Þjóðviljinn - 12.03.1966, Blaðsíða 9

Sunnudagur 13. marz 1966 — ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA 0
Hæstaréttardómur
um kaupgreiðslur
i slysatilfellum
Hér er birtur dómur Hæsta-
réttar um kaupgreiðslur í
slysatilfellum sem skýrt var
frá í blaðinu á dögunum.
Ár 1966 mánudaginn 7. marz
var í Hæstarétti í málinu nr.
115/1965; . Gunnar Pétursson
gegn Vélsmiðjunni Héðni h/f
kveðinn upp svohljóðandi
dómur: ,
Áfrýjandj hefur skotið máli
þessu til Hæstaréttar með
stefnu 1 júlí 1965, að fengnu
áfrýjunarleyfi samkvæmt 16.
gr laga nr. 57/1962 da@s. 28.
júní 1965. Hann gerir þær
dómkröfur, að stefnda verði
dæmt að greiða honum kr.
3.867.60 ásamt 8% ársvöxtum
frá 17. janúar 1962 til 1. japúar
1965 og 7% ársvöxtum frá
þeim degi til greiðsludags og
svo málskostnað í héraði og hér
fyrir dómi.
Stefndi krefst staðfestingar
héraðsdóms og málskostnaðar
fyrir Hæstaréttj af áfrýjanda.
Áfrýjandi réðst til stefnda i
janúarmánuði 1948 og var i
þjónuistu stefnda, unz hann
hinn 3. janúar 1962 slasaðist
að íþróttaæfingum Qg varð ó-
vinnufær. Hafði áfrýjandi þá
áunnia sér eins mánaðar upp-
sagnarfrest samkvæmt 1. mgr.
laga nr 16/1958. í máli þessu
krefur áfrýjandi stefnda um
laun 14 daga eftir slysið og
styður þá kröfu sína við 4.
gr. nefndra laiga, sem hljóðar
svo: ,,Fastir starfsmenn og
tíma- og vikukaupsmenn sem
rétt ejga á uppsagnarfresti
samkvæmt 1. gr. laga þessara.
skulu eigi missa neins í af
launum sínum, í hverju sem
þau eru greidd fyrstu fjórtán
dagana eftjr að þeir forfall-
ast frá vinnu sökum sjúkdóma
eða sysa“. Lagabog þetta tak-
markast ekki af neinu öðru á-
kvæði laganna að því er slys
varðar Á hinn bóginn er svo
kveðið á í 6. og 7. gr. lag-
anna að ákvæði þeirra baggi
ekki samningum um greiðslu
atvinnurekenda .,á sjúkrapen-
ingum til starfsmanna sinna“,
að ákvæði samnings millj at-
vinnurekenda og launþega, sem
I
brjóta í bága við lögin. séu
ógild, ef þau rýra rétt laun-
þega, og að haldast skuli ,.þau
réttindi sem veitt eru með sér-
stökum lögum, siamningum eða
leiðir af venju í einstökum
starfsgreinum, ef þau eru laun-
þeiga hagstæðari en ákvæði
þessara laga“.
Með hliðsjón af þessum á-
kvæðum og þeim sjónarmiðum
sem liggja þejm til grundvall-
ar, eru eigi efnj til í máli
þessu að beita þrengjandi lög-
skýringu, að því er varðar
nefnda 4, gr. sem samkvæmt
fortakslausum orðum sínum
tekur í skiptum aðilja til
slyss áfrýjanda. Ummæli á Al-
þingi í sambandi vig setningu
laganna, sem getjg er í héraðs-
dómi, breyta hér engu um ein,«
og ó stendur, gegnt afdráttar-
lausum ákvæðum lagatextans.
Samkvæmt því sem nú var
rakið, á áfrýjandi rétt til
fullra launa greint tímabil úr
hendi stefnda
Krafa áfrýjanda er sam-
kvæmt reiikningj stéttarfélags
hans, Félags járniðnaðarmanna
. sundurliðuð þannig:
1. Laun 14 daga kr. 2.620,00
'2. Föst eftirvinna 10 daga
2 tíma á dag kr. 896,00 ^
3. 10% yfirgreiðsla kr. 351,60 ^
Reikningi þessum hefur ekki k
verið hnekkt, og ber stefnda J
að greiða áfrýjanda nefnda
fjárhæð með vöxtum, eins cg
síðar greinir. og svo málskostn-
ag í héraði og hér fyrir dómi
samtals kr. 10.000,00.
AfmæliskveSja til
Alþýðusambands íslands
frá Máli on menningu
Kr. 3.867.60
D óms orð:
„ Stefndi, Vélsmiðjan Héðinn
h.f. greiði áfrýjanda, Gunn-
ari Péturssyni, kr. 3.867,60 á-
samt 7% ársvöxtum frá 17.
janúar 1962 til 1. janúar 1965.
6% ársvöxtum frá þeim degi
til 1. janúar 1966 og 7% árs-
vöxtum frá þeim degi til
greiðsludags og svo málskostn-
að í héraðj og fyrir Hæsta-
rétti kr. 10.000,00 að viðlagðri
aðför að lögum.
Yfírlýsing vegna
brunans í Képavogi
\
\
Vegna ummæla hr. Einars
Eyfells, umsjónarmanns eld-
varnaeftirlitsins í dagblaðinu
Vísi, 5 þ.m., um brunann ó
Álfhólsvegi 11, vil ég undir-
ritaður eigandi verkstæðisins.
taka fram eftirfarandi;
Framangreind ummæli herra
Einars Eyfells eru ósönn. Hann
segir m.a., vjðkomand j fyrir-
spurp i blaðamanns um bygging-
arleyfi fyrir húsið sem brann:
„Það hefur aldrei verig leyft,
þag er sannleikur málsins“.
Til ag hnekkja ósannindum
þessum læt ég fylgja hér með
vottorð þáverandi byggingar-
fulltrúa í Kópavogi sem er birt
hér á eftir yfirlýsingu þessari.
en þar kemur fram, að bygg-
ingarleyfið var veitt og við-
byggingin byggð samkv. á-
kvæðum byggingarsamþykktar.
Varðandi þessi ummæli eftir-
litsmannsins, um eftirlit með
byggingunni, „að til þess er í
rauninnj ekk» neinn mannafli
að fylgja eftir byggingu hvers
einstaks húss“, ein.s og hann
kemst að orðí, má taka fram
að byggingarfultrúinn hefur
alla tíg átt 'heima í næsta
húsi. —
Gagnvart öðrum ummælum
hr, Eyfells skal skýrt tekið
fram, að hann hefur aldrei sent
mér skrifleg fyrirmæli um
breytingar en það telur hann
í viðtalinu vera venju, þar sem
eldvömum sé ábótavant. Um
það segir orðrétt; ,.Við byrj-
um á því að senda þekn aðil-
um bréf, sem þurfa að gera
endurbætur á húsakynnum
sínum. Og í bréfunum teljum
við upp það sem úrbóta er
þörf“
Ég hef ekkert bréf fengið t'rá
hr. Eyfells. Það liggur því
ljóst fyrir, að ég hefi ekki van-
rækt nein fyritjnseli frá hon-
um
Þá skal bent á, að við skoð-
un Öryggiseftirlits ríkisins á
trésmiðju minni í okt. sl. voru
engar athugasemdir gerðar
samkv skýrslu um skoðun frá
Öryggiseftirliti ríkisins, dags.
19. 10,. 1965
Þá vil ég enníremur mót-
mæla sem röngum staðhæfing-
um, sem varaslökkviliðsstjóri
hr. Gunnar Sigurðsson, lætu-
hafa eftir sér í Morgunblað
inu 2 marz s.l. varðandi brur
ann.
Ag lokum vil ég benda þein :
hr Einari Eyfells svo og vara
Framhald á 13. síðu. J
I
!
rl
Islenzk alþýða ber í dag höfuðið hátt, og hefur ástaeðu
til. Hún er enginn kotungur lengur, hefur risið úr
öskustónni til mikilla afreka. Fyrir skömmu átti Verka-
mannafélagið Dagsbrún sextugs afmæli og að því til-
efni brá Sverrir Kristjánsson upp myndum af því
hvernig var að lifa fyrir erfiðismenn á íslandi áður
en samtök þeirra gátu verulega farið að beita sér. í
dag er þess minnzt að liðin er hálf öld frá stofnun Al-
þýðusambands íslands. Þó að ekkert, og sízt framan
af, hafi unnizt án baráttu og fórna, er það ævintýri
líkast sem gerzt hefur á þessu stutta tímabili og þeir
einir sjrilja sem lifað hafa tímana tvenna, fyrir og eft-
ir að þessi samtök urðu til. Verklýðshreyfingin er það
afl sem knúið hefur hvaðeina áfram, og er óþarfi af
mér að fjölyrða um slíkt sem er á allra vitorði. En
eitt ber svo hátt að ekki verður horft fram hjá, hve
alþýða íslands hefur sýnt frábæra atorku og jafnframt
hæfileika til að semja sig að nýjum verkefnum og
valda nýrri tækni í ótal greinum. Og í öðru lagi ber
hún greinilega svipmót landsins, 'er stór í sniðum,
stór í hugsun, og unir ekki öðru en hafa rúmt um sig
og rúmt milli handa.
f»essir eiginleikar, sem legið hafa undir fargi ald-
anna en komið nú svo greinilega í ljós, hafa alla
tíð búið með alþýðu og margsinnis glitrað á þá. Hún
á ekki aðeins stórbrotið land heldur mikla sögu,
hetjulega fram eftir öldum, rismikla í skáldskap og
bókmenntum. Sá arfur segir til sín, eða hefur gert
fram á síðustu ár. Ég minnist eins tíma þegar skáld og
alþýða stóðu hlið við hlið og bókmenntafélagið Mál
og menning bar gæfu til að tengja störf þeirra saman.
Þá urðu miklir sigrar alþýðu og mikil verk rithöfunda
er hvað reis af annars mætti. Þá kom einmitt hið
stærsta fram sem lifir með landi og þjóð.
Cú tilhneiging að vilja hafa rúmt um sig og berast
^ talsvert á er stundum lagt íslendingum til lasts og
talið til fordildar eða spjátrungsháttar. En enginn sem
man aftur í tímann og veit um hin þröngu lífskjör
sem áður voru getur álasað alþýðu þó hún hafi viljað
þenja brjóstið og draga djúpt andann, þráð mikið
rými og mikla birtu inn í húsakynni sín og látið hags-
munabaráttuna um tíma skipa öndvegi, meðan hún
var að rífa sig upp úr fátæktinni og stæla metnað
sinn.
U’n þó er kominn tími til að staldra við og hugsa sitt
ráð, líta upp frá starfi og striti og sjá hvar komið
er hag þjóðarinnar í heild og hvert stefnir og hvað
hefur verið að gerast hin síðari ár samhliða þeim af-
rekum sem unnin hafa verið. Hvar er þjóðin sjálf á
vegi stödd í allri velsældinni? Undir hverja hefur
verið hlaðið og hverjir fara með völdin, og hvers kon-
ar þjóðfélag hefur verið að þróast á íslandi frá því
að lýðveldið var endurreist með svo miklum þjóðar-
fögnuði?
r
/~|þarfi er að hafa um þetta mörg orð. Það er borg-
arastéttin sem hér tók við völdum þegar Danir
Kristinn E. Andrésson.
slepptu þeim, og hina síðustu áratugi hefur myndazt
þjóðfélag 'með auðvaldseinkennum sem menn hafa ekki J
áttað sig á, svo nýtt sem það er í sögu íslands, þar B
sem þjóðrækni og andleg verðmæti þoka fyrir einka- b
hagsmunum og gildi auðs og valda sem dreifir frá sér
spillingu til alls þjóðlífsins. Og auðstéttin sem skákar !
í skjóli erlendrar hersetu hefur færzt svo í aukana að
hún telur sig geta farið öllu sínu fram, þó það brjóti ^
þvert í bága við óskir og hagsmuni almennings. Og k
alþýðan á allt sitt undir högg að sækja.
Ijeir verða æ fleiri sem sjá að auðstéttin stefnir ís- ^
landi í voða og að völd hennar eru orðin þjóðinni ^
hættuleg. í minni eru þeir tímar þegar alþýða, skáld |
og menntamenn stóðu saman og allt snerist til sókn- [
ar. En eitt er það sem fylgt hefur hinni borgaralegu ^
þróun undanfarin ár, að dregið hefur sundur með \
verkamönnum og skáldum, eins og hvorugir ættu er- |
indi við annan, rithöfundamir hættu að skírskota til B
fólksins og alþýðan varð tómlátari fyrir skáldum, og U
úr því hefur allt smækkað bæði í skáldskapnum og |
þjóðfélagsbaráttunni. En þá ber svo við á árinu sem |
leið að skáldin taka frumkvæði og þeyta lúðra sína f
að nýju svo að allir megi eftir taka. Ég hef gert at- ^
hugun á verkum níu rithöfunda frá síðasta ári og við- 4
vörun þeirra kemur öll í einn stað niður: þjóðin er í J
hættu stödd! Ég bið alþýðu að leggja eyru við hrópi *
þessara skálda og veita þeim brautargengi. Það væru Ij
gleðileg tímamót og góðs viti, ef aftur tækist sam- |
staða með skáldum og alþýðu. ^
/\g kem ég þá að þvi sem hæst ber alls á þessum ^
sögulega degi Alþýðusambands íslands: þeirri B
brýnu nauðsyn að alþýðan setji sér auk hagsmunabar- k
áttunnar þjóðlegt markmið, að hún finni til skyldu B
sinnar að bjarga við sjálfstæði þjóðarinnar áður en í \
óefni er komið: kafbátalægi í Hvalfirði, erlend borg
í Straumvík, ofan á hersetuna sem fyrir er. Það er |
á tólftu stund að spymt sé við fótum og alþýðan taki B
forystu fyrir þjóðinni. Hún ein hefur afl til að setja |
valdhöfunum stólinn fyrir dyrnar, eins og sjómenn j
sýndu með eldsnöggu viðbragði á sumrinu sem leið.
Alþýða íslands hefur skapað sér sterk samtök, hún j
hefur stórbætt hag sinn, hún hefur risið úr ösku- k
stónni og unnið mikið afrek. En hún á eftir að vinna B
kóngsrikið, það er enn í annarra höndum. Og konungs- I
hugsjón alþýðu, sósíalisminn, er enn aðeins draumur I
fárra. Það bíða alþýðu íslands mörg verkefni: en |
brýnast alls á næstu árum er að vinna sjálfstæði \
þjóðarinnar.
ITm leið og ég flyt Alþýðusambandi íslands afmælis- ^
kveðju og þakkir Máls og menningar ber ég fram |
þá heitasta ósk að alþýðu íslands megi auðnast með \
fulltingi skálda og þjóðhollra stjórnmálamanna að \
vernda sjálfstæði landsins, og megi alþýðusamtökin "
sjálf blómgast um alla framtíð.
Kristinn E. Andrésson.
Talþjálfun málhaltra
Nokkur undanfarin ár hefur
fræðslumálastjórn haft í þjón-
ustu sinni sérmenntaðan kenn-
ara, sem hefur haft með hönd-
um rannsóknir á mólhelti, svo
og talþjálfun málhaltra skóla-
barna víðs vegar að af land-
inu.
Starfsemi þessi hefur legið,
niðri, það sem af er þessu
skólaári, vegna forfalla, en
verður nú tekin upp að nýju í
Heilsuvefndarstöðinni í Reykja-
vík, og mun Gylfi Baldursson
magister, annast hana, enhann
er nýkominn til landsins frá
framhaldsnámi i talmeina- og
heymarfræði við Michiganhá-
skóla í Ann Arbor í Banda
rikjunum.
Starfsemi þessi var áður bun
in við talþjálfun barna
fræðsluskyldualdri utan Rvíkui
en framvegis munu reykvísk
skólabörn einnig geta leitað a
stoðar og meðferðar í Heils
verndarstöðinni.
Fyrst í stað verður sennile
ekki unnt að anna nema mei
háttar málgöllum og þe
vandamólum sem slíkum gö
um eru samfara. Vandame:
beirra barna, sem hér eiga hl
ið máli, hafi samband við Gy'
laldursson f Heilsuverndí
'töðinni. Hann er þar til v:
tals eftir hádegi alla virkada
nema laugardaga.