Þjóðviljinn - 25.09.1970, Qupperneq 6

0 SlÐA — ÞJÖÐVILJINN — F1ösltUldialguI• 25. septenn'ber 1070.
'TíTin

Mikilvægar ákvarðanir á ráð-
stefnu óháðra ríkja í Lusaka
í Lusaka — höfuðborg hins
unga Afrík jlýðveldis Zambíu
— eir nýlokið þariðju ráðstefnu
þjóðhöfðingja og íulltrúa rík-
istjóma óháðra ríkja og telur
yfirgnæ-fandi meirihiluti þátt-
takenda góðan áranguir hafa
orðið af starfum bennar 63
fulltrúar (þair af 9 áheymar-
fulltrúar) konuu til þessa iands
í suðuirhluta Afríku, sem etr
næstum alveg umkringt ný-
lendum Portúgala og ríki ný-
lendukúgara i Rhodesíu, og
Leita viður-
kenningar barna-
verndarnefndar
Nýlega var í fyrsta sinn
auglýst í dagblaði af einkaaðll-
um, sem taka böm i daggæzlu,
að heimili þeirra væri viður-
kennt af barnaverndarncfnd, en
eins og bent hefur verið á hér
í Þjóðviljanum er talsvert um
það hér í borginni og nágrenni
að slík dagheimili séu rekin án
nokkurs eftirlits opinberra aðila.
Nýlega hefur þó verið sett
reglugerð um að óhetmillt sé að
taka böm þannig í gæzlu gegn
þóknun nema með samþykfci og
háð efiárliti bamavemdamafnd-
ar varðandi hreinilæti og heimális-
hætti, og er þess vænzt að við-
komandi aðilar leiti viðurkenn-
ingar nefindarinnar. Er byrjað að
leita til nefindarinnar í þessu
samibandi, að því er stairfskona
hennar, Asta Bjömsdóttir, sagði
blaðdnu, en ekki er mikið um
það enn.
Það er yfirieitt fólk semi er að
byrja silika starfisemi, sem ledtar
hingað, sagði hún, og fær það
þá eyðublöð til að fylla út og
starfsfólk héðan lítur á heimilið.
Enn hefur ekki gefíð sig fram
fólk, sem þegar er með böm í
gæzflu.
voru það fleiri. fuHtrúar en
komu á fynri ráðstefnur af
sama tagi, sem hialdnar voru í
Belgrad og Kairó.
Á blaðamannafundd. sem
halddnn var við lok réiðstefn-
unnar hinn 14. september sagði
forseti Zambíu_ Kenneth Ka-
undia, að í Lusaika hefði stefna
óháðra ríkja fengið nýja hvaitn-
ingu til aðgerða. Margvislegar
forspár vesitrænna blaða um
það, að samitök óháðra ríkja
hefðu látizt í Dar-es-Salam
(en þar var undirbúningsfuxid-
uir fyrir rá'ðstefnuna haldinn
í apríl 197' og myndi jörðuð
í Lusaka, xeynduist fjarri laigi.
„Ég tel að frá upphafi til
enda hafí andaúmsiliofit á ráð-
stefnunni einkennzt af vináttu
og samvinnuhug. Og ályktan-
iroar, sem héma voru sam-
þykktar, voru mjög góðar“,
saigðj Indira Gandihi, þegar
hún var spurð an álit sitt á
ráðstefnunni.
Tilraunir vestrænnia sfjóm-
málamianna tál að hafa áhrif
á störf ráðstefnunnar og
sveigjia hana frá baráttu gegn
heimsvaldastefnunni og setja
„þriðja heiminn“ upp gegn
sósíalistískum ríkjum misfók-
ust gjarsamlega. Þegar frétta-
menn spurðu Kaunda að því,
hvers vegna það vaaru aðeins
vestræn ríki, sem væru for-
dæmd í hinum 14 ályktunum
og tveimur yfírlýsdngum Lus-
aka-flundarins, svara’ði forset-
inn skýrt og skorinort: „Ef að
Sovétríkin aðstoðuðu nýlendu-
veldin og ríki kynþáttakúgara
í Afriku, þá hefðu þau visisu-
lega verið fordæmd, en Sovét-
ríkin fylgdu allt annarri
stefnu“. Nimedxi hershöfðingi,
forseti byltingairráðs Súdan
svaraði svipuðum spurningum,
er hann kom aftur heim til
Khairtoum: ,Við gön,gum út
frá þvi, að hin sósialisitíska
ríkjaheild standi með okkur
í baráttunnj gegn heimsvalda-
stefnunni og hjálpi þróunar-
löndunum með ósérplægni á
sama tíma og auðvaldsríki adð-
ræna þessi lönd og hindra
þróun þeinra“.
Þannig staðfesti Lusakafund-
urinn og efldi hina hiefðbundnu
framáarastefnu óbáðna ríkjia
— stefnu sem mi’ðar að því að
treysta frið og öryiggi í öilium
heimi, að tiryggja þjóðlegt fuli-
Indira Gandhj
veldí og efnahagslega fram-
þróun þróunarlandianna. Meiri
hluti þeirra ríkja, sem sendu
fiulitrúa á Lusakafundinn eiga
sjálfstæði sitf að þakka þeirri
byltingaröldu gegn nýlendu-
stefounni, sem farið hefur um
heiminn og árangri allra byit-
ingarafla samtimans. Og frek-
ari framþróun margina hinna
ungu ríkja „þriðja heimsíns"
er órjúifianlega tengd styrk-
leilka baráittu'hreyfingairinnair
gegn heimisvaldaistefnunni um
heim allan.
í „Yfiriýsingu um frið,
sjálfstæði, efnaihagsþróun,
samvinnu og aukið lýðræði í
alþjóðasamskiptum" settu full-
trúaimir firam helztu markmið
stjómmálastefnu sinnar — að
tryigigja frið um heim alian og
friðsamlega sambúð með því
að efia hluitvark Sameinuðu
þjóðanna, að berjast gegn ný-
lendustefnu og kynþáttafcúgun,
sem afneiitar jafnrétti mianna og
lítiilæfckar manhLegan virðu-
ledk, að leysa vandamál á frið-
samiegum grundvelli, að draga
úr vígbúnaðarkapphiaupjna og
vinna síðan að afvopnun og
berjast fyrir efnahagsþróun og
samivinnu milli rikja á grund-
velli jafnréttis og gagnkvæmra
hagsmuna.
Lusakafundurinn fordæmdi
árásairstyrjöld Bandiaríkjanna í
Indókína og árás ísraelsmanna
á grannríkin fyrir botni Mið-
jiarðarhiafs. Meðal áheyrnar-
fuliitrúa á Lusakafundinum viar
sendlinefnd frá lýðveldinu Suð-
urViettmam. Með sórstakri at-
hygli hiýddu fulltrúar á ræðu
utanríkisráðherra bráðabirgða
byltin.garstj ómairinnar, Nguen
Thi Bin. í áiykitun fundiarins
um Suðaustur-Asíu er þess
krafizt, að þegar í stað verði
skilyrðislaust fluttar á brott
allar arlendar hersveitix frá
Víetnam.
Aðgerðir ísraels voru einniig
harðlega fordæmdar. í ályktun
um ástandið í löndunum fyrir
botnd Miðjarðarhafs er þess
krafizt, að ísraelskir hermenn
verði þegar í stað fluttir á
brott frá hemumdu svæðun-
um. „Hernám á landssvæðum
þriggja sjáifstæðra óhá’ðra
ríkja er óhæfa og einnig á-
firiamhaldiandi ofbeldisstefna
og hagnýting hinna hemumdu
svæða til að knýja fram
máialok", segir í þesisari á-
lyktun. Fulltrúar á Ljsaka-
fundinum létu ; Ijós þá skoðun
að beita þurfi sem víðtækust-
um stjórnrmála- og efniahags-
ráðstöfunum gegn árásaraðil-
anam. Og þegar frú Sirimabo
Bandaranaike, forsætisráðherra
Ceylon, lýsti því yfír í ræðu-
stól að land hennar hefði slit-
ið stjóimmálasamskiptum vi’ð
Tító.
ísrael, gall við átoaft lófatak.
Lusakafundurinn greiddii sið-
asta vigj nýiendustefnunnar í
Suður-Afríku þung högg. „Hér
í Ljsatoa“ — saigði Indira
Gandhi — „finnum við greini-
lega púls baráttunnar, sem
föðurlandsvinir í Angola og
Mozambiqje og andstæðingar
kynþáittaistefnunnar í Suður-
Afríku hieyja. Þeir berjiast
sams toonar baráttu og við
börðumst etoki alls fyrir
löngu“. Samhuigur með bar-
áttumönnum þjóðtrelsishreyf-
ingarinnar var ejnn af uppi-
stöðuþáttunum á Lnsakafund-
inum, en á honum voru marg-
ir forystumenn í baráttunni
gegn nýlendustefnunni. Ríkis-
stjómir Vorsters og Smdths og
portúgölsku nýlenduihetrramir
voru ekki aðeins hai'ðlega for-
dæmdir, en einndg stuðnings-
menn þeinra. „Óháð ríki“ —
segir í ályktun um aðskilnað-
arstefnu kyniþátta og kynþátta-
mismunun — „fordæma öll
þessi ríki — sérstatolega Banda-
ríkin, Fratoklandí Bretland,
Vestur-Þýzkaland, ftalíu og
Japan — fyrir i>ólitískia, efna-
hags- og hemaðarsamvinnu við
ríkisstjórn Suður-Afríku, sem
örvar^ han-a til að fylgja firam
kynþáttastefnu. sinni“. Lögð var
áherzla á sérstatoa ábyrgð Bret-
lands á tilveru og eflingu hdnn-
ar ólöglegu ríkisstjórnar í
Rhodesíu, þar sem yfirvöld í
London vildu etoki grípa til
árangursríkra ráðsitafana gegn
ríkisstjóm Ian Smiths. Og
ákveðið var að autoa á ailan
Bandaranaike.
hátt aðsitoð viið þjióðfreisisöfl
í ríkjum Suður-Afríku.
Tiito forseti Júgóslaviíu stoor-
aði á óbáð rítoi að veita Sam-
einuðu þjóðunum virtoan
stuðning við lausn á mörgum
fióknjm alþjóðamiálum, sem
verða á dagskrá hins komandi
afmœiisþings samtakianna
Lusakafundurinn skaot raun-
hæfum vandamálum til hinna
Sameinuðu þjóða — að grípa
til ráðstafana til að framfylgja
fiuUkomlega álytotun Samedn-
uðu þjóðann,a um afnám ný-
lendustefnunrjar, en brátt eru
liðin tiu ár frá því að sú á-
lyfctun var samþyktot, — að
gera áæitiun um efnahaigsþróun
og baráttu gegn vígbúnaðar-
kapphlaupinu tjl næstj tíu ára,
— að lýsa Indiandshaf fWðiýst
svæði o.fl. Óháð rífci ítrefcuðu
a’ð SÞ eigi að vara vettvangur
allra þjóða heims og kröfðust
þess, að Þýzka alþýðulýðveild-
ið, Aiiþýðulýðveldið Kórea og
Alþýðulýðvelddð Víetnam
fenigju aðild að samtötounum
og að toínveristoa þjóðin fengi
sín lögmætu réttindi í Samein-
uðu þjóðunum.
Á Lusatoaifiundinum var ekki
baldin ein einasta ræða, þair
sem ekki væri rætt um efna-
haigsástand í tugum ríkja hins
„þriðja hedms“.
En það er efckj fáitátt, að at-
vinmulífið haldist áfram í
höndjm erlendra aiuðfélaga,
fyrirtækja og bantoa fyrxver-
andi hedmisborga.
APN.
Um einn af fremstu forustumönnum Búlgara
Georgi Dimitroff
í Leipzig.
Það fer vel á því, þegar for-
sætisráðherra og flokksformað-
ur Búlgara, Todor Zhivkov, er
hér í heimsókn, að minnast
eins fremsta leiðtoga Búlgara
og hinnar alþjóðlegu vericalýðs
hreyfingar, Georgi Dimitroffs.
Þegar ríkisréttarhöldin voru í
Leipzig 1933 fylgdist allur
heimurinn með frammistöðu
Dimitroffs — hér á Islandivoru
haldnir fundir, þar sem þess
var krafizt að Dimitroff yrði
látinn laus, gerðax voru sam-
þykktir um það efni og Jó-
hannes úr Kötlnm orti leiftr-
andi baráttuljóð — raunar ná-
tengt þeirri mynd sem birtist
hér á síðunni af þeim Dimitr-
off og Göring frá réttarhöld-
unum í Leipzig: „Sie habcn
wohl Angst vor mcinen Fragen,
Herr Ministerprasident", spyr
Dimitroff hinn hrokafulla Gör-
ing. — „Þér eruð líklega smeyk-
ir við spurningar mínar, herra
f orsætisráðherra“.
Georgi Diimátrafif viar fædidur
í Búlgaríu árið 1882, alinn upp
f verkamannafjölskylldu, varð
sósíalisti á unga aidri og gékik
í búlgiairiskia sósíaldemiókrata-
floiktoinn 1902, tvítugur að afldri.
Hann var prentari að iðn og
starfiaði mikið í samntökum
prentara og varð forustuimaður
búlgarska verkalýðssaimlbands-
ins. Síðar varð hann þingmaður
í Búlgaríu, en þegar fflokkur
hans var bannaður 1923 fór
hann úr landi og stamfiaði víöa.
gafi mja. út „Intennatianale
Pressekorrespondiense" og vann
vítt um lönd á vegum alþjóða-
breyfingarinnar. Hann var um
hrtfð í ÞýzkaOandi og 1933 var
hamn tdkinn fastur, áíkaeirðiur
fyrtfr að haifia slldpuiLagt og und-
Dimitroff gegn Göring.
irbúið þingihúsibrunann. Réttair-
hölddn hófust í september það
ár í Leipziig og sitóðu af og til
afllt til diesembermánaðar. En
fasistamir sóttu eíkki guili í
greipar Dimitrofifs — við réttar-
höldin aÆhjúpaði hann fasism-
amn og sýndi fram á að fas-
istaimir sjálfir hefðu staðið að
þinglhúsbrunanium. Fhammistaða
DimitroiEfs vaikiti hedmsathyglM og
uppljósitranir hans urðu fyrsta
stóra áfafll fasistanna þýzku f
álmenningsiálitinu í hedminium'.
Meðan á réttarhöfldunum stóð
hárust móitmæii hvaðanæva' úr
heiminuim; mióðir Diimitroflfis,
I 72ja ára að aldri, ferðaðdst um
og taflaði á fundum vegna
fangeflsana, en hún hafði áður
misst þrjá ynigri syni sína í
hendur fáisista
Svo fór að lofcuim — vegna
almeriningsálitsins og framlmi-
stöðu sdnnar — að Dimitroflfi
var látinn laus úr hafldi, s.ýkn-
aður, en þegar hér var komið
sögu var hann siviptur rikis-
borgararétti í Búllgaríu; gerðist
sovézkur ríkisborgari og tók
þátt í forustu Kcwnmintems.
Hann fflutti ræðu á 7. þingi
Komdntems 1935, en á iþvíþingi
marfk'aði afliþjóðasaimlbandið
stefnu sem auðvefldaði kommún-
ista'filokkum samstarlf við sósí-
aldemókrata og aðra lýðræðis-
sinnaða flokka í baráttu.nni
gegn fasismianum.
Efitir heimisstyrjöldina síðari
vairð Dimiitroff forsattisráðihen-a
Búlgaríu og formaður búlgarska
veriíamannaffliókksdns. Hann lézt
1949.

I
i
I