Þjóðviljinn - 11.05.1966, Qupperneq 3

Miðvikudagur 11. maí 1966 — ÞJÓÐVIU'INN — SlÐA J
Enn er ekki fullljóst hvers
konar sprenging varð í Kína
Talið er hugsanlegt að ekki hafi verið um eiginlega
vetnissprengju að ræða, þótt vetni hafi verið notað
PEKING og WASHINGTON 10/5 — Enn er ekki að fullu
úr því skorið hvort kjarnasprengja sú sem Kínverjar
sprengdu í gær hafi verið eiginleg vetnissprengja. Kín-
verjar hafa engu við það bætt að kjarnasprengja hafi ver-
ið sprengd ‘og „samrunaefni11 („thermonuclear materials")
verið notuð við sprenginguna.
Þótt þetta orðalag gefi til
kynna að um vetnissprengju hafi
verið að ræða, er það þó ekki
sagt fullum fetum, og hugsanlegt
er talífc að sprengjan hafi ekki
verið eiginleg vetnissprengja þó
svo að vetni (deuterium eða triti-
um) hafi verið notað.
I landvarnaráðuneytinu í Was-
hington þar sem í síðustu viku
var sagt að Kínverjar myndu
að líkindum sprengja vetnis-
sprengju á næstunni var gefið í
skyn í dagvað sprengingin í gær
hefði verið mishepiTnuð vetnis-
sprenging. Svo kynni að hafa
farið að .nægileg orka hefði ekki
leystst úr læðingi við úraníum-
eða plútóníumsprenginguna til
að samrtemi vetniskjarnanna ætti
sér stað. Einnig væri hugsanlegt
að ekki hefði verið ætlunin að
Viðfal við „Che“
sagt nppspuni
RÓM 10/5 — Málgagn ítalskra
kommúnista, ,J’lInitá“, hefur
birt' þá frétt frá Lima, höfuð-
borg Perú, að enginn fótur sé
fyrir viðtali því sem blaðamaður
frá ítalska vikublaðinu „Le Ore“,
Paolo Senise, kvaðst hafa haft
vié „Ché*1 Guevára. Haft er eff-
ir ýmsum heimildum, bæði per-
úskum kommúnistum og lögregl-
unni í Perú, að viðtal þetta sé
uppspuni frá rótum. ítalskúr
fréttamaður í Lima sem var sam-
ferða blaðamanni „Le Ore“ upp
í fjöllin þar sem viðtalið átti
að hafa farið fram segir að
ekki komi til greina að Senise
hafi hitt Guevara að máli.
koma af stað vetnissprengingu,
heldur aðeins að gera tilraun
með verkanir „venjulegrar"
kjarnasprengju á deuterium eða
tritium (tvíþungt eða þríþungt
vetni).
Andrúmsloftið kannað
Flugvélar hafa verið sendar frá
Japan til að taka sýnishorn af
andrúmsloftinu til að hægt sé
að mæla geislavirkni frá spreng-
ingunni og þannig komast á
snoðir um það hvers konar
sprengja hafi verið sprengd. Gera
má ráð fyrir að bandarískar
flugvélar sem jafnan eru á sveimi
yfir Kína hafi þegar flogið yfir
tilraunasvæðið sem mun vera í
Sinkiang í vesturhluta Kína.
Bandaríkjamenn hafa skýrt frá
því að sprengimagnið hafi sapi-
svarað. 20.000 lestum af TNT,
en það er sama sprengimagn og
tvær fyrri kjamasprengjur Kín-
verja höfðu og einnig það sama
og sú sprengja hafði sem varpað
var á Hiroshima.
Mælist illa fyrir
Eins og vænta mátti hefur
sprengingin víða mælzt illa fyrir,
þó einkum í Japan og á Ind-
landi. Indverski utanríkisráð-
herrann sagði á þinginu í Nýju
Delhi að kjarnasprengjur Kín-
'ýérja væru ógnun við öryggi
Indverja.
Ú Þant, framkvæmdastjóri SÞ,
kvaðst harma það að Kínverjar
hefðu sprengt enn eina kjama-
sprengju. Slíkar sprengingar
væru hörmulegar, hver sem í
hlut ætti.
Talsmaður sovétstjórnarinnar
sagði. að hún harmaði allar
sprengingar sem brytu í bága
við Moskvusáttmálann sem bann-
ar kjarnasprengingar ofanjarðar.
Ekkj voru þó viðbrögðin alls
staðar eins. Fréttaritari AFP í
Karachi sagði að í Pakistan hefðu
flestir lýst ánægju sinni með
sprenginguna. Aukinn styrkur
Kínverja væri höfuðforsenda fyr-
ir friði, bar sem ætla mætti að
með því móti væri hægt að
halda aftur af Bandaríkjamönn-
um í Asíu.
Sjú Enlæ, forsætisráðherra
Kína, sagði á fundi með alb-
önskum ráðamönnum sem stadd-
ir eru í Peking að' kjarnaspreng-
ingin myndi verða til að efla
friðinn. Kína væri ekki fyrsta
ríkið sem komið hefði sér upp
kjarnavopnum. Eini tilgangur
Kínverja með því væri að treysta
landvarnir sínar og takmark
þeirra væri enn sem fyrr að
öllum kjarnavopnum í heiminum
væri útrýmt.
Ho Chi Minh, forseti Norður-
Vietnams, hefur sent Mao Tse-
tung heillaóskir í tilefni af
kjarnasprengingunni og segir í
skeyti hans að landvarnir Kína
hafi eflzt við hana og þá um
leið öll þau öfl sem standi vörð
um heimsfriðinn og berjist gegn
hinni bandarísku heimsvaldá-
stefnu.
3 slys á börnum
Þrír drengir slösuðust í bæn-
um í gær. Jón Daníelsson 2ja
ára, til heimilis að Kleppsvegi
40 datt út um glugga á annarri
hæð, en ekki er kunnugt hve
mikil meiðsl hans reyndust. Á
Flókagötu datt drengur á hjóli,
og var fluttur á Slysavarðstof-
una. Hann heitir Gunnar Vígild,
Skúlagötu 61, 9 ára. Þá varð
örn Finnsson 4 ára,' Mávahlið
3 fyrir bíl hjá benzínstöð Shell
við Reykjanesbraut, hlaut áverka
á höfuð og hafði þrautir fyrir
brjósti.
(Illingworth í
— Hvernig get ég komið orðum að þessu án þess að verða fyrir álitshnekki?
,,Punch“).
Fréttaritari „Informations” í Saigon:
Ofkoiskennd örvinglun hefur
ultekið bundurísku hermennino
Stjórnarkreppan í Finnlandi að leysast
Paasio beitir sér fyrir að
týbræðisbandalagið sé með
Miklar horfur taldar á að mynduð verði stjórn margra
flokka og nær víst að Lýðræðisbandalagið taki þátt
Aðstaða Bandaríkjamanna í Suður-Vietnam er ekki öf-
undsverð þessa stundina, og það er næsta eðlilegt að þeir
séu kvíðnir, segir Hans Granqvist, fréttaritari danska
blaðsins „Infoi'mation“ í pistli frá Saigon.
HELSINKI 10/5 — Hin langvinna stjórnai'kreppa í Finn-
landi mun nú loks vera að leysast og eru allar líkur,
taldar á því að mynduð verði samsteypustjóm þriggja eða
fleiri flokka og eigi Lýðræðisbandalag kommúnista og
vinstrisósíalista aðild að henni.
Rafael Paasio, forseta þingsins
og leiðtoga sósíaldemókrata sem
unnu mikinn sigur í nýafstöðn-
um kosningum, var falin stjórn-
armyndun og hefur hann unnið,
að því undanfarnar vikur að
mynda meirihlutastjórn. Hann
hefur að sögn fréttaritara NTB
beitt sér fyrir því að Lýðræðis-
bandalagið sem er briðji stærsti
flokkurinn á þingi verði með í
stjóminni og hefur orðið það yel
ágengt að andstaða borgaraflokk-
anna gegn stjórnarsamstarfi við
kommúnista er tekin að bila.
Miðflokkurinn (áður Bænda-
flokkurinn) lýsti yfir fyrir nokkru
að hann væri fús til þátttöku
í stjórn með Lýðræðisþandalag-
inu og nú virðist segir frétta-
ritari NTB. sem aðrir borgara-
flokkar, Frjálstmdi flokkurinn og
Sænski flokkurinn, séu orðnir
samvinnufúsari en áður.
Margt bendir til þess, segir
fréttaritarinn, að Paasio muni í
næstu viku ganga frá myndun
samsteypustjórnar sex flokka,
þriggja verklýðsflokka (sósíal-
demókrata, símoníta og Lýðræð-
isbandalagsins) og þeirra þriggja
borgaraflokka sem áður voru
nefndir. Yrði þá Ihaldsflokkut-
inn einn í stjórnarandstöðu og
ríkisstjórnin hefði yfirgnæfandi
þingmeirihluta að baki, 173 þing-
menn af 200.
Bæði Frjálslyndi flokkurinn og
Sænski flokkurinn lýstu eins og
fhaldsflokkurinn eftir kosning-
arnar eindregið yfir þvi að ekki
kæmi til greina stjómarsamstarf
með Lýðræðisbandalaginu. En
þegar allt þótti benda til þess
að samvinna gæti tekizt með
verklýðsflokkunum og Miðflokkn-
um, runnu á þá tvær grímur.
Forystumenn þeirra telja að
það gæti komið óorði á flokk-
ana að þeir væm í stjórnarand-
stöðu með íhaldsflokknum.
Enn sem fyrr hafa sum borg-
arablöðin bæði í Finnlandi og
erlendis gert veður út af því að
Sovétríkin hafi á ótilhlýðilegan
hátt hlutazt til um finnsk mál-
efni, en Leskinen, einn helzti
leiðtogi sósíaldemókrata og sá
þeirra sem löngum hefur verið
talinn einna svarnasti andstæð-
ingur Sovétrfkjanna, bar í dag
eindregið á móti því að nokkur
fótur væri fyrir frásögn ..Afton-
bladets" að Sovétríkin hefðu
krafizt þess að Lýðræðisbanda-
Iagið yrði með í þeirri stjóm
sem Kekkonen Finnlandsforseti
hefur beðið Rafael Paasio, leið-
tbga sósíaldemókrata, að mynda
Leskinen var nýlega f Moskvu
og ræddi þá m.a við Ponomar-
jov formann utanríkismála-
nefndar Æðsta ráðsins.
En þeir hröpuðu enn í áliti
við þá ofsahræðslu sem altók þá
um páskanaS og varð m.a. til
þess að öllum Bandaríkjamönn-
um var bannað að vera á ferli
á götum Saigons, heldur frétta-
maðurinn áfram.
Bandarísku hermennirnir koma
hingað fullir bjartsýni, þeir vita
um mátt sinn, geysilega yfirburði
í herstyrk, vopnum og fjármun-
um, og margir þeirra trúa af
einlægni á nauðsyn þess að verja
hinn frjálsa heim gegn komm-
únismanum.
En hugarfarið breytist fljótt.
Þeir verða þess varir að yfir-
burðir þeirra í hergögnum gefa
ekki þá raun sem þeir höfðu
gert sér vonir am. Stríðið þjarm-
ar að þeim, þessi barátta við
ósýnilegan óvin sem ævinlega
lætur höggið ríða þegar þess var
sízt að vænta.
Enn hrapallegra er það þó
kannski að það fólk sem þeir
voru komnir til að hjálpa, frelsi
hvers þeir berjast fyrir, er þeim
ekki þakklátt fyrir hjálpina. Þá
barf ástandið aðeins að versna
svolítið til þess að kvíðinn og
óvissan leiði til viðbragða sem
mótast af ofboði og skelfingu.
Bæði i Saigon og á vfgvöll-
unum varð ég var vi' sömu við-
brögðin: Eins konar ofboðs-
kennda örvinglan hinna banda-
rísku hermanna, af því að þeir
eiga í stríði sem þeir botna
ekkert í — stríði sem háð er
samkvæmt reglum sem fjand-
mennirnir setja.
öngþveiti það sem Banda-
ríkjamenn eru komnir í í Víet-
nam stafar ekki aðeins af and-
róðrinum gegn þeim að undan-
fömu eða þeirri uppgötvun sem
þeir gera annað slagið að það er
síður en svo að fólkið sé þakk-
látt þeim fyrir aðstoðina.
Það stafar einnig af því að þeir
hafa uppgötvað að allt þeirra
hernaðarbrölt í Víetnam, 240.000
hermenn, allar flugvélarnar. all-
ar sprengjurnar, öll hin hergögn-
in hafa ekki haft tilætlaðan ár-
angur. Það er jafn erfitt að hafa
hendur í hári andstæðingsins, og
hann er öflugri en hann, hefur
nokkurn tíma verið. 10.000 krónur:
Ég var viðstaddur í banda- ! 4656 5544 6039
rísku aðalstöðvunum í Saigon : 16712 17557 18341
sem við getum gert. Við reyn-
um að halda þessum vegum opn-
um, en okkur tekst það ekki.
Hann var þreyttur og mædd-
ur, vonsvikinn og bitur. Ekkert
hafði farið að vonum.
Hæstu vinniagar
f Happdrætti Hí
Þr(ðjudaginn 10. maí var dreg-
ið f 5. flokki Happdrættis Há-.
skóla Islands. Dregnir voru
2.100 vinningar að fjárhæð
5.800.000 krónur.
Hæsti vinningurinn, 500.000
krónur, komi á heilmiða númer
45.612. Voru báðir heilmiðarnir
seldir í umboðinu í Keflavík.
100.000 krónur komu á heil-
miða númer 54,221. Voru báðir
heilmiðarnir' seldir í umboði
Frímanns Frímannssonar, Hafn-
arhúsinu.
Kosygin var vel
fagnað í Kaíró
KAlRÓ 10/5 — Mikill mann-
fjöldi fagnaði Kosygin. forsæt-
isráðherra Sovétríkjanna. þegar
hann kom til Kaíró í dag í átta
daga opinbera heimsókn.
þegar herforingi gerði grein fyr- 23041 23361
ir gangi stríðsiná:
— Við höfum hermenn hér og
hér og hér sagði hann og benti á
landabréf. En það er ekki mikið
28698
32460 32855 37759
42226 45611 45613
52855 55209 57923.
(Birt án ábyrgðar).
12028
19841
28955
39578
46577
15123
21450
29959
41223
47589
Vélritunarstúlktt
Stúlka vön vélritun /skact til starfa hálfan eða
allan daginn.
V egamálaskrifstofan
Borgartúni 7.