Þjóðviljinn - 23.07.1966, Page 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINM — Laugardagur 23. jálí 1966.
□ 1. marz síðastliðinn verður líklega talinn
mikill merkisdagnr í framfarasögn vísiridanna,
því að þá var það sem sovézka geimfarið Venus
3. lauk ferð sinni um geiminn — 108 miljón kíló-
metra vegalengd — og lenti á plánetunni nöfnu
siiini, kvöldstjörnunni, morgumstjörnunni, sem
er hin þriðja bjartasta af himinhnöttum, — ein-
ungis sól og tungl eru bjartari, og svo skært
skín hún að stundum sést hún um bjartan dag.
Jöröln r,
Erott-
i'dr Í
MERKUR.
Geim-
iflang W
'*
,
f Jörisin
"SBEi ’0.Z
Afariga-
staður
Sérfraeðingar eru í engum
vafa um þáð, að með þessu
hafi Rússar hafið nýtt skeið í
geimvísindum. Því það er
meira en meðalverk að koma
960 kg. af vísindatækjum út
fyrir aðdráttaraflsvæði jarðar-
innar og beina síðan á leið
sem nemur 100 miljónum kíló-
metra og 8 að auki, hnitmiða
svo stefnuna að sama sem engu
skeiki- Auk þess senda þeir nú
hvert geimfarið af öðru til
Venusar- Fjórum dögum eftir
að Venus 3. var send af stað,
fór Venus 2., sem send var 12.
nóv- 1965, framhjá stjörnunni í
24.000 km- fjarlægð frá henni,
og þurfti aldrei að leiðrétta
stefnuna. (En stefnu Venusar
3. þurfti hinsvegar að breyta
og Jagfæra 26. des.)
Líf á Venus
Ekkert sýnir betur hvílíkt
förhlaup Rússar hafa fram yf-
I ijf Randaríkjamenn 1 geimvís-
indum. Moskva er nú í farar-
broddi að því er snertir könn-
un aljieimsins- Eftir að það var
kunnugt hversu tekizt hefði til
um geimflug V. 3-, var birt
einkennileg yfirlýsing frá Jod-
rell Bank, þessari miklu
stjömuútvarps-athuganastöð í
Bretlandi- Forstjóri stofnunar-
innar, Sir Bernard Lovell, á-
taldi þá sem ábyrgð báru á
þessu fyrirtæki.
— Þeir geta hafa komið þvi
til leiðar, sagði hann í blaða-
viðtali, að stjarnan hafi meng-
azt' af sýklagróðri jarðarinnar,
svo að þáð verði aldrei bætt.
Ef til vill girðir þetta fyrir
að við öðlúmst nokkurtíma vitn-
eskju um það hvort líf geti
þróazt af sjálfu sér og óháð
öllu utanaökomandi.
Þó að líklegast sé að þessi
varnaðarorð sir Bernards eigi
ekki við rök að styðjast, því
að rússneskir vísindamenn sótt-
hreinsa vandlega allt sem þeir
vel á þessa brennandi spum-
ingu: Mundi nokkurt líf vera
að finna á plánetunni Venusi?
Það er vísl, að fcunglið er
lífvana hnöttur, og hefur það
helzt til sín ágætis að vera
okkur svona náieeg-. sem raun
er á- H'orki þa:' né á Júpíter
eða Satú'.viusi év hugsanlegt að
nokkurt vtf geti þróazt. Marz
hefur sérstoðu, það heíur lengi
verið álitiz, að þar væri líf að
finna, og einkum hafa .,skurð-
irnir“, sem Schiparclli fann
árið 1877, ýtt undir þá skoðun.
En það er engan veginn víst,
að Marz hafi betur í þessu,
líkurnar eru flestar Venusi i
hag. Það er nærri víst, að Rúss-
ar telja Venus vera miklu lík-
Iegri til þess að þar megi hefja
landnám frá jörðunni. í.lytja
þangað og setjast þar að.
Engin af plánetunum er jafn
lík jörðinni og Venus er. Það
mætti kalla þær tvfburasystur.
Hún er ofurlítið minni en jörð-
km.. en jarðarinnar 12.756).
Massi hennar og þéttleiki er
lítið eitt minni. Og samsetning
t>g hlutföll efna líklega eins-
(Hinsvcgar er þrýstingurinn
v*ð v-firiy-irðið miklu meiri, ti-
faldu* eða tvítugfaldur við það
sem hér er-)
Dularfull stjarna
En það sem er aðaleinkenni
á stjömunni er það hve dular-
full hún er, og erfitt að átta
sig á henni. Hún hefur um sig
lofthjúp, eins og jörðin, og það
er hann — þetta hvíta skýja-
þykkni — sem hylur hana
sjónum stjömuskoðarans. Og
engin stjömuspá megnar að
sjá hvað fyrir innan er- Þessi
lofthjúpur er ákaflega þéttur,
alveg ógagnsær. og miklu em-
fangsmeiri en héma á jörðinni.
Og eru uppí margar getgátur
um eðli og ásigkomulag hnatt-
arins undir hjúpnum, og ein-
mitt þetta gerir hann svona
heillandi viðfangs.
Vegna þees hve náto-g Venus
er sólinni, eau miklar líkur til
að þar sé a&ar heitt. Sumir
halda að þar séu svipaðar á-
stæður og hér var fyrir 500
miljónum ára, á þessari heitu
jarðöld, steinkolattrnanum.
senda út i geim, minna þau.....-in. XþvermáJ hennar er 12.200
VARÚÐÁVEGUM
Minning
Helga B. Rögnvaldsdóttir
Kveðja frá systradætrum hennar
í hjarta þínu var blítt og bjart,
bamshugans gleöin sanna,
ætíð reyndist hún indælt skart
örþreyttra jarðar manna.
Þú vildir rétta þeim hjálparhönd
er höfðu við margt að stríða.
Þar sástu þín vors- og vonalönd
og varst ekki neinu að kvíða.
Síglaðar við þér sátum hjá
systurdætumar þínar,
sögur okkur þú sagðir þá
sálum enn við þær hlýnar.
Við eigum brosmild börnin smá,
þeim bauðstu þinn faðminn hlýja,
vildir þar góðu sæði sá,
sýna þeim fegurð nýja.
Það er svo margt sem þakka ber,
þaS er oft sárt aö kveðja,
minningin þín, hún alltaf er
okkur að verma og gleðja.
Systkini þín þig kveðja kært,
kvöldsólin þín er hnigin.
Lífsins og friðar ljósið skært
ljómar á bak við skýin. .
Kvödd ert þú hiýtt með hjartans þökk
hljóðlátra vina þinna.
Skugga þá auka skýjar dökk,
skal okkur voráól minna
á birtu er vermir vona geim
og vísar á bÆttu harmi.
Far þú í Drottins friði heim
íaiin .þaná ^áfar-armi.
G.G.

:
■
■
■
■
SigurSur Agústsson, fram-
Jcvæmdastjóri, hefur sent Þjóð-
viljanum til birtingar ávarpfrá
samtökunum „Varúð á vegum‘‘,
bandalagi félagasamtaka til
vamar umferðarslysum og til
eflingar umferðarmenningar á
Islandi.
I bréfi sem fylgdi grein Sig-
urðar segir m.a.:
Án samstarfs og samvinnu
við almerining, ýmis félög og
opinbera aðila, geta samtökin
litlu sem engu áorkað.
En með fullu samstarfi við
alla þá aðila, sem af heilum
hug vilja draga úr hinum ógn-
vekjandi umferðarslysum, geta
samtökin orðið þess megnug
að fækka þessum slysum til
mikilla muna-
ASKORUN
Samtökin beina þeim tilmæl-
um til allra landsmanna að
þeir komi, hringi eða skrifi og
bendi á það, sem betur má
fara , í umferðarmáium okkar,
og m-a. hættulega staði á þjóð-
vegum landsins og á götum
bæjanna, og m.fl-
íslendingar! — Tökum öll
höndum saman og vinnum nú
þegar með öllum tiltækum ráð-
um, að fækkun umferðarslysa.
VARÚÐ A VEGTJM
Hús Slysavarnafélags
íslands, Grandagarði.
' Sími 20360 og 20365
Reykjavík.
Grein Sigurðar Agústssonar
fer hér á eftir:
Landssamtökin um Varúð á
vegum vill beina þeirri áskor-
un til landsmanna, að vera vel
í verði gegn hvers konar hætt-
■im sem mæta þeim á vegum
'sndsins, jafnt í bæjum sem
<ti á vegum.
Þrátt fyrir mikið og gott á-
fcak vegamálastjómarinnar f að
bæta vegi og merkja hættu-
lega staði, eru víða illa merkt-
ar og ómerktar hættur,
Bæja- og sveitafélög leggja
drjúgt af mörkum til bættra
samgangna og umferðarað-
stæðna, en það vantar oft á
tíðum, að öryggi sé þar í fyrir-
rúmi.
Sem dæmi má nefna, að víða
í bæjum og á vegum úti eru
blind hom, ómerkt eða ekki
búið svo að að gangandi né
akandi hafi aðstöðu til <að fara
þar um, án stórhættu.
Víða eru illa- eða ómörkuð
gatnamót, þar sem ökumenn
eða aðrir vegfarendur, geta
ekki gert sér fyllilega Ijóst,
,hvar þeir eiga að fara- Víða
er alger vöntun á gangvegum
eða gangstéttum, gangvegir
ekki aðskildir frá akbrautinni-
eða þá. að þótt rými sé fyrir
gangandi vegfarendur, er óger-
legt að notfæra sér það.
Víða eru mjög illa eða ekk-
ert upplýstar götur og þá sér-
staklega gatnamót, þar sem
lýsingar er mest þörf, og
vænta má helzt, að gangandi
og ríðandi séu á ferð í vegi
fyrir ökutækjum.
Víða eru vegir sveigðir fyrir
hæðir og klettanafir svo blind-
hom myndast, þótt vegurinn sé
að öðru leyti gœiðfær. Slíka
hættu mætti hæglega minnka
með breikkun á veginum, merk-
ingu. eða með því, að aðskilja
akbrautina með stikum og
merkjum. ,
Þakkarverð er sú fram-
kvæmd vegagerðarmanna að
aðskilja akbrautir á blindhæð-
um, en ennþá eru enn mjög
víða hættulegar blindhæðir.
Hrörlegar og hætulegar brýr
eru víða og aðkeyrsla að þeim
er ómerkt- Víða þarf að gera
varnargirðingar á vegbrúnir.
við þrýr og þar sem hætta er
á útafakstri vegna slæmra skil-
yrða. Þá er ekki síður þörf
slíkra ráðstafana, þar sem
slysahætta er stórkostlegri, ef
útafakstur ætti sér stað, þar
sem vegur liggur í giljum og
fjállahlíðum.
Frágangur við vega- og gatna-
gerð er mjög misjafn, og er
Ijóst, að vankanta á því sviði
má bæta ef vilji er fyrir
hendi-
Landssamtökin Varúð á veg-
um hafa að markmiði sínu að
vinna gegn umferðarslysum.
Samtökin hvetja landsmenn til
að veita aðstoð með upplýsing-
um um ástand gatna, vega,
lýsingu og annað, er þeir telja
máli skipta til aukins öryggis
í sínu heimáhéraði og annars-
staðar.
Sérstaklega vilja samtökin
beina áskorun þessari til með-
lima samtakanna. langferðabil-
stjóra og annarra, sem marg-
sinnis fara um vegi og þekkja
vel aðstæður og geta gert sér
grein fyrir hættunum.
Þeir sem vildu vera samtök-
unum hjálplegir um framan-
greindar upplýsingar, eru vin-
samlega beðnir að senda þær
bréflega, þar sem viðkomandi
ástandi er lýst og f hverju
meginhættan ' er fólgin- Gott
væri ef lauslegur uppdráttur
og/eða ljósmynd fylgdi af stöð-
unum.
Heimilisfang samtakanna er:
Varúð á vegum, Slysavama-
húsinu Grandagarði, Reykja-
vík.
Þá væru upplýsingar og við-
töl símleiðis vel þegnar- Sími
samtakanna er: 20360 og 20365-
Þá væri ánægjulegt, að þeir
sem hefðu fram að bera mál,
sem varða umferðaröryggi og
vamir gegn slysum heimsæktu
framkvæmdastjóra samtakanna
f húsakynnum læirra f Slysa-
varnahúsinu.
F-h- stjómar Varúðar
á vegum.
Sigurður Ágústsson,
framkv.stj.
Snýst Venus um sjálfa sig?
Ekki er að svo komnu unnt
að svara þos*?u með nokkurri
vissu, því veidur hinn kenni-
leitasnauði og einkennalausi
lofthjúpur. Arið 1666 gizkaði
Cassini á að hún snerist um
sjálfa sig á tuttugu og þremur
klukkustundum, og þessa til-
gátu óbreytta bar Franeois de
Vico fram aftur árið 1841. En
sumir gizkuðu á tuttugu og
fjórar stundir- Sú trú var út-
breidd um tíma. að Venus sner-
ist um sjálfa sig á jafnlöng-
um tíma og hún snerist um
sólina, og sneri því ætfð hinni
sömu hlið að sól. Sú hlið hlaut
að vera brennheit, en hin hlið-
in að sama skapi köld.
En síðan hefur margt komið
upp, og hið merkilegasta má
telja það, að dr- Gordon Pett-
englll, sem stjómar stjörnuút-
varpsloftnetinu mikla f Porto
Rico, heíur nýlega sett fram
það álit\sitt. að Venus sé tvö-
hundruð og fimmtíu daga að
snúast um sjálfa, sig, og snú-
ist hún öfugt við það sem vit-
að er að nokkur annar himiri-
hnöttur getí.
En almennust er sú skoðun
sem byggð er á útvarps-
stjömufræðinni að Venus sé
níu eða tíu daga að snúast um
sjálfa sig, og samkvæmt þvf
njóta því allar hliðar plánet-
unnar góðs af sólarljósinu og
má þá vænta þess að loftslag-
ið sé þolanlegt lifandi verum.
14. desember 1962 fór bana-
ríska geimfarið Maríner II. hjá
Venusi f 34.000 km fjarlægð,
og sendi þá allmárgar upplýs-
ingar- En þær eru flestar svo
vafasamar, að fæstir vísinda-
menn þora að leggja nokkuð
verulegt upp úr þeim- Þannig
fór svo að Maríner II. fann
ekkert segulaflsvið hjá stjðm-
unni, en vel getur hafa verið
að mælingatækin hafi ekki
Framhald á 7. síðu.
:•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■ *■■■■■>, •.•■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■l»
i í
Minning
I |
i Þorsteinn Rögnvaldsson I
| # [
Kveðja frá systkinum
Vertu sæll vinur og bróöir.
Vorgeislar skína . j
nú yfir leiðið þitt lága
sú ljósheima kveðja
minnir á bemskunnar brosin
á björtustu stundum,
minnir á mannkosti þína.
Margt er að þakka.
■
■ ■
i ■
• ■
• ■
■ ■
i ■
Geymd skal í minni sú gleði
er gafst okkur tíðum j
sólin á samveru stundum,
sorg var þá fjarri.
Nú hefur brimaldan brotið j
bátinn þinn vinur.
Hittumst heima þar skína
heilögu Ijósin. j
i - i
■ ■
: :
■ ■
» • -■
Náð Guðs þig náði og styðji
nýjum á leiðum,
annist hann ástvini þína j
auki þeim gleði. j
Ég lifi og þér munuð lifa,
Lausnarinn sagði,
honum er framtíð þín falin,
frelsi hann veitir.
G.G. j