Þjóðviljinn - 05.02.1967, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 05.02.1967, Blaðsíða 7
Sunnudagur 5. fehrúar 1967 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA 1 \ | Rætt við X Jón Hafliðason ^ áttræðan líjarni Kinarsson st.jórnarfórmaður, Óskar GuðniundssoM. yfirverkstjóri og Oddbergur Eiriksson upnsátursmaður.------------------------- Vélskipið Eómur frá'- jKeflavík í baksýn. ; ' [4 . Eldri stöðin hefur verið al- ingiv,þ_á;.heíur sú fyrirgrejiðgla veg fuílnýtt. í hana er hægt orðið rtiinni en vonir okkar að’taka 'i vagn skip allt’ að 200 stóðú ■tii.: 'Við teljum að lág- rúmléstum að stærð, 'en; allt að , markýfýfirgreiðsla þurfi að 150' rúmlestum í hliðarstæði. vera 80% . af, kostnaðarverði og sem eru 16. Þau hafa verið lánstíminn minnst 20 til. 25 ár. fullnýtt á undanförnum árum. Árið' 193*6' tókum' við uppr skip í gömlu stöðinni. Fyrirtækið, Skipasmíðastpð Njarðvíkur h.f. var stofnað-í febrú ar árið 1945- Árið eftn’ var .hafizt handa um byggingu br&Wúiríiíanar og hússins, og í septembér 1947 vqr fý;;; ta. ið Tékju upp. Ár.ð, 1953 : smíðuðum við fyfáýa' “ bátinn, Guniiár Há- munda'rson. en alls hofum við smiðgð 4 báta í stöðinni, auk þess. sém við höfum endurbyggt íjöjda- skipa áð meira eða mirufa leyti. Þá má. a'ð "sjálf- sögðu minna á að við smíðuð- uná '.víkingaskip'ið, sem notað vahiivið töku niyndarinnar um Si|fórð Fáfnisbána,.' en , það gefðum við nú eiginléga að gamni okkar. Það er útilokað að reka við- gefðarþjónustu af fullum’ krafti nelfta hafa fyrirtækið það stórt í sniðum að haggt sé að stunda nýsmíði jöfnum höndum, bæði til að þjálfa upp starfslið og kdrría^ á' vínnUjöfnuði. J^i^tu§ðar.á8etlun.. að stöðinni víiií tyid.urokoðuð árið 1966 og. þá,.ýai' ájqtlað að, kostnaður.inn viff^ áfanga' yrði .32 miljónir kmni . g>ó-. að segja megi að stj^piarvöi^jp sé'u nú í fyrsta skYpt? .fopm ., að greiða fyrir lánsútv'egun í slíka uppbygg- -lehíisd iö* o u > : -nö r'-]'t • ‘ ■’ir,: fi'.f,- ■■ | -v,sr3 t; : Einnig. væn eðlilegt að lánin væru afborgunarlaus nieðan' á uppbyggingu stendur,. ,því vaxt.akjörin skipta miklú máli. Lánið, sem nú þegar er búið að.ganga frá er til 15 ára með hæstu stofnlánasjóðsvöxtum, eða 9,5%, þar við bætist 1% lántökugjald og þar til við- bótar 1% ríkisábyrgðarsjóðs- gjald — og allir vextir greiddir fýrirfram. Þannig hefur í reyndinni saxazt nokkuð á þá fyrirgreiðslu, aem hefur verið látin í té. Þess má geta að þessi mál eru nú í athugun og endurskoð- un • hjá ..ríkisstjórninni og við treystum því ’ fastlega að þau vér.ðf leyst á viðunandi hátt' og hin nýja dráttarbraut: geti tek- ið tih starfa í vor, eins og.gert hefur verið ráð íyrir. Þá er. mér kunnugt um að Skipaskoðun ríkisins vinnur nú að því að á öllum skipum fari fram skoðun fjórða hvert ár. Þetta getur haft verulegt gildi fyrir rekstur viðgerðars.töðv- anna, því að þá er fyrirfram vitað hvaða skip. koma upp á hverju ári og allar Stafrri flokk- unarviðgerðir væri hægt að skipuleggja fyrirfram. Þetta myndi jafnframt' stuðla að bættri þjónustu, 'því gert yrði ráð fyrir verkefninú bæði hvað vinnuafl og efni snerti. Okkur hefur ekki skort vinnuafl hér í stöði'nni. Hér vinna nú alls 76 menn, þar af 36 fagmenn. Það er að vísu að skapast dálítið millibils- ástand hjá ungum mönnum, sem ætla í iðnnám, þar eð þró- unin er frá tréskipum yfir í stálskip, en línurn'ar- hljóta að skýrast jafhóðum og þróunin heldUr áfram og vinnuaðstaða skap.ast. Þar með er ekki sagt,. að tré- skipasmíði leggist niður og eldri brautin heldur því sinu fulla gildi. Þar að auki er stór-hluti íiskiskipaflotans und-. ir 100 rúmlestum að stærð og tréskip. En þó er rétt að taka það fram, að ekkert er þvi til fyrirstöðu að smíða minni bóta úr stáli og þróunin verður ef- laust sú að stærð stálskipanna færist niður á við, rétt eins og upp. Mér virðist að nú séu tima- mót hjá minni skipunum og full þörf sé á að þessi stærð sé tekin sérstaklega fyrir og rann- sökuð með tilliti til hinnar öru tækhiþróunar, en þessi minni fiskiskip hafa verið óbreytt í aðalatriðum siðan um alda- mót“. Þar með ljúkum. við .þessu spjálli- við Bjarna Einarsson stjórnarformann Skipasmíða- stöðvar Njarðvíkur. Ungur maður, Loftur Baldvinsson, er framkvæmdastjóri fyrirtækis- ins, Oddbergur. ■Eiríksson* er í stjórn þess -og jSér. um .uppsátur á báfunum,- ■ en - -yfirverkstjóri er Öskár Guðmundsson. Jú, ég verð áttræður á lagði Jón Hafliða- var sezáur inn í honum á Hverfisgöfu B. — Á kyndilmessu? át ég eftir honum. Ég hafði að visu heyrt getið, en mín vegna hún allt eins getað verið hásumar, svo var fáfrseðin yfirþyrmandi. Enda glotti Jón við: — Kyndilmessa er 2. febrúar, þið megið ekki birta orð af þessu viðtali fyrr en á sunnu- daginn. Hann er kempulegur karl, líkari þvi að vera sjötugur en áttræður. Með hærri mönnúm og aðeins lotinn. Sýnilegahef- ur hann verið hraustmenni, enda hertur við árina í Vest- mannaeyjum, á Seyðisfirði og austur á Skálum á Langanesi og ekki laust við að handleggs- og bakvöðvar hafi fengiðþjálf- un í verkfallsátökum í Vest- mannaeyjum, þegar verkalýðs- hreyfingin þar var í burðarliðn- um, þar sem hann var einn af ljósmæðrunum. — Ég er faeddur að Fjósurn í Dölum í Mýrdal. Upp af Mýrdalnum gengur þröngur Frá Kolaslagnum og þegar Jóhann Þ. Jósepsson hélt ai nema ætti sig á brott ) r&f ú 'tfr ; 'g§§ • ■ | ‘ | ■; 5 v=:j * .1E ' Öí ' Hf ; (V ' S . •£?’ v ?*• ■: . .•- *■»*•'• 'í?, ýfi íd;'‘ ^ dalur, þar sem áður fyrr voru ■ fimm bæir í byggð. Það var I kallað i Dölum. Foreldrar ■ mínir voru Hafliði Narfasonog J Guðbjörg Jónsdóttir. Faðirminn ■ var tvíkvæntur og ég á 2 hálf- ■ systur á lífi óg fjögur alsyst- kini. Hann féll frá þegar ég var 6 ára gamall og var mér komið í fóstur til Þorsteins Arasonar, hreppstjóra, að Dyrhólum og Matthildar Guðmundsdóttur k ljósmóður þar. " Þar var ég til 18 ára aldurs. ■ eða til ársins 1905, að þau hjón- a in fluttu til Vestmannaeyja og ■ ég með þeim. Ég byrjaði strax á sjómennsku I í Eyjum, enda ekki um annað J að ræða í þá daga. Fyrst var I ég á áraskipi með Friðriki Svip- - mundssyni, sem var mikill aflamaður. Þetta var eitt af síð- ustu áraskipunum í Eyjum og véibátamir sem óðast að ryðja sér til rúms. Þetta var á vetr- arvertíð, en um sumaríð eftir k fór ég austur til Reyðarfjarð- ^ ar til Einars Friðrikssonar fþður Friðriks Einarssonar læknis. Hann bjó á Hafranesi. Næsta' sumár réðist ég tll Sig- urðar heitins ríka á Brimnesi við Seyðisfjörð. Hann gerði þá út fyrsta mótorbátinn, sem kom til Austfjarða, Brimnesið. Þama lágu Færeyingar lengi við á . sumrin og gerðu út á Næst er ég þrjú suniur hjá Brynjólfi Sigurðssyni ljósmynd- ara á; Séyðisfirði. Ég var há- seti á áraskipi, sem hann gerði út' frá Brimneshjáleigu, en for- maður var Bjami heitinn á Hoffelli í Vestmannaeyjum og loks var ég formaður á ára- skipi frá Skálum á Langanesi. Við gerðum út á færi. Vetrar- vertíðir stundaði ég frá Vest.- mannaeyjvn, og eftir Skála- veruna var ég he'ma í Vest- mannaeyjum á sumrin. *— Þú starfaðir mikið að fé- lagsmálum verkamanna í Vest- mannaeyjum? — Jú. Ég er einn af stofn- endum Verkalýðsfélags Vest- mannaeyja og Sjómannafélags- ins. Ég var eitt árið formaður Verkalýðsfélagsins og um tíma Sjómannafélagsins, einnig var ég af og til í stjórnum félag- anna. Hinsvegar átti ég erfitt með að sinna þessum störfum, vegna sífelldrar sjósóknar. Baráttan fyrstu árin gekk svona upp og niður og ekkert hafðist nema með verkföllum. Alvarlegustu átökin og þau sem raunverulega komu Verkalýðs- félaginu á legg, var Kolaslag- urinn sællar minningar. Gísli J. Johnsen var með kolaskip i höfninni, sem þurfti að losa, en við vildum hærra kaup. Þarna voru menn eins og allt- af, sem voru fúsir að gerast verkfallsbrjótar og hófu vinnu í skipinu. Or þessu urðu nokk- ur átök, en lyktaði með samn- ingum þó við fengjum ekki framgengt öllu sem við fórum fram á. Eftir þetta hækkaði hagur félagsins, bæði gagnvart atvinnurekendum og verka- mönnum á staðnum. Eitt af baráttumálum okkar í Sjómannafélaginu var að komið yrði á eftirliti með ör- yggisútbúnaði bátanna áður en vertíð hæfist. Þetta gekk í þófi, og vildum við fá Kvenfélagið i lið með okkur. Þá brá svo undarlega við að konunum fannst að öryggismál sjómanna kæmu þeim ekkert við og vildu hvergi nærri koma. Það fannst okkur klén frammistaða. Áhugi kvennanna á örygg- is- og aðbúnaðarmálum sjó- mannanna vaknaði ekki fyrr en slysin höfðu gerzt. Annarsurðu lítil átök í sambandi við starf- semi sjómannafélagsins. Málun- um þokaði fram smátt og smátt eftir því sem augu útgerðar- mannanna opnuðust fyrir því, að þessi mál voru þeim sjálf- um ekki síður í hag, en okkur sjómönnunum. Þá gerðist ég stofnandi Kaupfélagsins Herjólfe í Vest- mannaeyjum og síðar Drífanda, sem Isleifur Högnason stóð ad. Þáu urðu bæði skammlíf. Eftir að Drífandi hætti stofnuðum við Kaupfélag verkamanna og í stjórn þess var ég í 10 ár, þar af 6 ár formaður. — Og er þá allt talið? — Nei. Ég var stofnandi a'ð Kommúnistaflokknum í Vest- mannaeyjum og síðar að Sam- einingarflokki alþýðu — Sósíal- istaflokknum. Eitt er það sem mér er minn- isstætt frá þessari Vestmanna- eyjadvöl minni. Það mun hafa verið rétt eftir að verkalýðs- foringinn í Keflavík, ég man ekki lengur hvað hann hét, var fluttur nauðugur til Reykjavík- ur. Kom þá upp sá kvittur að atvinnurekendur í Vestmanna- eyjum ætluðu að leika sama leikinn við ísleif Högnason. Þá söfnuðum við liði, 30 manns að mig minnir og bjuggum um okkur næturlangt í Alþýðuhús- inu. Hús ísleifs stóð þar skammt frá og áttum við að bíða eftir merki þaðan um að hefjast handa, ef einhverjir tilburðír yrðu til brottnáms. Þetta var vígreifur her og til alls búinn, þó ekki kæmi til neinna fram- kvæmda. En prakkaK»strákur hafði komið þeim kvitti á loft, að við vasrum að búa okkur undir að hertaka Jóhann heit- inn Jósepsson alþingismann og flytja hann upp á land. Heima hjá honum varð því andvöku- nótt ekki síður en hjá okkur, Þetta var ágætt spaug. Ég kom til Reykjavíkur árið 1940, en hafði bá lengi verið á sumarsíldveiðum við Norður- land. Börnin voru þá flutt hingað og ég vissi að ég gat fengið góða vinnu hjá Bretan- um og langaði til að mennta Borgþór son minn, sem varð veðurfræðingur. Hér vora tekjumöguleikarnir beztir og hér hef ég verið síðan. Framhald á 13. síðu. Stöðvaihús Skipasmíðastöðvar Njarðvikur h.f. J * k *

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.