Þjóðviljinn - 22.11.1968, Blaðsíða 5

Föstudagur 22. nóvember 19S8 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA J
Mannkyninu fjölgar
um 180 þúsund á dug
Á miðju síðasta ári var tala
jarðarbúa komin upp í 3,420
miljónir. Það var 65 miHjónum
medra en árið á undam (1966),
segir í nýbirtri árbók Samein-
uðu þjóðanna, sem á ensiku
nefnist „United Natioms Demo-
grap-hic Yearbook".
Nýjustu tölur og kanmamir
leiða einnig í Ijós, að haldi
manmfjöligu-nin í heiminum á-
fraim með sama h-rað'a og á
liðmu ári, þ.e.a.s. 1,9 prósemt, þá
muni tala jarðarbúa hafa tvö-
faildazt árið 2006.
Hin n.ýbirta árbók, sem er 19.
í flokknum sem hóflst 1948, er
samin af hagstofu Sameinuðu
þjóðanma og fflytur töHræðilegar
upplýsingiar frá nálega 250 lönd-
u mog landsvæðum um heim
alian. í árbúkinmi korna m.a.
fram eftirfaramdi aitriði:
A tímabilinu frá miðju ári 196G
til jafnlengdar 1967 jókst í-
búafjöldi jarðarinnar að mcð-
altali um 180.000 á dag.
Þrír fjórðu hlutar jarðarbúa

Stungu gat á
skjalatösku rík-
isskattstjóra
Brotizt var inm hjá ríkissikatt-
stjóra og Garðyrkjufélaginu við
Reykj aneíjbraut í fyrrinótt. Ljótt
var um að litast á skrifstofu rík-
issikattstjóra, 8 hurðir höfðu ver-
ið brotnar upp, reynt að kveikja
i skjölum sem reyndust óeldfim
og stumgið gat á skjalatösiku rík-
issikattstjóra. Aðains eimum síg-
arettupaíkka var stolið en mikið
rótað til á skrifstofunum. Hjá
Garðyrkjufélaginu var ráðizt að
peningasikáp með skófflu og járm-
kairli en engu stdlið.
Iþrcttahúsið á
Seltjarnirnesi
tekið í notkun
Á morgun, laugiairdag, verð-
ur hið nýja íþróttahús Seltjam-
arneshrepps formilega teikið í
notkun.
Vígsluathöfnin hefst kl. 1,30
s.d. með því að Lúðrasvedt Mýr-
arhúsas-kóla leikur. Þá verða
ffluttar stuttar ræður, leikfimi
sýnd og nemiemdur Mýra-rhúsa-
skóla keppa í handknattleik. Að
athöfninmd lokinni verður hús-
ið sýnt gestum.
Hið nýja og myndarlega í-
þróttahús é Saltjarnamesi er
við Suðurbraut.
Mikið námuslys
í Bandaríkjum
FARMINGTON, V-Virgi-ntfu 20.
nóv. — Fjölm-ennia-r hjálparsveit-
ix höfðu í kvöld bj-argað 21 námu-
verkam-anni sem lokazt höfðu
inmi við öflu-gar sprengimgar.
Enn er um 60 féla-ga þeirra
sakn-að.
Spren-gin-gin varð snemma í
morgum, er sprenigingamar hióf-
ust í námu þessari skammt frá
Farminigton. Þrettán m-anns tókst
sjálfum að brjóta sér leið upp á
yfirborðið, en aðrir vom dregn-
ir upp um laftræstimgargönig. •—
Björgunarstarfið er erfitt vegna
eldis og mikils reyks.
eiga heima á vamþróuðum
svæðum heimsins og rúmur
helmingur alls mannkynsins
býr í Asíu.
íbúatala Kína á meginlandinu
var talinn vera 720 miljónir
á miðju ári 1967, og nemur
fólksf jölgunin þar 1,4 prós.
árlega.
Hin árlega mannfjölgun á tflma-
bilinu 1963-1967 nam 2,5 prós.
í Afríku, 2,0 prós. í Asíu, 0,8
prósentum í Evrópu, 2,9 prós.
í Rómönsku Ameríku, 1,3% í
Norður-Ameríku og 1,2% í
Sovétríkjunum. Hæsta hlut-
fallstalan var í Mið-Ameríku
eða 3,5 prósent.
19 prósent jarðarbúa eiga nú
heima í borgum m-eð 100.000
íbúa eða þar yfir.
Stærstu borgir heims.
I þessari útgáfu árbákarinnar
kemur fraim, að í veröldinnn eru
nú 1700 borgir með 100.000 í-
búa eða bar yfir. Er bað 100
borgum ffleira en árið áður. Fvr-
ir tíu árum var fjöldi sfiíkra
borga helimimgi min-ni, en hann
er nú.
Rúmrur helmingur fbúa Norð-
ur-Aimieríku og nálega belmnng-
ur fbúanna á Kyrrah-afssvæðinu
býr í b-orgum af þessari stærð.
1 Suður-Ameríku. Evrónu oo
Sovétnlkjunuim býr nú um
b-riðjungur fbúanna í svo stór-
um borgum, en í Afrfku og As-
íu eiga einungis om 10 prósent
íbúáinina heim-a í borgum af
bessari stærð.
1 árbókinni er einnig sk.rá
yfir stærstu borgir heimsins.
og er þá útborgunu-m sileppt
Eins o-g stendur eru 83 borgir
með yfir miljón fbúa. og eru
39 beirra f Asíu, 18 í Evrópu, 7
í Sovétríkjunom, 7 f Suður-
Ameríku, 9 í Norður-Amerí-ku
og 3 í Afríku.
Hér er sikrá yfir 15 stærstu
borgir heims (og er þá útborg-
um sleppt og sömuleiðds Chicago
og Lundúnum, ba-r ©ð ekki voru
fyrír hendi fullnægjandi upp-
lýsingar frá þeim, sem nota
mætti til samanburðar):
Manntals
ár:
Tókíó 8.907.000 1966
New York 7.969.000 1966
Sjangha-i 6.900.000 1957
Moskva 6.422.000 1967
Sao Paulo 5.383.000 1967
Bombay 4.902.651 1967
Kaíró 4.219.853 1966
Rio de Janeiro 4.031.000 1967
Peking 4.010.000 1957
Seuol 3.794.959 1966
M-exíkóborg 3.353.033 1967
Leníngrad 3.296.000 1967
Tsíentsín 3.320.000 1957
Ösaka 3.133.000 1966
Kalkútta 3.072.196 1967
1 þessari skrá er gengið út frá
himu eiginlega borga-rumdæmi,
og verðu-r þá Tókíó f jödmennarí
en N-e-w York. Séu hins vegar
útborgir redknaðar með, er New
York fjölmennari. 1 Stór-Tókíó
bjuggu árið 1966 11.005.000
m-anns, en í Stór-New York á
samia tím-a 11.410.000 manns, í
Stór-Lundúnuim bjuiggu árið
1966 7.913 manns, i Stór-París
bjuggu árið 1962 7.369.387 main.ns
og í Stór-Los Angeles á sam-a
tíma 6.789.000 manns. 1 Stór-
Chicago bjuggu árið 1966
6.732.600 manns.
Barnadauði
í árbókinni kemur fram, að
dregið hefur úr bamadauða við-
ast hvar í heiminum — en töl-
umar eru atlt frá 12.6 bams-
látum á hver 1000 liifandi fæ-dd
börn í Svfþjóð til 150 eða fileiri
bamsláta á hver 1000 börn í
mörgum vanþróuðum löndum.
Lægstu tölurnar aufc Sviþjóðar
eru frá Islan-di (13,7), Finnlandi
(14,2), og Holdondi (14,7). Banda-
ríkin eni númer 23 á skránni,
en þar er hlutfallstalain 22,1.
Islenzkar og norskar konur
lifa lengst
Vænta-nleguir meðailaldur
þeirra sem nú eru að fæðas-t
er hæstur meðaH íslenzkra
stúlfcubarna, en þœr geta reikn-
að með að lifa 76 ár. í Noregi
er tailan lítið eitt lægri, en þar
geta niýfæddar stúlku-r búizt við
að lifa að meðafltali rúm 75 ár.
Samia er að segja um Fraifck-
land, Holla-nd, Svfþjóð og Úkr-
aínu.
Nýfæddir drengir eiga í
vændum lenigstan meðalaldur í
Svfþjóð eða_ 71,6 ár. Næst koma
Danmörk, ísland, Israel (gyð-
in-gar þar búsettir), Holland og
Noregur, en í öflflum þessurn
löndum er væntamfl-eigur með-
alald-ur nýfædd-ra sveinbam-a 70
ár eða lítið eitt meira.
Stytzti væntanlegur meðail-
aldur nýfæddra meybama er
í Efri-Volta (31,1 ár) og ný-
fæddra sveinbama í Gafoon (25 <5>
ár). Þessar tölur eru frá tfma-
biflinu 1960-61.
Á nokkrum sv-æðum hefur
verið gerðu-r söguflegur saman-
burður aMt aftu-r til siíðusitu
aldam-óta. Á ffliestum þessara
svæða befur meðalaildur lemigzt
um 20-30 ár. Mestur áramigur
hefur nóðst á eyn-ni Puerto
Rico, en ba-r hefur meðalaildur
lenezt um 40 ár á tímabiflimu
1903-1961.
Gift fólk Iifir lengur
Það á' við um alla heims-
byggðina, að giftir karlar og
konur haf-a að meðailtali lægri
dánartölu en eimhfleypimear,
ekkiur, ekkjumenn eða frá-
skilið fófl'k (samamfou-rðurinn var
aerður hiá sama kyni og í sömu
afldt i-rsfflokkum).
„Demogranhic Yearfonok" hef-
ur lfka að geyma yfirlit um
dánarorsaikir í 127 löndúm. —
Hjartasjúkdnmar og7eða krabba-
miein eru algengustu dánaror-
s-akir í öHum beim 33 Evrópu-
löndum þar sem upplýsinga-r
voru fáanlegar. sömu sögu er
að segi-a um Ástralfu. Kanada.
Bandarfkin, Israel. Homig Kong,
Japam, Kúbu, Nýia Siáland o-g
Uru-guay. — (Frá S.Þ.).
Mannþröng á götu í New York-borg.
Málmnám á þurr-
svæðum heimsins
Um afllam heim er mjög til-
finnanlegur skortur á ýmsum
málmtegundum. Útreikningar
hafa leitt í ifjós, að eigi þegnar
allra landa að fá sömu lífskjör
og Bandaríkjam-enn búa við,
þyrfti árfie-ga að framileiða 18.000
miljónir lesta af járnd, 300milj.
tonn af kopar, 300 milj. tonn
af bflýi, 200 milj. tonn af sinki
og 30 milj. tonn af tini — og
fer því fjarri að þetta magn ré
framleitt nú.
Til þessa hefur aðei-nis örlítill
hluti af máilmmagni heimsins
verið hagmjdtur. En til að geta
unnið málm þar sem hann er
nú að finna verður að taka upp
nýjar vinnsiluaðfei'ðir með
bættri tækn-i. Og þé verður
mieginskilyrðið, að íbúar van-
þróuðu landanna fái tækifæri á
-<í>
Frímerkjaþáttur
Jólamerki Thorvaldsensfélagsins
Einn óbrigðullasti fyrirb-oði
jólanna er jafnan útkom-a
jólamerkjanna hjá Thorvald-
siensfólaiginu. — Ei-ns og fflest-
ir vitai þá eru þetta ekfci frí-
merid með burðargjaildsgildi,
heldur eru þetta merki til þess
að setja á jólapóstinn, gera
hann jólaflegri, ef svo mætti
segja. — Margir safna þess-
um mieirkjum, ekki siíður en
frímerkju-m, enda eru þau
sum hver orðin fágæt og því
alldýr, einis og t.d. jólamerk-
ið frá 1930, teiknaðaf Tryggva
heitnuim Magnússyni. — Marg-
ir hálda að rnerfci þessi féist
aðeins fyrir jóflin, en svo
er eklki. Þau fásit a-Han
ársins hring í Thorvald-
sensbasai'num í Austui'stræti.
Þar geita safnarar ein-nig fen-g-
ið verðlista yfir það, sem til
er af eldri merkjum.
Jóllamerkið í ár er teifcnað
af Siigurði Jónssyn-i og er að-
allitur þess rauður, en mynd-
in í því er af sfcrítnum karfli,
hlæjan-di út að eyrum. Efst
á merkinu stemdiur „Jólin 1968“
Nú munu kannsfci einhverj-
ir spyrja sem svo: „Hvaðafé-
la-gsskapur er nú þetita Thor-
valdsensfélag og að hvaða
málum starfar það-?“. Því er
til að svara, að þetta er félag
kven-na, sem starfa að 1-íkn-
armálum og hjálpa-rstarfsemi
allskonar. — Féla-gið er nú
1917, sökk í hafið með skipi,
sem fórst af styrjaldarástæð-
um. Nú um nokkurt órabil
hafa jólamerkin verið prentuð
hér á landi. — Verð merkj-
anna er kr. 2,00 og fást þau í
12-merkja öskjum. — Að
sjálfsögðu fást stök merki
keypt, éitt eða ffleiri. — Upp-
la-g jólamerkjanna hjá Thor-
valldsensfélaginu er að þessu
sinni hundrað þúsund, eð-a
sem næst eitt merki á hverja
orðið rúmilega 90 ára gamallt
og hefur það stutt mörg góð
mólefni á þessum tima. Er
þess skemimst að minnast, að
félagið aflhenti Reykjavíkur-
borg fufllbúið vögguheimili við
Sunnutorg. Það var árið 1963
og síð-an hefur fólagið afhent
borgarstjóm eina miljón kr.
til viðbyggingar við vöggu-
stofuna og á hún að vera
fyrir eldri börn, eða börn á
aldrinum tveggja til þriggja
og hálfs árs.
Jólamerki Thorvaldsensfé-
la-gsins h-afa komið út árlega
síðan 1913. — Fyrst framanaf
voru merkin prentuð erlend-
is og ein ársútgáffa, það var
„DIJEX — 68
• 1 dag, föstudaginn 22. nóv.,
verður frimerkjasýningin „DI-
JEX — 68“ opnuð í húsakynn-
um Æskulýðsráðs Reykjavík-
ur að Príkirkjuvegi 11. Vernd-
ari sýningarinnar, Geir Hall-
grimsson borgarstjóri, opnar
sýninguna, en að henni standa
Landssa-mband íslcnzkra frí-
merkjasafnara og Deutsche
Philatellsten-Jugend E. V.
Þetta er önnur unglinga-
sýningin, sem haldin er hér
á landi, hin fyrsta „Daigur
frímerkisins — 60“ va-r háldin
að Lindargötu 50, þar sem áð-
ur voru húsakynnii æskullýðs-
réðs.
Sý-nin-gin verður opnuð al-
menningi kfl. 7,30 í kvöld o-g
síðan verðu-r hú-n opin til 29.
tvo íbúa landsins.
Með því að kaupa jölamerk-
in og setja þau á jólapóstinn
sláum við tvær fflugur í ei-nu
höggi. — Við styðjum gott
málefni og gefum jólakortun-
um hflýle-gri svip.
— Að lokum mó geta þess,
að fyrir um 10 árum síðan
kom á markaðinn jólamerkja-
aflbúm, með myndum aff
ölflum íslenakum jólamerkjum,
sem þá voru flcomin út.
II
nóvember, um helgar, á laug-
ardögum og sunnudögum, kl.
2-10 síðdegis, en aðra daga
kfl. 5-10 s.d. Á morgnana, k-1.
10-12 og síðdegis lil. 2-4 verð-
u-r sýningin opin fyrir ung-
linga í skóluim borgarinnar og
ná-grennis, en á siýningurani
verða tvö söfn er sýna notfc-
un frímerkja í skólastarfi.
1 tiflefni firimerkjasýninigar-
innar kemu-r út í dag sérstök
sýningarbfloltik, sem sýnir
fyrsta frímerkið, sem gefið
var út í Bæjaraflandi og á ís-
landi, en það eru uniglingar
frá þessum flöndum. sem taka
þátt í sýningunni Auk þess
hefur Sameinuðu þjóðunum
verið boðið að sýna safn sitt
og Guð-bjarti Ólafssyni í Rvík
að sýn-a Islandssatfn.
að hagmýta sér þær framfarir
sem komið hafa í kjölffar l>etri
tækni.
I nýbirtri skýrslu Samednuðu
þjóðanna er því haldið fram, að
„erfiðileikiamir við að afla nægi-
legs vatns á sanngjörnu verði
séu alvarlegur tálmi framfara
á þurrum og hálfþu-rrum svæð-
um um heim aiHan“. Og enn-
fremur segir: „Þetta vandamál
er sérstaklega erfitt úrlausnar
þegar um það er að ræða að
vinna málma, þar sem tæknin
krefst offtlega mjög mikils magns
af vatni“.
Skýrsla frá ráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna
Skýrslan sem tilvitnanimar
hér að offan eru tekmar úr, er
nýbirt og nefnist á entsku „Pro-
ceedings off the United Natioms
Interregional Semdnar on Ore
Concentration in Water-Short
Areas”. Ráðstefnan var halld-
in í New York í febrúar 1966.
Prentun og birting skýrsllu um
umræðumar befur í för með
sér, að n-ú ei-ga menn aðgang
að fyrirlestrum 12 alþjóðlegra
sérfræðinga og ræðum fulltrúa
fró eikki færri en 26 vamlþmóuð-
um löndum.
Nýjar vinnsluaðferðir
Þau vandamál, sem ráðsteffn-
an tók tíl umræðu, vörðuðu
þanmig spuminguna um, hvem-
ig bezt verði hagnýttir málmar,
sem fyrirfimnast á hinumþurru
svæðum heimsins. I skýrslunni
er flögð áherzla á þörfina fyrir
vinnsluaðfferðir, sem krefjist
minna magns vatns en hingað
tifl liefur verið notað. Á þessu
sviði hefur tækniþróun síðustu
ára verið sérlega mikilvæg. En
þrátt fyrir framffarimar sem
orðið hafa, er tilfinnanlegur
skortur á fagbókmenntum um
efnið. Markmið ráðstefnunnar
var því að kynna fulfltrúum
vanþróuðu landanna, hvaða
tækni sé hafldibezt, þegar fyrir
hendi er lítíð ma-gn af vatni, og
kamnski einungis safltvatn.
I skýrslumni um ráðsteffnuna
í New York eru fyrirlestram-
ir sem hinir ýmsu sérfræðingar
hélldu. Við hinar tæknilegu
greinargerðir er bætt fyririestri
af airaennu tagi. Hann var
haldinn aff Norfl>ert A. Falzom
frá efnahags- og félagsmófla-
deifld sikriifstafu Sameinuðu
þjóðanna. Gerði hann grein fyr-
ir þeim möguiledlcum sem Sam-
einuðu þjóðimar hafa tíl að
hjálpa við vtansilu og hagnýt-
iragu málma. Fyrir fulltrúavan-
þróuðu landanna voru sjónar-
rttið hans eff til viH ailvegeins
verðmæt og greinargerðir sér-
fræðingamna. — (Frá S.Þ.).

á