Þjóðviljinn - 15.03.1970, Blaðsíða 3

því yfirskini að stunda nauð-
synlega uppbygigingu í landinu.
Árið 1863 neyddi Lesseps Isma-
il landstjóra til að samþykkja
útgáfu enn fleiri Xilutahréfa, en
það vairð til þess að Egyptar
komust í svo miklar sikulddr.
að Bretar og Frakkar tóku að
sér yfirstjócn fjármála lands-
ins. Gerði þá tyrknesiki jarlinn
í Orabi uppreisn og Bretar
skárust í leikinn með hervaldi.
Það sem þarna gerðist notaði
Rósa Luxemburg síðar sem
uppistöðu ’ í ritgerð sína um
söfnun auðs á fárra manna
hendur og hlutverk heims-
valdastefnunnar utan Evrópu.
Tilkoma Súezskurðar varð stór-
kostleg fyrir heiminn en tví-
eggja varð hún fyfir Egypta
s.iálfa, þótt það hiafi ekki verið
ætlun læsseps. Að vísu var
skurðurinn einni.g hagnýttu.r
fyrir Egypta, en árangurinn af
þessum framkvæmdum vair sá,
að evrópskar þjóðir náðu æ
meiri ítök.um á Egyptalandi,
einkum Bretar.
★
Árið 1863 kröfðust Tyrkir
þess að áeggjan Breta, að .
nauðungarvinna við Súezskurð
yrði afnumin. Napóleon þriðji.
staðfesti þess.a kröft) ári síðar.
Á árunum 1854—‘56 munu um .
2o þúsund bændur hafa stund-.
að kvaðavinnu á vegum féla.gs-
ins, og var það talið óhjá-
kvæmilegt fyrir framkvæmd-
irnar. Nauðungarvinnan við
Súezskurð var þó alls ekkert
einsdæmi. um þessar mundir
var hún við lýði við allar
meiriháttar framkvæmdir í
Austurlöndium. Lesseps var
ekkert feiminn við að benda á
þessa staðreynd. og einnig
eymd brezkra og rússneskra
verkamanna, og þrælahialdið í
Bandaríkjunum.
Bannið við nauðurigairvinn-
unni átti að verða til þess að
koma fyrirtækinu algerlega
fyrir kattamef. Eitt Lundúna-
þl-aðið hrósaði happi og sagði:
„Nú hlýtur öll vinna við skurð-
inn að stöðvast“. En aHt sne.r-
ist á annan veg. Bann þetta
varð til þess að koma verkinu
í' höfn. Hétr er enn ein tilvitn-
un í „Encyclopedia Britannica“.
sem sýnir, hvemig þróunin
varðtj i;. j.Senn ilega var afnám
nauðungarvinnunnar helzta
lyftistöngin undir framkvæmd-
irnar, þvi að það hafðd í för
með sér aukna vélvæðingu, og
varð til þess að teknar voru
upp nýtízku vinnuaðferðir og
skipulagning“.
Enn rambaði fyrirtæki Less-
eps á barmi gjaldþrots sökum
aðgerða andstæðjnga hans. og
þar fékk hann enn tækifæri til
að sýna, hversu fádærma auð-
ugt hugmyndafluig hans var.
Hann kunni lagið á verkfræð-
ingum svo sem Couvreux, Bor-
el og Lavallev. og uppfinning-
ar þeirra urðu til þess að leysa
ýmis vandamál. sem ella hefðu
verið óleysanleg, einkum á svæð-
inu milli vatn.anna og Súez-
borgar. Vissulega gekk ýmislegt
betur. þega,r nauðungaarvinnan
var við lýði. Kostn.aðurinn við
framkvæmdirnar tvöfaldaðist,
eftir að véltæknin kom til sög-,
unnar. en á hinn bóginn flýtti
hún mjög fyrir framkvæmdun-
um. Þannig varð afnám nauð-
ungarvinnunnair Lesseps til
góðs. Og þótt n,áuðungarvinna
yrði áfram við lýði á Egypta-
landi fór svo brátt. að henni
varð aflétt, sökum afnáms
hennar á Súezeiðinu. Þá loks
gátu hinir þrautpíndu egypzku
bændur um frjálst höfuð strok-
ið.
Fuirðulegustu þverstæður ein-
kenna söguna um framikvæmd-
ir við Súezskurðinn, og loks má
nefna í því sambandi ævintýr-
ið um vináttutengsl erkifjand-
anna. Bretia og Frakka. Segja
má, að Súezskurðurinn hiafi al-
ið af sér bandalag þjóðanna
tveggja. hið svokallaða „Ent-
ente cordjale". Lesseps sýndi
hér enn á ný, að hann var
gædduir óvenjulegri skiarp-
skyggni. Á sama hátt og bann
sneri baki við þjóðernislegri
fjármálasfefnu aldar sinnar og
la.gði kapp á að koma á fót al-
þjóðlegiri auðvaldsistefnu, þá
hatfði hann huig á að
koma á fót samstainfi Breta
‘íí
Jwara 1870 — ÞðóÐVILJINN — SlÐA J
> 'v;>' • .-x Sxi}?:*; ■ ' "■ .
Skurðurinn opnaður. 16. nóvember 1869. Myndin er frá Port Said.

Snekkja Austurríkiskeisara siglir um skurðinn daginn sem hann var opnaður.
og Firakka. Ef til viH hefur
þetta verið gert í vairn.airskýni,
því að það er gott ráð að bind-
ast samtökum við óvini sína.
En Lesseps hu.gsaði lengra.
Hann gerði sér grein fýrir,' að
til þess að sjá um viðhald og
varnir þessa niikla mannvirk-
is þurfti að koma til samvinn'a
stórveldann.a Iveggja, og á með-
an deilu'rnar risu sem hæst um
skurðinn, var hann í óða önn
að „brasa þau saman“.
★
Ekkert var látið uppi um
þetta baktjaldam.akk. Það var
skiljanlegt. í ágúst árið 1859
kom roskinn maður inn á skrif-
stofur félaigsins og sagði: „Ég
ætla að kaupa hlutabréf í Sví-
þjóða.rskurðinum“. „Ekki Sví-
þj óðarskurðinum. Súezskur ði n-
um“ var svarið. „Mér er alveg
sama, hvort hann heitir Sví-
þjóðarskurður eða Súezskurð-
uæ“, sagði sá gamli. ,,Það eina
sem skiptir máli, er það, að
Englendingum er iilta við
hann“.
Árið 1855 hafði Lesseps
raunar freistað þess að fá Eng-
lendinga í lið með sér með því
einkum að fá Cobden, tals-
mann f rj álsrair yerzlunar á
sitt *byAd;'"áV'jfóð,',h>afði"íydti '
tekizt. Aðeins Gladstone, leið-
togi brezku stjórnarandstöð-
unnar, var hlynntur þessum
framkvæmdum. En þegar, ber-
sýnilegt var, að Súezskurðurinn
var að vérða að veruieika
breyttist a&taða Breta, og nú
vildu þeir fyrir hvern mun öðl-
ast hlutdeild i honum, og síð-
an ná yfirráðum yfir honum.
Nokkrum mánuðum eftir
vígslu skurðairins hélt Lesseps
til Englands, og var þar tek-
ið tveim höndum af sín-um
fyrrverandi andstæðingum.
„The Times“ sagði m.a. í for-
ysitugrein: „Lesseps sækir okk-
ur heim. við höfum enga að-
stoð látið honum í té við skurð-
inn. en munum síðar greiða all-
an arðinn, sem hluthafamir fá
inn. Vonandi getum við með
því bætt fyrir allar ávirðing-
ar okkiar í bans garð“.
Þarmeð vcxi'U Bretar og
Frakkar sáttir orðnir, og smám
saman tóku þeir höndum sam-
an og gerðu skurðinn loks að
sameiiginlegu yfimráðasvæði.
Lesseps hafði gert sér grein
fyrir ýmsum afleiðingum, sem
Súez&kiurðuirinn hlaut að hafa
i för með sér, en sjónarmið
hans mótuðust af því, að hann
vaæ Evrópum.aðuir á nýlendu-
öld. Og eitt mikilvægt atriði
sást honum algerlega yfir. Það
var hið hernaðarlega mikilvægi
þessa mannvirkis. Hann hafði
tekið það skýrt fram, sem
hafði og verið markmið firum-
kvöðlanna og keppinauta hans,
f.ylgismianna Saint-Simons, að
skurðurinn yrði notaður í al-
þjóðaþágu og á friðsaman hátt.
En suimir sáu lengra. Þegar
Lesseps var gerður félagi í
frönsku akademíunni var hon-
um flutt ræða. þar sem m.a.
var sagt: ..Herra minn. þér haf-
ið undirbúið jarðveginn fyrir
hatramma baráttu í framtíð-
inni“.
BRIDGE »
Aá hafa rétta hönd inni
Þessi gijöf vair spiluð í tvi-
menninjgskeppni í Marbelila á
spæneku Sólarströndinni -1868.
Enda þótt háspil andstæðing-
anna lægju illla og eklki væri
unnt að fría spaðann tókst
franska meistaranum Roger
Trézel að vinna sögnina með
því að koma réttuim andstæð-
ingi inn.
A Á G 9 5 2
V 6 3
♦ 8 6 2
4> 9 6 2
6 ♦ K D 8 4 3
¥ K 7 4 V G 10 8 2
♦ K G 10 3 ♦ 9 7 5
* D 10 7 4 3 * 8
A 10 7
V Á D 9 5
♦ Á D 4
4> Á K G 5
Sagnir: Suður gefiur. Báðir á
hættu.
Trézel sem viar í suðri spi'laði
þrjú grönd á þessi spil.
Vestur lét út laufafjavka, ní-
an í borði átti slaginn. Hjarta-
þristur út. Austur lét áttu, Suð-
ur níu og Vestur tók á kóng-
inm og lét út spaðasexu, tvistur
úr borði og drottning Austurs
átti slaginn. Austur tók þann
kost að láta út hjairta. Hvernig
fór Suður nú að því að vlnna
þrjú grönd?
Svar:
Þegar Trézel hafði tekið á
hjartaés og drottninigu ákvað
hann (þar sem hann hatfði grun
urm að spaðinn lægi illaj að
koma Vestri inn. Hann spilaði
því ás, kóngi og gosa í laufi-
Vestur tekur á laufadrottningu,
og síðan á fimimta laufið. Þá
neyðist hann til að láta út tíg-
uiL En Austur kemst í kast-
þriing, þegar Suður spilliar næst
tígulásnum, því að kasti hann
hjartagosanum stendur fimma
Suður.s.
A Á G 9
------------- A K 8 ¥ G
* 1« * 5 ♦ Á
Hefði Vestur staðizt freist-
inguna að taika á fimmta laiuf-
ið, hefði Suður unnið spilið
með því að neyða Austur til að
láta út í spaðagaffailinn í borði.
Þannig er staðan £ spilinu
þegar Vestur sem fengið hefur
þrjá slagi lætur út tígulgosann.
A Á G 9
¥ —
♦ 8 6
* —
A — Á K 8
¥ — ¥ G
* KG10 4 ♦ 9 7
* 10 * —-
A io
¥ 5
♦ Á D 4
* —
Suður tekur með drottningu,
lætur út tígulás til þess að fjar-
lægja síðasta tigul Austurs og
kemur honum inn á hjartagos-
ann till þess að neyða hana að
láta spaða út í gaftfal borðsins.
„Fórn" Dorothy Sims
Fáar konur hafa verið leikn-
ari í bridge en Dorothy Sims,
eiginkona Hal Sims, en þau
hjónin spiluðu áruon. samanvið
©ulberteon-hj ón in • Hún var
eáníkum kunn fyrir öruggt
vamarspil eins og í þessari
gjöf þar sem hún felldi sögn-
ina
♦ G6
¥ 53
■ dC«M **<K>*A ‘Ktöem - - -
* Á10
A 72 A 53
¥ ÁG872 ¥ D106
♦ G107 ♦ ÁD5
4> G82 * 96543
♦ ÁKD10984
¥ K94
♦ —
4 KD7
Sagnir:
Suður Suður
1 ♦ 2 ♦
3 A 4 A
4 gr 5 4>
6 A Pass
Dorothy Sims í Vestri lét út
tígulgosann, tvistur úr borði.
fimma úr Austri og Suður
trom.paði með spaðaáttunni.
Sagnihafd sem gerði ráð fyrir
hjartaásnum hjé Vestri oglík-
um á jafnri skiptingu tíguls-
ins ákveður að stefna að því
að fría tígulinn í bordi. Hann
flór því inn í borðið á spaða-
gosann í þeirri von áð' spaða-
sjöan félli svo að sexan í borði
yrði innkoomispil. Síðan tromp-
afti, hamn aftur tájgul, tók,-. sað-
ustu trompin og lét út lautfa-
sjöuna. Hvemig spilaði Dor-
othy Siims í Vestri til þess að
felíla hálfstemmu ' í spaða?
Hvernig hefði Suður eftir tíg-
ulútspilið getad unnið söginina
hvernig sem vörnin hefði ver-
ið?
i.
Athugasemd um sagnirnar:
Sögnin „4 grönd“ var kerf-
issögn og gaf til kynna vald
í litunum sem höfðu ekki ver-
ið sagðir, en „5 lauf“ þýddi
laufásinn. Þetta spil var spil-
að 1934, sarna árið sem Black-
wood-reglan var fyrst notuð.
Hér hefði hún annars ekki
skipt máli vegna tíguleyðu
Suðurs.
Húsráðendur!
Nýskáldsaga Grahams Greenes
Geri við heita og ikalda krana, WC og WC-kassa.
leka á ofnum óg; hitaveituleiðslum.
STILLI HITAVEITUKERFI.
Nýlegtf smásagnasafn eftir
efitix Grabam Greene (Trúð-
arnir, Hljóðláti Ameríkaninn)
sem bar nafnið „Megum við fá
eiginmann yðar lánaðan" þótti
sérlega þunnt í roðinu, en aft-
ur á móti fær ný /skáldsaga
hans, „Á ferð með frænku“
góðar viðtökur að því er bezt
verður séð. Þar er lýsit ensk-
um bankamanni, sem kominn
er á elliliaun, hefur alla ævi
verig ósköp venjulegur og löig-
hlýðinn borgari. E.n á elleftu
stundu kiasitar bann sér lít í
skemmtan og ævintýriamennsku
í tilverunni fyrir áhrif giamall-
ar og eiginlega gjörspilitrar
frænku, sem reynist síðar vera
móðir bans. Hann hverfur frá
trúnaði sínum við „stofnun-
ina“, sem hefur verið hans ær
og kýr, og iellst á tiltéktir
göml'U koniunnar, sem ersii í
Grabam Greene
meira lagi hæpnar frá sjónar-
miði laga og siðferðis, enda
hefur hún (reyndar kaþólsk
eins og Graham Greene sjálf-
ur) aldrei hiaft fyrir því að
kynna sér slíka hluti.
Gaignrýnandi Informiation
segir. að það megi ef til vill
lesa það úr þes&um texta. að
allar stjórnir og kerfi séu
svona álífca mikið spiUt. Þetta
komi ekki sizt fram unddr lok
sögunnar. þegar sögumaður,
móðir bans og viðhald henn-
a.r, fyrrverandi stríðsglæpa-
maður. hafia komið sér f.vrir
sem smygl.arair í Suður-Ame-
ríkuríki einu eftir að þau hafa
mútað yfirvöldunum og hald-
ið naiuðsynlegar veizlur þeim
broddum sem ekki verður fram
hjá gengið — lögreglustjóran-
um, tollstjóranum. fúlltrúa
bandarí sku leyn i þ j ón us t un n ar
o.s.frv. En að sjálfsögðu sé
Fnaimfhald á 9. síðu.
HILMAR J. H. LÚTHERSSON
pípulagningameistari.
Sími 17041 — til kl. 22 e.h.
Húsbyggjendur. Húsameistarar. Athugið!
„ATERMO"
— tvöfalt einangrunargler úr hinu Heims-
þekkta vestur-þýzka gleri — Framleiðslu-
ábyrgð — Leitið tilboða.
A T E R M A Sími 16619 kl.
10 -12 daglega.