Þjóðviljinn - 28.11.1971, Blaðsíða 10

10 SlÐA — ÞJÖÐVíLJINN — Sunnudagur 28. nóvemiber 1971,
heimilistæki
atilci

Rætt við Axel Kristjánsson
framkvæmdastjóra RAFHA

, i'

^ ' 1
Starfsmaður hjá Rafha sýnir Ijósmyndara eldavél af þeirri gerð; sem framlcidd hefur verið frá
upphafi fyrirtækisins og er enn í framleiðslu, lítið sem ekkert breytt í útliti.
Axel Kristjánsson.
Frá árinu 1967 ■ fór fram-
ledðslan stöðugt vaxaiidi, og
í ár er reilknað með að fram-
leiða 1500 vélar.
— Hvað með að taka upp
aftur framleiðslu á kæliskáp-
um og þvottavélum dg slíku?
— >að er ekká svo auðvelt
að taka upp framleiðslu á nýj-
um hluitum, þó þeir hafi ver-
ið framleiddir áður, TJtiitið
hefur breytzt og faröfumar eru
aðrar. Svo komum við aftur
að vandamálinu, sem tröllríð-
ur öllu, það vantar rekstrarfé,
en lán er ómöguleigt að fá.
— Hvernig standa éLdavélarn-
ar ykkar í verðsamanburði við
innfluttar vélar?
— Þær eru talsvert ódýrari
en samlbærilegar vélar þá á
marliaðnum séu til ódýrari vél-
ar. Þetta liggur í því að tollur
á heimilistækjum er 80%, en
tollur á því efni sem við þurf-
um er frá 35—80%. Inmfluttu
vörurnar hækka reyndar í
verði, en efnið er líka að
heekka og kaupið er alltaf að
smá htækka.
Iðnaður í úlfakreppu
Eftir þetta spjall við Axel
skýrist það enn í hvers konar
úlfakreppu íslenzkur iðnaður
er að komast. 1 síðasta helgar-
Skilning ráðamanna á innlendum iðnaði vantar
Eina raftækjaverksmiðjan á
Islandi er Raf tækj averksmiðj a
Hafnarfjarðar h.f., Rafflia. Þeg-
ar við fórum að fjaila um
heimilistæki á annað borð sá-
um við að það væri meira en
litið glappaskot að gera ékki
íslen2iku framleiðslunni einhver
skil, og snerum við okkur iþví
til Axels Kristjánssonar fram-
kvæmdastjóra Rafha, og %var
hann boðinn og búinn að leysa
úr spumingum okkar.
— Raftækjaverksmiðjan var
stafnuð árið 1936, um ledð og
byrjað var að reisa fyrstu
Sogsvirkjunina. og framleiðsla
fór í gang um leið og hún.
Það var byrjað á framleiðslu
eidavéla, og nú er búið að
framleiða 42-43000 vélar —
nokkrar af þeim elztu eru enn
í notkun. Rafiha stóð Sig mjög
vei á stríðsáxunum, og raf-
orkumál væru ekki svo langt
á veg komin ef verksmiðjunn-
er hefðiekki notið við. Eitt árið
skömmu eftir stríð voru fram-
leiddar 2300 vélar, og þeirri
tölu höfum við aidrei náð síð-
an.
Síðasta hönd lögð á frágang eldavélar af nýjustu gerð.
— Það hafið framleitt élda-
vélar ósiitið í 34 ' ár, geturðu
gefið mér nokku'm samanburð
á verði á fyrstu vélunum og
þeim nýjustu?
Kostuðu mánaðarlaun
verkamanns 1937 —
nú minna
— Fyrstu vélamar kostuðu
að mig minnir 260 krónur, sem
þá voru mánaðarlaun verka-
manns. Þessi gerð er ennþá
frmleidd mjög lítið breytt í
útliti en kostar núna 11000
krónur. sem er minna en mán-
aðarlaun verkamanns, en þau
eru milli 16 og 17 þúsund kr.,
þannig að verðið hefur í raun
og vem lækfcað.
— En þið framleiðið og haf-
ið frmleitt fleira en eldavél-
ar.
— Já, við byrjuöum fljót-
lega að framleiða stóra brauð-
gerðarofna, sem hafa verið
seldir út um alit land, og við
höfum framleitt spennuibreyta
. fyrir rafveitumar. Fyrir um
treimur árum hófum við fram-
leiðslu á rafmagnshitunarkötl-
um. og við höfum líka fram-
leitt álglugga og hiurðir í nokJi;-
ur ár — m.a. framleiddum við
tvær hiiðar í hús Silia og
Valda við Austurstræti, og
glugga- og dyrakarma í Hótel
Sögu. — En framleiðsla á
kæliskápum, frystifcistum,
þvottavélum, þvottapottum, ryfc-
sugum og fleiri smærri heim-
ilisvélum er dottin uppfyrir,
það er ékkert eftir nema clda-
vðlamar.
Efta-aðild of snögg'legR
— Hvenær hófst sú kreppa
hjá ykfcur?
— Það var á þeim árum sem
gengið var sem vitlausast og
ailar flóðgáttir inntfluttra vara
opnuðust. Þessi litli markaður
þoiir ékki mifcla samfceppni og
það vantar skilning þeí ra sem
stjórna fjármagninu t g inn-
fiutningi á því, að eigum við að
geta bjargað ofcbur sjáifir með
innlendan iðnvanning verður
að styðja við bafcið á okfcur.
— Hvert er þitt álii á inn-
göngu okkar í Efta?
— Samkeppnin harðnar enn
ef áfcvæðum Etfta-samningsims
verður framfyigt, eins og er
viðbúið. Þetta gerðist alUt með
svo stuttum fyrirvara, en iðn-
aðurinm ofckar er svo ungur
ennþá, hann verður að fá að
þróast í friði.
Skilningur stjórnmála-
manna ekki of víðtækur
— Hvenær blés byrlegast
fyrir ykikur — hvenær var
framleiðslan fjö'libreyttust?
— Það var á árunum 1950—
1960, aðallega eftir iðnsýning-
una 1952. Þá var eins og
vaknaðd skilningur og áhugi
manna, — en skilningur stjóm-
málamanna hefur annars eldd
alltaí verið mjög víðtækur.
— Hvernig er staðan nú?
— Eftir að gengið var leið-
rétt síðast, 1967, fór aðeins að
birta til. Við höfum bjargað
okkur með því að flytja inn
dansfcar Haka þvottaivéiar og
setja upp verzlun í Reykja-
vík. En þetta fyrirtæki fór á
hauisinn fyrir rúmu ári,/» og
núna fyrst erum við að fá
varaihluti sem önnur verk-
smiðja hefur tekið að sér að
framleiða.
aulva var svipuð saga sögð um
húsgagnaiðnaðinn, og er ljóst
að hinn taumlausá innflutning-
ur iðnvarnings sem hefiur átt sér
stað undanfarin ár nær engri
átt Bf iðnaður á að blómgast
hér á landi í framitíðmni verð-
ur sfcilyrðislaust að grípa til
sivdpaðra aðgerða .og á hinum
Norðuriöndum, þ. e. efla inn-
lendan iðnað á kostnað inn-
flutningsins. En til þoss að svo
megi verða þarf mikinn fjár-
hagslegan stuðnimg fré þeim
sem hatfa með opinbert fié að
gera — þau útgjöld enu filjót
að bonga sdg. — Þorrl.

HUSQVARNA
HEIMILISTÆKI
ERU VEL ÞEKKT HÉR Á LANDI
FRÁ ÞVÍ FYRIR ALDAMÓT
HUSQVARNA HEIMILISTÆKI,
STÓR OG SMÁ, HENTA ENN
HUSQVARNA TIL HÁTÍÐAGJAFA —
FÁST í FLESTUM RAFTÆKJA-
VERZLUNUM.
UMBOÐSMENN VÍÐA UM LAND.
/
umiai S&ósfeiióöc-n Lf.
Suðurlandsbraut 16 - Reykjavík - Símnefni: »Volver« - Sími 35200
■
*