Þjóðviljinn - 18.04.1971, Blaðsíða 3

Sunnudagur 18. aprnU 1971 — ÞJÓÐVIUINTNI — SlDA J
Bílaframleiðsla
í Sovétríkjunum
MOSKVU — f næstu 5 ára á-
ætlun Sovétríkjanna er gert
ráð fyrir mikiili aukningu á
bilaframleiðslu í Sovétríkjun-
um. Hluti af hinni geysistóru
bíliaverksmiðju í Togliatti á
Volguböfckum, Sem verið er að
reisa, hefur þegar verið tekinn
í notkun. Aðalbygging verk-
smiðjunnar er 634.000 fermetr-
ar, en alls bafa veri'ð reistir
1.200.000 fermetrar. Volskí-
verksmiðjan hefur hafið fram-
leiðslu á svonefndum Zhiguii-
bílum Daglega koma á mark-
aðinn 450 siíkir bílar og baíia
þegar verið framleiddir 50.000.
Áætlað er að framleiða 160.000
Zhiguli-bíla á þessu ári.
Framleiðsla á flutningabílum
mun mjög aufcast og áætlað er
að framleiðsla á strætisvöign-
um muni í lok næstu 5 ára á-
ætlunar hafa aukizt um 50%.
Lenin-Komsomol bílaverk-
smiðjan í Moskvu sér um fram-
leiðslu á nýjusfcu gedðinni af
Moskvitsj-bílnum. Nýlega er
komin á markaðinn ný gerð af
Zaporosets-bíl með 40 hestafla
vél. Volsikíverksmiðj an í Togli-
atti mun framleiða um 660.000
bíla á ári.
Guðrún Kristjánsddttir.
Fækkun fæðinga
í Sovétríkjunum
MOSKVU 17/4 — f mamntali,
sem nýlega hefur verið teikid í
Sovétríkjunum kemur frarn, að
fæðingum þar hefur fsekkaö á
síöustu 5 árum. Aðeins 8,5%
þjóðarinnar eru undir 5 ára aJdri,
10.1% 5—10 ára og 12,3% 10—15
ára. Sörnu þróunar hefur gætt 1
öðrum iðnaðarlöndum á síðustu
árum. Hins vegar varð töluverð
fjölgun í suöurhlutum Sovétríkj -
amna, Kasaikstan, Anmeníu og
Mið-Asíu-ríkjunum.
Sadruddin Aga Khan-.
Margslungið vandamál
og erfítt úrlausnar
Sadruddin Aga Kham, fram-
kvæimdastjóri Flóttamanna-
stofnumar Sameinuðu þjóð-
amna. hefur veríð boðið að
að heimsækja Noröurilönd í
tilefni fióttamamnasöfmunar-
imnar í þessari viku. Kom
framkvœimdastjórinn hingað
til lamds í gær og átti síðdegis
fund með fréttamönnum.
Vegna þess hversu smemma
summudagsblöðin eru búin til
prentunar er eigi unnt að
skýra fró efni þessa blaða-
mannafundar, en hér fier á
eftir ávarp það sem Sadruddin
Aga Khan hefiur sent frá sér
í tilefni flloóttamamnasöfinun-
orimnaæ á Norðurlöndum:
Enn einu sinni eru Norður-
Iöndin að undirbúa öfluga
söfnunarherferð til lausnar
flóttamannavandamálinu i
heiminum. Ég minnist með
innilegu þakklæti þeirra Iið-
inna aðgerða, er þjóðir Dan-
merkur, Noregs, Svíþjóðar,
Finnlands og Islands sýndu
ekki aðeins samúð við mál-
stað flóttafólks, hddur réttu
fram þá hjálparhönd, sem var
nauðsynleg til að leysa vanda
flóttafólks víða um heim.
Lausn á vandamálum flótta-
fólks byggist ekki nema að
Iitlu leyti á fjárhagsaðstoð og
skyndihjálp, vandamálið er
margslungið og erfitt úrlausn-
ar: Það þarf að brjóta nýtt
land, leggja vegi, byggja upp
skóla og sjúkrahús, koma á
iðnmenntun, sjá fólki fyrir
nýjum heimkynnum og ótal-
margt fleira. er snertir ein-
Sadruddin Aga Khan
staklinga og hópa — í raun
og veru allt, sem getur stuðlað
að því að skapa einstakling-
unum nýja framtíð. 1 við-
leitni okkar að finna varan-
lega lausn á vandamálinu,
höfum við notið verulegs
stuðnings frá ríkisstjórnum og
r ' y
félagasamitökum á Norður-
löndunum fimm.
Því miður er það svo, að
ekki hefur fyrr verið lokið
við eitt verkefni en önnur
vandamál skjóta upp kollin-
um vegna nýrra hópa flótta-
fólks, sem þarfnast aðstoðar.
Markmið hinnar norrænu
scfnunar, „Flóttafólk 71“, er
að leggjast á eitt við að ljúka
þeim verkefnum, sem þegar
hefur verið byrjað á, og fínna
varanlega lausn á vanda nýrra
fórnarlamba skammsýni, ó-
réttlætis og kynþáttamisrétt-
is, er neyðast til að leita
hæiis utan heimalands síns.
Ég er mjög þakklátur fjöl-
miðlum fyrir þeirra mikil-
væga þátt í þessari söfnunar-
herferð. Almenningur vill
vita. og á rétt á að vita,
hverjar þarfimar eru; hvað
hefur verið gert og hvað á
eftir að gera. Þessa vitneskju
fær almenningur aðeins gegn-
um fjölmiðlunartækin, þar
sem ekki aðeins er slegið á
strengi tilfinninga, heldur
einnig skýrt frá ófölsuðum
staðreyndum málsins.
1 tilefni af „Flóttafólki 71“
leyfi ég mér enn að lýsa yfir
aðdáun minni á óþreytandi

starfi Norðurlanda
flóttafólks.
í þágu
Sadruddm Aga Khan
I
I
!
!
i
i
Enn um ISARK og
starf samtakanna
Fyrir nokkru var sagt hér í
Þjóðviljanum frá samtökunum
ÍSAKK í Þýzkalandi. Nú hefur
einn af forystumönnum sam-
takanna, Einar Þorsteinn Ás-
geirsson sent blaðinu frá
Þýzkalandi svofellda grein:
í stuttri frásögn um starf-
semi ÍSARK i Þjóðviljanum
10. marz 1971 kemur fram mis-
sikiilningur, er ISARK telur
nauðsynlegt að leiðrétta vegna
áframhaldandi starfsemi hcps-
ins.
Þar segir: „Er í bréfinu sagt
að tilgangurinn með slíkum
skrifum, sem siðan verði send
til allra, sem vilja starfa með
ISARK. sé að stofnað verði
samband milli núverandi og
verðandi arkitekta (interessu-
grúppa eins og það er orðað
í bréfinu) til þess að sikiptast
á skoðunum ..
í Drb. I er þetta sama orðað
þannig: „ ... stofna til sam-
bands milli kollega (interessu-
grúppa) til þess að ...“
Ávarpsorðið kollega er hér
óheppilega valið, enda segir í
Drb. II: „Leiðrétting: í svör-
um kollega gætjr þess mis-
skilnings, að þessi tilraiun sé
bundin við tatanarkaðan hóp
manna og kvenna. Til dæmis
eigöngu arkitekta eða eingöngu
námsmanna í arkitektúr. Við
álítum að þessi misskilningur
eigi rætur siinar að rekja til
ávarpsorðs okkar kollega. Með
þessu ávarpi vildtum við ná til
allra þeirra, sem eins og við
hafa áhuga á íslenzkum arki-
tektúr. Það er þvi hverjum og
einum frjálst og velkomið að
taka þátt í starfsemi hópsins.“
í Drb. III. segir í uppkasti
---------------------:-----------
að stefnuskrá: „1. ÍSARK er
starfshópur áhugafólks um ís-
lenzkan arkitektúr." í Drb. in
er einnig tekið upp ávarpsorð-
ið félagi samkvæmt vilja meiri-
hluta félaga.
Til að leggja enn áiherzhi á
tilveru og tilgang ÍSARK vilj-
um við endurtaka eftírfarandi
úr yfirliti um starfsemi ÍS-
ARK:
Enn hefur efcki náðst til
nægilega margs ungs fólks ut-
an félaga AÍ og nema í arki-
tektúr vegna ófullkominna
upplýsinga um annað áhuga-
fólk.
Ljóst var þegar í byrjun aið
bæta þyrfti úr þessu og fiá
fleiri skoðanahópa með í um-
ræðumar og er gerð tilraun
til þess nú á ný.ian leik.
Er von ÍSARK að með þess-
um upplýsingum um tilveru
og tilgang þess snúi sér fleira
áhugafólk og allir þeir er á
byiggingarsviðinu starfa til
miðstöðva ÍSARK til að kynna
sér málið.
Eflaust er þörf á frekari
umræðu um byggingarmál á
íslandi og er það ósk ÍSARK
að það geti orðið sá grundvöll-
ur. er komi málum þeirra alira
er við byggingiar fást í betra
horf.
Leggja ber áherzlu á að ÍS-
ARK er opið fyrir öllum sfcoð-
unum og áhrifum. Ekki er
ætlun þess að koma á og berj-
ast fyrír skoðun einhvers
meirihiuta innan starfshóps-
ins.
ÍSARK álítur að án «m-
ræðn.a hvort sem þær eru inn-
an eða utan þess, náist enginn
árangur í þessu miikilvægia máli
sam snertir þjóðaiihag.
'4
Opið bréf til Þrastar Ólafssonar
eiiis . vaxtafé
menntaskólasetrinu.
Neskaupstað 30/3 ’71.
Hr. Þröstur Ólafsson,
formaður SlNE, Reykjavik.
Komidu blessaður, ég þakka
þér og ykkur „SlNE“-fóliki fyrir
skilniing ykkar og baráttu til
betra mannlífs Sá tónn, sem
þið hafið slegið inn í íslenzku
þjóðlífssinfóníunai, hefur ekki
hljómað þar áður. Og mór er
til efs að nokkur af mánni kyn-
slóð hafi átt svo mikið sem
draum um að slíkur hljómiur
ætti sér óborinn veruleika fyrr
en hann gall.
Tilefni þessa brófkoms er
þáttur í sjónvarpinu í gær-
kvöldi, þpr sem þið komuð
nokkur saman og rædduð m.a.
hver mundi gerandinn í þvi að
lenigskólagengið fólk er fá-
mennaira frá einni stéfct en ann-
arrí, á þeim svæðum sem að-
stöðumunur til skólasióknar er
þé enginn. Þar bar á górna,
hvort fleiri ástæður lægju því
til grundvallar en efinahagur,
að böm beirra foreldra, sem
ekki haifia gengið hinn svokall-
aða menntaveg, eru hlufcfalls-
lega miun færri í þeim skélum,
sem búa flóik til háskólanáms,
en börn þeirra foreldra, seim
sjálf haifla hlotíð slfka menntun.
Eitt ykkar rak minni til að
haifia heyrt því ffleygt, að börn
t.d. verkamanna kærnu verr
talandi í bamaskélana en önn-
Kaupum
hreinar
lérefts'tuskur.
PRENTSMEDJA
ÞJÓÐVIEJANS.
ur böm Eitt er þiað með
menntaverkið, — að þó allir
virðist koma út úr því jafn ó-
sjáandi og þegar þeir gengu þar
inn. hafa þó flestir, sérstaklega
þeir sem notið haifa langrar
skólagöngu. þroskað með sér
eittihvert blint skilningarvit,
einskonar þreifara, sem gefa
þeim rótt huiglboð á réttum
augnaiblikum til vamar í kerf-
inu fyrir afkvæmi sín. Þeir
hafa sem saigt lært að ganga í
sköla og vita bvar háskinn
liggur í kerfinu, og þeim er
því innan handar að stýra af-
kvæmiuim sínum þar hjá.
Það væri fróðlegt að vita
hversu há hlutfallstala af böm-
uim háskólamenntaðra manna
er látín fara ólæs í lestrar-
belaki bamaskióttanna á móti
bömum lágskólagengins fólks.
Og eins væri fróðlegt að vita,
hversu mörg böm af heimilum
lágskólaigenigins fólks eru látin
fara óttæs í skólana vegna
beinna ráðlegginga frá kehnur-
unum sem taka þar við þeim
til lestrarkennslu. Frá sjónar-
hóli kennarans er það hans
starf að taka við hópd af ólæs-
um bömum og kenna þeim að
lesa. En firá sjónarttiótti florettdr-
anna er það þekkimgin á leik-
reglunum sem gittdiir.
Sá lang-skóttaigengni treystir
efcki skóttaverkimi nerrua svona
rétt máifculega, þegar bamið
hans á í hlut. Ég hygg að það
sé mjög fátftt að langskóttar
gengið foreldiri sipurji á þessa
leið: „Hvemig stendur á því að
bamið mitt kemur óttæst út úr
bamaskólanum?“ LangskóSa-
gengið fólk veit nefnilega að
skólunum er ekki treystandi ‘til
að kenna bömum þess að lesa
Svona mætti lengi rekja . á"
sbæðumar íyiir þotí, Iwers-
vegna böm menntamanna héU-
ast síður úr lestinni á skóla-
göngu sinni en börn hinna, sem
lítið þelkkja til kerfisins.
Einnig rædduð þið þann þátt
aðstöðumunar til menntunar,
sem búseta veldur. Sá munur er
svo augtjós og margræddur að
ég rek hann ekki frekar.
En nú langar mig til, — ungt
og gott fólk —. aö geifa ykkur
innsýn í það, um hvað má
ekki spyrja í þessari myrku
þoku hinnar ómögulegu aðstöðu
til menntunar, sem dreifbýlinu
þóknast að fela sitt unga fölk
í. Ég bý þar á landinu sem er
fjarlægast því að eiga mögu-
leika til að geffla sínu unga fólki
kost á að gera sér í raun grein
fyrir því, hve mat þjóðfélags-
ins á gildi einstaklingsins er
orðið þunddð því, hvort honum
tekst að verða sér úti um við-
skiptaaðstöðu viö hiná ýmsu
sfcóla í landiinu og vinna sér
þannig fýrir nauðsynlegu veiga-
bréfi til þess starfs, sem hugur
hans stendur til. Því var það
að ég sendi tii birtingar eina
málgagninu í þessuni lands-
fjórðungi sem gefið er út mieð
nokkurri regiu, eða vikulega,
greinarkom sem ég gaf fyrir-
sögnina „Hvað vitum við um
skólana“?
Greinina fékk ég endursenda
mieð þeám upplýsingum, að rit-
nelfnd landSmálabttaðsins af-
þakkaði hana til birtingar. Ég
sendi þér frumritið af þessari
grein, en afritið er svoleiðis
merttct að ég vil elklki taipa þvi.
Einn aðailfullltrúinn í ritnefind
áður nefnds bttaðs er einn til-
þrifamesti sttöóttaiáihugaimaður í
fjórðungnum. Hann er einn að-
alkennarinn við gaignfræðaskól-
ann í stærsta bygigðalkjamanum
hér um sttóðir, að mennt er
hann lífeðttisfræðingur og aðrir
ganga þess ékki duttdir að það
er mikdl menntun, drjúg hon-
um og öörum tíl úrlausnar
hinna flóknustu vandamála.
Þessi vél menntaði kennari er
í stuttu máli saigt okkar
menntamáttaráðiherra. Hvert
samtféttag, lítið eða stórt, hefur
neflnilega sinn ráðfherra í hverri
grein, líka í menntamélujm.
Þú sagðir í umnæðulþættin-
um í gaarlkvölldí, að eiklki myndi
örgrannt aö þeir sem sitji sttcól-
ana, slkálji sig stundum sem ílát,
gegnandi því hlutverki að vera
það, sem aörir troða ofaní.
Það sem er og verður „Þránd-
ur £ Götu“ þess að samiræma
þörf Islendinga tál menntunar
síns unga fólttcs i boo-g og dreif-
býli, eru menntamálaráðlhenr-
arnir, — ékttci þessd eini sem allt
er þuirrkað utan í, —hefldur all-
ir hinir, sem þurrka sér utan
í hann. Þeir sem heimta við-
skiptahallir mennitamálanna til
að komast persónulega í þá að-
stöðu að troða sinu fióðri ofán
í biðjandi ittát um vit og mennt,
— undir kjörorðinu: „OPNAÐU
MUNNINN OG LÖKAÐU
AUGUNUM"! t
Fyrir fijórum árum var tek-
inn í notkun heimavistarbatma-
skóíli á Fljótsdalsihéraði, sem
kostaði byggður og búinn að
nauðsynlegum tækjum þrjátíu
miljónir króna. Nú er í bígerð
að reisa menntasitoóla á Austur-
landi og mun varlega áætiað
að með kennaralbústöðum kosti
þau mannvirttci þrisvar sinnum
meira fié, þar sem byggingar-
kostnaður hefflur meira en työ-
taldazt á þessuim fjórum árurn,
það er að mannvirki mennta-
skólasetursins í heild yrði áæfcl,-
að svona níutíu mdljónir króna,
fulttibúins til notkunar. Ef reikn-
að er með algengustu bajika-
vöxtum aí þessard fijárhæð yrðu
þeir kr. níu miiljónir á ári. Það
þýðir að hundrað unglinga
mætti styrkja til náms með ttcr.
níutíuiþúsund hvem, fjrrir að-
tómira húsanna á
Menntun-
arlega séð yrði mentasttcólaset-
ur Austurlands athvarf aðeins
fiárra ungmenna af Austurlandi,
og slkamimvinnt sttcjól eins og
menntaskóliar eru ytfiirhöfuð, en
það yirðd athvarf nókkurra
kennara og ævarandi sikjal fyr-
ir sdnn rékfcor.
Lái mér hver sem vdl. þó
mér sýnist þjófinaður Jöngen-
sens gamla i Vesitmannaieyjum
hreint bamahniuipil i saman-
burði við fyrinætflgmir og tU-
burði menntaimálaráðttieiTa ís-
lenzku dreifbýllisstaðanna, sem
undir kjörorðinu, „opnið þið
munninn og iokið þið augiun-
um“, berjast með oddi og egg
fyrir sérhagsrAuna uppfiræðslu-
veriki til hahda hinum fiáu, á
Icostnað hinna rnörgu.
Það er fleir‘3 en efinahagur,
sem lokar menntasikólunuim fyr-
ir ungu fólttci Og það eru fleiri
skólar en menntasfldóllamir, sem
lolcast fiyrdr ungu fóttfld vegna
ónógra peninga tíl að sættcja þá.
Þessar sitaðrey.ndir eru fiullljös-
ar menntamáttaráðherrum okk-
ar, en það er bara ettcki þessi
vandi, sem þeir lcæira ság um
að leysa.
A meöBtc hinir mdrmi ráð-
henrar 1 nvanntaverkinu leggjast
gegn því að vandi ottcttcar unga
fóttttcs í borg eða dreifbýli megi
leysiast með þeim hættinum
að því sé búin raunveruleg að-
staða tal að sækja sér menntun
til sttcólanna í landinu, þá skipt-
ir ékflci nottdfcru máfli hvoirt sttoól-
inn er hér eða þar, og þá er
líka hreint glæfraverk að opna
fjérhirzlur . ríttcisins til bygg-
inga á hundruð miljóna ttaóna
mannvirttojum. unciir því yfiir-
sttcini að verið sé að hllúa að
mennitunarfúsum aasttculýð í
skólalausu umhverfi.
Hólmfríður Jónsdóttir
Hólsgötu 7, Neskaupstað.
Miðstöð ÍSARK er sem stend-
ur hjá:
Ingimari Hauki Ingimarssyni
3300 BRAUN SCHWEIG
Greifswaldstr. 6
og er fyrinspumum svarað það-
an.
Með fiyrirfraim þöttcflc fiyrir
birtinguna.
F.h. ÍSARK
Einar Þorsteinn,
Bréfaskóli SÍS
og ASÍ
býður yður til heima-
náms 40 námsgreinar
i 5 flokkum, þ.á.mr
IV. Félagsfræði.
Laerið á réttan hátt.
Staða kvenna f heimili
og þjóðfélagi.
Sálar- og uppeldisfræði.
Um áfengismál.
Skólinn starfiar allt árið.
— Komið, skrifið -eða
hringið í síma 17080.
BRÉFA SKÓLI SÍS
OG ASI.
»