Þjóðviljinn - 23.12.1966, Blaðsíða 7

irin
5ET ÖUT OF
VIETNAM
mrrn
L uvt t fascis*
3 ' í$í*
|ÉlÍ • I
■
■

Föstudagur 23. desember 1066 — ÞJÓBVTLJINN — SlÐA J
og styrjaldarógnir Bandaríkjamanna
Hemaðarafskipti Bandarfkj-
anna í Vietnam eru sem stend-
ur fullgild sönnun öllum heimi
um það, að stjórn þeirra hafi
tekið ranga stefnu, með því að
taka sér einsdæmi um að
stjóma gangi mála í fjarlæg-
um heimshluta í þágu sjálfra
sín.
Með þessu hafa þau áréttað
svo enginn mun þykjast þurfa
að vera í vafa um það leng-
ur, að rétt muni vera sú al-
menna skoðun, sem um langa
hríð hefur verið upþi, að
Bandaríkjamenn séu óþroskaðir
til vitsmuna og tiifinninga-
sljóir, heimskir stjórnendur," en
skollanum þrjózkari þegar þeir
hafa tekið einhverja vitleysu í
sig. Sú skoðun ryður sér meira
og meira til rúms, að þessari
þjóð sé ekki treystandi til þess
■ að hafa forustu. Forustumaður,
• sem enginn vill fylgja, er ekki
lengur neinn forustumaður, held-
ur fylgislaus einmana maður á
villigötum, en auk þess haettu-
legur bæði sjálfum sér og öðr-
um — sé hann jafn voldugur
og Bandaríkin eru.
Annað það sem stuðlar að ó-
vinsældum Bandarikjanna með
öðrum þjóðum — siðferðilegum
og stjórnmálalegum — er sú
skoðun Bandaríkjamanna,—sem
enn vex fylgi þar í landi —
að breiða skuli yfir það og
gleyma því hvernig á því stóð,
að Bandaríkin lentu í þessu
fargani þarna, en einbeila sér
að því sem ókomið er. En það
er jafn siðlaust af einstaklingi
sem heilli þjóð að vilja hlaup-
ast frá ábyrgð verka sinna þeg-
ar í öngþveiti er komið.
Þá liggur næst fyrir að at-
huga hverjar orsakir séu til
þessara vandræða. Það kemur
þá í ljós að hvarvetna f Evr-
ópu, svo sem 1 öðrum hlutum
heims, eru það ekki einungis
menntamenn, heldur líka allt
að þvi hver hugsandi maður
sem vel man aðdragandann,
hvað gerðist og hvemig, og er
það til marks um einangrun
Bandaríkjanna, — þau standa
uppi gagnvart umheiminum
eins og glópar — að þetta
vita Bandaríkjamenn ekki. eða
vilja ekki vita, enda hefur
stjóm Iandsins með áróðri sín-
um tekizt að láta þá gleyma
helztu málsatriðum í aðdrag-
andanum að þessari deilu. -
> í þessari stuttu ræðu get ég(
elíki komið því við að rifja
upp gang þessara mála í öllum
atriðum, svo sem þurfa mundi
til þess að fá skýrt yfirlit. yfir
það hverja kosti stjóm Banda-
ríkjanna hefði getað tekið upn
í stað þess' sem ofan á varð.
Þó vil ég taka fram' eflörfar-
anði atriði, því þau eru nauð-
synleg til þess að glöggva sig
á aðdragnnda atburðanna:
1. Sú miskunnarflausa kqgun
sem Frakkar beittu í Indókína
kynslóð fram af kynslóð.
2. Stuðningur Bandaríkjanna
við Vietminh á árum síðari
heimsstyrjaldarinnar, —en þettá
var hin eina skipulagða and-
spyrnuhreyfing gegn Vichv-
stjóm Frakklands, sem hafði
samvinnu í Indókína með jan-
önsku árásariliði, aðálóvini
Bandaríkjanna í Austurlöndum
hinum fjarlægari.
3. Hið fullkomna afskiptaleysi
Bandaríkjastjórnar af nýlendu-
stríði Frakká í Indókína eftir
stríðslok, stríði sem háð var af
mikilli grimmd og mcð miklum
svikum og leiddi af sér víðtæka
spillingu bæði í Suður-Vietnam
og í Paris, — þsngað til komm-
únistastjóm komst á í Kína ár-
ið 1949.
4. Eftir það: aðstoð Banda-
ríkjanna við Frakkland í ný-
lendustríðinu við þjóðina í Vi-
etnam, stríði, sem Bandarxkin
kostuðu að endingu að lang-
mestu leyti.
5. Samningarnir um að Banda-
ríkin tækju þeinan þátt í þessu
striði till þess að aðstoða franska
herinn á undanhaldinu, þegar
útséð var um annað en að stríð
þetta væri að tapast þráttíyrir
stuðning Bandaríkjanna. Það
var ekki fyrst og fi’emst vegna
andstöðu John Foster Dulles,
sem þá var utanríkismálaráð-
herra, að Bandaríkin fóru ekki
þá þegar í stríð í Vietnam, ó-
dulið og á eigin ábyrgð, held-
ur undir nafni Frakklands, —
það sannaðist síðar af máls-
skjölum, sem birt hafa verið, —
vegna andstöðu brezku stjórn-
arinnar, með Eden og Churc-
hiil í broddi fylkingar, og ó-
fúsara, á að ganga erinda Banda-
ríkjanna, auk efasemda eða
andstöðu fáeinna varfærinna
þingmanna, sem lögðu lóð sitt á
vogarskáiarnar, og auk þess
vegna' þess að Mendes-Fi’ance á-
kvað þegar er hnnn komst til
valda, að hætta þessum óheillla-
vænlegu og vonlausu bardög-
um.
6. Þarnæst: 1954, Genfareátt-
málinn, samkomulag, sem náði
fram að ganga brátt fyrirund-
irmál frá hálfu Bandarikjanna,
Genfarsáttmálinn olli fullkomn-
um ósigri Frakklands. I hon-
um var m.a. svo ákveðið. að
mörkin milli suður- og norður-
hluta landsins — hin hernaðar-
lega markalína — við 17.
breiddarbaug, „skyldi vera
tímabundin og alls ekki eiga að
tákna landamæri til írambúð-
ar“, að fram skuli fara kosn-
ingar í Vietnam, áður en tvö
ár séu liðin, og að samkomu-
lagsumleitanir milli „yfirvald-
■ anna“ í hvorum landshluia
skuli hnfnar áður en ár er lið-
ið. I Sjáttmálanum er ennfrem-
ur bannað að flytja til landsins
herlið, aðstoðarlið here, vopn
og skotfæri, og að koma upp
erlendum heretöðvum í lands-
segist furða sig á því að sýknt
og helagt skuli vera hamrað á
þvi, að nú skuli horfið aftur til
iðalatriðanna í Genfarsáttmál-
xnum. Ef sumir Bandaríkja-
nenn eru ekki enn famir að
urða sig á neinu þá er á-
•óðri hins opinbera um að
•cenná, svo vel kann hann að
iló ryki í augu.
Áhrif áróðursins ná várla að
leinu' marki út fyrir landstein-
xna. Ef sannleikurinn er lagaður
til í hendi sér, svo úr verði
áhi-ckjandi lygi, þó má vel vera,
Eið þjóðin sjálf láti blekkiast. en
hað gera ekki aðrar b.ióðir.
Þannig gerist bað að áróðurinn
er tekinn góður og gildur í
Bandai-íkjunum sjólfum, og
með fullkomnu trúnaðartraxisti,
bó að hann gangi í berhöggvið
bað sem við vitum sannast
betta spillir ákaflega fyrir
Bandaríkiunum í þðrum lond-
um, og það svo, að ekkert
megnar eins að fullkomna þær
óvinsældir, siðférðilegar og
stjómmálalegar. sem eru langt
komnar að einangra þau
frá umheiminum.
líamlarisKur ncrmaoiir ao verKi í viemam.
hlutum þessum hvorum fyrir
sig.
7. „Einhliða yfirlýsing" Banda-
ríkjanna þar sem þau
lofuðu áð fara eftir sáttmál-
anum.
8. Ályktunin. sem gerð var á
móti Genfarsáttmálanum, en
með fullum stuðningi Banda-
ríkjanna, — fyrst af „keisar-
anum“ Bao Dai, og síðan, eftir
það að homim var burt rutt,
Ngo Dinh Diem, um að Suður-
Vietnam skyldi vera ríki í raun
réttri, og að ekki væri gert
ráð fyrir samningaumleitunum
um almennar kosningar, svo
sem ákveðið hafði verið í Genf-
areáttmúlanum.
9. Framkvæmd Bandaríkj-
anna á þeirri .íyrirætlun að
gera Suöur-Vietnam að sér-
stöku ríki með séretökum vig-
búnaði, ásamt því sem af því
hlaut að leiða: hengagna- og
herliðssendingum frá Banda-
ri'kjunum, og var lið þetta í
fyrstu kallað „ráðunautar“, svo
sem með tilliti til Genfareátt-
málans, að hann væri ekki
brotinn.
10. Morðið á Ngo Dinh Diem,
þegar Bandaríkin hættu að
vernda hann pereónulega, og
síðan röð af uppreisnum og
valdaráni, en hver stjórn fyrir
sig í'ullkomlega háð vopnavaldi
Bandaríkjanna meðan húniiafði.
11. Og að sfðuslu: sívaxandi
bandarisk hernaðaríhlutun f
borgarastyrjöld landsins, sem
nú er oi’ðin að bandarískri stór-
styrjöld á meginlandi Asfu þvert
ofan í mjög ókveðnar yfirlýs-
ingar af hendi Eisenhowers for-
seta, sem raunar tryggðu hon-
um sigur yfir Adlai Stevepson
við forsetakosningamar árið
1952.
Þessi aukning byrjaði með
hægð,. og skref fyrir skref, en
með 'Síauknum hraða og afli.
Þegar kjörtímabil Eisenhowers
foreeta rann út árið 1960 voru
ekki komnir til landsins nema
800 menn, bandarískir, og köll-
uðust allir „ráðunautar“. En
um það leyti er Johnson for-
seti var að vinna sigurinn yfir
Goldwater, var herliðið komið
upp í 21000, og farið að kalia
þetta hinu rétta nafni; her-
menn í stríði. Síðan komst
heldur en ekki skriður á málið.
og svo að oss hrýs hugur við.
Okkur er nú sagt að bráðum
komist tala þessara hermanna
upp í 400.000, en þar að auki
eru öll þau herskip, sean eru
á sveimi á hafinu í kring um
landið, og eru til taks að skakka
leikinn hvenær sem þurfa þyk-
ir, ásamt herliðinu- og loft-
flotanúm, sem kominn er til
Thailands. Og nú er okkur sagt.
nð enn eigi að bætn t.il mik-
illa muna.
Lyndcn Johnson og ráðu-
nautar hans eru heiðarlegir
menn. Þeir eru ekki lygarar, en
frá einu sjónarmiði séð væri
skárra að bcir væru bað. Þeir
— og meirihiuti b.ióðarinnar —
eru blekktir af orðamælgi siálfs
sín og áróðri. bar sem jafnan
er reynt að aka seglum. eftir
vindi, og er betta framleitt
sem hver annar söluvarningur
nútímans, af mönnum sem kall-
ast „ghostwriters" — nafnlaus-
um áróðuremönnum, sem til
þess eru fengnir. Því auðveld-
ara er hér um vik, sem bekk-
ingin á málefnum Asíulandaog
upplýsingar stjórnarinnar um
bau eru bágbornari.
Um betta er ekki tækifæri
að tala nánar í þessari ræðu.
Ég vil aðeins benda á það. í
þessu sambandi. að því sem
stjórninni f Washington og þeim
sem bera fram sjónarrnið henn-
ar, fer ,um munn, er ilia trúað,
og ver og ver, bví er tekið
með salti, og sagt skorta „cre- •
dibiiity", og heyrist þetta víða,
ekki sízt hjá hinum hótfyndn-
ari rengingamönnum í Banda-
ríkjunum. Skrif uppíýsingaþ.ión-
ustunnar lenda gjarna í sömu
körfu og surnt ®f því sem Tass-
fréttastofan hefur látið fr^ sér
fara.
Um allan hcim er styrjaldarógmin Bandaríkjamanna í Vietnam mótmælt.
Að þessu athuguðu er það vel
skiljanlegt, að Walter Lippman
Eitt af þvi sem Bandaríkin
og aðrar þjópir greinir mest. á
um er það hvaða afstöðu Kína
hafi til Vietnam-stríðsins.
Stundum iátá upplýsingamenn
Bandaríkjanna svo sem þeir
telji að strið þetta sé í raun
réttri háð milli Bandaríkjanna
og Kína.
Menn í öðrum löndum láta
þess þó oftast getið að sá mun-
ur sé á Bandaríkjunum og Kína,
að hin fvrrnefndu hafi varið
óhemju fjár til hernaðar f Vi-
etnam, en Kína engu — enn
sem komið er. Samt er barizt
rétt við landamæri Kína —
og má nærri geta hvað Banda-
rík.jamenn segðu. ef styrjóld
væri háð svo nærri landamær-
um Bandarikjanna.
1 löndum sem ekki eiga í
neinum útistöðum við Kína, og ♦
har sem unnt er að skoða mál-
in frá hiutlausu sjónarmiði. —
eins og t.d. Norðurlöndxjnum, —
hefur hað vakið eftirtekt, hve
nærgætið Kína er við nágranna
sx'na. Afstaða Kina til Indlands
er miklu flóknari en einföld-
um almenningi i Bandarikjun-
um hefur verið frá skýrt. en
um þann almenning má víst
með sanni segja, að hartn trúir
, því betur sem hann kýs að
trúa, en hinu, enda bótt senni-
legra sé.
Þjóðir heimsins ■ em varla
óðfúsar að láta dragast inn f
ófrið bundinn hugmyndakerfum
undir forustu stjórnar Banda-
ríkjanna, eins og henni er inn-
anbriósts sem stendur. U Þant,
framkvæmdastjöri Sameinuðu
þjóðanna, komst rétt að orði í
ssmrami við almenningsálitlðí
Framhald á 9. síðu.
i