Þjóðviljinn - 02.08.1968, Blaðsíða 3

1
EVSstiud>agur 2. ágúst 1968 — í\JÓÐVILJIN N — SÍÐA J
Hjá fólkinu í landinu
u
mun hugur minn
verða

Ræða
forseta
íslands,
dr. Kristjáns
Eldjárns
við afhendingu
kjörbréfs í gær
Góðiir íslendingar og erlenditr
Mltrúiar.
Á þesari hátíðarstimdu er mér
efst í huga þakkiæti til íslenzku
þjóðarxrmar fyrir það miikia
tnaiust, sem hún hefur sýnrt mér
og koniu minnd með því að trúa
kosndngunum loknum 'frá herra
Ásgeiirti Áisgeirssyni. Bg leyfi
mér, á þessari stundu, að beina
orðum mínum sérstaklega til
hans. Það er alþjóð kunnuigt, að
hema Ásgeir Ásgeirsson hefur á
langri ævi staðið í fremstu röð
í opintoeru Jífi á íslandi ög ver-
ið fyrirsvarsmaður þjóðarinnar á
ýmsum sviðum. Sú saga verður
ekki rakin hér, en þó vil ég nefma
sem glaesilegastan áfanga á ferli
hans, þegair hann sem forseti
sameimaðs Alþingis, þá maður í
broddi lífsins, stjómiaði Alþingis-
hátðinni á Þinigvöllum 1930 með
þeim ágætum, að orð fór af víða
um lönd, en einkum þó svo, að
þjóð hans sjálfs hreiíst af og man
það enn. Síðastliðin sexúin ár
hefur herra Ásgeir Ásgeirsson
verið forseti ísiands. Iiann hefur
sögu. í»að varð hlutskipti hans að
móta embætti forsetans, svo að
lengi verður að búið. Ég votta
minningu harns og komu hans ein-
læga virðingu mima> í fullri vissu
þess, að ég mæli fyrir munn þjóð-
arimmar allrar.
Þegar ég nú hef tekið við emb-
ætti forseta íslands, sem þessir
tveir ágætu menn bafa gegnt á
undan mér, verður mér það fyrst
að hugsa til ættjarðarinnar og
sögu hennar, sem er örlög þjóð-
arinmar í blíðu og striðu. Oft hef
ég sott mór fyrir huigskotssjónir
þetta eyland í Atlanzhafi, ósnort-
ið og óbyggt mönnum öldum og
árþúsundum saman eftir að þau
lönd öll voru byggð, sem næst
því eru. Það er eirns og liandið
vakni sikyndilega af svefni fyrir
aðeins ellefu öldum, þegar for-
Forseti íslands, dr. Kristján Eldjárn, flytur ræðu sína í Alþingisluisinu. — (Ljósm. Þjóðv. Á. Á.).
mér fyxdr því háia embætti sem
ég hef tekið við í dag. Það traust
mun verða okikur hvatning og
sityrkiur .fram á leið, hvað sem
fnamtíðin ber í sfcauti sér.
Ég þafcka einnig allar þær góðu
óskir, sem að okkur hafa streymt
hvaðanœva, frá vimum og frá
fólki, sem við þekkjum ekki neitt.
Ég þakka forseta hæstaréttar
ámaðaróskir hans, svo og heilla-
óskir ríkisstjómiarinnar, og eink-
um og sér 1 lagi þakka ég ham-
ingjuóskir, sem okkur bárust að
Biafrasöfnunin
Framihald sf 2. síðu.
senddng er nú á leiðinni með m.
s. Rangá til Hamborgar, og fer
sendingin þaðan með fyrstu
mögulegiu ferð til Calalbar. Síð-
asta sendingin fer svo væntan-
lega sömiu leið mieð m.s. Skóga-
fossi inraan skaimms.
Rauði kross Islands mun birta
fullnaðaruppgjör Biafrasöflmnnar-
innar mjög bráðlega.
(Frá R.K.Í.)
staðið undir þeirri ábyrgð með
sæmd og við hlið hans stóð hin
ágæta kona hans, frú Dóra Þór-
hallsdóttir, sem nú er látin.
Henniar minnist þjóðin með virð-
ingu, enda vita það allir hve
frábærlega hún skipaði sinn sess.
Herra Ásgeiri Ásgeirssyni eru nú
þökkuð hin miklu starf hans og
þó einkum störf hans sem for-
seta landsins. Ég veit að undir
þessi orð mín mun þjóðin taka,
og persónulega vil ég færa herra
Ásgeird Ásgeirssyni þakkir fyrir
vinsemd í minn garð, bæði fyrr
og nú, og óska honum allrar
blessunar á ókomnium tímúm.
Ég vil einndg minniast hinma
fy.rstu islenzku fforsetahjóna,
herra Sveins Bjömssonar og frú
Georgiu konu hans. Ég hafði
þann heiður að kynnast herra
Sveini Bjömssyni fyrst sem
sendihorra í Kaupmannaihöfn og
siðan sem ríkisstjóra og forseta.
Þau kynni eru mér öll huigstæð.
Hann varð fyrsti forseti hins ný-
stofnaða íslenzka lýðveldis og
nafn hans er skráð til allrar
framtíðar á spjöld íslenzkrar
Veitingahúsið
• •
ROÐULL
Skipholti 19, sími 1-53-27
Veitingahúsið Röðull er einn af vinsælustu veit-
inga- og skemmtistöðum borgarinnar.
Opið alla daga, nema miðvikudaga, frá kl. 19.
Verið velkomin á Röðul
íeður vorir íundu það og námu
og byggðu í skjótri svipan hvem
byggilegan blett og stofnuðu til
þess mannlífs, sem síðan hefur
þróazt óroíið og er nú í höndum
þeirrar kyruslóðar, sem nú lifir
í landimu. Fáair þjóðir munu geta
sagt svipaða sögu um upphaf sitt
og vér íslendingar. Hitt er þó
meira um vert, að á þeim grund-
velli þjóðmenningar, sem land-
námsmejpnimir og niðjar ]»eirra
lögðu, stöndum vér enn. Illt og
gott hefur skipzt á í aldanna rás,
svo sem vænta má, en arfinum
sem forfeður vörir hölfðu með
sér að heiman í nýtt land, höfum
vér ekki glatað, og dæmi þess
blasa við hvert sem litið er. Hin
ríka tilfinning fyrir því að vera
sérstök þjóð, þótt fámennir sé-
um, viljinn „til sjálfstæðis og að
ráða sjálfir ráðum vorum, hin
foma tunga sem enn leikur oss
á vörum og bóikmenntaarfurinn,
sem henni er tengdur. Og huigs-
unarháttur vor og viðhorf em á
fleiri lund en margan grunar,
runnin af fornum arfi. Þetta allt
og fjölmargt annað myndar til
samans eina heild, sem ein.u nafni
kallast íslenzk menning. Mark-
mið vort sem þjóðar er að varð-
veita hania, efla og göfga, og þó
án einstrengingsiskapar eða of-
metnaðarfuUrar þjóðemissteínu.
Enda er íslenzk menning ekki
einanigirað fyrirbrigði heldur einn
drátturinn í heildarsvip vest-
rænmar menningar, en að vísu
sá sem oss er kærastur og trúað
fyrir að ekki afskræmist. Og það
gerir hann svo bezt, að hann
skýrist og göfgist í samræmi við
það sem bezt er í heildarmynd-
inni. íslenzk menning hefur æ-
tið þegið frjóvgandi áhrif írá
menndngu annarra þjóða, hún
hefur ekki einangrazt, jafnvel á
þeirri tíð, þegar landið var langt
úr þjóðbraiut, og hún gerir það
ekki enn og má ekki gera það.
Sú er sannfæring mín, að þetta
sé hið æðsta taikimark þjóðar
vorrar, að treysta þjóðmenningu
vora aí fomri rót, í eíwakiandi
snertingu við það sem bezt er og
heillavænlegast í fari þeirra
menningarþjóða sem vér eigiurp
samskipti við.
En lítið stoðar að tala fagur-
lega um menmingararf og háleit-
ar hugsjóntr, ef ekki er ,vel séð
fyrir forsendum þess, að nokkur
menning og nokkurt líf þrífist,
en þær eru frelsi þjóðarinnar,
beilbrigt stjómarfar og góð lífs-
skilyrði í landinu. Þetta er grund-
völluirinn undir fótum forum,
frumskilyrðin sem fuHnægja
verður. Frelsi höfum vér fengið
og teljum það nú sjálfsaigt eins
og lífsloftið, sem vér öndum að
oss. En þó kostaði það langa bar- •«>
áttu, sem sagam greinir frá, og nú
og framvegis þarf að hafa fulla
gát í ]»essu efni. Sjálfstæðisbar-
átta MtiRar þjóðar er ævaramdi,
hefur verið sagt, og það er satt
og oss íslendingum hollt að leiggja
það á minmið. Stjómarfar vort,
sem deilt er um frá degi til dags,
er þó eigi að siður ávöxtur þeirr-
ar þjóðfélagstskipumar, sem vér
viljum búa við eins og þær þjóð-
ir allar, sem næstar oss aru. og
skyldastar að menninigu og hugs-
unarhætti, hinar vestrænu lýð-
ræðisþjóðir. Þetta þjóðskipul.ag
heimilar hverjum manmi að segja
opinskátt skoðum sína um þjóð-
félagsmál og berjast fyrir heinni.
Þessu fylgja deilur og átök, sem
ekki eru alliaf geðfelld, en þetta
er þó það fyrirkomulag, sem vér
æskjum oss helzt. En aldirei ætiti
það að gleymast, að frelsið til
opinberra deilma um þjóðfélaigs-
mál leggur miklar siðferðilegar
skyldur á menn því að það má
ekki nota til mannskemmda og
þaðam af síður til skaða fyrir
þjóðairhag. Fyæir honum verða
sérsjónarmið eimstaklinga og
flokka að víkja. Alþingi er kjarni
stjómarkerfis vors, og það á að
vera oss metnaðarmál að standa
vörð um virðingu þess. Alþin-gi er
elzta og sögufrægasta stofniun
þjóðfélags vors. Heiður þess er
heiður þjóðarinnar, og frá því
ásam-t ríkisstjóminni hljótum vér
að væmta forustu um úrlausn
allra mikilvægra málefna. Aldrei
mun skorta vand-amál við að
glímta, hvemig sem árar og hvem-
ig sem markaðir gefast, hvað þá
þegar sérstakir örðugleikar steðj a
að eims og nú á síðustu tímum.
Til Alþingis, sem þjóðin sjáíf
h-efur kjörið, og ]>eirrar rikis-
stjómar, sem er í landimu á
hverjum tíma, hlýtur þjóðin að
líta sér til trausts og halds.
Vér höfum á siðustu áratugum
lifað við góð lífskjör hér á landi
og gerum það enn. Á því sviði
hefur mikil s-aga gerzt í minni
þeirra sem enn eru ekki nem-a
á miðjum aldri. Til þessa eru
margar orsakir, sem ílestar liggja
í augum uppi, en augljóslega á
du-gur og menntun þjóðariirn.ar
þar mikinn hlut að máli. íslend-
in.ga-r hafa reynzt þess megnug-
ir að fylgjast með framvindunmi,
ná valdi á tækni tímanma og hafa
þann metnað að vdlja búa við
lífskjör, sem sambærileg séu við
það bezta með öðrum þjóðum.
4ram a-Ht, að glata ekiki því sem
vér höfum fen-gið, beldur standa
af oss erfiðieikana með útsjón
og fyrirhyggju og nota hvem
möguleika til að efla atvinnu-
vegi vora til lands og sjávar. Við
þessu verður að snúast af djörf-
ung, samhug og þjóðhollustu.
Land vort er ha-rt og misgjöfult.
en þjóðin er dmgmikil og vak-
andi og hendumar vinnufúsar.
Þvi bep að trú-a og treysta, að
sú verði gifta vor, að hór verði
áírambald-amdi þróun til velmeg-
unar og vellíðanar undir sam-
■hentri stjóm þeirra forustu-
m-anna, sem þjóðin hefur til
þei-rra verka kvatt Ef þess-u
frumskilyrði tekst að fullnægja,
þá á ísland og sú íslenzka menn-
inig, sem ég nefndí markmið vort
að efl-a, bjiairta framtíð fyrir hönd-
um. ,
Þegar ég mæM þessi orð, veit
ég þó vel, að margt er nú ugg-
vænle'gt í veröldimni, styrjaldir
geisa og ókyrrÁgerir víða vart
við sig. Vér íslendin.gar ei.gum
eins og aðrir mikið undir því
hver rás heimsviðburða verður.
Þótt vér fáum litlu ráðið um
slíkt, ber oss þó að horfa veður-
glöggum a-ugum til allra átta
sjálfra vor vegna, og það má vera
oss mikið gleðiefmi, að sæmilegt
jafnvægi er nú í þeim beims-
hluta sem vér byggjum og batn-
andi sambúð milli þeirra tveggja
heimsvelda, sem ber við loft oss
til beggja handa. Stefna vor hlýt-
ur að vera sú að eiga gott og vin-
samlegt samstarf við allar þjóð-
ir. Undir því eigum vér mikið, en
um menninigarleg samskipti
standa oss næst hiniar norrænu
þjóði-r, sem oss eru skyldastar að
uppruma, menningu og viðhorf-
um. Tengsl okk.ar við þær megia
ekki rofna, heldur b-er að efla
þau eftir mætti.
Orð mín hér verða ekiki öllu
fleiri. Ég tek við embætti forseta
fslands með auðmýkt og fullvit-
andi um þá ábyrgð, sem því fýig-
ir, en um leið einráðinn í að
Standa við bania eftir þvi sem
mér en-dist vit og auðna til. Ég
vil, að því leyti sem i mínu valdi
stendur, leggja mig frgm um að
láta gott af mér leiða í öUu því
er varðar heill og hamingju þjóð-
arinnar í veraldlegum og andleg-
um efnum og þið guð að gefa
mér styrk til þess. Ég vona og
bið, að mér auðnisit að eágia gott
samstarf við stjómvöld landsins
og iiafa lífrænt samiband vtið
þjóðinia, sem mig hefur kjörið til
þessa embættis. Hj.á fólkinu í
landinu mun hugur minn verða.
TRABANT
Viðhald, afskriftir, vaxtatap og
benzínkostnaður er minnstur
á TRABANT,
Það er ódýrara að aka I
TRABANT en að fara með
almenningsvögnum,
jafnvel þó reiknað sé bara
með ökumanni, en ekki
farþegum.
Til að ná þessu mrakd hefur þjóð-
in lagt á sig mikla vinnu, og það
er sannfæring mín, að öU stjóm-
arvöld, sem í Landinu haf-a verið,
hverju n.afn i sem nefnast, hafi
lagt sig af alhug fram um að
greiða fyrir þessari þró-un og efla
hana. Markmið vor aUra í þess-
um eínum er hið sama, þótt deilt
sé um króka og keldur á leiðinni
að markinu. Ég legg sérstak-a á-
herzlu á þetta og minni ekki hvað
sízt hina un-gu gagnrýnu kynslóð
á að vanmeta ekki það sem hér
hefur áunnizt. því að áður en
varir verður það hún sem tekur
við og ber ábyrgð á hvemig fram-
haldið verð-ur. En nú, þegar
harðnar í ári um sinn, eins og
það hefur oft gert áður, hlýtur
það að vera keppikefli vort um-
Egill Thorlacius, Kópavogi, segír um TRABANT.
„Ég hef átt TRABANT I tvö ár, við fórum fjögur á
honum síðastliðið vor, I 5 vikna ferðalag til Hol-
lands, Bélgíu, Frakklands, Spánar, Ítalíu, Austurrík-
is, Þýzkalands og Danmerkur. —
í TRABANTINUM höfðum við allan viðleguútbúnað
svo að bíllinn var mjög þungur, en þrátt fyrir það
stóð TRABANTINN sig mjög vel, hann er ótrúlega
kraftmikill, eyðslugrannur, liggur vel á vegi, og alia
þessa leið bilaði hann aldrei!!
TRABANT bifreiðar
eru alltaf fyrirliggjandi
TRABANT er alls staðar
TRABANT-umboðið
INGVAR HELGASON
Tryggvagötu 8, sími 19655 — 18510 — Pósth. 27.