félagsins, sem m.a.
kemur fram í því, að árið 1945
eru stofnaðar sérstakar laun-
þegadeildir í félaginu. Þetta
voru þrjár deildir, afgreiðslu-,
skrifstofu- og sölumannadeild.
Uppúr þessu er svo undirrit- j
aður fyrsti heildarsamningur-
inn um lágmarkskaup og kjör
meðlima V.R 18. janúar 1946
og er það sögulegur atburður. 1
fyrstu samninganefndinni á veg-
um félagsins voru þau Gyða
Halldórsdóttir, Björgúlfur Sig-
urðsson, Adolf Bjömsson form.
nefndarinnar, Karl H. Sveins og
Baldur Pálmason.
— Hvenær breytist svo Verzl-
unarmannafélagið í hrein laun-
þegasamtök?
— Tímabilið 1946—1957 var
Guðjón Einarsson formaður fé-
lagsins, en á því tímabili urðu
tveir merkisatburðir i sögu
þess. Árið 1955 var félaginu
formiega breytt í hrein laun-
þegasamtök með þeim stefnu- og
skipulagsbreytingum, sem því
hlutu að fylgja og leitt hefur
til þass, serri félagið er í dag.
I öðru lagi var á þessu tíma
bili samið um stofnun lífeyris-
sjóðs verzlunarmanna, sem tók1
Guðrún Kristinsdóttir leikur
nú í fjórða sinn með Sinfóníu-
j hljómsveitinni. Árið 1958 lék
hún 5. píanókonsert Beethoven®
j undir stjóm Vaclav Smetacek,
I árið 1960 píanókonsert nr. 2 eft-
ir Beethoven undir stjóm Boh-
I dan Wodiczko og sama verkið
I lék hún á tónleikum í Tívoli í
! Kaupmannahöfn og í Álaborg
j árið 1961. Árið 1962 lék hún pí-
| anókonsert í d-moll eftir Bach
með Sinfóníuhljómsveit Islands
undir stjórn Rohans.
Guðrún stundaði nám við
Tónlistarskólann íj Reykjavík hjá
Árna Kristjánssyui um tveggja
ára skeið og síðan við Musik
Konservatoríið í Kaupmanna-
höfn og var kennari hennar þar
prófessor Haraldur Sigurðsson.
Á ámnum 1956—58 stundaði hún
nám í Vínarborg hjá prófessor
Seidlhofer, frægum kennara.
Árið 1954 spilaði hún í fyrsta
sinn opinberlega á vegum Kon-
servatorísins í. Kaupmannahöfn
og árið 1955 lék hún á vegum
Tónlistarfélagsins í Reykjávfk.
Hún hefur leikið þrisvar eða
fjórum sinnum hjá Tónlistarfé-
laginu. Árið 1958 hélt hún sjálf-
stæða tónleika í Oddfellowhöll-
inni 1 Höfn.
Auk þass að halda sjálfstæða
tónleiika hefur Guðí’ún leikið
með mörgum fiðluleikurum og
söngvurum, innlendum og er-
lendum sem fram hafa komið á
tónleikum Tónlistarfélags Rvfk-
ur.
Á efnisskránni í kvöld eru
þessi verk:
Handel-Beecham: Amaryllis"
svíta. Bach: Píanókonsert í d-
moll. Kodály: Harry János svita.
Rimsky-Korsakoff: Cappricio E-
spanol.
Sjálfkjörið í
Vbf. Þréftti
Stjórn Vörubílstjórafélagsins
Þróttar varð sjálfkjörin. Kom
einn listi fram, borinn fram af
70 félagsmönnum, en framboðs-
frestur rann út kl. 5 í gær.
Stjórnina skipa: Formaður Guð-
mundur Kristmundsson, varafor-
maður Ásgrímur Gíslason, ritari
Stefán Hannasson, gjaldkeri Pét-
ur Guðfinnsson og meðstjóm-
andi Einar ögmundsson. Vara-
menn: Ari Agnarsson og Sigurð-
ur Sigurjónsson. Nánar verður
skýrt frá stjórnarkjörinu þegar
aðalfundur hefur verið haldinn.
Núvcrandi stjórn Verzlunarmannafélags Reykjavíkur. Sitjandi talið frá vinstri: Björn Þórhallsson
gjaldkcri, Guðmundur H. Garðarsson formaður, Magnús L. Sveinsson varaformaður og Ifanncs Þ.
Sigurðsson ritari. Standandi frá vinstri: Richard S igurbaldason, Helgi E. Guðbrandsson, Grétar Har-
aldsson, Öttar Októsson, Bjami Felixson, og Halldór Friðriksson.
til starfa 1. febrúar 1956, og er
því brátt 10 ára. Hann hefur
eflzt og eru nú í honum tæp-
lega 2000 manns. Eign sjóðsins
var um áramót 95.5 miljónir kr.
— Hvenær tókst» þú við for-
mennsku í félaginu, Guðmund-
ur?
— Það var í febrúar 1957 og
má segja, að um þefta leyti
verði kynslóðaskipti í V.R., því
flest okkar, sem þá tókum við
forystunni, vorum innan við þrí-
tugt, og til þess að gera alger-
lega óvön félags- og kjarabar-
áttu.
Fyrsta verkið sem við þurftum
'ð framkvæma var að fá þau
vinnuveitendasamtök sem verzl-
unarfólk vann hjá, til að viður-
kenna samningsrétt félagsins, en
aðeins þrjú þeirra höfðu undir-
ritað samninga áður, þ.e. Verzl-
unarráð Islands, Kaupmanna-
samtökin og KRON. Tókst það
allvel og höfðu allir helztu að-
ilar undirritað 1958.
Við skipulagsbreytingu félags-
ins féll félagsmannatala að sjálf-
sögðu mikið niður er um 500
kaupmenn og framkvæmdastjór-
ar voru strikaðir út og munu
félagar hafa verið rúmlega 1000
árið 1956, Því hefur mikið starf
farið í að ná inn félögum og
voi-u þeir um síðustu árslok
orðnir 3651. Geta má þess til
gamans að um helmingur félags-
manna er kvenfólk, og að 64%
félaganna er innan við fertugt.
Vinnur þetta fólk á um 600
vinnustöðum, sem eru að sjálf-
sögðu mjög misjafnlega stórir,
frá einum manni upp í fleiri
hundruð.
Fyrir frumkvæði V.R. var síð-
an Landssamband íslenzkra
verzlunarmanna stofnað 1958, en
það er nú fullgildur aðili að
ASl síðan á þinginu 1964 og
: væntir verzlunarfólk sér mikils
af samstarfinu við aðrar laun-
! þegastéttir innan Alþýðusam-
' bandsins.
— Hver hafa verið helztu máil
félagsins í þinni stjómartíð?
— Meginverkefnin hafa verið
almenn kjarabarát+a ,g þótt áð-
j. ur hafi verið gerðii samningar,
Framhald á 3 síðu.