Þjóðviljinn - 03.03.1966, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 3. marz 1966 — ÞJÓÐVIkJINN — SlÐA J
Atkvæðagreiðsfa á Bandaríkjaþingi
MIKILL MEIRIHLUTI
MEÐYIETNAMSTRÍÐI
Stóraukinn
útffutningur
Norðmanna á
sjávarafurðum
Nkrumah í Conakry,
sovézkir fara heim
DAKAR 2/3 — Nkrumah, hinn afsettí forseti Ghana, kom
í dag til Conakry, höfuðborgar Gíneu, og var honum tekið
með þeirri viðhöfn sem þjóðhöfðingja sæmir.
Aðeins iiveir öldungadeildarmenn voru á móti
auknum fjárveitingum til hernaðarins þar
WASHINGTON 2/3 — Enda þótt vaxandi andstöðu hafi
gætt á Bandaríkjaþingi gegn hernaðinum í Vietnam, sam-
þykktu þó báðar deildir þingsins með yfirgnæfandi meirl-
hluta 4.8 miljarða dollara aukafjárveitingu til stríðsins
þar, og öldungadeildin felldi einnig með miklum meiri-
hluta að afturkalla heimild forsetanum til handa að
beita vopnavaldi eftir því sem honum þykir hent til að
stemma stigu fyrir útbreiðslu kommúnismans í Suðaust-
ur-Asíu.
1 öldungadeildinni fór atkvæða-
greiðslan um aukafjárveitinguna
svo að 93 samþykktu hana, en
aðeins tveir voru á móti. Fimm
öldungadeildarmenn sátu hjá eða
voru fjarverandi.
í fulltrúadeildinni var meiri-
hlutinn með fjárveitingunni enn
meiri, 352 gegn 4.
Fulbright í hópnum
Áður hafði komið til atkvæða
í öldungadeildinni tillaga um að
fella úr gildi heimild sem John-
son forseta var veitt Í964 til að
beita vopnavaldi í Suðaustur-
Asíu á þann hátt sem hann teldi
nauðsynlegt. Hún var felld með
92 atkvæðum gegn 5.
Meðal þeirra fimm öldunga-
deildarmanna sem vildu fella
niður heimildina var Fulbright,
formaður utanríkismálanefndar
deildarinnar, sem hafði greitt at-
kvæði með heimildinni þegar
hún var samþykkt 1964.
Sigur, en þó
Johnson forseti vann þannig
mikinn sigur í þessum atkvæða-
greiðslum, en reyndar hafði eng-
•inn búizt ' við að margir þing-
menn áræddu að leggjast gegn
stiórnarstefnunni eða synja um
fjárveitingar til stríðsins í Viet-
nam, meðan bandarískir her-
menn falla á vígvöllunum þar,
einkanlega þar sem kosningar
standa fyrir dyrum í haust.
En því fer fjarri að ráða megi
af atkvæðatölunum að andstað-
an gegn stefnunni í Vietnam
sé aðeins bundin við örfáa þing-
menn. Allir þeir fimm öldunga-
deildarmenn sem vildu afturkalla
heimildina eru úr flokki forset-
ans sjálfs og fréttaritari Reuters,
John Heffernan, sagði í dag að
enda þótt þeir hefðu ekki fengið
fleiri í lið með sér, sé mjög
fjárri því að sundrungin í Demó-
krataflokknum sé úr sögunni.
Repúblikanar hafa séð sér leik
á borði og flokkurinn gaf í dag
út yfirlýsingu þar sem Johnson
er hvattur til að láta til skarar
skríða gegn þeim Demókrötum
sem eru andvígir stefnu hans f
Vietnam. Klofningurinn í Demó-
krtaflokknum hafi ruglað Banda-
ríkjamenn í ríminu, orðið fjand-
mönnunum til uppörvunar og
dregið úr baráttuþreki hersins,
segja Repúblikanar, sem hugsa
sér gott til glóðarinnar í kosn-
ingunum í haust.
Minnkandi fylgi
Hinn yfirgnæfandi stuðningur
sem Johnson fékk í atkvæða-
greiðslunum er heldur ekki i
samræmi við álit bandarískra
kjósenda, ef marka má skoð-
anakannanir. Fram til þess hafa
um tveir þriðju hlutar aðspurðra
lýst sig samþykka stefnu og
aðgerðum Jolinsons í Vietnam,
en í síðustu skoðanakönnun var
fylgi hans hrapað niður í 49
prósent. Þess er þó að gæta að
margir þeirra sem andvígir eru
því hvernig hann hefur haldið
á málum vilja að hernaðurinn
í Vietnam sé hertur um allan
helming.
Fulbright gerði þá grein fyrir
andstöðu sinni við þá stefnu sem
WINNIPEG 2/3 — Bíræfnir
þjófar komust í gærkvöld yfir
gull að verðmæti um tíu miljón-
ir króna á flugvellinum í Winni-
peg.
forsetinn fylgir í Vietnam og
annars staðar í Suðaustur-Asíu,
að reynslan hefði sannað að
valdbeiting dygði ekki og eina
leiðin til að tryggja varanlegan
frið í þessum hluta heims vœri
að Bandaríkin tækju upp samn-
inga við Kína í því skyni að
gera alla Suðaustur-Asíu að
hlutlausu svæði.
WASHINGTON 2/3 — í skýrslu
sem Johnson forseti sendi Banda-
ríkjaþingi í dag varðandi sam-
göngu- og umferðarmál er bent
á að síðan bíllinn kom til sög-
unnar um aldamótin hafi 1,5
miljón Bandaríkjamenn látið líf-
ið í bílslysum. Þetta sé alveg ó-
trúlega há tala og miklu hærri
en tala allra þeirra Bandaríkja-
ðfriðlwt enn á
götum Djakarta
DJAKARTA 2/3 — Enn í dag
efndu stúdentar til mótmæla á
götum Djakarta þrátt fyrir öll
boð og bönn og beindust þau
nú einkum gegn Súbandrio ut-
anríkisráðherra.
Súkarno forseti hefur fallizt
á tillögu frá herstjórninni í Dja-
karta að komið verði upp lands-
samtökum stúdenta sem komi í
stað allra annarra stúdentafélaga
og verði undir beinni stjórn for-
setans.
Stiórnarkreppan
í Belgíu óleyst
BRUSSEL 2/3 — Stjórnarkrepp-
an í Belgíu hefur enn harðnað,
eftir að Paul-Willem Segers úr
Kristilega flokknum gafst í dag
upp á að mynda stjórn. Honum
hafði verið falið að reyna stjórn-
armyndun 11. febrúar og allt til
dagsins í gær þóttist hann von-
góður um að sér myndi takast
hún. Formanni Kristilega flokks-
ins hefur nú verið falið að reyna.
OSLÓ 2/i3 — Útflutningur á
sjávarafurðum frá Noregi jókst
mjög mikið í fyrra og varð verð-
mæti útflutningsins miklu meira
en það hefur orðið nokkru sinni
áður. Það nam 1.434.651.000
norskum krónum, en hafði áður
orðið mest árið 1964, 1.069.940.000.
Verðmætisaukningin á þessu eina
ári nemur því um 2,2 miljörðum
íslenzkra króna.
manna sem fallið hafa í stríðum
á sama tíma.
I fyrra biðu um 49.000 menn
bana í umferðarslysum í Banda-
ríkjunum, langflestir í bílslys-
um. 1 erindi forsetans til þings-
ins leggur hann til að stofnað
sé samgöngumálaráðuneyti og
veittar 700 miljónir dollara til
að bæta vegakerfið. Hann fór
einnig fram á 200 miljón doll-
ara fjárveitingu til undirbúnings
smíði farþegaþotu sem fer hrað-
ar en hljóðið. Slík þota ætti að
vera komin í gagnið fyrir 1974.
1 dag höfðu ekki borizt nein-
ar nýjar fréttir af sovézku
geimförunum „Venusi 2.“ og
„Venusi 3.“, enda er þess varla
að vænta þar sem tíma tekur að
vinna úr þeim gögnum sem þau
hafa sent til jarðar. Tassfrétta-
stofan hafði annars skýrt frá þvi
í gær að ekki hefði tekizt að
halda sambandi við „Venus 3.“
síðasta áfangann, en ekkert er
um það vitað hve langur sá á-
Nkrumah kom með sovézkri
flugvél rakleiðis frá Moskvu og
fór þaðan með mikilli leynd,
segja fréttaritarar. Á flugvellin-
um við Conakry tók Sekou Touré
forseti á móti honum og ávarp-
aði hann sem forseta Ghana.
þjóðsöngvar landanna voru leikn-
ir, skotið var af fallbyssum og
forsetamir tveir könnuðu heið-
ursvörð. Athöfninni á flugvellin-
um var útvarpað.
Quaison-Sackey í Accra
Utanríkisráðherra Nkrumah,
Quaison-Sackey. kom í dag heim
til Accra, höfuðborgar Ghana,
frá London. Hann hafði verið
með Nkrumah í Peking þegar
fréttin barst af uppreisninni, en
var sendur þaðan þeirra erinda
að mæta á fundi Afríkuríkja í
Addis Abeba sem fulltrúi Nkr-
umah. Hann kom þó aldrei þang-
að og fundurinn samþykkti að
taka gild kjörbréf sendinefndar
frá hinum nýju valdhöfum í
Ghana.
Quaison-Sackey, sem var for-
seti næstsíðasta allsherjarþings
SÞ, lýsti við heimkomuna full-
um stuðningi við hina nýju vald-
hafa, en var þó settur í varð-
fangi hefur verið og hvort sam-
bandslaust hefur verið við geim-
farið eftir að það kom inn í
gufuhvolf plánetunnar.
Haft er eftir geimfræðingnum
prófessor Mihailof að brátt muni
hægt að gera beinar og reglu-
bundnar athuganir á Venusi og
má telja líklegt að næsta skrefið
verði að reyna að láta geimfar
setjast hægt á yfirborð plánet-
unnar.
Bíllinn miklu mannskœðari
Bandaríkiamönnum en stríð
Orðrémur í Moskvu
um nýtt geimafrek
MOSKVU 2/3 — Eftir * hin ýmsu afrek Sovétríkjanna í
geimvísindum að undanförnu, lendingu Lúnu 9. á tungl-
inu, ferð geimhundanna tveggja sem enn eru á braut og
geimskotið sem hæfði Venus, gengur nú þrálátur orðróm-
ur í Moskvu um að búast megi við að mönnuðu geimfari
verði skotið á loft alveg á næstunni.
hald. Hann sagði við komuna til
Accra að hann teldi að Nkrumah
hefði beðið ráðamenn í Peking
og Moskvu um aðstoð til að ná
aftur völdum, en hann myndi
ekki hafa fengið neitt loforð um
hana.
Sovézkir heim
Staðfest var í Accra í kvöld
að hinir nýju valdhafar hefðu
farið þess á leit að allir sov-
ézkir sérfræðingar sem miðlað
hafa Ghanabúum af þekkingu
sinni yrðu kvaddir heim og
myndu mörg hundruð þeirra
halda heimleiðis ásamt skyldu-
liði sínu næstu daga.
Sendiráðum iokað?
Þá er sagt að starfsmenn
sendiráða Sovétríkjanna og Kína
í Accra búi sig undir að fara
heim.
Kjarnasprengjan
Framhald af 1. síðu.
ur þaðan burt, segir bandaríska
utanríkisráðuneytið.
Blaðafulltrúi ráðuneytisins, Mc—
Closkey, neyddist þó til að játa
því sem einn af blaðamönnunum
hélt fram að ekki sé hægt að
! þvertaka fyrir það að hætta sé
á ferðum meðan eitt kjamavopn-
anna er enn ófundið.
Ekki á hafsbotni?
Það hafði verið talið sennileg-
ast að týndu sprengjunnar væri
að leita á hafsbotni og hefur
heil bandarísk flotadeild sem
hefur til umráða sérstaka kaf-
báta leitað á þeim slóðum síð-
ustu vikumar. Nú herma fréttir
hinsvegar að sennilega sé
i sprengjan alls ekki á hpfsbotni,
I heldur hafi grafið sig niður þar
| sem hún féll á land.
| Ekki mikil hætta
| Síðar skýrði talsmaður banda-
ríska landvarnaráðuneytisins svo
frá að í flaki sprengjuþotunnar
hefðu fundizt fjórar kjama-
sprengjur og hefði þorizt geisla-
virkt plútóníum 239 og úran 235
úr tveimur þeirra allt að 30
metrum frá flakinu.
Hann bætti þvf við að heilsu-
fari manna í Palomares-héraði
stafaði ekki mikil hætta af þessu.
Dularfulla plánetan
Venus skín svo skært að hægt
er að taka mynd við ljósið frá
henni með einnar mínútu Iýs-
ingu.
Asunnudaginn, tveimur dög-
um áður en sovézka geim-
farið hæfði Venus, voru liðin
fimm ár síðan sovézkir vís-
indamenn misstu samband við
fyrsta Venusarfarið sem þeir
sendu á loft, en það hafði
gerzt hálfum mánuði áður.
Síðan hafa þeir gert margar
tilraunir til að afla vitneskju
frá þessum næsta nágranna
okkar í geimnum, en þær mis-
tókust allar vegna þess að
samband rofnaði við geimför-
in. í lok ársins 1962 voru
þrjú geimför send frá Sovét-
ríkjunum í átt til Venusar,
tvö önnur í byrjun árs 1964
og rétt á eftir var skotið geim-
fari af gerðinni Zond, senni-
lega einnig í átt til Venusar.
En þar sem engin niðurstaða
fékkst af þassum tilraunum.
voru Venusarförunum sem
skotið var á braut í nóvember
sl. gefin nöfnin „Venus 2.“ og
„Venus 3.“ og það var það
síðarnefnda sem hæfði plánet-
una í fyrradag. Þessi forsaga
gefur bæði til kynna hve
vandasamar geimrannsóknirn-
ar eru og hve mikið kapp vís-
indamenn leggja á að kynnasf
Venusi, „dularfullu plánetunni1
Því er heldur enginn vafi á
því að næst þegar tækjfæri
gefast, árin 1967 og 1969, mum
enn send geimför í átt til Ven-
usar, en á átján mánaða frestj
verður fjarlægðin milli jarðar
og Venusar aðeins rúmlega 40
miljón km eða helmingi styttri
vegalengd en er frá jörðinni til
Mars þegar bezt lætur.
Venus er önnur plánetan frá
sól að telja og sökum þess hve
nálægt hún kemst jörðinni er
ljósmagn hennar þriðja mest
allra himintungla, næst eftir
sól og mána. Því var það
eðlilegt að Galilei beindí
stjömkíki sínum fyrst að
henni af öllum plánetunum ár-
ið 1610. ,.Móðir ástarinnar tek-
Ur á sig myndir Díönu“ orti
hann á latínu, en það útleggst
á máli okkar tíma að kvartila-
skipti 'séu á Venusi í líkingu
við tunglsins.
Síðar hafa stjörnufræðingar
komizt að því að Venus er ekki
aðeins næst jörðinni í geimn-
um. heldur er hún líkari jörð-
ipni en nokkur önnur pláneta.
Sýnilegt þvermál hennar er
nærri því það sama og jarðar-
innar, stærð og þungi þeirrá"
beggja mjög svipaður. Því var
ekki nema eðlilegt að menn
veltu því fyrir sér hvort líf
hefði þróazt á Venusi, ekki
sízt vegna þess að hún hefur
tfm sig gufuhvolf sem að efn-
ismagni svipar til gufuhvolfs
jarðaripnar, a.m.k. að því er
virðist.
En það er einmitt þetta gufu-
hvolf sem torveldað hefur
mönnum rannsóknir á Venusi.
Þar rofar aldrei til, svo að
yfirborð plánetunnar er ævin-
lega hulið sjónum manna frá
iörðinni. Þetta hefur m.a. vald-
ið því að enn hefur etoki tek-
izt að ákvarða möndulsnún-
ing hennar, ekki einu sinni í
hvaða átt hún snýst. Sumir
telja að hún snúist um sjálfa
s'g í sömu átt og jörðin, aðr-
ir j gaignstæða. Og ekki hefur
verig nokkur léið að skera úr
því með vissu.
En hún snýst samt. Snún-
ingstíminn er einnig umdeild-
ur. Sólarhringurinn á Venusi
hefur verið talirui jafngilda 4,
11. 84, 247 og 500 sólarhring-
um á jörðinni eftir mismun-
andi útreikningum. Nema þá
að hann sé 225 jarðarsólar-
hringar, en það þýddi að Ven-
us sneri alltaf sömu hlið að
sólinni.
Þetta skiptir miklu máli, þó
ekki væri nema vegna hita-
stigsins og hitamismunar dags
og nætur. Þetta er einnig
mjög umdeilt atriði. Sumir
hafa talið að á Venus allri
væri jafn hiti 4 eða 5 stig,
milli 53 og 90 stýga eftir þvi
hvort nótt er eða dagur að á-
liti annarra, milli 127 og 226
stiga segja enn aðrir, en flest-
ir hallast að því nú að hitinn
sé meiri en 400 stig. Og þar
sem óhægt er um að gizka á
loftþyngdina við yfirborðið (frá
fjórum til tuttugu sinnum
meiri en á yfirborði jarðar),
er enn erfiðara að geta sér til
um eðli þess.
Menn vita að vísu að í gufu-
hvolfi Venusar er mikið um
köfnunarefni og koltvisýrung,
en ekki er vitað hvort þar er
nægilegt súrefni til að líf geti
þróazt af þvf tagi sem við
bekkjum, þótt sumir telji sig
hafa fundið ískristala og vatns-
gufu.
Það eru þvi margar ráðgát-
umar sem sovézku Venusarför-
in gætu gefið svör við, og er
þess beðið með óþreyju af vís-
indamönnum um allan heim
hvort athuganir þeirra hafa
heppnazt betur en þær sem
gerðar voru úr bandaríska
Venusarfarinu Mariner 2. sem
fór fram hjá plánetenni í tæp-
lega 35.000 km fjarlægð f des-
ember 1962. Ferð Mariners 2.
var mikið tækniafrek á sínum
tíma, þvf að öll ferðin gekk
eins og bezt var á kosið, en
engu að síður olli hún vís-
indamönnum vnnKnoflym. Þau
?ögn sem Mariner 2 sendi til
íarðar voru svo ónákvæm og
ósamhljóða að lítið sem ekkert
hefur þótt mega á þeim
byggja. Vonandi hefur beter
tekizt til nú.
(Eftir ,,L’Express“)
k