Þjóðviljinn - 28.11.1967, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 28. nóvember 1967 — ÞJÓÐVmiWHN — SÍÐA J
Kalininstræti í Moskvu
!
Moskvu 13/11 1967. — Nú er
í þann veginn verið að ljúka
við miklar byggingafram-
kvæmdir við Kalininstræti
nýju verzlunargötuna i mið-
borg Moskvu, sem. er allt að
því kílómetri að lengd. Þar
hafa verið reisiar fjórar 26
hæða skrifstofubyggingar og
fimm 24 hæða fbúðarhús. Við
Kalininstræti eru 13 stórar
verzlanir, 8 veitingahús og
kaffihús, sem alls taka um
5.500 manns í sœti.
Undir endilöngu Kalinin-
stræti eru breið og velupplýst
neðanjarðargöng. Þangað
koma fhitningabílamir með
vörumar, og þær fara með
lyftum beint upp í vöru-
geymslur og kæliklefa verzl-
ananna. Það em 15 vörúlyft-
ur neðan úr göngurmm upp i
nýju matvömverzlunina i
Kalininstræti, en þessi mat-
vömverzlun er sú stærsta i
Moskvu. 1 henni em yfir 30
kæliklcfar. Þegar verzlunin
opnar munu um 150 af-
greiðslustúlkur starfa þar.
1 kvikmyndahúsinu Oktjabr
munu verða 2 stórir salir, sem
sameina má í einn ef henta
þykir, þar sem skilrúm eru
færanleg. Veggirnir hafa ver-
ið klæddir trópanel og komið
hefur verið upp hengilofti í
söhrnum, sem mun gera það
að verkum, að hljómburður
verður góður í húsinu.' Að
utan hafa veggir kvikmynda-
hússins verið skreyttir með
geysistómm mosaikmyndum,
sem sýna atburði úr bylting-
unni og borgarastyrjöldinni.
Eitt af veitingahúsunum í
Kalininstræti er Ai’bat. Arbat
er á þremur hæðum og rúm-
ar um 2000 manns í sæti i
sjálfu veitingahúsinu og í
kaffihúsinu em sæti fyrirum
1000 manns. Þama er ednnig
geysistórt eldihús, sem semdir
mat til veitíngahúsanna og
hægt er að framleiða 150.000
rétti á dag.
*
Og ekki allls fyrir löngu var
opnuð bókabúð í Kalinin-
stræti, Don knigi. Þetta er
stærsta bókabúð í Evrópu, þar
sem um 200.000 bækur em á
boðstólum.
Guðrún Kristjánsdóttir.
!
!
*
\
\
\
\
íbúatalan þrefaldast í Ind-
landi og tvöfaldast í Kína
Samkvæmt nýjustu útreikn-
ingum er tala jarðarbúa nú 3.
356.000.000, segir í nýútkomnu
riti Sameinuðu þjóðanna um
manntal- Hún hækkar um 1,9
af hundraði á ári hvorju. Með
sama vaxtarhraða vcrður íbúa-
tala heimsins tvöfalt hærri ár-
ið 2005 en hún er nú, þ c.a.s. á
tæpum 40 árum. Landið scm
flesta hefur íbúana, Kína, mun
tvöfalda íbúatöluna á næstu 46
árum, ásamt með Bandaríkjun-
um og Sovétríkjunum, cn á'
sama tíma mun næstmannflesta
Iand heims, Indland, þrefalda
íhúatölnna, og annað mann-
margt Iand, Brasilía, mun fjór-
falda ibúatöluna á þessum fjór-
um áTatugum.
Upplýsingamar í umræddri
árbók Sameinuðu bjóðanna eru
frá miðju ári 1966. Þá hafði
jarðarbúum fjölgað um 61
miljón á einu ári. Það jafn-
gildir daglegri mannfjölgun
sem nemur 167.000 einstakling-
um.
Meðal annarra upplýsinga í
árbókinni má nefna eftirfar-
andi: '•
Nálcga þrír fjórðu hlutar eða
72% mannkynsins búa í van-
þróuðum löndum. Helmingur
mannkyns býr í Asíu.
;í vanþróuðum löndum eru
41% íbúanna undir 15 ára
aldri, en í iðnaðarlöndunum er
hlutfalistalan 28%.
Dánartalan fyrir allan heim-
inn vair á fyrra helmingi þessa
áratugs 16 á hverja 1000 íbúa.
Tölur fró Norðurlöndum um
Ibéftbýli, meðalolduro. fl.
Eftirfarandi upplýsingar um Norðurlönd eru sóttar í nýút-
kompa árbók Sameinuðu þjóðanna, „United Nations Demograp-
hic Yearbook, 1966“. Þær eru frá miðju síðasta árj eða í nokkr-
um tilvikum frá miðju ári 1965: ■ 1 Danmörk Finnland ísland Noregur Svíþjóð
fbúatala 4.7 milj. 4,6 milj. 195 þús. 3,7 milj. 7,8 milj.
Danmörk Finnland ísland Noregnr Svíþjóð
Fólksfjölgun (meðalaukning á ári í prósentum á ár- unuin 1958-66) 0,8 0,8 1,8V 0,8 0,7
Þéttbýli (íbúar á hvem ferkílómetra) 111 14 2 12 17
Hjónabönd á hverja 1000 íbúa 8,8 8,2 8,1 6,8 7,8
Hjónaskjlnaðir á hverja 1000 íbúa 1,36 0,99 1,03 0,69 1,24
Ungbarnadánartala (bamslát á fyrsta ári á hver 1000 börn fædd lifandi) 18,7 17,6 lö 0 16.4 13 3
Meðalaldur (áætluð æviár við fæðingu) Drengir 70,3 64,9 70,7 71,3 71,6
Stúlkur 74.6 71,5 75,0 75,5 75,7
1 iðnaðarlöndunum var dánar-
talan 9 prómille, en í vanþró-
uðum Iöndum var hiín tvöfalt
hærri.
Fæðingartalan (miðað við
hverja 1000 íbúa) var á árun-
um 1960—‘64 að meðaltaii 40 í
vanþróuðum löndum, en 21 í
iðnaðarlöndum.
Árbók Samcinuðu þjóðanna
hefur að goyma tölur frá ná-
lega öllum löndum heims um
fbúafjölda, frjósemi, dánartölu.
hjónabönd og hjónaskilnaði, í-
búafjölda stærstu borga o.s-frv.
Á hverju ári tekur hún fyrir
eitt tiltekið svið. Að þessu sinni
er manndauði sérstaklega tek-
inn fyrir og honum gerð mjög
ftarleg skil.
Á miðju ári 1966 skiptust
jarðarbúar þannig: Afríka 318
miljónir, Norður-Ameríka 217
miljónir, rómanska Amcr-
íka 253 miljónir, Asía 1868
miljónir, Evrópa 449 mil.jónir,
Ástralía, Nýja-Sjáland og Suð-
urhafseyjar 17 miljónir og
Sovctrikin 233 miljónir, sam-
tais 3.356.000.000.
Örasta fólks-
fjölgunin
örasta fólksfjölgunin á sér
stað í Mið-Ameríku, þar sem
fjölgunin ncmur nú 3,5 af
hundraði arloga. Ilægastur cr
vöxturinn í Ausfur-Evrópu,
0,6%. Hér eru tölur fyrir nokk-
ur einstök lönd: Kína (að For-
mósu frátalinni) 1,5%, Indland
2,4% og Brasilía 3%.
Þau tíu lönd sem flesta hafa
fbúana eru sem hér segir (talið
f miljónum):
Kína (án Formósu) 710
Indland 498
Sovétrfkin 233
Bandaríkin 197
Indónesía 107
Pakistan 105
Japan 99
Brasilfa 85
Nígería 59
' Vestur-Þýzkaland 57
Mesta þéttbýlið
Þéttbýlið hefur aukizt örast
í Asíu, þar sem nú búa 68
manns á hvem ferkílómetra
lands- Þó er þéttbýlið þar ekki
eins mikið og f Evrópu, þar
sem búa 91 maður á hvern fer-
kílómetra að jafnaöi. Af Evr-
ópulöndum er Holland þcttbýl-
ast með 371 mann á ferkíló-
metra, en næst koma England
og Wales með 319 og Belgía
mcð 312 menn á ferkílómctra.
Á eynni Möltu búa menn einn-
ig þctt, því að þar eru 1005 í-
búar á hvcrn ferkílómetra.
Landrými er hinsvegar nægi-
legt í Botswana í sunnanverðri
Afríku, þar scm einn maður er
á ferkílómetra og í Ástralíu og
Kanada scm hvort hefur tvo í-
búa á fcrkílómetra.
Þegar hcimurinn er tekinn í
heild eru 25 manns á hvem
ferkílómetra.
Fæn*i ungbörn
tleyja
Ungbarnadauði hefur minnk-
að vcrulega í nokkrum lönd-
um siðasta árntuginn. I Hong
Kong hefur hann t.d. lækkað
um 59,1%, í Sovétríkjunum um
55 og í Japan um 53,5%.
Lækkun ungbamadauðans f
vanþróuðum löndum hefur ver-
ið miklu örari en hún var í
iðnaðarlöndum nútímans þeg-
ar þau voru á svipuðu stigi. Til
dæmis tók það 45 ár á Jamaica
að minnka ungbamadauðann úr
175 niður í 48. Svíar þurftu 110
ár til að ná sama árangri (frá
1825 til 1935).
Lægsta ungbarnadánartala
(barnslát á fyrsta æviári miðað
við hver 1000 böm fædd lif-
andi) er nú í Svíþjóð (13,3),
Niðurlöndum (14,4) og á Is-
landi (15). I vanþróuðum lönd-
um em 60-100 eða þar yfir ekki
óalgengar tölur. 1 Búrúndi er
ungbamadánartalan 150, í Suð-
ur-Afriku 136 (þessi tala á við
afrisku íbúana eingöngu, þvf
ungbamadánartala hvíta kyn-
stofnsins þar í landi er 28,2) og
í Chile 107.
Hvaða borgir
eru stærstar?
1 árbókinni er að finna íbúa-
tölu um 1500 borga (höfuðsteða
eða borga með 100.000 íbúa og
meira). Hverjar séu tíu stærstu
borgir heims veltur að nokkru
á því hvPrt útborgir eru reikn-
aðar með eöa ekki. (Fremri tal-
an sýnir íbúatölu án útborga,
sú síðari með útborgum í milj-
ónum talið:
New York 7,9 11,3
Tókíó 8,9 - 10 9
London — I 7,9
París 2,8 7,4
Buenos Aires 3,0 7,0
Sjanghaí 6,9 —
Los Angeles — 6,8
Chicagó — 6,6
Moskva 6,4 6,5
Bombay 4,8 —
Árbókin, sem nefnist á ensku
„United Nations Demographic
Yearbook, 1966“, kostar and-
virði 11 dollara óinnbundin og
15 dollara innbundin. Hana má
panta (Sales number 67. XIII.1)
frá Ejnar Munksgaards bog-
handel, Nörregade 6, Köben-
havn K. (S. Þ.).
AðákveSa
sjálfur stærð
fjölskyldu
1 nú timaþjóðfélagi merteja
framfarir ekki einungis, að
meim keppi eftir betri lífs-
kjörum, heldur einnig að menn
séu þess umkbmnir að tak-
marka stærð fjölskyldu sinnar
eftir eigin þörfum, sagði D
Þant í nýbirtu ávarpi til mann-
fjölgunamefndar Sameinuðu
bjóðanna þegar hún kom sam-
an til fundar í Genf ékki alls
fyrir löngu. U Þant hrósaði
nefndinni, sem á 20 ára af-
mæli á þossu ári, fyrir mikils-
vert starf hennar í þágu fólks-
fjölgunaryandans og minnti á,
að tillaga sem nefndin hafði
lagt fram um aukna hjálp Sam-
éinuðu þjóðanna við ríki sem
væru að gera áætlanir um tak-
mörkun fólksfjölgunar hefði nú
hlotið stuðning Efnahags- og
félagsmálaráðsins og Allsherj-
ahþingsins.
(S. Þ.).
Ekið á kyrrstæðan
vöruflutningabít
Á sunnudag var R-bifreið ekið
aftan á kyrrstæðan vöruflutn-
íngabíl frá Akuneyri, en hann
stóð á Hofsvallagötu við Haga-
mel. R-bíllinn var talinn ónýt-
ur eftir ákeyrsluina og öfeumað-
urinn var fluttur á Slysavarð-
stofuna en cem betur fer reynd-
ust meiðsli hans ekki alvarleg.
Skortur ú
ú tannlækn-
umíheiminum
Það er skortur á tannlækn-
um í heiminum, segir í riti frá
Aliþjóðah ei Ibri gðisstofnumnni—
(WHO). Alls eru tannlæknar
432 000 talsins (Kína, Norður-
Kórea og Norður-Víetnam ekki
meðtalin). Það merkir að einn
tannlæknir er að jafnaði á 5600
manns. En þar sem skiptingin
er mjög ójöfn, verða tannlækn-
ar víða að þjóna miklu stærri
hópum. 1 Afríku er t. d. einn
tannlæknir á hverja 81.000 í-
búa, en í Evrópu einn á hverja
3000 íbúa. Tannlæknaskólar,
samtals 371, útskrifa árlega yf-
ir 15000 tannlækna, en fólks-
fjölgunin nemur 60 miljónum
árlega.
(S. Þ.).
JÓNAS E. SVAFÁR:
klettabelti fjallkonunnar
ráðherra viðskiptanna segir
að vegurinn til lífsins sé að
fórna efnahag og sjálfstæði
með köldu blóði eins og þorskur
sá frumstæði í forsætinu segir
að trúin á landið sé lík
og trúin á stokka og steina
l
þeir nota gjaldeyri þjóðarinnar
til að drepa niður atvinnulífið
þeir vilja að lífæð ríkiskassans
streymi frá landvættunum
í brjálaða hringiðu auðvaldsins
þeir eru að reisa við erlenda stjóm
yfir klettabelti fjallkonunnar