Þjóðviljinn - 18.10.1966, Blaðsíða 3

ÞrSðjudaguar %&. október 1966 — ÞJÓÐVHaJJTTN — SÍÐA J
Ban'daríkin hafi látið byggja
margar brýr, skóla og sjúkra-
hús. Gætuð þér sagt okkur hve
margar brýr, skólar og sjúkra-
hús Bandaríkin hefðu eyðilagt
með loftárásum?"
Julius C. Holmes svaraði því
til að Bandaríkin hefðu aðeins
eyðilagt mánnvirki 'í hernaðar-
tilgangi. Yfirleitt hefðu sjúkra-
hús og skólar ekki verið eyði-
lögð, en þegar það hefðt verið
gert hefði verið um að ræða
leynilegar herstöðvar andstæð-
inganna.
Síðastliðinn -laugardag hélt
Stúdentafélag Reykjavíkur
kynningarfund um Vietnam.
Hélt Julius C. Holmes, fyrrver-
andi aðstoðarutanríkisráðherra
Bandaríkjanna þar erindi og
svaraði fyrirspurnum á eftir.
í tilkynningum um fundinn
dagana áður var staðsetning
hans nokkuð á reiki, en að
lokum hafnaði hann í Tjarnar-
búð. Komu þangað um 50
manns og hófst fundurinn kl.
rúmlega 2. Setti formaður fé-
lagsins, Aðalsteinn Guðjohnsen,
fundinn og stjórnaði honum.
Fyrst kynnti hann fyrirlesar-
ann all ýtarlega.
Julius C. Holmes er fæddur
árið 1899. Hann hefur að baki
sér langan starfsferil í banda-
rísku utanrikisþjónustunni og
var aðstoðarutanríkisráðherra
og þessu næst sendiherra
Bandaríkjanna í íían 1961—
1965. En auk þess hefur Julius
C. Holmes að baki sér glæsi-
legan feril í bandarísku við-
skiptalífi og hefur ,t.d. setið í
stjórnum tveggja stórra flugfé-
laga og verið varaforseti heims-
sýningarinnar í New York
1939.
Formaður benti á, að þótt
Vietnam væri fjarlægt íslandi,
kæmi fslendingum samt við
hvað þar væri að gerast. Það
væri því Stúdentafélaginu mik-
ill heiðúr að geta boðið íslend-
ingum að fá að hlýða á mál
jafn ágæts manns og Juliusar
CTHólírtéS. sem hefði góða dóriP*!'
greind um mál þessi og mikla
þekkingu. 1
Fyrirlestur Juliusar
C. Holmes
Julius C. Holmes kvað nauð-
synlegt að útskýra hvers vegna
Bandaríkin legðu á sig. svona
miklar byrðar í Vietnam
Bandaríkjamenn væru þar fyrst
og fremst- til að tryggja frelsi
smáþjóðar gegn kommúnist-
ískri árás.^Öryggi hins fr.iálsa
heims væri undir því komið að
Bandaríkin stæðu við skuld-
bindingar sínar í Suðaustur-
Asíu. Kommúnistar hefðu allF
staðar heimsbyltingu á stefnu-
skrá sinni og þess vegna yrði
hinn frjálsi heimur að vera vel
á verði gagnvart kommúnism-
anum og heita öllum ti1*ækum
ráðum sér til varnar. Banda-
ríkin hefðu engin eigingjörn
siónarmið í huga í Vietnam. og
vitnaði Holmes í Dean Rusk
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anan. máli sinu hér til sönn-
unar
Julius C. Holmes taldi stefnu
Bandaríkjanna mæta vaxandi
skilningi víða um Jjeim eins og
þezt sæist á ummælum Paul
Henri Spaak. fvrrverandi fram-
kvæmdastjóra Atlanzhafsbanda-
laesins, sem hann vitnaði í.
Seinni hluti erindis Holmes
fjaúaði einkum um ..hinar víg-
stöðvar" Bandarikianna. í Viet-
nam. baráttu gegn hungri og
fátækt. fyrir framförum og
lýðræði. Stéfnu Bandarikjanna
í þessum málum væri bezt lýst
með orðum Johnsons Banda-
ríkjaforseta. sem hann mælti á
fundi sínum með Ky forsætis-
ráðherra á Honnlulu i janúar
á þessu ári og Holmes vitnaði
í. Bandaríkin legðu fram mik-
ið fé til byggingar skója, sjúkra-
húsa brúa og vega í Vietnam.
Mikið væri gert til að efla
landbúnað í landinu og kenna
landsmönnum nvja tækni í
þeim efnum. *
Bandarikjamenn væru hér að
vísu ekki einir að verki heldur
væri hér um samvirinu að ræða
við stiórnina í Saigon. Þessar
„vígstöðvar" væru ekki siður
mikilvægar en þær hernaðar-
legu og væri árangurinn þegar
farinn að koma í Ijós, og væri
hér bezt að nefna hinn glæsi-
lega árangur kosninganna, sem
nýlega stóðu yfir í Vietnam. ,
Fyrirspurnir hefjast
Formaður þakkaði Juliusi C.
Molmes fyrir fróðlegt og gott
erindi og lýsti siðan eftir fyrir-
spurnum. Urðu þær allmargar.
Fyrirspurnir báru fram: Ragn-
ar Stefánsson, Jón B. H^nni-
balsson, Gísli Gunnarsson,
Haukur Helgason, Úlfur Hjörv-
ar, Sólveig Hauksdóttir og for-
maður félagsins. Svaráði Julius
C. Holmes spurningunum aug-
sýnilega eftir beztu getu.
Fyrst var Holmes beðinn um
að segja álit sitt á ummælum
brezka vikublaðsins „New Stat-
esman“, þar sem sýnt var fram
á að Bandarikin eyddu í styrj-
öldinni í Vietnam fjórum sinnum
meira fé en aðstoð við all- '
ar vanþróaðar þjóðir næmi, að
mikill hluti þessa hérnaðar
væri eiturhernaður og ef hern-
aðarkostnaðinum væri skipt á
alla íbúa Vietnam yrði þjóðin
einhver sú tekjuhæsta í heimj.
Holmes svaraði því til að þetta
sýndi fórnarvilja Bandaríkja-
stjórnar..
Frjálsar kosningar
Þá var Holmes spurður
hvaða rikisstjórn Vietnam
hefði beðið um hernaðaraðstoð
Bandaríkjanna og hvernig sú
stjórn hefði verið tilkomin.
Svar: Stjórn Diems hefði beðið
um aðstoð og hún hefði kom-
izt til valda í frjálsum kosn-
'ingum. Þá var Holmes spurður
um afstöðu þeirra níu ríkis-
stjórna, sem hefðu setið við
völd eftir fall Diems og hvort
þær hefðu getað haldið völdum
án aðstoðar Bandaríkjanna.
Svar: Afstaða ríkisstjórnanna
hefði verið góð og engin hefði
setið við völd vegna aðstoðar
Bandaríkjenna.
Genfarfundurinn
Fyrst var Holmes spurður
hvaða ákvæði Genfarsamnings-
ins frá 1954 Bandarikin hefðu
ekki brotið. Svar: Bandaríkja-
stjórn hefði ekki brotið neitt
ákvæði hans. Þá var Holmes
spurður hver hefði brotið á-
kvæði Genfarsamningsins um
kosningar í sameinuðu Viet-
nam. Svaraði hanr^ því til að
það hefði stjórn Suður-Viet-
nam stjórn Diems gert. Annars
kvað Holmes ^fstöðu Diems
hafa verið skiljanlega. því að
allir vissu, að ómögulegt væn
að hafa frjálsar kosningar. þar
sem kommúnistar hefðu- verið
við völd,' þeir hindruðu allar
frjálsar kosningar með ofbeld-
isaðgerðum á kjörstað. Eina
undantekningin hér væri Ker-
ala í Indlandi.
Ésr veit það ekki
Þá var Holmes spurður um
álit hans á þeim ummælum í
endurminningum Eisenhowers,
fyrrverandi Bandaríkjaforseta,
að ekki hefði verið hægt að
hafa frjálsar kosningar í öllu
Vietnam, þar sem vitað hefði
verið að kommúnistinn Ho Chi
Minh hefði þá fengið 80%
greiddra atkvæða. Holmes
kvaðst ekki kannast við þessi
ummæli, en ef þau væru rétt
stöfuðu þau v^falaust á vantrú
Eisenhowers á því að hægt
væri að hafa frjálsar kosning-
ar á svæði þar sem kpmmúnist-
ar hefðu verið við völd. Þá var
Holmes spurður hvað hann
segði um þau ummæli Anthony
Edens að samfara Genfarráð-
stefnunni um Vietnam 1954
hefði verið haldin leyniráð-
stefna Bretlands, Bandaríkj-
anna og Frakklands þar sem
gerður hefði verið að kröfu
Bandaríkjastjórnar leynisamn-
ingur um að láta ákvæði Genf-
arsamningsins um kosningar
ekki koma til framkvæmda.
Julius C. Holmes kvaðst ekki
vita neitt um þessi ummæli
Anthony Edens.
Formaður fær orðið
Þegar hér var komið sögu
áminnti formaðurinn fundar-
menn um að koma hér eftir
með kurteislegri spurningar.
Auk þess hefðu spurningar
komið frá of fóum og því bæði
hann þá sem þegar hefðu spurt
spurninga að spyrja ekki fleiri
spurninga heldur leyfa öðrum
fundarmönnum að koma með
spurningar. Eftir nokkra þögn
kom hann sjálfur með spurn-
ingu um afstöðu Bandaríkjanna
til nýjustu tillagna Ú Þants um
frið í Vietnam. Holmes kvað af-
stöðu Bandarikjanna vera
nokkuð góða.
„Ú Þant hefur ekki rétt
fyrir sér.... “•
Næsta spurning vqr um hvað
Julius C. Holmes segði um þau
ummæli Ú Þants að nýafstaðn-
ar kosningar í Vietnam sýndu
ekki vilja þjóðarinnar. Holmes
kvað Ú Þant vaða hér í villu
og svíma. Kosningarnar hefðu
verið til fyrirmyndar. Hann
vissi það sjálfur. Hann hefði
sjálfur nýlega verið í Saigon.
Um eiturefni og
eiturvopn
Nú • var Julius C. Holmes
spurður þessara spurninga:
1. , Hefur Bandaríkjastjórn
undirritað alþjóðasamninginn
um bann yið notkun eiturvopna
í hernaði?
2. Hvað segði hann um frétt-
ir um að Bandaríkin notuðu
eiturefni sem vopn í Vietnam?
Holmes kvað Bandarikin ekki
hafa undirritað alþjóðasamn-
inginn enda væÝi þess ekki
þörf. Viðvíkjandi seinni spurn-
ingunni viildi hann segja þetta:
Bandaríkin notuðu ekki eit-
urvopn í Vietnam, aðeins eit-
urefni. Þessi eiturefni væru til
að eyðileggja gróður; þau væru
til að eyða frumskógum og af-
hjúpa þannig skæruliða, sem
þar kynnu að fela sig. Hins veg-
ar væri alveg útilokað að eit-
urefni þessi gæti haft nokkur
skaðleg áhrif á menn eða dýr;
þess vegna væri ekki um að
ræða eiturvopn, aðeins eitur-
efni.
*
Fjöldi hersveita
Næsta spurning, sem Julius
C. Holmes fékk, var þessi:
Samkvæmt skýrslu Banda-
ríkjanna væru nú um 20.000
norður-vietnamskir hermenn i
Suður-Vietnam en í bandarísk-
um hersveitum þar um 300.000
manns. Gæti hann sagt, hver
væri sekari um íhlutun? Holm-
es sagði að hersveitir Viet-
kong væru raunverulega her-
sveitir frá Norður-Vietnam, þar
sem þær tækju við fyfirskip-
unum þaðan. Auk • þess væru
margir liðhlaupar frá Viet-
kong; hefðu þeir verið um
12.000 siðan qm, áramótin 1965.
Spurningu um það, hye margir
hefðu gerzt liðhlaupar á sama
tíma úr stjórnarher Suður-Vi-
etnam kvaðst hann ekki geta
svarað Þeir væru að vísu
margir, en engar tölur lægju
fyrir. um það hve margir þeir
væru.
Brýr, skólar og
sjúkrahús
Þá kom þessi spurning:
„Þér hafið sagt okkur að
Samningaumleitanir
Spurning: „Hvers vegna neit-
uðu Bandaríkin öllum samn-
ingaumleitunum fyrr en loft-
árásir á Norður-Vietnam voru
hafnar í febrúar 1965?“
Svar: „Bandaríkin hafa aldrei
neitað samningaumleitunum
(Mótmæli fjölmargra utan úr
sal). Allavega hættu Bandarík-
in loftárásum um tíma og buðu
þá upp á samninga en þeim var
neitað".
Spurning: „Hvers vegna neita
Baridaríkin að semja við Viet-
kong?“
Svar: „Vietkong er stjórnað
frá Hanoi. Þess vegna þarf ein-
ungis að semja við stjórnina í
Hanoi. Auk þess hafa Banda-
ríkin aldrei neitað að semja
við Vietkong" (Mótmæli fjöl-
margra utan úr sal.). „Viet-
kong er stjórnað frá Hanoi og
þess vegna þarf ekki að semja
við Vietkong".
Spurning: „Hvað segið þér
um fréttir margra vestrænna
blaða um að stjórn Vietnam
hafi hvað eftir annað leitað eft-
ir samningum við Bandaríkja-
stjórn gegnum ákveðna milli-
liði eins og Indlandsstjórn. en
Framhald á 7. síðu.
Hver stund með Camel
léttir lund!“
Kveikið í einni Camel og njótið ánægjunnar
af mildu og hreinræktuðu tóbaksbragði.
BEZTA TÓBAKIÐ GEFUR BEZTA REYKINN
Ein mest selda sígarettan í heiminum.
MADE IN US.A.
t
1