Þjóðviljinn - 23.07.1972, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur. 22. júli 1972
tJJODVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJODFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag ÞJóðviljana.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundsson,
Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Sími 17500 (5 línur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuðí.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Samþykkt fiskimanna í Klaksvík
Fiskimannafélagið i Klaksvik i
Færeyjum hefur skorað á landsstjórn og
lögþing Færeyja að taka nú þegar
ákvörðun um útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar við Færeyjar. Skuli yfirráða-
svæði Færeyinga ná yfir landgrunnið allt
og allan Færeyjabanka og komi út-
færslan til framkvæmda eigi siðar en 1.
sept. n.k. Þessi samþykkt fiskimanna i
Færeyjum sýnir vel bæði samhug
granna okkar i landhelgismálinu og einnig
þann skilning sem nú fer vaxandi meðal
þeirra þjóða er byggja lifsöryggi sitt á
fiskveiðum, að nauðsynlegt sé að vernda
fiskistofnana. Þvi hljóta íslendingar að
fagna þessari samþykkt færeysku fiski-
mannanna og vöna að stjórnvöld þau sem
færeyska þjóðin hefur kjörið sýni þann
dug, að gera lifsnauðsynlegar ráðstafanir
nú þegar og helzt væri það æskilegt,að
grannar okkar i austri Færeyingar stigi
þetta mikilvæga skref i lifsbaráttu fisk-
veiðiþjóðar, samtimis okkur þann 1. sept.
n.k.
Sýna þarf stórhug í raforkumálum
Mikið er að undanförnu búið að deila um
raforkumál Norðlendinga. Iðnaðarráðu-
neytið hefur enn á ný gert sér grein fyrir
þvi tviþætta hlutverki sem raflinan milli
Akureyrar og Skagafjarðar á að gegna, en
það er að leysa raforkuþörf Norðurlands
vestra næstu tvö árin og tryggja þeim
landshluta hlutdeild i framtiðarlausn á
raforkuöflun fyrir Norðurland i heild með
tengingu við Suðurland, og þar með aðild
að ódýrri orku frá Sigölduvirkjun. Þetta
réði þvi að ráðizt var i lagningu tengilinu
milli Akureyrar og Skagafjarðar. Mark-
miðið i raforkumálum er, að tengja
saman dreifikerfi orkuveitna, og gera
þannig öllum landsmönnum kleift að sitja
við sama borð hvað raforkuverð snertir.
Flestir.sem á annað borð hafa trú á þvi að
islenzk þjóð geti byggt upp eigin atvinnu-
vegi i sjálfstæðu landi, eru það stórhuga
að vilja ráðast i stórvirkjanir. Forsenda
þess er samtenging dreifikerfa.
Morgunblaðsritstjórinn sem fylgjandi
er stórvirkjun meðan það er háð orkusölu
til erlendra auðfélaga vill nú aðeins virkja
smátt, þegar byggja á islenzka atvinnu-
vegi. Þá ser hann aðeins bæjarlækinn og
er haldinnhreppasjónarmiði, sem á engan
hátt samrýmist framtiðaruppbyggingu is-
lenzkra raforkumála. Vera má að hreppa-
sjónarmið séu nærtæk, menn sjá atvinnu-
möguleika við byggingu orkuvera i
heimabyggð, en litlu virkjanirnar hafa i
för með sér dýrari raforku til langframa.
Þvi er það mikil skammsýni að láta
stundarhagsmuni vegna byggingafram-
kvæmda sitja i fyrirrúmi i stað þess að
meta framtiðarhag við orkukaup.
Skammsýnin sem fram kemur hjá
fylgjendum bæjarlækjavirkjana hlýtur
að vikja fyrir þvi viðhorfi, að okkur
islendingum beri að virkja stórt i þágu
landsmanna sjálfra, sýna þann stórhug,
sem einn samrýmist trúnni á sjálfstæði is-
lenzkrar þjóðar.
STÉTTIN OG STARFIÐ
Þáttur um málefni verkalýösfélaga og vinnustaöa Umsjón: Arnmundur Backman og Gunnar Guttormsson
4RA DAGA
YIISNUVIKA
UMDEILD
Á sama tíma og viö hér á
landi höfum enn ekki
tryggt öllum starfshópum 5
daga vinnuviku, eiga sér
stað vestur í Ameriku veru-
legar umræður í röðum
verkafólks þar í landi um
reynsluna af 4 daga vinnu-
viku. Um þessa vinnutil-
högun, sem þýðir 10 tíma
vinnu í stað 8 á degi hverj-
um (40 tíma vinnuvika^
virðast mjög skiptar
skoðanir eftir því sem fram
kemur í málgagni Alþjóða-
sambands starfsmanna
rikis og sveitarfélaga,
ISKA-Bulletin. 4ra daga
vinnuvika var að vísu ekki
fyrst tekin upp hjá opinber-
um starfsmönnum í
Bandaríkjunum, heldur hjá
einkafyrirtækjum, en síðar
fylgdi hið opinbera í kjöl-
farið og þekkist 4ra daga
vinnuvika einkum meðal
starfsmanna við löggæzlu.
Gallup-skoðanakönnun, sem
fram fór nýlega leiddi i ljós, aö
45% þeirra karla sem spurðir
voru mæltu með 4ra daga vinnu-
viku, en 49%, vildu halda sig við 5
daga vinnuviku. Meðal kvenna
voru niðurstöðurnar á annan veg,
þvi tvær ef hverjum þremur, sem
spuröar voru,lýstu sig andviga
4ra daga vinnuviku. Könnun
meðal beggja kynja var á þann
veg að 38% voru með en 56% á
móti, og 6% tóku ekki afstööu til
málsins.
Verkalýðssamband starfs-
manna i bilaiðnaðinum hefur
gagnrýnt þá lengingu vinnudags-
ins; sem 4ra daga vinnuvika með
óbreyttum vinnustundafjölda á
viku, hefur i för meö sér. Bendir
það á að þetta geti allta eins leitt
til 12 tima vinnudags.
Kunnur hagfræðingur hjá
ameriska verkalýðssambandinu
AFL-CIO,Fiudoæph Oswald,hefur
skýrt frá niöurstöðu könnunar
sem lciddi i Ijós að aðeins um 8.
þús. ameriskir verkamenn ynnu
4ra daga vinnuviku, meðan um
það bil 10 miljónir manna hefðu 40
stunda vinnuviku. Æ fleiri sam-
bönd munu á næstunni semja um
styttri vinnutima, ekki aðeins
með styttingu vinnudagsins,
heldur með lengri frium, fleiri
fridögum og með þvi að menn fari
fyrr á eftirlaun. Hann heldur þvi
fram, að verði verkafólk látið
njóta þeirrar framleiðniaukn-
ingar sem vera mun á næstu 10
árum, þá sé ekki óraunhæft að
tala um 29 tima vinnuviku með
óbreyttum kaupmætti árið 1980.
— gg-
UMFANGSMIKIL FRÆÐSLU-
STARFSEMI NORSKA AOF
Samkvæmt lögum um
hlutafélög i Noregi, fá
verkamenn fulltrúa í fyrir-
tækjaráðum (bedriftsfor-
samlinger) eða stjómum
fyrirtækja. Gert er ráð fyrir
aðstofnuð verði innan tíðar
fyrirtækjaráð við um það
bil 270 fyrirtæki, og munu
starfsmenn eiga að meðal-
tali 4 fulltrúa í þessum ráð-
um. Þá munu starfsmenn
við fyrirtæki með 50 til 200
starfsmenn fá fulltrúa í
stjórnum þessara fyrir-
tækja. Samanlagt munu
því á næstunni verða kosnir
um 3000 fulltrúar af hálfu
starfsmanna í þessar sotfn-
anir.
Menningar- og fræðslusam-
bandið i Noregi hefur gert
umfangsmikla áætlun um mennt-
un þessara fulltrúa og stefnir að
þvi, að þeir geti allir notið fræðslu
til þess aö vera betur færir um að
taka að sér þessi trúnaðarstörf.
AOF gerir ráð fyrir að innan árs
geti sambandið boðið a.m.k.
helmingi þessara trúnaðarmanna
(þ.e. um 1500) upp á tvö vikunám-
skeið á ári hverju.
Jon Ivar Naalsund kennari hjá
AOF hefur nýlega sagt að einn
mikilvægasti þátturinn i slikri
fræðslu sé að veita þátttakendum
á þessum námskeiðum pólitiska
fræðslu, setja þessi störf i ráöum
og stjórnum fyrirtækja i pólitiskt
samhengi. Hann segir, að ástæðu-
laust sé að óttast að þessir fulltrú-
ar taki að lita á sig sem stjórn-
endur fyrirtækjanna eftir
skamma setu i þessum stofnun-
um, og á sama hátt eigi þeir ekki
að verða nýr hópur teknókrata.
Á námskeiðunum verður veitt
undristöðufræðsla i bókahaldi
fyrirtækja, hagfræði, markaðs-
málum o.fl. Framhald á bls. 11.
BLÖKKUMENN HAFA
4 TIL 6 SINNUM
LÆGRI LAUN
Meirihluti verkamanna í
málmiðnaðinum í Suður-
Afríku hafa að meðaltali
um 35—45 ísl. kr. í kaup á
tímann. Hinsvegar hafa
hinir hvítu og faglærðu frá
155 til 240 kr. á timann.
Þetta kemur fram i skýrslu,
sem sendinefnd frá Alþjóöasam-
bandi málmiðnaðarmanna hefur
nýlega lagt fram, en sambandinu
var i marz s.l. boðið að senda
nefnd manna til S-Afriku, eftir að
þing sambandsins i fyrra hafði
harðlega gagnrýnl launamis-
réttið i S-Afriku. Skýrsla nefndar-
innar staðfesti, að gagnrýni sam-
bandsins á misréttið var rétt i öll-
um atriðum. Það er álit nefndar-
innar að launamisréttið milli
svarta og vhitra sé ein af mörgum
hindrunum i vegi jákvæðrar
þjóðfélagsþróunar. Þá segir
Framhald á bls. 11.