Þjóðviljinn - 14.11.1971, Blaðsíða 1

Sunnudagur 14. nóvember 1971 — 36. árgangur — 260. tölublað.
Alþýðusamband Norðurlands:
A TVINNUVEGIRNIR
„ÞOLA " HÆKKUN
A dögunum hélt Alþýðusam-
band Norðurlands þing á Húsa-
vík og var þar fjallaö um kjara-
mál norðlenzkra verkamanna.
Samþykkti þingið ályktun um
kjaramál og legur til að gilditími
hinna nýju samninga verði frá
1. cktóber til þess að knýja fram
samninga.
Athygli hefur vakið úttekt
Efnahagsstofnunarinnar um
gjaldþol atvinnuveganna og
birtir stofnunin nú í fyrsta
skipti það álit, að atvinnu-
vegirnir þoli verulega kaup-
hækkun.
érum, og telur, að þetta loforð
beri vott um amnað viðhorf ril
hins vinnandi fóMcs en það hefur
oftast áðutr átt að venjast af
hálfu rí'kdsvaldsins.
1 þessu sambandi telur þinp-
ið þó rétt að benda á, að fleira
kemur til álita sem hagsbœtur
fyrir vinnandi fólik en þau at-
riði, sem skýlaust lofoirð eru geí-
in uim í málefnasamningi ríkis-
stjómarinnar. Nefnir þingið þar
til afnám persónuskatta og lækk-
un skatta á lágtekjum, raunhæía
vinnuverndunarlöggjöf og aukin
framlög til menningar- og
fræðslustarfsemi verkalýðsihreyf-
teiur, að eiinungis með viriku lýð-
ræði í þeim saintökutm sé unnt
að tryggja farsæla samvinnu rík-
isvalds og virnnustétta uim hags-
munamiál þeirria.
A tvinnurekendur tefja samningana
Vilja nú fá útreikninga
á hækkunum erlendis
u
Reykjanesbrautin:
Stöðugir samningafundir hafa
verið með sáttanefnd síðan á
þriðjudag í síðustu viku. Hefur
verið boðaður samningafundur á
mjorgun kl. 2 að Hótel Loftleið-
um. Verður þannig áfnamhald á
viðræðum í næstu viku með
sáttanefnd.
í gær voru nefndafundir og um
miðja næstu viku er búizt við að
40 manna ráðstefna á vegum
A.S.I. komi til ráðagerða.
Á fundi í alþingishúsinu á
I
föstudag lögðu atvinnurekendur
fram kröfur um enn nýja út-
reikninga. Að þssu sinni vildu
þeir meðal annars fá áaetlun
um verðlagshækkanir erlendis á
næstunni, sem kunna að hafa á-
hrif á verðbreytingar hér á landi!
Krafa um slíkt er augljóslega
sett fram til þess eins að tefja
tímann og fer það að verða þýsna
alvarlegt mál að láta atvinnurek-
endum haldast uppi að tefja sí-
felit samningagerðina.
Kostaði 282 miljónir en
Prá því að síðasta þirng AN
var haildið, hafá samtök verika-
fólks knúið fram verulegar kaiun-
hækkanir, en verðhæklkanir hafa
hinsvegar orðið miklax m.a.
vegna oif lítils aðlhalds stjóm-
valda nm verdmynd'unána og hef-
ur þetta leitt af sér, aó lumsamd-
ar kauphæikkanir hafa ekki sitað-
izt sem skyldi. Þá hafa og launa-
hækkanir, m.a. til hólaunamanna,
sem greiddar eru af almennri
skattheimtu skeklkit allt launa-
kerfið láglaunastéttunum í óhag.
Ástæðan fyrir þessu er sú, að
aitvinniurekendur og ríkisvaldið
sem samið hefur verið við, hafa
ekki gengið aif heilindium til
samniniga, heldur ailltaf haft í
huga að taka aiftur sem fyrst það
sem látið var af hendi með
samndngunum.
Upphæð kaupgjalds er aðeins
einn þáttur í kjörum verkafólks.
Annar veigamikill þóttur eru at-
vinnumálin sjálf. Undanfarin
ár ihefur aitvinnuileysi verið meira
en um langt árabil'áður, o@ ytfir-
leitt langmest á Norðurlandi.
Þing AN telur það eitt af höfuð-
verkefnum samtakanna að leit-
ast við að binda endi á þetta á-
stand, og telur, að stjóm AN beri
að halda áfram viðræðum við
núverandi ríkisstjóm um að rík-
isvaldið efni þau loforð, sem gef-
in voru af ríkisstjóminni 1965
ein ekki hafa verið efnd, um að
tryggð verði næg atvtnnai áNorð-
urlandi og atvinnuleysinu þar
með útrýmt.
Þingið faignar loforði núver-
andi ríkisstjómar um 20% auikn-
inigu kauipmáttar á næstu tveim
ingarinnar.
Þingið ályktar, að þœr kröfur,
sem einkum verði að leggja á-
herzlu á í þess-um samningum,
sem nú standa yfir, sé hækikun
lágmariksikaups upp í það, að 4.
núverandi taxti Daigsbrúnar og
tilsvaranidi taxti annarra félaiga
verði lágmarikstaxti. Ennfremur
að leggja beri álherzlu á aukin
réttindi vertoafölks í slysa- og
veikindatilfellum, tryggingar fyr-
ir lausráðið fólk og ýmsar fleiiri
lagfæringar.
Þá ályktar þingið að taka beri
án tafár til atJhugunar aMa raun-
hæfa mögiuleika tll að fyrir-
byggja að gerð samninigs drag-
ist óhæfilega á lainginn. í þiví
efni verði athugað allt eðlilegt
samiréð við ríkisstjórninia og önn-
ur hiugsanleg velvilju'ð ötfl í
þjóðfélaginu. Þingið áiítur einn-
ig rétt, að torafizt verði að gild-
istími sammings um toaup verði
flrá 1. otot. sl. og að verikalýðs-
félögin afli sér hið fyrsta heim-
ildar tiil vinnustöðvunar.
Þingið fagnar yfirlýsingum nú-
verandi ríkiisstjómar um, að hún
líti á sig sem rikisstjóim vinnandi
fól'ks í landinu, og væntir hins
bezta af samstarfi við hana.
Þingið álylktar, að það samstavf
verði að byggjast á því, að verika-
lýðssamtökin starfi á þann hólt,
að raumverulegur vilji hinna al-
mennu meðlima samtakanna
komi sem skýrast í Ijós og móti
stoflnuma á hverjum tíma. Þing-
ið varar við hverskonar samn-
ingum, sem ekki eiga eðlilega
stoð í vilja fólksins og grumn-
einingum samtaka þess. Þimgið
nú er
fj
Þegar framkvæmdum
lauk við Reykjanes-
brautina kostaðj fram-
kvæmdin öll 282 milj-
ónir króna. Þetta var
árið 1964. Um næstu
áramót nemur skuldin
vegna þessarar fram-
kvæmdar 427 miljónum
króna — samt hefur
SKATTAMÁL
Hefur nefnd sú, sem end-
urskoðar skattalöggjöfina,
tekið lafstöðu til sérsköttunar
hjóna og hvað telur nefndin
ag helzt komi til greina í því
sambandi?
Einn nefndiarmanna téðrar
nefndiar, sagði okikur að þessi
hu-gmynd befði komið til tals
innan nefndarinnar og verið
lítillega rædd, þó ekki út frá
tölfræðilegu sjónarmiði enn-
þá. Starf þessarar nefndar
er mjög yfirgripsmikið og er
ekki enn vitað hvenær nefnd-
in verður búin að Ijúfca störf-
um s'ínum. Hins vegar má
reikna með að fyrstu tillögur
nefndarinnar um úrbætur á
skattalögunum verði lagðar
fram innan skamms. Ýmsar
veigamitklar breytingar verð-
ur þó ekki unnit að leggja
fram fyrr en á næsta ári. Þar
undir flokkást breytin-gar, er
gerðar kunna að verða á
sköttun tekna hjóna.
ö@g@[n](£]Qfll7
Fimm vikna áskrifendasöínunin
Kamið nú með þrjá / esnu
O Þrjár vikur eru nú liðnar af fimm vikna
áskrifendasöfnuninni og engin ástæða til að taka
það rólega lengur. Hún gengur að vísum vonum
framar, t.d. komu tíu nýir áskrifendur á föstu-
daginn var — en betur má ef duga skal. Einkum
þykir okkur velunnarar blaðsins linir við að safna
áskrifendum sjálfir — þ.e. okkur beirst lítið a’f
þeim þremur í einu — sem við höfum talið verð-
launavert — og auglýst að hver sem kemur með
þrjá nýja faista áskrifendur 'tekur þá’tt 1 jóla-
bókahappdrættinu sem fylgir áskriftasöfnuninni.
Q Um það bil annar hver áskrifandi á tímabil-
inu fær jólabók, en bókanna hefur blaðið aflað
hjá bókforlögunum Máli og menningu, Leiftri,
Prentverki Odds Björnssonar, Helgafelli og Prent-
smiðju Jóns Helgasonar. í vikunni verðux skýrt
nánar frá því hverjar bækumar eru.
Q Áskrifendasöfnunin gengur vel. — Látum
hana ganga enn betur. — Eflum dagblaðið sem
berst fyrir rétti vinnandi fólks.
427 milj.!
verið borgað af lánum í
vexti og afborganir um
140 milj. kr. um næstu
áramót. Hvemig getur
svona nokkuð átt sér
stað — skuldin hækkar
eftir því sem frá líður
og eftir því sem oftar er
borgað af henni?
Þetta mál kom á dagskrá á
alþingi á dögunum er Hannibal
Valdimarsson samgönguráðherra
svaraði fyrirspurn um vega-
skatt á Keykjaneshraut.
Framkvæmdimar við Reykja-
nesbraiutina kostuðu 282 milj-
ónir krónia og nær a-llur fram-
kvæmdatoostnaðurinn var greidd-
ur með lánstfé. Þar af var um
þriðjungur erlent lánsfé, en hitt
innlent lánsfé. Innlendia lánsféð
var ýmist í formi spariskír-
teinislán-a — sem eru vísitölu-
bundin — eða svokallaðra
bank-akerfisl-ána, en þau lúta al-
mennum lánareglum og eru ekki
vísitöi-ubundin.
Framkvæmdakostnaðurinn við
Reykjanesbrautina hefur verið
greiddur niður sem hér se-gir:
Með vegagjaldi sem nemur
til síðustu áramóta 69,4
milj. kr. nettó (þ.e. að frádregn-
um innheimtutoostniaði), en um
næstu áramó-t 1-itolega um 85
milj. kr. a-Us frá upphafi veg-
gj-aldsinnheimtunnar
£\\ Með árlegum framlö-gum
u) ríkissjóðs, 6,8 milj. kr. á
ári eða a-Us 54,4 milj. kr. við
næstu ára-mót.
Þessir tveir tetoj-uliðir gera
samtalg tæplega 140 milj. kr.
sem greitt hefur verið a-f fram-
kvæmdakostnaðinum sl. 8 ár.
Það nægir ekki fyrir afborgun-
um eða vöxtum af lánunum og
þess vegna h-afa alltaf bætzt
við ný lán, og er það þriðji
þáttur fjármögnunarinnar.
Vextir og aifborganir á ári
nema nú yfir 60 milj. kr„ en
tekjur ,af veggj-aldi og framlagi
ríkissjóðs nem-a um 21 milj. kr.
á þessu ári einu. þanni-g að á
árinu 1971 bætast við um 40
milj. kr. í nýjum lánum
En af hverju h-afa sikuldim-
ar hæktoað aUan þennan tírna
þó að greitt hafi verið af lán-
unum árlega. sem nemur sam-
tals 140 milj. kr. — Það staf-
ar af þessum ástæðum:
1 \ Gengistap vegna gengis-
X) feUinganna 1967 og 1968
nemur samtals um 130 miljón-
um krón-a. Vi’ð þ-að bœtist geng-
istap vegna hækkran-ar þýzka
marksins og nemur það taip eitt
út af fyrir sig um 13 milj. kr.
S\\ Vegna innlendu spariskir-
Li) teinislánann-a hefur skuld-
in einnig hækkað verulega.
Skrifstofa Vegagerðar ríkisins
hafði ekki á ta-kteinum upp-
lýsingar um þá hæ-kkun. er blað-
ið leitaði ti-1 henniar í gser, en
á það má bendia. að 1-ánið er
miðað vi'ð ví-sitölu byggingar-
kostnaðar Hún var í upphafi
afborgana vegna Reykjanes-
braut-arinnar um 220 s-tig en
er í dag 543 stig — hækkun nær
147%.
Þriðja ástæðan fyrir hækk-
un skuldanna er áður nefnd;
þ.e. sú hækkun s-em stafar a£
því, að tekin hafa -verið ný lán
fyrir vöxtum og afborgunum.
Þegar dæmið er reiknað til
fuHs lítur það þannig út:
milj. kr.
Upphaflegur kostnaður 282
Afhorganir á 8 árum alls,
um það bil 140
Skuldaaukning (að mestu
leyti vegna
gengisfellinga) 144
Framkvæmdin við Reykjanes-
brautina kostar b'rí í dag —
bessar tölur samanlagðar — 566
miljónir króna. Reykjanesbraut-
in er um næstu áramót liðlega
100%- dýrari en begar fram-
kvæmdum lauk fyrir átta ár-
um.
Hálka
Mikil hálk-a var að myndasit
á vegin-um austur af Reykjaivik
í gærda-g þegar blaðið fór í
prentun. Ha-fði lögreglustöðin í
Árbæj arhverfi afskipti af vanda-
málum í umferðinni of-an EU-
iðaáa, en þau vandamál vorií
þó ekki alvarlegs eðlis.