Þjóðviljinn - 19.02.1967, Page 6

£ SflftA — WÖÐVTUINN — Saimudagur 19. febróar 1967.
SÍGAUNAR
NÁMU
STAÐAR
í RJASAN
Afítsj Míkbæ: Hvað er í. það varið að búa í húsi? I»að sér ekki tii tungls og hcyrist ckki í vindinum.
ISovétríkjunum búa hundrað
og fimmtíu þjóðir, og er
ekki fljótlégt að vísa mönnum
til vegar í því mikla háfi. Sum-
ar eru mjög fjölmennar, aðrar
telja ekki nema nokkur þús-
und manns eða hundruð. Síg-

Sjónvarpsmenn
ekki til Hanoi
NEW YORK 16/2 — Bandarisku
útvarpsstöðvamar NBC og CBS
hafa hafnað boði um að senda
sjónvarpsmenn til N-Vietnam
vegna þess að það vair tengt því
tkilyrði að stöðvarnar styddu
stríðsglæparéttarhöld yfir John-
6on forseta og öðrum forystu-
mönnum Bandarikjanna, sem
brezki heimspekingurinn Russell
og ýmsir stuðningsmenn hans
efna til.
673 þús. atvinnu-
lausra í V-Þýzkal.
Numberg 15/2 — Atvinnuleysi
hefur vaxið ört í V-í>ýzkailandi
að undanfömu. Fjölgaði atvinnu-
leysingjum um tæp 52 þúsund á
fyrri helmingi febrúarmánaðar
og eru þeir nú um 673 þúsund
talsins eða um 3,2% vinnandi
manna í landinu.
?50 drukknuðu er
skiní hvolfdi
TEHERAN 16/2 — Um 2 hundr-
uð og fimmtíu manns munu hafai
látið lífið er skipi hvolfdi í ó-
veðri á Omanflóa- Á skipinu,
sem var að koma frá Babreineyj-
um voru bæði Indveriar, Arabar
og Persar.
aunar eru í hópi fámennari
þjóða — þeir eru um 126 þús-
und í landinu.
Af þeim hefur gerzt mikil
saga á unctanförnum áratug-
um: aðeins 8—10% sovézkra
Sígauna eru enn á flakki,
aðrir hafa tekið sér fastan bú-
stað. Margt ágætra mennta-
manna hefúr alizt upp úr þeirra
hópi og í. Moskvu er eina at-
vinnuleikhús Sígauna í heimin-
um. ,
Iborginni Rjasan býr allmargt
Sígauna. Fréttaritari APN
kom að máli við þá fyrir
skömmu og kom ' þá, eins og
vera ber, fyrst í heimsókn til
helzta öldungs þeirra, Afítsj
Míkhæ, sem er rúmlega átt-
ræður. í hálfa öld stýrði hann
tabor, vagnalest Sígauna um
vegi Tyfklands, Sýrlands, Rúm-
eníu og Rússlands og voru orð
hans lög tuttugu og átta fjöl-
skyldum. En svo bar við eitt
sinn, að lestin kom til Rjasan
og* Sígaunar rteituðu að halda
áfram. Jafnvel eigin synir
höfðingjans gerðust honum
mótsnúnir. Og hann neyddist
til að leggja niður völd.
Við sitjum, segir blaðamað-
urinn, í stóru tjaldi, sem sleg-
ið hefur verið upp við hlið
steinhúss gamla mannsins —
þar býr hann aðeins á vet-
urna.
— Æ, hvað er í það varið
að búa í húsi, nöldraði Afítsj.
Maður heyrir ekki í vindinum
og sér ekki til tungls. . .
Gamla manninum eru nýir
lifnaðarhættir ekki að skapi.
Hvorki það að Sígaunar kaupa
nútímafatnað og húsgögn fyr-
ir vínnulaún sín í stað þess
að safna þeim á kistubotninn,
né heldur að þeir giftast og
kvænast án þess að spyrja
hann leyfis.
— Er þá ekkert gott við
þetta nýja lif?
Öldungurinn tróð í pípu
sína, kveikti í og sagði:
—. Syni mínum, Stepani,
finnst ágætt að búa í húsi og
vinna í verksmiðju, sonarsyni
mínum, Jordatsé, finnst gott
að vera bílstjóri og dótturdótt-
ur minni, Lúlu, íinnst gaman
í skólanum. En frómt frá sagt
þá líkar mér þetta ekki. Ég
fæddist í vagni og hef verið á
flakki alla ævi. Og ég vildi
deyja úti á víðavangi.
Tjaldskörin lyftist, og inn
kom ung stúlka.
— í>að er kominn sjónvarps-
tími, afi.
Gamli maðurinn deplaði auga
og sagði lágt:
— Ég kann> vel við sjón-
vairpið, það máttu bóka. Og
veiztu af hverju? Þegar ég
horfi á skerminn finnst mér
ég sé aftur kominn á flakk . . .
★
Flestir Sígaunar í Rjasan eru
af þrem ættum. Dúlkevítsjar
hafa búið í borginni í fjöru-
tíu ár og eru fæddir í Rúss-
landi, Míkhæar eru frá Mold-
avíu og settust þar að fyrir
tveim árum, Oglar eru frá
Krim og hafa búið þar í fimm
ár. Mikhæar búa allir sam-
an í hverfi, sem borgin hefur
reist handa þeim sérstaklega.
Þegar þær fjölskyldur sem
nýlega settust að í borginni
eru að því spurðar, hvað hafi
ráðið úrslitum um það að þær
tóku sér fasta bólsetu, þá er
því oftast svarað til, að þær
hafi viljað láta börnin ganga
í skóla. í. skóla nr. 30 eru til
að mynda 66 börn sem bera
ættarnafnið Míkhæ — og borg-
in sér þeim fyrir skólafötum,
bókum og fæði. Eldra fólkið
fylgist af miklum áhuga með
þvi hvernig börnunum geng-
ur: Þessi er nú menntaðastur
í okkar fjölskyldu, segir Dímú
Ogli og sýnir tólf ára son sinn,
sem er í fimmta bekk. Faðir
drengsins kann rétt að draga
til stafs, afi hans veit ekki
hvað stafróf er.
Dúlkevítsj ættin er hinsveg-
ar miklu lengra komin í vís-
indum, enda gömul orðin í
borginni. Hún á menn sem
lokið hafa háskólamenntun, og
stolt ættarinnar er Vasilí Dúl-
kevítsj, kennari við landbún-
aðarháskólann þar í borg.
★
Sígaunar eru starf andi við
flestar verksmiðjur í Rja-
san, en það hefur oft gengið
erfiðlega að kenna þeim til-
tekið starf: þeir hefjast handa
af miklum áhuga, en hafa ekki
úthald ef á bjátar og þeim er
ekki veitt aðstoð í tíma. Það
getur því liðið nokkur tími áð-
ur en þeir koma sér niður á
það starf, sem þeir geta fellt
sig við.
Og gamlar venjur koma fram
á ýmsan hátt: bílstjórastarf er
sú vinna sem ungir Sígaunar
kjósa sér helzt: Áfram veginn
i vagninum ek ég ...
' (Sv. frásögn frétta-
manns APN).
Á sumrin er hægt að slá tjöldum og taka fram gitara og láta gamla söngva ckki lalla í gleymsku-
Veiðarfæra-
iðnaðurinn
Félag íslcnzkra iðnrekenda
hefur sent frá sér eftirfarandi
greinargerð: íý
Að undanförnu heftir íslenzk-
ur veiðarfæraiðnaður verið tals-
vert til umræðu. 1 þeim um-
ræðum hafa verið dregnar
ýmsar ályktanir, sem margar
bera vott um skort á þekkingu
á raunverulegum vandamálum
þessarar greinar iðnaðarins. í
þvi tilefni telur stjórn Félags
íslenzkra iðnrekenda ástæðu til
að vekja athygli þeirra, sem
viilja gera sér far um að kynn-
ast orsökúm vandamálanna, áliti
nefndar, sem iðnaðarmálaráð-
herra skipaði í september ’64
„til þess að framkyæma sér-
fræðilega athugun á þvi, hvórt
ekki sé tímabært, að íslenzK-
um veiðarfæraiðnaði verði bú-
in sömu kjör og öðrum íslenzk-
um iðnaði og hliðstæðum, er-
lendum iðnaði, t.d. miðað við
meðaltollvemd EBE og EFTA-
landanna og einnig hvortstefna
beri að stórfelldri aukningu
umrædds iðnaðar með þátttöku
erlends fjármagns, eða aukn-
ingu í áföngum með innlendu
fjármagni", og leyfir sér að
benda á eftirfarandi atriði
nefndarálitsins, en því yár
skilað í september 1965. Á því
skal vakin athygli, að í þefm
tilvitnunum sem hér eru gerð-
ar, kemur fram sameiginlegt á-
lit allra nefndarmanna, en
nefndina skipuðu fulltrúar eft-
irtalinna aðila: Landssambands
íslenzkra útvegsmanna, Fiskifé-
lags íslands, Iðnaðarmálastofn-
unar Islands og Félags ís-
lenzkra iðnrekenda:
„Niðurstöður nefndarinnar af
samanburði á starfskjörum
innlends og erlends veiðarfæra-
iðnaðar voru þær, að veiðar-
færaiðnaður væri verr settur
hér en sams konar iðnaður er-
lendis. Koma hér fyrst og
fremst til mismunandi inn-
flutningstollar, en auk þess
aðrar aðgerðir, m.a. aðgerðir,
sem nefndinni hefur ekki tek-
izt að varpa svo skýra Ijósi á,
sem hún óskaði (sbr. aðstöðú
norsks veiðarfæraiðnaðar og
varnir gegn undirboðum).
Það gildir því einu, hvert lit-
ið er til samanburðar. Islenzk-
ur veiðárfæraiðnaður er ogheí-
ur verið algjör homreka í at-
vinnulífi þjóðarinnar. Afleið-
ingar stefnunnar gagnvart veið-
arfæraiðnaðinum hafa komið
berlega í ljós. Um tíma
voru t.d. 4 fyrirtæki starfandi
að gerð veiðarfæra úr vefjár,-
efnum og lögðu um skeiðskerf
til þjóðarbúsins, sem torveíter
að meta til fulls. Aðéins eiít
þessara fyrirtækja hefur haldið
velli.
Nefndinni er ljóst, að stefn-
an gagnvart veiðarfæraiðnaði
hefur ekki mótazt af / andúð
stjómvaldanna gagnvart þess-
um iðnaði, heldur hafa stjóm-
völdin fyrst og fremst látið
stefnuna ráðast af þeirri þörf
að tryggja sjávarútveginum
rekstrarvörur á sem lægstu
verði, án þess að íhuga um
leið að þetta kynni beinlínis að
verða á kostnað annarra at-
vinnugreina, eins og t.d. véið-
arfæraiðnaðarins, nema aðrar
aðgerðir kæmu jafnframt til.
Nefndin getur ekki séð, að
þau sjónarmið, sem ráðið hafa
stefnunni gagnvart veiðarfæra-
iðnaði, hafi átt við rök að
styðjast, þvert á móti hafi þau
beinlínis brotið í bága við þjóð-
arhag. Stefnan gag'nvart ein-
stðkum atvinnugreinum á að
grundvallast á þéirri megin-
reglu, að framleiðsluþættimir
njóti jafnréttis.
Með þeim hætti leita þeir i
þær atvinnugreinar, sem skila
beztum hagrænum árangri. Þær
undantekningar, sem þykir rétt
að gera frá þessari meginreglu
af t.d. menningar- eða örygg-
isástæðum, geta, að áliti nefnd-
arinnar, á engan hátt gefið til-
efnl tlil að setja veiðarfæraiðn-
að í sérflokk með örfáum öðr-
um greinum, á þartn hátt, sem
gert hefur verið, nema síðursé.
Frá þessari sjálfsðgðu megin-
Framhaki á 11. síðu.