Þjóðviljinn - 03.07.1966, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJCfiSVmJTltN — Swnmidagur 3. jdíí 1966
Ctgefandi: SameiriingarfiokiDux alþýöu — SósíalistaflokJs-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Siguróur Buðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V.' Filðþjófsson.
Auglýeingiastj.: Iwva’dur fféhannesson.
Sími 17-500 (5 linurj. Askriftarverð kr. 105.00 á mánuðl. E<ausa-
söluverð kr. 5.00.
Frelsisyfirlýsingin
1/er teljum .það augljósan sannleika að allir
" * menn séu í jafnrétti fæddir og skapari þeirra
hafi veitt þeim órækan rétt, þar á meðal til lífs,
frelsis og leitar að lífshamingju; að ríkisstjórnir
séu settar yfir menn til að tryggja þennan rétt og
þær hljóti réttmæt völd með samþykki þegnanna;
að jafnskjótt og stjórnskipan brjóti 1 bága við þetta
markmið, sé það réttur þegnanna að breyta henni
eða afnema, en setja nýja stjórn, byggða á þeim
hugsjónum og skipulagða á þann hátt, sem þjóðin
telur vænlegast til að tryggja öryggi sitt og ham-
ingju“. ' ,
Cvo segir í frelsisyfirlýsingu Bandaríkjanna, einni
^ merkustu réttindaskrá mannkynsins. Hún var
samþykkt á Bandaríkjaþingi í miðju frelsisstríðinu
við Breta, 4ða júlí 1776, og á morgun munu Banda-
ríkjamenn minnasf þess á þjóðhátíðardegi sínum
að rétt 190 ár eru liðin írá þeim atburði. Stjórn-
málamenn og aðrir fyrirmenn munu flytja hjart-
næmar ræður um jáfnrétti alira manna, um rétt
allra manna til lífs, frelsis og hamingjuleitar, um
heimild hverrar þjóðar til að ráða málum sínum
sjálf og velta af stóli hverri þeirri ríkisstjórn sem
brýtur í bága við þau markmið og vilja almenn-
ings. Og í sendiráðum Bandaríkjanna hvarvetna
um heim mun 'fyrirfólk safnast saman á morgun
og lyffa glösum — væntanlega með frelsisyfirlýs-
inguna í huga. .
TPn í Víetnam mun morðsprengjum halda áfram
að rigna yfir vamarlítið fólk sem ekki á að fá
að njóta jafnréttis í veröldinni; rétturinn til lífs
er brenndur í benzínhlaupi; rétturinn til frelsis
er kæfður með eiturgasi; í stað leitar að lífsham-
ingju kemur örvæntingarfull viðureign við dauð-
ann. Öllu valdi Bandaríkjanna er beitt til þess að
koma í veg fyrir að smáþjóð fái að njóta þess rétt-
ar aðdikveða stjórnskipan sína og ríkisstjórn, til
þess að framkvæma hugsjónir sínar, tryggja ör-
yggi sitt og hamingju. Bandaríkin sem fæddust í
byltingu og þjóðfrelsisbaráttu gegn erlendu kúg-
unarvaldi eru sjálf orðin grimrpasta kúgunartæki
mannkynssögunnar, tortímingarvald sem beitt er
til þess að reyna að koma í veg fyrir að hugsjónir
frelsisyfirlýsingarinnar fái rætzt hvarvetna uiíi
heim.
rry ■ ’
T Hvífa húsinu í Washington sér ekki í frelsis-
yfirlýsinguna fyrir blóði. En hugsjónir hennar
em skráðar óafmáanlega í hjörtu og huga allra
manna sem berjast fyrir frelsi og réttlæti, þær
birtast í daglegri hetjubaráttu fóíksins í Vietnam.
Og bandarísk stjórnarvöld munu fá að kynnast
þeirri staðreynd sem bandaríska þjóðin sannaði
sjálf fyrir tæpum tveimur öldum, að á örlaga-
stundum er maðurinn máttugri en öll vopn, hug-
sjónin yfirsterkari valdinu. — m.
Suðvestur-Afríka er auðugt
land, scm mundi vegna vel,
ef bað hlyti pólitískt sjálfstæði.
Nú er efnahaff þess algerlega
og eingöngu stjórnað með hag
hvíta minnihlutans og hinna
erlendu fjármagnseigenda fyr-
ir augum. Málmlindir Iandsins
eru unnar af sliku offorsi, að
horfur eru á að þær verði
gengnar til þurrðar innan 20—
25 ára, ef ekki verður lát á.
Öfugt við mörg Iönd, sem
hlotið hafa sjálfstæði á síðustu
árum, er viðskiptajöfnuðurinn
hagstæður svo að nemur 40
af hundraði brúttó-þjóðarfram-
Ieiðslunnar. Meginhluti tekn-
anna — 32 af hundraði árið
1962 — gengur hins vcgar til
hinna erlcndu f jármagnseigenda
sem vextir, ^ágóði af hlutabréf-
um o.s.frv. Annað eins arðrán
er vandfundið í sögu síðustu
alda, segir í yfirliti yfir upplýs-
ingar þær um landsvæðið sem
fram komu á hinni alþjóðiegu
ráðstefnu um Suðvestur-Afr-
íku í Oxford í lok marzmán-
aðar. Sendinefndin frá ný-
lendunefnd Sameinuðu þjóð-
anna, sem sat ráðstefnuna, hef-
ur lagt fra skýrsiu um niður-
stöður hinna ýmsu umræðu-
hópa.
Suður-Afríka fer með lög-
gjafarvaldið á landsvæðinu,
stýrir efnahagsþróuninni, þjóð-
félagsskipaninni og framt.íðar-
þróuninni yfirleitt. Hingað til
hefur verið lögð megináherzla
á að aúka möguleika Suður-
Afríkumanna og erlendra að-
ilja á fjárfestingu á landsvæð-
inu. Nálega ekkert af þvi fjár-
magni, sem Suður-Afríka eys
inn, hefur farið til svæða, sem
liggja utan við lögreglubelti
hvítu mannanna.
Fjármagnsútflytjandi
til móðurlandsins
ALIir styrkir og niðurgreiðsl-
ur frá Suður-Afríku — m.a.
til flutningákerfisins — eru í
raun réttri brýn nauðsyn fyrir
verzlun og viðskipti Suður-
Afríku. Suðvestur-Afríka hef-
ur í reyndinni gegnt hlutvenki
fjárm'agnsútflytjandans, en sú
staðreynd kemur ekki fram
sökum þess að fjármálum
beggja landa er ruglað saman
á reikningum. Um það bil
fjórðungur af verzlunarvörum
Suðvestur-Afriku fer til Suður-
Afríku, og þrír fjórðu hlutar
innflutningsins koma þaðan.
Suðvestur-Afríka mundi græða
verulega á að auka viðskipti
sín við önnur ríki og fé inn-
flutning sinn af ódýrari mörk-
uðum, að því er sagði í skýrsl-
um þeim- sem lagðar voru fyr-
ir ráðstefnuna.
Ráðstefnan komst að þeirri
niðurstöðu. að hinn hagstæði
viðskiptajöfnuður gaeti orðið
grundvöllur nauðsynlegrar fjár-
festingar til þróunarfram-
kvæmda. 1 stað þess er hinn
erlendi gjaldeyrir nær ein-
göngu notaður til að bæta lífs-
kjör hins hvita minnihluta.
Minni vöxtur en ann-
ars staðar í Afríku
Á ráðstefmmni var könnuð
sú fúllyrðing frá Suður-Afríku,
að efnahagsvöxturinn í Suð-
vestur-Afríku hefði numið 8
af hundraði árlega og væri
hærri en í flestum öðrum Afr-
íkulöndum. Niðurstaðan varð
sú að þessi fullyrðing væri
ekki veruleikanum samkvæm.
Aukningin hefur einungis prð-
ið hvítu íbúurium í hag, en afr-
ískir íbúar hafa bágari kjör
----TT-----------------------
23. skák einvígisins
SÍÐASTISIGUR SPASSKÍS
og framtíðarhórfur en f öðrum
sjálfstæðum ríkjúrn Afríku,
bæði að því er várðar efnáhag,
félagsmálaástand og heilbrigðis-
mól.
Á sama tíma og hvitúr námu-
maður hafði 1200 punda árs-
tekjur árið 1962, voru árslaun
hins þeldökka starfsbróður
hans einúngis 100 pund. Hvítir
menn eiga helmingi meira jarð-
næði en svartir, þó þeir síð-
nefndu séu sjö sinnum fjöl-
mennari. Engin félagsleg hlunn-
indi eru til handa svörtum
mönnurn. 1 Ovambulandi eru
einungis fjórír læknar handa
203.000 þeldökkum íbúum. Þrátt
fyrir ítrekuð tilmæli frá Gæzlu-
vemdarráði Sameinuðu þjóð-
anna hefur Suður-Afríka neit-
að að gefa upplýsingar um dán-
artöluna á svæðinu. Samkvæmt
lauslegum útreikningum er ævi-
skeið hvítra íbúa áð jafnaði
um helmingi lengra en þeirra
svörtu. ^
Spður-Afríka hefur ’gert ýms-
ar nauðungarráðstáfanir á
sama hátt og heima fyrir.
Bændumir em neyddir ^it á
vinnumarkaðinn. Stjóm Suður-
Afríku skipar i allar meirihátt-
ar stöður, getur flutt þeldökka
menn hvert sem er innan land-
svæðisins, komið í veg fyrir
samkomur, ritskoðað blöð og
fanigélsað Suðvestur-Afriku-
menn á þeirri átyllu einni, að
þeir hafi í fórum sínupi upp-
lýsingar sem lögreglan hafi
þöri fyrir.
Bráð breyting er
nauðsynleg
Arðrán og ofbeldi
/ Suðvestur
Afríku
Með alþjóðlegri aðstoð mundi
Suðvestur-Afríka geta tekizt
á herðar sjálfsforræði, ekki sízt
þegar litið er til hins hagstæða
verzlunarjafnaðar. En því leng-
ur sem Suður-Afríku gefst fseri
á að stjórna efnahag lahdsins.
þeim mun meiri verður hættan
á að efnahagskrafturinn þverri.
Það er sem sé brýn nauðsyn
að gera breytingu á högum
landsvæðisins hið áílra fyrsta.
Meðal annarra umtalsverðra
niðurstaða sem menn komust
að á ráðstefnunni í Oxford má
nefna, að því -var slegiSí föstu,
að Suður-Afríka hefði farið út
fyrir öll takmörk umboðsins
sem Þjóðabandalagið veitti
henni á sínum tírria.
Suður-Afríka er iöngu hætt
að gefa skýrslur um ástandið
í Suðvestur-Afríku og virðir
áð vettugi rétt íbúapna til að
koma óskum sínum á framfæri.
í stað þess hefur hún hert
„kverkatakið“ á landsvæðinu,
bæði Hemaðarlega. 'efnahags-
lega og stjórnmálalega, barið
niður lögmæta viðléitni Suð-
vestur-Afríkubúa til að efla
sjálfstæði sitt og virt að engu
frumstæðustu mannréttindi. Af
þeim sökum hafa 'Sariieinuðu
þjóðirnar fulla óstæðu til að
skerast í leikinn. Ennfremur
getur væntanleg umsögn Ai-
þjóðadómstólsins, sem búast
má við fljótlega. veitt ■freks-i
Framhald á 0
Spasskí og Petrosjan sitja yfir tafii. Ljósmyndararnir bcina vélum sínum að skákmeisturunum.
í tuttugustu og annarri skák
einvígisins um heimsmeistara-
titilinn í skák varð úr því skor-
ið að Tígran Petrosjan myndi
halda heimsmeistaratitli sínum
— hann hafði eftir- skákina 12
vinninga en Spasskí 10.. Samt
ákváðu keppinautamir að leika
einvígið á enda — Petrosjari
hefur líklega viljað sigra með
nókkrum glæsibrag, og Spasskí
sýna að enn geymdi hann örv-
ar í mæli sínum. Það kom og
á daginn — Spasskí sigraði í
23. skákinni í sj aldgæfu af-
hrigði, og fer hún hér á eftir:
' 4
Srasskí — Petrosjan
1. e2-e4, e7-e6. 2. d2-d4. d7-d5.
3. Rbl-c3. Rg8-f6. 4. Bcl-g5.
d5xe4. 5. Rc3xe4, Bf8-e7. 6.
E„5xf6, Be7xf6. 7. Bc8-
d7. 8. Ddl-d2, Bd7-c6. 9. Re4xf6,
Dd8xf6. 10. Rf3-e5, 0-0. 11. 0-0-0,
Rb8-d7. 12. Re5xc6, b7xc6. 13.
h2-h4, Ha8-b8. 14. Hhl-h3. c6-c5.
15. Dd2-g5, c5xd4. 16. Dg5xf6,
Rd7xf6. 17. IIdlxd4, Hb8-b7. 18.
Hh3-b3, Hb7xb3. 19. a2xb3, Hf8-
a8. 20. Hd4-c4, Rf6-e8. 21. Hc4-
a4, Re8-d6 22. g2-g3, Kg8-f8.
23. Bfl-g2, Ha8-c8. 24. Ha4xa7,
Kf8-e7. 25. Kcl-d2, h7-h6. 26.
c2-c4, g7-g5. 27. h4xg5, h6xg5.
28. Kd2-c3, Ke7-d7. 29. b3-b4,
Hc8-h8. 30. b4-b5, Hh8-h2. 31.
Bg2-c6f, Kd7-d8 — og svartur
gafst upp.
1