Þjóðviljinn - 03.03.1966, Blaðsíða 6

0 SÍÐA — >JöÐVHíJINN — Fimmtudagur 3. marz 1968.
Sœnskur lœknir gagnrýnir sjónarmiS bifreiSaframleiSendanna
■ Orsakimar fyrir hinum sífjölgandi dauðaslysum
í umferðinni geta verið margar, en aðalorsökin er sú
afstaða bifreiðaframleiðenda, að vilja ekki framleiða
eins hagkvæmar bifreiðir og þeir gætu, segir sænskur
sérfræðingur á þessu sviði, læknirinn Bertil Aldman,
en hann á sæti í umferðaröryggisráði sænska rfkisins.
Eru bílarnir ekki
manni bjóðandi?
Aldman þessi hefur frá ár-
inu 1957 varið tima sínum og
starfskröftum í rannsóknir á
laeknavísindalegu hliðinni á
banaslysum í umferðinni.
Niðurstöður hans eru heift-
arleg gagnrýni á bílafram-
leiðendur, sem ekki vilja
framleiða bíl, sem hentar vel
líkama manrtsins, og ekki sið-
ur hinni gífurlegu umferð,
sem stöðugt færist í aukana.
1 stað þess leggja menn mesta
áherzlu á hraðann og verður
því bygging bifreiðanna hættu-
legri. en sölumöguleikarnir
meiri.
Aldman segir, að ef bifreið
sé skoðuð raekilega út frá
þessu sjónarmiði komi margt
furðulegt í ljós.
Ef ökumaður t.d. væri lag-
aður að þeim bifreiðum, sem
nú eru framleiddar kæmi
manni ósjálfrátt £ hug vísa,
sem hefst á orðunum: Skratt-
inn fór að skapa mann . . .
Þessi mannvera, ef mann-
Veru skyldi kalla, væri þann-
ig: Annar fóturinn væri mun
lengri en hinn og helzt beygð-
ur í vinkil. Annar handlegg-
urinn ætti sömuleiðis að vera
lengri en hinn.
Sitjandi bílstjórans þyrfti
að vera með hitastilli, tilþess
að hann þyldi frostið á vet-
uma og hitann á sumrin.
ökumaðurinn yrði að þola
hávaða, sem í flestum bif-
reiður.i er meiri en á véla-
verkstæðum, og sitja á sæti,
sem veldur oft ertingi í húð-
inni.
•Og auk þess að hafa augu
í hnakkanum, þyrfti hann
líka aö hafa ougu undir eyr-
unum.
Óeðlileg
viðbrögð
Bílstjórinn má ekki bregð-
ast við erfiðri aðstöðu á ein-
faldasta og eðlilegasta hátt:
með því að stíga hemilfetil-
inn í botn, því að nú eru að-
eins framleiddar bifreiðar
með hemlakerfi, sem læsir
hjólunum þegar hemlað er
snögglega, þannig að bifreið-
in kastast til.
Yfirvöldin krefjast ofur-
mannlegra hæfileika öku-
mannsins til einbeitingar. Þau
krefjast þess að hann taki
eftir öllum vega- og aðvörun-
Rifreifta.framleiðendur vilja víst aft ökumafturinn sé þannig útlítandi'
arskiltum, sem veiöa á vegi
hans, enda þótt hann sé með
hugann allan við yfirvofandi
sektir, sem honum hefur ver-
ið hótað.
En yfirvöldin sjálf hafa ekki
á reiðum höndum upplýsingar
um þessi skilti. >að má sjá af
því að hópur rannsóknar-
manna frá Uppsölum ók á-
kveðna vegalengd í mörgum
bílum og áttu bílstjórarnir að
telja véga'skiltin á leíðinni.
Niðurstöður þeirra urðu svo
margvíslegar að leita varð til
vegamálastjórnarinnar til þess
að fá rétta tölu skiltanna, en
þá kom í ljós að enginn vissi
hve mörg þau voru og var
eftirlitið með þeim vægast
sagt bágborið.
★
Eftir því sem Aldman segir,
tekur venjulegur ökumaður
aðeins eftir 80% aðvörunar-
skilta á leið sinni og senni-
lega aðeins 20% af öllum
hinum vegaskiltunum.
Hvað er svo hægt að gera
til þess að bæta ástandið í
umferðarmálunum? spyr Ald-
man. 1 fyrsta lagi verður að
taka á vandamálinu alveg
nýjum og fordómalausum
tökum. Mesta hindrunin er
þó fyrrgreind afstaða bíla-
framleiðenda sem vilja ekki
framleiða bíl, sem bjargað
gæti mannslífum, vegna þess
að þá græddu þeir ekki eins
mikið.
!

!
*
\
1
Bandarískt skóla-
fólk til íslands
Ejns og undanfarin ár mtm
American Field Service á ís-
landi í samvinnu við mennta-
stofnunina American Field
Service í New York veita
bandarísku skólafólki á aldr-
inum 16—18 ára tækifæri tfl.
tveggja mánaða dvalar hér-
lendis í sumar eða vetrardval-
ar og skólagöngu í íslenzkum
framhaldsskóla veturinn 1966
tií 1967.
Amerioan Field Service á fs-
landi óskar eftir samvinnu við
íslenzjkar fjölskyldur, sem
kynnu að hafa áhuga á að
bjóða bandarísku skólafólki til
dvalar á hejmilum sínum um
lengri eða skemmri tíma. Æski-
legast er að í , viðkomandi
fjölskyldum séu unglingar á
aidrinum 16—18 éra og einn-
ig er nauðsynlegt að einhver á
heimilinu tali ensku.
Skorð á Alþingi að
fella ölfrumvarpið
Á aðalfundi Verkakvennafé-
lagsins Framsóknar sem haldinn
var sl. sunnudag var eftirfarandi
tillaga samþykkt einróma:
Fundur haldinn i Verkakvenna-
félaginu Framsókn 27. fefcrúar
1966 samþykkir að skora ein-
dregið á háttvirt alþingi að fella
framkomið frumvarp’ um þrugg-
un og sölu áfengs öls“.
Gin- oe klaufa-
KHÖFN 2/3 — Enn hafa komið
upp ný tilfelli af gin- og klaufa-
veiki á SuðurSjálandi og hefur
veikinnar nú orðið vart á níu
bæjum. Allir bæimir liggja
þétt saman.
Loidýragarði komið á fót
strax og Alþingi sampvkkir
Hlutafélagið Loðdýr héit al-
mennan hluthafafund síðastlið-
inn sunnudag, en um þessar
mundir er eitt ár liðið frá stofn-
un félagsins. Félagið vinnur nú
Métmæla frum-
varn; um biér
Kvenfélag Langholtssafnað-
ár samþykkti einróma á alm.
félagsfundi. sem haldinn var
10. janúar 1966, að skora á hið
háa Alþingi að fella framkomið
frumvarp á þskj. 193 um heim-
ild til framleiðslu og sölu á
áfengu öli
Námskeið í stærð-
fræði við Háskóla
íslands í marz
Brézkur stærðfræðingur, Dr.
Michael Mather frá Manchester
háskóla. mun halda fyrirlestra
um inngangsatriði tópólógíu við
Háskóla Islands í marzmánuði.
Tópólógía er eitt af meginsvið-
um nútímastærðfræði, og er
þetta í fyrsta skipti, sem hún er
kennd við Háskólann.
Viðtalstími og fyrsti fyrirlest-
urinn var í gær 2. marz.
Öllum er heimill aðgangur.
að undirbúningi þess að koma
á fót loðdýragarði, ef Alþingi
samþykkir frumvarp um þaft
efni, sem nú liggur fyrir þingi
og félagið fær nauðsynleg Ieyfi
til að hefja slíkan rekstur. A
fundinum si. sunnHdag var
samþykkt að skora á Alþingi
aft samþykkja loðdýraræktar-
frumvarpift.
Hluthafafundurinn sl. sunnu-
dag var vel sóttur og þar gaf
formaður félagsstjórnar, Her-
mann Bridde, skýrslu um störf
stjómar fyrsta starfsár félags-
ins. Kom þar fram, að félags-
stjórnin hefur þegar kannað
veigamikil atriði í sambandi við
rekstur loðdýragarða, og skil-
yrði fyrir þróun þeirrar at-
vinnugreinar hér á landi. For-
maðurinn skýrði einnig frá því,
að margir aðilar, bæði einstak-
lingar og fyrirtæki, hefðu leit-
að eftir aðild að Loðdýr hf, en
engar ákvarðanir um fjölgun
hluthafa mundu teknar fyrr en
sýnt væri hvort loðdýraræktar-
frumvarpið næði fram að ganga
og hvort félagið fengi leyfi til
reksturs loðdýragarðs.
Hluthafar í Loðdýr hf. eru
um eitt hundrað talsins, allt
einstaklingar búsettir f Kefla-
vík, Hafnarfirði, Garðahreppi,
Kópavogi, Reykjavík, Akranesi
og Borgarnesi. Á fundinum sl.
sunnudag voru og fluttar ýms-
ar skýrslur um sérstaka þætti
málsins, og skýrt frá athugun-
um, sem framkvæmdar hafa
verið. Meðal fundarmanna var
mikill áhugi á að hrinda á-
formum félagsins í framkvæmd
ef frumvuiviu verður sam-
þykkt og leyfi fæst til bústofn-
unar. 1 fundarlok var sam-
þykkt svohljóðandi tillaga:
„Almennur hluthafafundur í
Loðdýr hf., haldinn í Reykja-
vík sunnudaginn 27. febrúar
1966, leyfir sér að skora á hið
háa Alþingi, að samþykkja
frumvarp til laga um loðdýra-
rækt, sem nú liggur fyrir þingi.
Fundurinn leyfir sér að benda
á, að sterk rök hníga að því,
að hér á landi megi stunda
loðdýrarækt á nútímavísu, í
stórum stíl og með góðum ár-
angri, og að sú atvinnugrein,
ef leyfð væri mundi geta skap-
að þjóðarbúinu verulegar gjald-
eyristekjur.
Þá leyfir fundurinn sérenn-
fremur að láta þá skoðun
ljós, að stórlega hafi verið ýkt
sú hætta, sem náttúrulífi lands-
ins er talin stafa af loðdýra-
rækt, og bendir á, að með
varúðarráðstöfunum þarf ekki
að stafa meiri hætta af loð-
dýrarækt en öðrum atvinnu-
greinum, sem hér eru leyfðar.‘‘
Tillaga þessi var samþykkt í
einu hljóði.
Á fundinum var ennfremur
sýnt líkan af loðdýragarði, sem
félagið hefur látið gera. Vakti
líkanið óskipta athygii.
Loðdýr hf. var stofnað 28
febrúar 1965. Stjóm félagsins
skipa nú: Hermann Bridde, for
maður, Jón Magnússon, varn
formaður. Gunnar Torfason
Wemer Rasmussen, Steinn Lár-
usson, Sveinn Guðbjartsson og I
Eiður Guðnason.
Þetta líkan aft loðdýragarði var sýnt á aðaifundi Loðdýra h.f. síðastliðinn sunnudag,. Gert er ráð
fyrir aft dýrabúrin verði í 90 sentimeto-a hæft trá jörðu, mjög vönduð aft öllum frágangi. Utan
um þau er gert ráft fyrir rafmagnsgirðingu, síftan auðum bletti, þair sem komið mundi fyrir
minkagildrum, og þar yrðu einnig þ.jáifaftir mi nkahundar á vappi. Yzt er svo gert ráft fyrir öfl-
ugum garfli eða girftingu, annafthvort úr járnbe nfrri steinsteypu eða öftru heppilegu efni. Á þeirri
giröingu er gert ráft fyrir aðeins einu hlíði, sem verftur tvöfalt, og þannig nm hnúta búift að ekki
er hægt aft opna ytra hliftið nema þaft innra sé lokaft og öfugt
Bréf Rithöfundasam■
bandsins kemur út
Fyrsta tölublað Bréfs Rithöf-
undasambands íslands er fyrir
skömmu komið út. Um útgáfuna
s.cgir formaður sambandsins.
Björn Th. Bjömsson, m.a. svr
í „aðfararorðum":
„Allt frá því að Rithöfunda
samband Islands var mynda?
með samtökum beggja rithöf-
undafélaganna árið 1957; hefur
starf þess helgazt af margvís-
legri réttindabaráttu í þágu ís-
lenzkra rithöfunda og gæzlu rit-
réttar erlendra starfsbræðra
þeirra hérlendis . . . Megin-
starf þess hefur þó verið hvers-
konar upplýsingastarfsemi og
fyrirgreiðsla, samnings- og
kröfugerðir fyrir einstaka höf-
mda, innlenda sem érlenda.
Rithöfundasamband Islands
er ekki félag í venjulegum
skilningi. Rithöfundar eru ekki
meðlimir þess beint, heldur að-
eins um höfundafélögin sem
eiga aðildina að því; þeirgreiða
ekkert gjald til þess né heldur
það að jafnaði fundi, nema
þegar einhver meginmál ber
upp. Af þeim sökum hafa tengsl
sambandsins við einstaka rit-
höfunda verið mjög laus, ekki
sízt við þá sem búa utan Rvík-
ur, og hefur þeim aftur af
sömu sökum gefizt ónógur kost-
ur að fylgjast með starfsemi
heildarsamtaka sinna. hafa þar
áhrif^ sín og notfæra sér þær
upplýsingar eða aðstoð, er Rit-
höfundasambandið gæti látið
þeim f té. Það hefur þvi löng-
um borið á góma í stjórn sam-
bandsins að nauðsyn væri á
litlu riti er tengdi milli hennar
Framhald á 9. síðu

l