Þjóðviljinn - 08.08.1969, Qupperneq 1

Ef bændur færu s$ flytja inn mjélk
„Vísvitandi stefnt að því að
drepa íslenzkan iðnað"
^ — segja íslenzkir

m j
ÓJátyfJötij
Utbruoi
IODÁ0AHR
A.sfci
mmiý®
B?uarjo<uli;
Þrandöi - ’;<5%
, iokuil : '
rí;; -:Y' ‘ ' 'V
'••'■ > •• V.. • .■.,'vV^>y...<ii>/>••>. <■$*
Kortið sýnir hvar fyrirhugað er að gera stíflur og uppistöðulón i sambandi við Austurlandsvirkjun.
•'-I’b**-
Til þess ad fá virkjuti þess-
ari meira. vatn til vinnslu er
Jökulsá á Brú stíflud í Hafra-
hvamimagljúfruimj með uim 200
mietra hárri stíflu. í nálægar
lægðir eru gerðar .lágar auika-
stifíur. Við það myndast lón,
Hafrahvammalón, seim nær inn
undir Vaitniajökuil. Vatnsborð
þess verður það hátt að ledða
má vatn úr því um jarðgöng
yfir í skurðinn frá Eyjabaíkika-
lóni í Gilsárlón, og það fynr
því þótt dregið sé talsvert
niður í Hafrahvammalótni til
miðlunar. Bn Jökulsá á Brú
á þar með veitt úr farvegi
sínum austur í Gilsárlóm.
Til þess að auka vatnið enn
meir er gert ráð fyrir aðgera
veitigarða yfir aura Jökulsár
á Fjölluim suður af Vaðöidu,
skammt norðan jökulsins, og
beina þeir vatnsifllaumi aur-
N/ anna till austurs og gegnum
stuttain sikurð eða' göng austur
í vatnisuippistöðu, Kreppulón,
sem mynduð er í íarvegi
Kreppu með því að stífla hana
við Fagradailsfjaill. Úr Kreppu-
lóni er vatn lleitt um jarð-
göng í Sauðá, þaðan sem það
fellur í Hafrahrvaimmalón,
Verður gerð stórvirkjun austaniands?
■ í nýju hefti Orkumála, júní 1969, birtir Jakob
Björnsson deildarverkfræðingur nýtt yfirlitskort yfir
helztu virkjunarstaðj á íslandi og • ritar grein um á-
ætlaðar virkjunarframkvæmdir hér á landi. Megin-
breytingin á þessu korti frá fyrri kortum og ágetlun-
um er sú, að þrjár virkjanir á Austurlandi hafa verið
sameinaðar í eina stóra virkjun með aðveitum vatns
frá nærlægum vatnásvæðum, einkum Jökulsér á Fjöll-
um.
■ Yrði þessi nýja Austurlandsvirkjun, ef úr fram-
kvæmdum verður, stærsita virkjun á íslandi. Árleg
vinnslugeta hennar er talin 8.000 GWh á ári, og væri
hún gerð fyrir stóriðju yrði afl hennar um ein miljón
kílóvatta en meira til annarrar notkunar. Kostnaður
við gerð slíkrar virkjunar yrði sennilega 15—20 milj-
arðar króna mjög lauslega áætlað.
Jakob segir í grein sirani, að
Orkustofnunin vinni nú að á-
aatlun um að Ijúká forrainn-
sóknum á helztu virkjunar-
svæðunum á árunum 1970-
1974, en með því er átt við
öfllun nauðsynlegra upplýsinga
til að unnt sé að segja með
vissu, hvort ákveðiin virkjun
sé ifjárhagsllega genieg. Síðan
þarf að gera fullnaðarrann-
sókn til að leggja grundvöll
að endanlegri. áætlunum uim
virkjunina.
Forranmsóiknum þessum áað
vera lokið 1974 og er gert
ráð fyrir að þær kosti 200-250
miljómdr króna. FuDSlnaðar-
rannsókm til undirtoúnings
Austuirlandsvihkijunimyinidii taka
2-3 ár segir Jiakob, og sjálf
framlkvæmd hennair minnst 7-8
ár. Henni yrði því ekki fulll-
lokið i'yrr en 1983-85 hið Ifyrsita,
þótt Muti hennar gæti tekið
til sitartfia fyrr.
Um tilhögun Austurlands-
virkjunar segir Jakob m. a.
svo í Orkumálumi;
Virkjun þeissi, sem við höf-
um nefnit Austurlandsvirkjun,
er í imiegindráttum hugsuð
þannig: Jökulsá á Fljótsdal er
stifiluð við Eyjabakkafoss og
þar imyndað uppistöðulón. Xnn
í það k’xn, Eyjabatkkalón, er
safnað með jai'ðgöngum vatni
firá simáám og lækjuim á há-
lendinu. austur aí Vatnajökli.
Úr Eyjabaklkalóni er vatnið
leitt um skurði og göng norð-
ur eftir brún Fljótsdals norð-
ur í Gilsárvötn. Þar ermynd-
að lón, Gdlsárlón. með stífil-
um í lægðir í grennd vatn-
arsna. Úr Gi'lsárlóni er vaitnið
leitt um jarðgöng að neðaai-
jarðarstöð undir hlíð Fljóts-
dáls og þaðan út í Jökulsá á
Fijótsdall. Fjallið er um 600
metrar, sem er mesta failihæð
í ndklkurri framitíðarvirkj un
hér á landii. Þessi miikla fall-
hæð veldur mestu um stærð
virkijunarinnar. Til saman-
burðar má geta þess, að fiall-
hæð Búrfellsvirkju'nar er um
yatnsu ppistöðuna í Jökulsá ó
Brú.
Með þessu eru upptakakvísl-
ar Jökulsár á Fjölluim, Brúog
Fljótsdál sameinaðar í eitt.
Þessi samsöfnun vatnsins', á-
sffimit mikiiiLi fállíhæð, myjjdar
grundvöll Austurlandsvirkjun-
ar.
Þrátt fyrir veitur- þessar
verður meðalrennslið inn í
Gi'lsárlón nokkru minna en
Þjórsár við Búrfell. Svo þurr
eru vatnasvið þessara straum-
vatna.
Reninslli Jökuilsór ó Fjöflium
miinnkar að sjólfsögðu við
veituna austur, og minnkar
virkijanileg orka hennar sean
því svarar. En það vinnst upp
nlálægt því tvöfalt í Ausitur.
landsvirkjun. þar eð sama
vatnið nýtist þar á um það
bil tvöfialt hasirra fialli en í
Háskólaráðstefnan hefst í
Norræna húsinu á laugardag
— á vegum Verðandi og í samráði við 5ÍSE og FHK
verktakar
H Eins óg margsinnis heí-
ur verið bent á hér í
Þjóðviljanum hafa er-
lendir verktakar verið
. . látnir .sitja í . fyrirrúmi
við flest meiriháttar verk
við byggingru Álverk-
smiðjunnar í Straums\n'k,
en innlendir verktakar
látnir sitja á hakanum.
H Einnig hefur verið tekinn
upp sá háttur, sem ekki
befur þekkzt- hér fyrr, að
farið er með tilboð sem
berast sem algert laumu-
spil. og vitað er að Álfé-
lagið hefur síðan reynt
að fá bá sem tilboð sendu
til að undirbjóða hver
annan.
Við simlíði stærsta verksimiðju.
hússins í Strauimsvík er taflið oð
allt að 9/10 hlutum verksins hafi
Framhald á 7. síðu.
Sex tonn af list til
Norðfjarðar
• Varðskipsmenn eru ekki óvan-
ir margs kyns tilbreytin.gu firá
því daglega stússi að vernda
okbur fyirdr landihelgisbrjót-
um. Oft eru þeir t.d. að flytja
ráðhferra og aðra pólitíska leið-
toga sem jafmvel þurfa að
kom'ast á afskebbtustu bafnir
til að hialdia mannfólkinu þar
í hinni réttu trú.
• f gær hafði varðskipið Óðinn
hins vegar fengið alveg nýju
hluitverki að gegn-a, nú var
skipið farið að þjóna listinni
og ekki laust við að varðsbips-
menn væru feimnir og kindar-
legir þegar þeir voru að hand-
langa listaverkin af Skóia-
vörðuholti um borð í skip sitt
í gær og raða þeim á þilfiarið.
• Listaverkin á Skólavörðuholti
voru í gær hífð upp á vörubíl
og ekið með þau um borð í
Óðinn, sem sigldi svo með þau
til Neskaupstaðar þar sem þau
verða í skrúðgarðinum næstu
vikur Norðfirðinigum til augna-
yndis. Þetta er í fyrsita sinn
að höggmyndasýning er sett
upp utan Reykjavíkur og er
þetta engin léttavaira í flutn-
ingi. Stærsta höggmyndin er
um þrjú tonn og samtals eru
listaverkin um sex tonn. Hér
á myndinni sést einn hestur-
inn úr stóðinu hans Ragnars
Kjartanssoniar innan um varð-
skipsmennina á þilfarinu á
Óðni í gær. — (Ljósm. Hj G.)
Almenn ráOstefna um málefni
háskólans hefst í Reykjavík á
laugardaginn. Fer hér á eftir
frcttatilkynning frá undirbún-
ingsnefnd ráðstefnunnar.
„Að undanförniu hafa verið
miklar umræður um máleifni Há-
skóla íslands, og hefiur hann
sætt miikdllli gagnrýni. Bent .hef-
ur verið á það m.a., að. Hásikóli
íslanids þjóni ekki því hlutverki
miðsitöðvar visindalegra rann-
sólkna t.d. fyrir atvinnuvegina og
þjóöféflaigið, sem honum er œtl-
að, en sé emibættisimamnaskóli
fyrir staðnað þjóðfélag; þær
greinar, sem kerfridar eru við há-
skélann, tmiiðast ekiki nema að
litlu leyti viö þarfir íslenzks nú-
tí'maiþjóðféflags. Kennsluhættir og
prófiaikerfi eru úrelt. Sem dæmi
um silÐi'pulliaigsmál má minna á
lækinadaildanmálið.
Á laugardag, 9. ágúst kl. 14,00
hefst í Norræna húsinu ráðsteflna
sem stúdentar og kennarar heima
og erlendis .anunu sitja. Frum.
kvæöi að ráðstefnunni átti Hó-
skólanefnd VERÐANDI, en hún
er haldin í samráði við Fólag
hásíkólakennara oig SÍSE.
Á ráðstefnunni verður lögð á-
herzla á að bera saman Háskóla
Islands og hóskóla erlendis. Mynd-
aðir verða umræduhópar, sem
starfa hver að einiu ákveðnu
verkefni. Rjtð.stefnan fier firam í
tveimur óföngum, þannig að í
1 / áfanga verða drteigpar saman
upplliýsingar um erflenda háskóla,
sem stðan verðá í 2. áfainga born-
ar sarnan við Háskóla ísflands. —
í báðuim álöngum mun væntan-
Fra/mhafld á 7. síðu.