Þjóðviljinn - 30.01.1972, Síða 6

£ SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Simnudagur 30. janúar 1972.
Q Portúgalir yfirgefa land sitt svo hundruðum
þúsunda skiptir, flýja til annarra landa í leit
að vinnu sem þeir fá ekki heima fyrir.
Q Þeldökkir verkamenn streyma á hinn bóginn
í þúsundatali inn í Portúgal. — þeir eru á
flótta undan hungri og eymd í síðustu ný-
lendum heimsins.
Q Þetta eru þjóðflutningar undan neyð og 'fá-
tækt. Burt frá fátækasta landi Evrópu og inn
í það um leið. Þetta einkennilega land, sem
lifir mitt á milli falskra draumsýna um mikla
fortíð og kröfugerðar framtíðarinnar.
Þeldökkir verkamenn í Lissabon eru oft handlangarar eða vinna önnur þau störf sem
verst eru launuð. — Blöðin þegja um nærveru þeirra.
EIN MILJÓN PORTÚGALA HEFUR
FLÚIÐ AÐ HEIMAN Á SL. ÁRUM

er ýimislegt g»tt við
urobótatillögur Veiga Siaroos
kennsluroálaráðhcrra. En stjóm-
in hefiur engá möguleiika á aö
fylgja effldr róttaakri fræðslu-
máiasitefnu, því hún hefur blátt
áflram ekikii peniinga tiil bess.
Stríðdð gleypir allain auð þjóö-
arinnar. Ef við getum yfir
höfuö hugsað oiklkur eiinskenar
viðrœður viö Caetano, bá er
ein af þreimur helztu kröfum
oklkar bessi: tafarlaust vopna-
Mé í nýlenduinum og beinar
viðræður við bjóðernissinna-
hreyfinigamar bar.
Margir reyna að reifcna út
hvað stríðið kosti í beinlhörð-
um peniinigum. Ein fáir reyna
að tatoa með í redknimginn póli-
tísfcain og félagslegan kostnað
af nýlemdusitefinuininii: fjölda-
landflóttaam, sem er meðal ann-
ars flótti vopnflserra unigra
rmaimna uradam hermennsku sem
beir hafa andstyggð á, sjáltfa
herþjónustuna sem jafngildir
því að hundruð þúsunda umigra
mamma verða að hætta við
starfsmemmtum,, ailþjóðlega örð-
uglleika sem eru sannarlega fyr-
ir hendii, enda bótt nýlendu-
stríð’in hafi ekfci leitt til al-
gjöirrar eimiamgrumar lamdsins.. <
(Heimild: DN).
— en nýlendubúar flýja til Portúgals
STAÐREYNDIR
Nefnum töOiur:
Árið 1960 voru 8,3 miljómir
íbúa í Portúgal sjáiifu. Árið
1970 hafði íbúum fækkað —
þeir voru 8,1 miljióm. Þessi land-
flótti hefur farið ört vaxandi
— árið 1970 er talið að 170 þús.
mamms hafi farið úr lamdi.
Um leið hefur það gerzt
á síðustu tveirn til þremur árum,
að frá nýlendumum hafa menn
streymt tiil Partúgais í at-
vimmuleit. Yfirvöldin þegja
f'-' 11 — N- -v| • -y
Fátækrahverfi í Lissabon: Ungu mennirnir aimaðhvort á víg-
völlum eða við vinnu norðar í álfunni.
þunnu hljóði um það, hve
mjarigt fótLk sé hér uim að ræðai,
en getgátur hemma að það sé
fré 15 þús. til 100 þúsumda
manna.
Að bakd örlöigumi þessara
humdrað þúsunda eimstaklinga
er hrollvefcjamdi yeruleiki. Hér
er um að ræða larnd þar sem
teíkjur á hvert manmsbam eru
lægstar í Bvrópu, um iðmvæð-
inigu sem mjög er í sfcötuliiki og
um mýilemdustríð sem gleypir
40íl/n af rífcdstefcjumum.
— Það merkilega er, segir
einm af vinum mímum, að þetta
síðasta nýlenduveldii jacrðar í
gömlum skilnimgi, er sjálft að
breytast í nýlendu- Nýlendu,
sem stjórmað er af erlemdu,
hvítu auðmagni og byggir á
erlendiu, svörtu vinmuafli. —
SKRÝTIN FJÁRFESTING
Það er allmilkið til í því sem
hamm segir. Um 1960 nam er-
lend fjárfesting 25% af allri
fjárfestingu. Bngimn veit með
vissu um núveramidi ástand, en
þróumim hcfur genigið einmitt í
þessa átt.
Þá er þess að geta, að mest
af hinni erlendu fjárfestingu
fer í fýrirtæki, sem fcrefjast
,mifciils fjármagns, en sfcapa
litla atvinnu. Framsisoo Pereira
de Moura, eámm af leiðtogum
CDE, bamdialags fcaþólstora og
marxista, sem haföd sig mdkfcuð
í frarnmi við kosmingamar ’69
ndfnir svofellt dæmi:
Um doginn var tefcin í motfc-
un mý verfcsmiðja í Lissabon.
Fjórfestímig nam um miljarði
escudos (ca 3,6 mffljörðum fcr.).
Verksmiðjan veitir 160 mianns
vimnu. Þetta þýðir 7 miljónir
escudos á venkamann. Á sama
tíma yfirgcfa 170 þúsundir
miamms landið á ári. Með
svona iðmjvæðingu hefðum við
þurft að fjárfesta 1.200 mil-
jarða escudcs til að haldiaþessu
fólki í landi. Em í reynd voru
fjárfestir 30 miljarðar. . .
ÞVERSTÆÐUR
Þetta dæmi segir efcki alla
sögu, em það bendiir á þá stað-
reyrad að iðmþróumin fer fram
án tillits tii mamnlegra þátta-
Því það er ekfci smár félags-
legur og mamráegur hammleik-
ur að bafci þeirri staðreynd að
níundi hver maður yfirgefur
land sitt.
Um leið slkortir flólk til
margra verfca £ Portúgal. Þel-
döfcfcir landlbúmaðarverfcamenn
starfa þegar í syðstu héruðum
lamdsins. í Muiho, Douro og
Beiras vaxa akrar illgresis og
breytast í beitilönd.
Otflytjendiur senda sparifé
sitt hedmi frá Paxiís eða Frarnfc-
furt: oft kaupa þedr ómytjað
land í heiimábyggðum sínum.
Efcki til að snúa einhvemtíma
heim aftur og ræfcta upp lamd-
ið, heldur af því að þeim finnst
lamd betri fjárfesting en pen-
ingaseðlar og Mutaibréí. Með
þessu rnóti hœfctoar verð álandi
mjög ört. En landbúnaðarfram-
leiðslan hjakfcar í sama fari
eð'a minnlkar.
Ef manrn vilja leita að or-
sötoum þessarar þróumar lenda
þeir fyrr eða síðar á þeirn
remibihnúti sem niýlendustefna
Portúgals er. Og þá er erfitt að
fá hvort sem er stjórmarsinma
eða amdstæðinga til að láta á-
lit sitt í ljós. Þessd miál emu í
bamnhelgi — opinslká gagrarýni
á þetta ástamd kernur mönm-
um einatt í lamigia famigelsisvist.
VAXANDI ANDSTAÐA
Á síðari misserum fer amd-
staðan gegn nýleradiustyrjöldinni
vaxandi í Portúgai sjálfu. Binmg
þeir varfærnusfu af stjómaramd-
stæðingum, sem fyrir skömmu
svifiu mjöig í lausu lofti í þess-
um málum, hafa mú tekið á-
toveðna afsitöðu. Mario Soaires,
sósíaldemófcrataforingi sem er í
útlegð £ París segir m. a. svo
um Mma hállfivolgu „umbóita-
stefniu" sitjiórmar Caetamos:
NIX0N
BLESSAR
Ricbard Nixon, forseti
Bandaríkjanna. hefur unnið
sér það til ágætis að öska
hesti til hamingju með 25
ára afmæli hestsins.
Húsráðandinn í Hvíta hús-
inu sendi sérstakt heillaóska-
bréf til „Black Jack“ sem er
elztur aUra hesta í ei,gu
bandaríska hersins. Hestur
þessi var teymdur á eftir
kistu Johns F. Kennedys for-
seta þegar útför hans var
gerð.
Nixon hyUti hestinn sem
„frábært tákn um hryggð
þjóðar vorrar.“ Reyndar sýndi
hesturinn lítinn áhug^ á lofs-
yrðum Nixons, sem taldi
sjálfan sig og frú sína
„gjarna til hóps hinna mörgu
vina og aðdáenda hestsins.**
Meðan texti bréfsins var les-
inn yfir „Black Jack“ reyndi
hann að gleypa í sig epii
og gulrætur.
ianda sem stjórnvaida í USA
□ Bandaríska þingið hefur nú skorið mjög
niður fjárveitingar til Friðarsveitanna svonefndu
sem starfað hafa í ýmsum þróunarlöndum. —
Astæður eru þær, að annarsveg’ar hafa sjálfboða-
liðar í sveitum þessum gerzt of róttækir, hins-
vegar hafa stjómvöld í ýmsum löndum vísað
þeim úr landi.
hAlfur kafbatur
Vinstrisinnaðir Persar komiu
sprengju fyrir 1 byggingu ednni
í Teheran. Þar var miðstöð
bamdiarísku „Friðarsveitanna"
í íran til húsa
Á fjórðu hæð byggingar
einnar í Washington, skiammt
frá Hvíta húsinu, breiddu fyrr-
verandi meðlimir „Friðarsveit-
amna“ (Peace Corps) út fána
þjóðfrelsisfylkingarinnar í
Suður-Víetnam og rauðam borða
sem á var letrað: „Frelsi —
ekki friðun."
Röð atvika sem þessara varð
til þess að bandiarístoa þingið
stoar niður um tíu miljónir
dollana 82 miljón dala fjárveit-
ingiu til þjónustustarfseroi í
þróunarlöndum. Forstöðumaður
„Friðarsveitanna" Blatchfiord,
lót svo ummælt i því tilefni,
að þær hefðu nú efcikl meira
fé til umráða en nægj.a mumdi
fyrir hálfum kafbáit.
Bæði bandarisk þjónustu-
starfsemi serni og bedn efba-
ha.gsaðstoö B an da ríkj .ann a við
þróunarlönd hefiur verið mjög
gagnrýnd að undanfömu. Rót-
tækir útlendingar og skoðana-
brac'ður þeirra, sem £ „Friðair-
sveitunuim“ bafia starfað, hafa
Kennari úr „Friðarsveitunum“ j Malawi: „Við kynntumst banda-
rískri heimsvaldastefnu...“
litið á starf þeirra sem Huta
af umsviíum bandarískra
heimsvaldaisinna í heiminum.
Kienmedy farseti átti frum-
kvæðið að stofnun „Friðar-
sveitanna" fyrir um ©Llefu ár.
um Lýsti hann því yfir að
FramJiald á 9. síðu.