Þjóðviljinn - 27.11.1969, Blaðsíða 10

I
Lífeyrissjóður Eyjabúa
settur á fót um áramót
- rætt við Þóri Bergsson, tryggingafræðing
Allar horfur eru á því að um áramótin verði komið
á laggimar allsherjarlífeyrissjóði fyrir Eyjabúa, eins
og greint var frá í blaðinu í gær. Þórir Bergsson trygg-
ingafræðingur hefur haft með málið að gera fyrir Eyja-
búa og sneri blaðamaður sér til Þóris í gær og innti
hann frétta af undirbúningi málsins.
ÍFjögur félög í Eyjum hafa
þegar áteveðiö aö koma á m.eö
sér lífeyrissjóði: Skipstjóra-
félag Vestmannaeyja, Vél-
I stjórafél. Vestmannaeyja, Sjó-
mannaféiagið Jötunn og Út-
vegsbændaf'élag Vestmanna-
eyja- Lífeyrissjóöur þessax-a
aðila er byggður á samkomu-
lagi frá 11. febrúar í vetur,
sem var frágengið um leiðog
saminingar sjómanna og út-
vegsmainna um kijaramáll. —
Samningiurinn er svipaður og
samningur ASÍ og atvinnu-
rekenda um lifeyrissjóði, bó
er gert ráð fyrir að fuiilar
greiðsiur til sjóðsins í Vest-
mannaeyjum komi fyrr 1l1
framikvæmda en sjóðir ASl
og atvinnurekenda.
Nú má vænte þess, að þrjú
verkalýðsfélög í Eyjuim ger-
ist einnig aðilar ad þeim líf-
eyrispjóði Eyjamanna, sem
Þórir hetfur undirbúið- Ern
það Iðnaðanmajnnafélag Vest-
mannaeyja, Verkalkvennafél.
Snót og Verfkalýðsfélag Vesit-
mannaeyja. Verður því fyrr-
nefnda sjóðnuim breytt í líf-
eyrissjióð Vestonannaeyja —
eða hvaða nafni sem hann
kamn nú að nefnast, — fýrir
áiramót. Enda þótt ofangrednd
féiög eiigi aðild að stjóm
sjóðsins þegar af stofnun
verðiur, verður sjóðurinn op-
inn fyrir ailla aðra iDyjamenn,
veirzlunanmenn, bæjarsterfs-
menn og aðra.
— Bf við viikjum almen.nt
að rnálinu, Þórir: — Hveir er
tii.gangiur lífeyrissjóðs samkv.
slkilgreiningu ti-yggii n gafræð-
ings?
— Það er meira að segja
erfitt fyrir tryggingafræðing
að koma því í oið, þó held
ég að megi segja: Tiilgangiur
lífeyrissjóðs er að veita mönn-
um lífeyri þegar þedr vegna
aildurs eða örorku geta ekiki
afllað sér tekna og veite mök-
uim og bömium lífeyri, falli
þeir frá.
— Hér á landi eru ýmsar
tegundir lífeyrissjóða?
— Já, það má segja að hér
starfi þrjár aðaltegundir líf-
eyrissjóða. Aligengaste teg-
úndin eru lífeyrissjóðir þar
sem eliilífeyrir er miðaður
við ákveðinn hiundraðsihluta
aff síðustu fimim eða — oft-
ast — tíu ára meðailtekjum
sjóðsffélaga í þeirri starfs-
grein mannsins, sem veitir
honum lífeyrisréttindin.
Dæmi um siíka sjóði
er Verzlunarmannasjóðiurinn.
Hann hefur gebað staðið af
sér verðbólguna með því að
mikill hluti ungs fólks hefur
gengið úr honum og skilið
eftir 6% atvinnurekandans.
Eff hins vegar lífeyrissjóðir
verða almemnir, á sjóðsfélagi
rétt á þrví að framlag hans og
réttindi verði flutt að fullu
yfir í annan sjóð, og þá feill-
ur þessi ágóði sjóðanna nið-
ur. Þess má vænta að sjóðir
sem ekki njóta sliks hagnað-
ar við útgöngu geti ekki stað-
ið við skuldbindingar sanar
og verði fcví að lækka líffeyri-
Annar flo'kkur lífeyrissjóða
em verðtryggðir lífeyrissjóðir
eins og lífeyrissjóður Starfs-
mannafólags ríkisins og líf-
eyrissjóður Starfsmarinafélags
Reykjavfkurborgar og fEeiri
bæjairfélaiga. Þessir sjóðir em
verðtx-yggðir þannig að elli-
lífeyrir miðast við kauplag
þeirrar stéttar sem maðurinn
tiilheyrði síðast eins og það
er á hverjum tíma. Dæmd um
slíkan lafeyrissjóð er líféyris-
sjóður ríkisstarfsmanna. Rík-
ið leiggur fram 6%, en launa-
flólk 4% í sjóðinn. 1968 var
iðgja'ldahluti ríkisins 53 miij.
kr., en framlag ríkdssjóðs
vegna verdtryg.gi ngari n n ar var
34 miljónir króna og fer ört
hækkandi. Þannig að í raun
og vem borgar ríkið ekki að-
eins 6%, heldur hátt í 10%
og þetta fé er að sjálfsögðu
tekið af ölluim skattborgur-
um.
Nú þriðji floiklkur lífeyris-
sjóða er til dæmis sá sem við
eruim að undirbúa í Vesitan.-
eyjum. Hann skiptist í tvo
bálka: Fyrri bálkurinn er
ellilífeyrisbálkurinn, en fjár-
magn hans er það fé sem
unnt er að lána til langs
líma og ætlunán er að hver
deiid sjóðsins — hvort sem
það er faigdeild, eða lands-
hlutadeild, ef sjóðurinn nær
yfir stæn-a svæði — stjómi
og ákveði óvöxt fjárins í þeim
bólki. Síðan er annar bálk-
ur: Áhætbuibállkur, þ. e. ör-
orkulífeyrir og barna- og
malka-lífeyrir. Ætiunin er að
þetta verði samedgínlega
tryggt meðain sjóðurinn er
lítill hjá íslenzku trygginga-
félagi, en eff fleiri sjóðir verða
gerðir með þessari bálka-
sikiptingu er heimild tál að
þeir samtryggi dánar- og ör-
orkiuáhættuna.
Það miá útskýra þetta á
annan hótt: Fjánmaignið í
Þórir Bergsson
eEiIífeyrisbólknum er unnt
að óvaxta til langs tíma og
þannig getur hver deiid sjóðs- J
ins á féla,gs- eða landshluta- 1
gi’undvelli hafft með höndum t
ávöxtun þess fjár sem í þeim
bálki er. Hins vegar er hinn
bálkurinn áhættubálkur þar,
sem unnt væri að saimeina
ala sjóðd, sem þannig eru
uppbygigðir og losna um ledð
við að leita út fj^rir lífeyris-
sjóðakerfið-
— Nú em þessdr sjóðir — i
eða verða — ekki verðtryggð- /
ir? 1
— Ned. Þar sem þeir eru *
ekki verðtryggðir með ábyrgð i
ríkissjóðs eða bæjarfélags /
verður að leggja sig fram um \
að ávaxta fjármagn sjóðsins
sem bezt til dæmis í verð-
tryggðum ríkisskuldabréfum.
— Þetta yrði fyrsti s#óður-
inn með slíkri uppbygginfgu?
— Þetta yrði fyrsti lífeyr-
issjóðurinn, en til em sjóðir
alf swipaðri gerð svo sem líf-
eyrissjóðir verkfræðinga og \
múrara. i
— Verður greiðsla úr þess- >
um sjóði miöuð við fimmeða /
tíu ár? \
— Ellilffeyiir verður mið- t
aður við greiðslu sjóðsfélaga 1
tii sjóðsins, þannig að hann á /
ekki að geta ofltið yfiir uim og \
það á að vera unnt að hækika t
lifeyrinn við hvern útreikn-
ing. Það er tryggdngafræðilegt
atriði að útekýi'a þetta, en
það er eklki rúm til þess í
blaðaviðtali. — sv. •
Frá fjölmennum aðalfundi Neytendasamtakanna
STJÓRN samtakanna
VAR KJÖRIN EINRÓMA
■ Aðalfundur Neytendasamtaikanna, sem haldinn var í
fyrrakvöld var fjölmennur og kom ýmislegt athyglisvert
fram á fundinum. Var stjóm fyrir næsta starfstímabil ein-
róma kjörin. — Einn talsVnianna íhaldsins sá sitt óvænna
og dró í fundarlok til baka tillögu er hanm hafði flutt um
dýrð EFTA-aðildar fyrir íslendimga.
Formiaður Neybendiasamitak-
anna Hjalti Þórðarson, Seflffossi,
setti ajðalfunddnn, en fundar-
stjóri var Hirafn Bragason. Síð-
an fluttd farmaður skýrslu sina,
þá greindi framkvæmdastjórinn
Kristján Þorgeirsson frá fjár-
hagsmálum sambakanna, sem
bafa verið mjög erfið. Tók
stjómin við miiklum skuldum
frá fyrira tímabili og yiaktd það
m.a. athygld fiundarmianna að
meðal gamall'a skulda vomi lið-
lega 40.000 króna skuldir við
Hreyfil og BSR. Það kom enn-
fremur frarn í reikningiunum að
á þessu áiri hafa innheimzt fé-
iiagsgjöld firá um 3.600 féla,g&-
mönnum, en leikningar fyrir
þetta ár voru ekki endanlega upp
gierðir. Virtist þó ljóst að nokk-
uð heffði grynnkað á skuldum
saimbaikiannia á þessu átri.
Þá gerði ritari Neytendasam-
tatoanna, Gísli Gunnarsson, grein
fyrir útgáfu Neytendabl'aðsins,
.en noktour myndarleg tölublöð
bafa komið út og er öhætt að
fullyrða að blöðin haffa vakið
almenna athygfli.
Kr skýrsla og reiknkxgar baffðd
hlotið affigreiðslu lýsti fundiar-
stjóri tillöigu um stjóm og vara-
stjóm. Var síðan toosið sam-
hljóða í stjórn og skipa þessir
nýja stjórn Neytendasamtato-
anna: Dr. Bjaimi Helgiason, Gisii
Gunnarsson, toennari, Hallveig
Thorlacius, húsmóðir, Hjalti
Þórðarson. storiffsitofumiaður,
Kristján Þorgeirsson, friam-
kvæmdastjóri, Óttar Yngvason,
lögfr. og Höstouldur Jónsson. í
varastjórn voiru kosdn Sigríður
Haraidsdóttir, Þröstur Ólafsson,
Karl Stednar Guðnason, Jón
Maignússon, Garðar Viborg,-
Ragnar Kjartansson og Jón
Oddsson. Endurstooðendxxr voru
kosnir Sigiurðxxr Víum og Gísli
Teitsson. •
EFTA — Sjónvarp —
Árgjald
Síðan hófust umræður um
önnur mál og tók fyrstur til
máls Kristján Þorgeirsson. Hann
ffliutti fyrir hönd stjómar tvær
tiMöigur. Sú fyrri um hækkun
árgjialds í kr. 309; sú siðairi um
að skora á menntamálaráðherra
að banna sjónvarpsauglýsingar.
Urðu miklar umræður um þess-
ar tiUö'gur oig jafnframt um til-
lögu um EFTA, sem Sigfinnur
Siguirðsson, borgarhagfræðingur
flU'tti. Var ti'llagan dýrðaróður
’um EFTA-aðild sem mikið hag-
kvæmnisatriði fyrir neytendur.
Til máls tóku Magnús Óskars-
son, Öm Ólafsson og Kristján
Þorgeirsson. Sagði Kristján að
Neytendasamtökin hér hefðu
skrifað hliðstæðum samtökum í
EFTA-löndunum. Hefðu svör
ekki borizt nema frá Danmörku
og kom fram í svarinu að dönsku
neytendiasamtökin teija ekki
unnt að láta neitt uppi um já-
kvæð áhrifi EFTA-aðildar fyrir
neytendur. Kristján saigði síðan,
að. stjórnarflokkamir hefðu van-
rækt að láta almenningi í té
næ-gar upplýsingar um EFTA og
á'hrif þess við aðild íslands.
Lagði Kristján að lokum til að
Sigfinnur drægi tiilöigu sina til
baka. Þá talaði Gisli Gunnars-
son og síðan Ragnar Stefánsson.
Flutti hann tvær tillögur; um að
fundurinn samþykfcti að fela
sitjórn Neytendiasamitiakianna að
efna til opinberrar ráðstéfnu um
EFTA innan bálfs mánaðar. Síð-
ari tiilagan var um að skylda
stjómina til þess að halda fund
mánaðarlega til þess að gefa
neytendum kost á því að fjalla
um vandamál neytenda sem oft-
ast. Úlfur Sigurmundss. lagði til,
að sjónvarpstillögunni yrði frest-
■ Framihaid á 7. síðu.
ísflenzka mannfræðiféliaigið
heldur fund 'í I. kennslustofu
Háiskólia íslands í kvöld, fimmtu-
dag, kl. 20,30.
Sagnfræðingamir Bjöm Þor-
steínsson og Skúli Þórðarson tela
um kenningar Barða Guðmunds-
sonar um uppryna íslendinga.
Frjálsar umiræður á eftir. Öllum
heimill aðgangur.
Björn Þorsteinsson
Kenningar Barða
Skúli Þórðarsoii
Fimmtudagur 27. nóvember 1969 — 34- árgiangur — 262. tölublað.
Kóngur gengur fyrir ráðherra
Ekkert róið fyrr en
fískverð er ákveðið
• Á þingi Farmanná- og fiski-
mannasambands íslands flutti
Hilmar Rósmundsson, afla-
kóngur íslands, ásamt tveimur
félögum sínum í Skipstjóra-
og stýrimannafélaginu Verð-
anda í Vestmannaeyjum eftir-
farandi tillögu:
• „24. þing F.F.S.Í. haldið í
Reykjavík 20.—22. nóvember
1969 samþykkir að beina því
til félaga sinna, að þeir hefji
aldrei róðra fyrr en fiskverð
fyrir væntanlegt veiðitímabil
Jiggur fyrir“.
í nefndaráliti segir um tiliög-
una:
Atvinnu- og launamálanefnd
telur að mikill seinaiganguir hafi
verið með ákvörðun fiskverðs og
er á einu máli um að birting
fiskverðs eftir að róðrar hefjast
er mjög óheppilegt. Og leyfir
sér því að mæla með fram kom-
inni tillögu. Og telur að fiskverð
þurfi að kunngera ekki seinna en
15. desember 1969 svo komisit
verði hjá'annárs fyriirsj áanlegum
vandræðum. Óskar nefndin þess
að afrit af tillögu þessari sendisff
ríkisstjórn og Verðflagsráði sjáv-
arútvegsins.
Að þinghaldi F.F.S.f. loknu
núna í vikunni gengu nokkrir
fulllrúar af þinginu á fund
Bjarn.a Benediktssonar, forsætis-
ráðherra, með aflaikóng fsiands
í broddi fylkingar. Ráðherra
hafði fallizt á að veita þeim 30
minútna viðtal vegna fjarveru
sjávarútvegsmálaráðherra. Hefði
gjarnan mátt snúa hlutunum við,
að afflakóngur fslands veitti for-
sætisráðherra 30 mínútna við-
tal.
Á þessum fundi var ofanigrednd
tillaga áréttuð við Bjarn,a og tók
hann heldur þunglega undir
þetta. Ekki batnaði stoapið, þeg-
ar kóngur og félagar kröfðust
þess af forsætisráðherra sínxxm,
að hiann endurskoðaði og helzt
afturfcaMaði lög um hlutaskipti
Framlhald á 7- síðu.
Þjófurinn leit
ekki við víninu
Uppundir 25 þúsund kr„ í
peninguim og ávfsunum, var
sitolið úr kjallaraiherbergi á Há-
vallagötu 55 í fyrrinótt. Enn-
fremur var stolið fjórum kart-
onum af sígaretbum, en fjórar
áíengisÆlöstour sem í herberginu
voru, voru etoki hreyfðar. í her-
berginu býr stúlka og var hún
vör við þjóffnaðinn þegar hún
kom heim tál sín um nóttina,
og gerði lögreglunni viðvart. —
Hafði þjólfurinn greinilega farið
inn um gflugga á herberginu.
Hafnargerð í
Þykkvabæ og
við Dyrhólaey
Tveir þdngmienn Suðurlands-
tojördæmisins, Bjöm Fr. Bjöms-
son og Karl Guðjónsson hafa
lagt fnam á Alþingi fyrirspurn
til sjávarútvegsmólaráðherra urn
hafnarmiáflfefni. Er fyrirs.pumin ’ á
þessa leið:
Hvað líður rannsóknum á
möguleikum til hafnargerðar í
Þykkvabæ í Rangárxtellasýslu bg
við Dyrhólaey í Vestur-Skafta-
fellssýslu?
Sýningarsalir í kjallara verðá
tekair i aotkun árið 1970
Fyrr á þessu ári var gerð
kostnaðaráætlun á innréttingu
kjallara Norræna hússins og
hljóðaði hún upp á 5—6 milj-
ónir króna. Ríkisstjórnum Norð-
urlandanna var síðan send þessi
áætlun og var farið fram á fjár-
veitingu frá viðkoinandi löndum
til þess að unnt væri að hefjast
lianda um innréttingu kjallarans.
Hafa nú borizt svör við þess-
um tilmælum frá íslenzku og
norsku ríkisstjóminni og voru
þau jákvæð, en enn hafa ekki
borizt svör frá ríkisstjómum
hinna Norðurlandanna.
Sagði Ivar Eskeland forsfföðu-
maður Norræna hússins í við-
tali við Þjóðviljann í gær, að
ekki væri hægt að segja til um
hvenær framikvæmdir gætu háf-
izt, fyrr en svörin hiafia borizt.
Talið er þó nokkurn veginn full-
víst að jákvæð svör berist frá
öllum Norðurlöndunum. Taldi
Eskeland öruggt að starfsemi
gæti hafizt í kj allaranum á
næ sffa ári.
Nokkur þrengsli hafa verið í
Norræna húsinu, eins og mönn-
um er kunnugt, t.d. hefur verið
nauðsynlegt að halda málverka-
sýningiar á göngunum. Kj'aMari
hússin.s er stór og er ráðgert að
þar verði þrír sýningarsalir og
verður fyrsta sýningin væntan-
lega á verkum Ewards Munchs.
í kjallaranum verður auk þess
tungumálasffofa' og anddyri. Fyr-
ir allnokkru fékk Norræna hús-
ið að gjöff tæki til tungumála-
kennslu, svotoaMaða tungumála-
klefa, frá norska fyrirtækinu
Tandberg og sænsk sffofnun gaf
10 þúsuxxd kr. sænskar til tungu-
málastofunnaæ. Þar verða eink-
um kennd norræn tungumál.
Finnski arkitektinn Alvar Alto
teiknar innréttingar kjaMarans,
eins og raunar allt húsið, én ís-
lenztou arkitektamir Skarphéð-
inn Jóbannsson og Guðmundur
Þór Pálsson koma þar ednnig við
sögu.
Flytur fyrirlestur
um sálarfræði
Þ j ó ðf él agsf r æ ð i nef n d Háskóla
íslands efnir á þessum vetri til
almennra fyrirlestra til kynning-
ar á nokkrum greinum þjóðffé-
lagsffræða.
Þriðji fyrirlesffurinn í þessum
flokki verðuæ haldinn föstudag-
inn 28. nóvember n.k., en þá tal-
ar Si.gurjón Björnsson. sálfræð-
ingur, um efnið: Sálarfræði.
Fyrirlesturinn verður haldinn
í Norræna húsinu, og hefst kl.
20,30.
Fylkingin
Skrifstofian og salurinn í Tjam-
argötu 20 eru opin alla da.ga frá
kl. 15 til 23,30. Ffiítt kaffi og
snarl á kosnaðarverði. — ÆF.
i