Þjóðviljinn - 26.04.1969, Blaðsíða 5

Laugardagur 26. april 1969 — ÞJóÐVILJINN
SIÐA
Prófblað eins og nú er notað
i/rofbla5 eins ©g nn er notað
Vorpróf 1950. Kennsluskipun:
Raddlestur.
(Blað hanða fceiin, sem prófar.)
Tillaga að prófblaði
Vorpróf
Raddlestur
(Blað handa þeim sem prófar)
Nafn
Fæðingardagur og ár
Skóli
Deild
•Nafn
tHINmiMHMIttMUttHMHIIIIttllRRoMKilttllltHttMIIHUIIttlUHIIIIUIIH
Skóli
..................................
Skóíahvcrfi
UIIIHIIIHIIIIHHnHim
FœCIngard. og ár
Dcild
IIIIHIIIIIllMIIIIIIIIHIIt
Sýsla
•1. Lestur, Iesin atkvaði ó miœ: rétfc rangt
2. — hraSaeinkunn-........
3. — einkunn prófdomara og kennara (me'Saltál)
4. Stafsetning, rétt rituií.orS ............ einkunn ..............
&. StiiseinKinm viö harha- •eða fuliuá'Sarpfóf
6. ’SIálfrætSieinkunn
7. Reikningur, rétt reiknu'S .dæmi- .............. einkunn
* Einkunnir skal gcfa fyrir leshra'öa, þ. e. tölu rétt lesinna atkvæ'öa á einni
■minútUr samkvæmt eftirfarandi reglum:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Lesfcur, lesin atkvæði:
------- mæld ednktmn
------- mæld og metio
(meðaíltaJ)
rétt
ranigt
eimkunn prófdómiara og kennara
20 Loftleiðaferðir í
viku til og frá N Y
Stafsetning, rétt rituð orð .............. eimkunn ..
Sfcilseinikunn við biarna- eða fullmaðarpróf ...........
Málfræðieinkunn .........................
Reikndn,guir, rétt reiknuð dæmi ............ einkunn
0—1 160—220 atkvæði = 4—5
1—2 220—280 atkvæði = 5—6
2—3 280—340 atkvæði = 6—7
3—4 340—400 atkvæðá = 7—8
0—Í0 atkv. á niin. = 0—1 80—110 atkv, á mín, = 4—5
10—30 — -1—2 110—140. —' - — =5—6
'30—50 — - — = 2-^3 140—170 — - — =6—7
50—80 — - — =3—4 170—200 — - — =7—8
Þeim hörnum, scm lcsa minna en 110 atkvæði rétt á einni minútu, skal
ekki gefin önnur cinkunn cn sú, sem lcshraðinn segir til um (hraöaeinkunn).
Hraðaeinkunn þeirrá harna, sem lesa 110—200 atkv. rctt á minútu, má
lækká eða hækka um einn heilan eða brot úr heilutn eftir lestrarlagi.
Lesi harn 200 atkv. eða fleiri rétt á minútu, gefa prófdómari og kennari
þvi einkunnir (7—10) eftir lestrariagi og framsetningu. Skulu þcir gera ])aS
mrax, er harnið hefur lokið lestri sinum, og hvor i sinu lagi,-
Eimkunmdr stoal gefa fyrir tölu rétt lesiinma atkvæða samkv. eftir-
farandi reglum:
0— 20 atkvæði = 0—1
20— 60 atkvæði = 1'
60—100 atkvæði = 2—3
100—160 atkvæði = 3—4
Þeim bömum, sem lesa mdnna en 220 atkvæði rétt, skal ekki gefin
ömnuir eimkunn en sú, er rétt lesinn atkvæðafjöldi segir til um.
Einkunn þeirra bairma, sem lesa 220—400 atkv. rétt má hækka eða
lækka um heilian eða hálfam einn eftir lestrarlagi.
Lesi bam 400 atkvæði eða fleiri rétt, gefa prófdómari og kennari
því eimtoummir (7—10) eftir lestrarlagi og framsetnimgu. Skulu þeir
gera það strax, er bamið hefur lokið lestri sínum, og hvor í sínu
lagi.
Hvert bam lesi 5 mímútur.
Á blaðinu eiga að vera 480 atkvæði og fyrsfcu 4 lmumar með létt-
um eims og tveggja atkvæða orðum.
Ari Guðmundsson:
Um lestrarkennslu
Fáir munu þeir vera sem,
elska náuniganm eims og sjólfa
sig. Fleiri hugisa um amnað fólk
sem tæki tdl ýmiskonar fram-
kvæmda í sambamdi við auð-
söfnun, eða valdabaráttu. Sum-
ir um suma sem misjafnlega ná-
komna félagia, stundum leið-
toga, stund-um styrkþega. Marg-
ir líta á ná-unganin sem fullnæg-
imgiargagm hvata sinna, ein-
gönigu.
Allt er þetta, og margt fleira,
samanslungið og mörkin hvemgi
glögg. En öllum er það sameig-
inlegt að viija ekki skemma
gildi náumgans til þess ga’gns,
sem honum er ætJað. Og þó er
þetta, einmitt þetta, sem marg-
ir gera. óvitaedi flestir þó.
Ræðairinn brýfcur ekki vilj-
andi árinia sína, ef bann viil
halda róðrimum áfram.
Þingmaðurinn útrýmir ekki
iviijandi kjósienidum sínum, með-
an hann þarf á atkvæðum þeirra
að halda.
Bniginn drepur mak,a sinm
viljamdi, meðan banm vill halda
möikum áfram o.fl. o.fl. má telja.
Aðeins óvitar skemima leikföng-
in sín, en hæfcta því er þeir vitk-
ast.
Að vísu er fólk og fénaður
drepið og mannvirki eyðilögð
til hagsbóta fyrir vopnafram-
leiðendur, en það er einskomar
gemýting hráefmis og stefndr að
endalokum, ef of mikið er að
gert, enda stöðva vopnasailar
gjaman styrjöld áður en öllu
fólki er útrýmt af svæðinu og
flytja aðgerðir sínar um lönd og
álfur eftiir því, sem þeir ttílja
haglkvæmast á hverjum tíma.
En því þá að vera að skemma
böm á fsiamdi?
Margir h-afa tekið eftir því að
------------------------------------<g,
Bréf til vinar
Þú vinur, sverð gegn bróður þínum ber.
ídð berjizt mikið þarna fyrir handan.
Alit er hulið, hvernig þetta fer
og hvernig tekst að leysa stærsta vandann.
Til þin hafa margra augu mænt.
Mikil er sú löngun til að herja,
Þið hafið snauða rúið bæði og rænt
Það reyna sumir þennan glæp að verja.
Við sjónvarpið ég sit og horfi á,
að saklaust fólkið eruð þið að myrða.
Og þessir menn, sem íþrótt þreyta þá,
er þjóðin, sem við eigum mest að virða.
En samúð vor með sundurkrömdum ná
sést vist bezt á þessu öðru fremur,
að stúlka ung með augu blíð og- blá
brosir alltaf, hvað sem fyrir kemur.
Aðalsteinn Gislason.
vellæsu fólki fækkar hlutfalls-
lega hér — og það, sem verra
er, ólæsu fólki fjölgar.
Illa læst fólk er orðið nasstum
daglegir gestir í útvarpinu. Al-
gengt er að ruglað sé saman t.d.
Ólafsvík og Ólafsfirði, Gils-
firði og Barðaströnd, o.ifl. o-fl.
Það gera líka 13 ára böm, sem
ekki eru orðin læs. Þau lesa orð-
in ekki rétt og fá því rangar
huigmyndir um legu staða á
landi sínu.
Þau bjarga sér nú sæmilega
í hljóði. greyin, sagði skóla-
stjóri einn við mig, þegar ég<S>-
upplýsti hann um, að eitt á,rið
hefðu 20% af 12 ára bömum
úr skóla hans verið næsfcum því
ólæs.
En þetta er, sem bet.ur fer,
einsdæmi. Viða er sæmilega
unnið.
Ég hef ekki samúð með út-
gerðairmianni. sem eyðileggur
afla sinn, jafnvel þó honum sé
greitt fyrir það, eins og nú er.
Ég hefi ekki heldur samúð
með þeim kennurum. sem
skemma námshæfni bama sinna
með óhæfum aðferðum við lestr-
arkennslu. þó að fræðslumáia-
stjóm gefi fyriirmæli um það.
Mörg böm læra lestur hjálp-
arlaust, en þau, sem það ekki
gera, þurfa keainslu og til þess
þarf hæfa lestrarkonnara.
Þá þarf að ala upp og til þess
þarf hæfa skóla. Er kennara-
skólinn það? Efiar það nokkur?
Það tekur tíma að ala upp
kennaira og ekki greitt aðgön'gu,
ef uppeldissfcofniundnia vantar.
En eitt er hægt að gera og gera
fljótt, án verulegs kostnaðar.
Það er hægt að hemla hrað-
ann á lesfcrarprófunum, sem hef-
ur verið ráðandi og er einn að-
alskaðvaldur í lesfcrarkennsl-
unni.
Ég geri ráð fyrir að íræðslu-
málastjóri segi, að nú sé verið
að vinna í þessum málum og
allt fcaki sinn tíma. nefndir séu
í sfcarfi og starfi vel o.fl. o.fl.
En — á meðan nefndir eru að
sfcarfi fæðast böm og ólæsum
bömum fjölgar og það sem allra
verst er, þeim bömum fjölg-
ar, sem varanlega eru skemmd
með óhæfiri kennisiuiaðferð.
Ég játa fúslega, ef einibver
skyldi segja að þetta sé illa
fram sett og afsaka það ekki.
Hér er svo mikið í húfi að slíkt
er aufcaaitriði.
Vill nú efcki fræðslumélastj.
koma til hj álpar og strifca sfcrax
yfir eina viilu í fræðslukerfinu,
afnema braðann af lestrarprófs-
blöðunum. Ég er viss um að
það er stórt spor í rétta átt. Þó
að þau hafi einbvem tíma ver-
ið notbæf í Bandaríkjunum,
átfcu þau aldrei erindi í íslenzka
lestrarkennslu.
Ég legg hér með tillögu að
prófblaðli. sem notia má um
stund, á meðan nefndir eru að
undirbúa si'g undir að velja
hentugan tíma til þess að skila
áliti.
Ari Guðmundsson.
Neyzla deyfi-
lyfja meiri
hér en taiið
er almennt?
Fyrir tæpu ári samþykkti
fulltrúaráð Æskulýðissambands
íslands ályktun, þair sem því var
haldið fram að neyzla deyfilyfja
væiri líklega meiri hér á landi
en almennt væri álitið. Jafn-
framt voru heilbrigðdsyfirvöld
hvöfct til þess að taka málið föst-
um tökum. í framhaldi af álykt-
un fulltrúiaráðsáns hefuT Æsku-
lýðssiambandið staðið fyrir
gagnaöflun frá ýmsum Evrópu-
löndum um ástandið þar, og
hvaða fyrirbyggjanidi aðgerðum
er þar helzt beifct,
Æskulýðsisamband íslands
skipaði nýlega nefnd til að
vinnia lir þessum göignum,
standa fyrir frefcari afchiuigum
hér á lanidi, og td'l að getra til-
lö'gur lini frekari fyrirbyiggjandi
aðgerðir, er megi verða til þess
að balda vandamálinu í skefj-
um hér á landi. Er nefndin skip-
uð úr hópi nokkurra háskólia-
stúdenita o.fl. — M.a. mun nefind-
in sbanda fyrir úrtaksikönnun
meðal unigs fóliks, sem ætlað er
að leiða í ljós viðborf þess til
Fraimlhald á 7. síðu.
Sumaráaetlun Loftleiða gekk
í gildi hinn 1. þ.m., en þá var
ferðafjöldinn aukinu frá því,
sem verið hafði frá 1. nóvem-
ber s.l. Hinn 14. maí n.k. verður
enn bætt við ferðafjöldann, og
verður hann í hámarki frá 14.
maí til 9. október, en þá verður
fækkað ferðum, unz ný vetrar-
áætlun hefst, hinn 1. nóvem-
ber n.k.
f sumar verða farnar 20 ferð-
ir á viku til og frá New York,
og verða fiugvélar Loftleiða
þess vegna 40 sinnum á Kefla-
víkurfluigvelli vikulega, á leið
fcil eða frá New York.
Af þessum 20 ferðum verða
16 famar til og frá Lundúnum
— Glasgow.
Til áætlunarferðanna verða
einungis notaðar RR-400 flu-g-
véliar Loftleiða. fjórar 189 sæta
og eim, sem er 160 sæta.
Cloudmasterflugvélaimar fjór-
ar eru í leiguflugi. aðallega
vegna hjálparstarfsemi á veg-
um kirkjufélaga, vegna styrj'ald-
arinnar í Nígeríu.
Breyttur viðkomutími
Að undanfömu hafa flugvél-
ar Loftleiða komið frá Evrópu
um og eftir miðnætti og hald-
ið svo eftir skamma viðdvöl tii
New York og lent þar snemma
morguns. f sumar verður sú
breyting á, að fimm af New
Yorkferðunum hefjast frá fs-
landi upp úr hádegi, en þá er
komið til New York um kvöld-
verðarieyti að staðairtíma. Eru
þéssar ferðir bagkvæmar þeám,
sem fremur vilja fljúga að degi
til en nóttu. Gildir þetta einni-g
um fimm vikulegar ferðir frá
New York.
Rétt er að vekja athygli a sér-
fargjöldum milli íslands og
Norður-Evrópu sem eru i gildi
vor og haust 15. marz til 15.
maí og 15. september til 31. októ-
ber. Eru gjöld á því tímabili um
fiórðunigi lægri en á öðrum árs-
timum.
Milli fslands og Bandaríkj-
anna gilda sérstök þriggja
viikna gjö'ld. auik sumsr- og
vetrargjalda.
Ýmis önnur afsláttargjöld eru
einnig boðin á austur- og vest-
urieiðum félagsins.
Auk ferðastorifstofanna
greiða um 25 umboðsskrifstofur
Loftleiða víðsvegar um landið
götu beirra. sem ferðast vilja
með félaiginu. en eriendis eru
einnig skrifstofur og aðalum-
boðsskrifstofur Loftleiða um
fimm tugir. Eru þær í öilum
álfum heims. nema Ástraliu.
Loftleiðir bjóða nú farbegum
sínum ódýrar áninigadYalir bæði
á fslandi og í Luxemborg. Hér
á fslandi eru tveggja d®ga án-
ingadvalir boðnar allan ársins
hring Fvrri daginn er iafnan
farið i kvnnisferð um Reykja-
vík en síðari daiginn austur fyr-
ir fjall til Hveragerðis að vefcr-
airlaigi. en fjóra mánuði. frá 1.
júní til september. austur að
Gullfossi og Geysi. Njóta án-
ingadvalir þess'ar vaxandi vin-
sæida.
Nýtt skeið geim-
vísinda er hafið
Borizt hefur frétt frá stjömu-
atbugunarsfcöðinni í Ráö í Sví-
þjóð, sem þykir hin miairkverð-
asta.
Ellefita apríl síðastliðánn gaf
forstöðumaður athugunarsitöðv-
arinnar, próf. Olof Rydbeck, út
svohljóðandi tilkynningu:
„í nótt tófcst okkur að sanna,
að efnið formaldehýð er að
finna í Vetrarbraiutinni. Mest
hefur fundizt af því í þremur
geimþokum í stjömumerkinu
Cassiopeia, tveimur í W51 og
auk þess í þokunni W75.
— Hvaða ályktanir má nú af
þessu diraga?
Fyrst og fremst þær, að nú
er fenigin óyggjandi vissa fyrir
því að í hvert sinn sem plán-
eta af sam.a tagd og jörðin
myndast, og sé hún í hæfilegri
fjarlægð írá sól sinni, og sól
sú sé svipuð okkar, þá eru líkur
til að líf komi þar fram, og svari
til þess sem hér er.
Bandarískir vísindamenn
hafa nýlega fundið formaldehyð
og ammoníak í nánd við miðbik^
Vetrarbrauitarinnar, en við höf-
um bætt við vitneskju um það.
að þetta mólikúl, sem hefur
slítoa úrslitaþýðingu fyrir lífið
hivar í heimi sem er, finnsf
miklu víðar.
Ekki mundi leikmanni finn-
ast mikdð til um efni þetba ef
hamn læsá það sem um það
stendur í alfræðibókum. Sam-
kvæmt þvi er það „límkennt,
liiliaust, eitrað, uppleysanlegt i
vatná".
Fyrir þvi eru sterkiar líkur
að juirtiir breyti kolsýru loftsins
í formialdehyð, en síðan breyt-
ist það í kolvetná, fitu- og eggja-
hvítuefnd (með því að bæta við
sig köfnumarefni). Formalde-
hyð er mjög eitrað batoterium.
Úr formiáldehyð er unnið
bakelif, en sé ostetfiná bætt við,
má vinrn úr þvá fíliabeinsiíki,
sfejaldfoöfeuslkel og galailit. Til
enn. fleird nota er það htatfit. En
látum nú próf. Rydbeek fá orð-
ið:
— Nú hefst nýtt sfeeið geim-
vísinda, sem kenn.a mætti við
lofttegundir þær, sem fundizt
hafa í Vetrarbrautinni. Nú höf-
um við fundið líkindd til þess að
efmaforeytingar í geimnum ger-
ist mdklu örar en haldið hefur
verið himgað tiL Það er mjög
líklegt að þau afar samsettu
mólikúl. sem óhj ákvæmileg eru
fyrir lífmyndanir á plánetum,
séu til staðar í nægile'ga ríkum
mæli í geimnum milli stjarn-
anma. Þess vegna er það ekki ó-
líklegt, að líf geti þróazt í efnis-
þokum þeim. sem plánetur
myndast úr.
Það er von okfcar, svo sem
einnig bandarískra stjömufræð-
inga, sem við sömu verkefni fást,
að finmast mumi fleiri mólifeúl
í geimnum milli stjarmanna,
sem varpað geti ijósi á upphaf
og þróun lífs á plánetum sól-
kerfa.
(Göteborgs Handels och
sjöfartstidnimg, 11. apr. ’69).
Valborgarmessu-
fagnaður 30. þm.
íslenzk-saenska félagið heldur
hinn áriega Valfoorgarmessu-
fagnað sinn miðvikudaginn 30.
april í Skíðaskálamum í Hvera-
dölum. Hefst fagmaðurinn með
borðhaldi- Aðalræðu fevöldsins
flytur Sveinn Sfeorri Hösfculds-
son, þá verður fflubt minni
kvenma ng damsað verður fram
eftir kvöldi og kynnt verður
báL
Að þessu sinni tekur Finn-
laindsivinafélagið Suomi þdtt í
fiagnaðdmuim, og e því búizt við
mifehim fjölda.
Pélagar eru foeðnir að tilfcynna
þátttöku sína tii Sigrúnar
Jónsdóttur í sima 1-54-83, Guð-
mumdar Þórs Pálssonar í síma
3-27-73 eða Hjálmars Ólafsson-
ar í síma 4-11-33.
í