Þjóðviljinn - 19.10.1971, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 19. oikitóber 1971
ÞJOÐVILJINN — SlÐA í..
%.*
Helgi Seljan
Það er staðreynd, þó ekki sé
hún skemmtileg, að miIiLi
þéttbýlismiannsins á Faxaflóa-
svæðinu og sírjálbýlismanns-
ins er nokkurt djúp, bæði hivað
snertir ýmsa aðstöðu og þá
kannski einnig og ekiki síður
varðandi skilning á högum og
aðstæðum hins.
Mér, sem bý yzt úti vi’ð höí
á Austfjörðum, finnst hlut-
ur okkar þar öllu sfcarðari
og í súmu miklu lafcari en
hlutur þess, sem býr í Reykja-
vík t.d. Ég vil þó taka fram,
að ég sé ofur veJ ýmsa kosti
strjálbýlisins, enda er ég jú
þar m.a. þess vegna og einfcan-
lega efa ég stórlega, að mann-
leg bamingja muni meiri hér
í þéttbýLinu en t.d. austur á
fjörðum og kemur þar margt
til. Auðvitað er það að bera í
bafckafuil'an lækinn að hofj a
enn upp raust um vandiamál
strjálbýlis, en'da bafia þar um
fjallað mér færari og merkari
menn. Sumir tala jafnvel orð-
ið um sísífrandi landsbyggðar-
lýð, sem lifi eins og blómi í
eggi laus við bílamengun og
HÖsáíéigubkUr en hafi uppi sí-
feJidar kröfur öilum til ama
og leiðinda. En þegar ég nú
sit hér syðra og er farinn að
rækja erindi sveitunga minna
og nágranna, smá og stór, aðal-
lega þó þau smærri enn sem
komið er, þá rek ég mig óneit-
aniega á þann fjansfoaiega að-
stöðumran, sem í svo mörgu
Helgi Seljan, alþingismaður:
Landsbyggðar-
pankar
í borginni
lýsir sér fyrir þá, sem þurfa
svo mikið hingað að sœkja.
ailtof mikið vegna þess, hversu
á þennan stað hefur verið
hrúgað upp og safnað saman
öllum þeim stofnunum, nefnd-
um og sjóðum, sem nöfnum
tjáir að nefna.
Ég er auðvitað ekki svo
blindur að sjá ekki vissa kosti
þessarar samþjöppunar, eink-
aniega og máske eingöngu i
þágu keriisins, valdakerfisins
margumræddia.
Það er þvi engin furða, þó
fólk úti á landi bafi fagniað
fyrirheitum núverandi stjómar
um frekari dreifingu valds eða
væri e.t.v. réttara að segja
einhverja og við skulum vona
veruiega valddreifingu til bags-
bóta fyrir fólkið urban Stór-
Reykjavíkur
T-jiað safcar auðvitað ekki í
* Leiðinni að benda á örfá
atriði, sem hrjá strjálhýlið
mest og þó af mörgu sé að
tafca verður þó læfcnasfcortur-
inn og ástand heilbrigðisþjón-
ustunnar fyrst fyrir, endia ör-
Laigarífcara vandamál en öll
önnur.
Frá sjóniarmiði Reykjiaivífc-
urbúans mundi það ástand,
sem ríkt hefur alltof víða
verða talið eitt sér nægilegt
til að álíta útilofcað að byggja
þessa útkjálfca. möguleifcamir
til búsetu blátt áfram þurrk-
aðir út.
Því ber að fagna, hve nú
----------------------------------®
FRYSTIKISTUR
FRYSTIKISTUR
^^■IKISTUR
PÉK SPflRIÐ ST0RFE
MEÐ PVÍ flÐ KflUPfl IGNIS
FRYSTIRISTUR
HAGKVÆMAB — VANDADAR — ORUGGAR
145 LTR. — 190 LTR. — 285 LTR. 385 LTR. — 470 LTR. — 570 Lí
UMBOÐSMENN UM LAND ALLT.
er vel að þessu unnið af hiálfiu
stjómvaldia, en vandinn ■liggur
víðar og frefcar í aMt öðru en
sfcorti á stjómaraðgerðum.'
Læknastéttin er sumpart í
söfc, að nokfcru er hér um að
kenna furðulegri námstilhögun
og enn furðulegri hugsunar-
hætti gagnvart starfi í strjál-
býli.
H’f litið er svo til samgangn-
11 anna eða samgönguleysis-
ins, þá er þar vis®ulega við
ramman reip að draga, en ein-
angrun heilla byggðarlaiga svo
mánuðum sikiptir við næstu
byggðarlög þættu vissulega
barðir kostir við að búa, þeim
sem aldrei mega hafa snjð fyr-
ir auigum, hvað þá ferðast í
honum.
Þegar einangrunin leggst svo
á sveif með örytgigisleysinu i
heilbrigðismiálum eins og víða
er, þá er von að margur öf-
undi hitaiveitusvæðið syðra og
falli fyrir þeirri freistingu, að
flytjast þangað búferlum.
Menntunaraðistaðan er svo
fcapítuli út af fyrir sig,
og þá efcfci aðeins hvað snert-
ir aðstöðu til sfcólanáms held-
ur og hvað snertir alla menn-
ingaraðstöðu.
Það er svo gleðileg stað-
reynd, að á félagslegpa og
menningarlegu sviði lyfta
menn víða grettistökum úti á
landsby ggðinn i og þar taka
víða fleiri þátt hlutfallsiega
í ég vil segja listsköpun (leik-
list. tónlist t.d.) en hér í höf-
uðborginni, þar sem alltof
miargir virðast ekfci hrærast í
neinum lifandi félagssfcap, virð-
ast sumir hverjir m.a.s. lifa
fyrir það eitt að vera algerir
þiggjendur á þessu sviði.
Með þessu er ég ekki að
draga athygli frá alltbf mik-
illi og vaxandi félagisdeyfð úti
á landsbyggðinni, né heldur að
firra alla þar ofangreindu á-
mæli um framtaksleysi í þess-
’Jm efnum. En hvað sem ýmsu
slífcu líður, er þó aðstaða öll
ólík til að fylgýast með oe
kynnast ýmsu því. sem er að
gerast í menningarlegum efn-
um, einfcum því sem æðra
má teljast.
Þar er landSbyggðin afskipt
að öðru leyti en því, sem
tekur til fjölmiðlanna og er
þá reyndiar gagn, að heyrist í
hljóðvarpi og eitthvað sjáist í
sjónvarpi vegna þeirra skil-
yrða, sem við er vtíða búið.
\/atðandi ýmiss konar aðstöðu
* skuiu aðeins tekin tvö
dasmí óskyld og valin af
hamdahófi.
Tónelskt bam á þess aRtof
víða enigan kost að öðlast
menntun í þeirri grein úti í
strjálbýlinu, þar erum við að
ala upp í stórum stíl söngvana
fólfc vegna þess að enginn
sönigfoennari er einu sinni til
RAPIÐJAN VESTURGÖTU H SÍMI 19294
RAFTORG V/AUSTURVÖLL SÍMI 26660
9
þó allra bnagða sé teitað.
Stúlkur eSa dnengir, sem
unna einhverri innanhússiþrótt
og vildu gjaman stunda og
þjálfa sig í, eiga ekfcert húsa-
skjól til ástundunar þeirrar í-
þróttar, því byiggingar eins og
íþróttahús og sundlaugar vant-
ar enn víða og þar tala ég af
biturri reynslu fyrir hönd
margra nemendia minna fyrr-
verandi.
Ótal margt þessu llfct mætti
tíunda, þó um of albunna upp-
talningu sé að ræða til þess
að rétt sé að gera slikf. En
varðamdi menntunina sjiálfa,
hina einfölduistu tmdirstöðu
alls skólanáms, skyldunámið,
svo ekki sé nú lengra haldið,
þá hefur mér gramizt að sljá
og heyra þá krónuviðmiðun,
sem oft hefur verið haldið á
lofti gagnvart okikiur úti í
byggðum landsins, þ.e. hve
miMa menntun hið opinbera
hafi veitt hverjum nemanda í
krónum þó námstími geti far-
ið niður í 1/3 af því, sem
sjálfsagt er talið í þéttbýlinu.
Slíkan útreikning ætla ég að
vona, að við fáum aldrei að
heyra af munni núverandi ráð-
herra, svo ógeðfelldur og ó-
sannur í innsta eðli sinu, sem
hann er. Hitt er svo rétt. að
það er býsna dýrt að gera ým-
islegt kleift í strjálbýli. dýr-
ara miklu en í þéttbýlinu. en
þó ekki nándar nærri nóg að
gert. Um það vildi ég aðeins
mega vísa til þess mæta skóg-
arvarðar og varaþingmanns
Sigurðar Blöndal. sem gerði
okkur og alþjóð reyndar allri
Ijóst að i kröfugerð okkar
landisbyggðarfólks til þjóðfé-
lagsins getum við sannarlega
borið höfuðið hátt. þrátt fyrir
alla viðmiðun í krónum
Og nú kann einhver að segja,
sem nennt hefur að tesa
þessa þanka mína, að til þess
sé ég nú sj álfsagt kominn í
þinghúsið við Austarvöll, að
ég muni hafa einhvern miann-
dóm í mér til þess að breyta
hér nokkru um til batnaðar
hafandi stjómvöld mér hlið-
holl og með loforð þeirra í bafc
og fyrir. Efcfci efa ég heilindi
þeirra og fullan vilj,a til efndia
á ágætum loforðum, en hins
vegar er ég of mikill græn-
ingi enn í að kunna á kerfið,
hvað þá snúa á það til þess
að við beysnu sé að búast.
Hins vegar vildi ég leggja
landsbyggðinni lið með öðrum
fulltrúum hennar á þingi og
öðrum áhrifastöðam. Hin þjóð-
bagslega nauðsyn þess að
halda landinu sem mest og
bezt í byggð ætti að vera aug-
ljós; m.ai. þass veigna ættum
við að færa út landhelgina
næsta haust, og fólk verður eð
gera sér ljóst, að það er á
engan hátt hollt og engum til
góðs að þjappa öllu valdi. öll-
um fjármunum, allri menn-
ingaraðstöðu á sama stað.
Fólk í þéttbýlinu þarf að
sfcilja að strjálbýlistfólfc vill
búa við svipaðar aðstæður á
sem flestum sviðum og þa@
sjálft býr við efnahagslega séð,
Sllu því mannlega sé nú ýtt
til hliðar, er það fólki í þétt-
býlinu engu minni nauðsyn en
hinum, að fólk flýi ekfci efni-
leg sjávarpþorp eða blómleg
landbúnaðarhéruð vegna vönt-
unar á öllu öryggi í heilbrigð-
ismálum, annaris eða þriðja
fldfcks rnenintun araðstöðu, sam-
göngum í algeru lágmiarki og
fleira roætti telj’a.
T-xOtta átti upphatflega að vera
*■ örlítil áminninig um ýmis
mátefni strjálbýlisins, áminn-
ing til sjálifis mín og annarra
um að reyna nú að mjafca
bygigðafólkinu og aðstöðu þess
í jafnréttisátt
Ég gæti ýmislegt fledra til
Framhaid á 9. siðu.
F ullltoiiiii awií
kiil n pc ii II i ii ii
keniiir frá
Svíþjóð
me£
$hcuLo cLcCíwh.

epoca
er sérslaklega lagaður til
að gera skriftina þægilega.
Blekkúlan sem hefir 6 blek-
rásirtryggirjafna og örugga
blekgjöf til síðasta blek-
dropa. BALLOGRAF penn-
inn skrifar um leið og odd-
urinn snertir pappírinn -
mjúkt og fallega.
Heildsala:
1*ÓRÐIJR SVEINSSOIV & Co. h.f.

FuHtrúastarf
Verðlagsskrifstofan óskar að ráða nú þegar ungan
mann til fulltrúastarfa.
Próf í viðsikiptafræðum eða staðgóð verzlunar-
menntun nauðsynleg.
Upplýsingar um verkefnj og launakjör gefnar á
sikrifstofunni.
Reykjavík, 18. október 1971.
V erðlagsstjórinn.
FRÁ HAPPDRÆTTI
RAUÐA KROSSINS
Dregið var síðastliðinn laugardag og kam
vinningurinn, Jeep Wagoneer-bifreið, á
miða nr. 3 2 9 31.
Húseigendur
Sköfum og endumýjum hiirðir op útiklæðningar
Vinnum allt á staðnum.
Sími 23347.
ROBINSO^S OBAIVGE SQfJASH
má blanda 7 smmiiii með vaf ni
i