Þjóðviljinn - 07.01.1973, Side 3

Sumiudagur 7. janúar 1973 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Nú þurfa herstöövaandstæðingar aö efla starfsemi sina og sókn fyrir þvi að herinn hverfi úr landiuu. — Myndin er frá útifundi hcrstöövaandstæöinga sem haldinn var f lok fiöl-
mennrar göngu s.l. vor.
Einaverðuga afmælisgjöf-
in til þjóðarinnar 1974
Dagblaðið Visir birti 27. des. s.l.
skoðanakönnun um hersetuna,
svör við svohljóðandi spurningu:
Eruð þér fylgjandi eða andvígur
þvi að herinn fari úr landi á
kjörtim abilinu? Niðurstöður
könnunarinnar voru þessar:
fylgjandi 56 eða 28%, andvigir 120
eða 60%, óákveðnir 24eða 12%. Ef
aðeins eru taldir þeir, sem af-
stöðu tóku,litur taflan þannig út:
fylgjandi 32%, andvigir 68%.
Hvort sem treysta má þessari
skoðanakönnun eða ekki, er
niðurstaða hennar iskyggileg og
mætti verða herstöðvaand-
stæðingum og hverjum þjóðholl-
um íslendingi sannarlegt við-
vörunarmerki. Er i raun og veru
svo komið fyrir Islendingum að
meirihluti þeirra eða jafnvel tveir
þriðju hafi með árunum sætt sig
við hersetuna og óski jafnvel eftir
þvi að ísland haldi áfram að vera
hersetið? Hér er eitthvað ekki
með felldu sem þarf alvarlegrar
ihugunar við.
Þegar Bandarikjastjórn ári
eftir endurreisn lýðveldis á
Islandi fór fram á að fá hér þrjár
herstöðvar til 99 ára, reis mót-
mælaaldan svo ótviræð og alger i
landinu, að Bandarikin og þeir
sem voru á þeirra bandi hér
innanlands þorðu ekki annað en
slá af kröfum sinum og þó var
aðeins með svikum og blekking-
um að tókst að fá nauman meiri-
hluta alþingismanna til að sam-
þykkja Keflavikursamninginn og
þeir sem greiddu honum atkvæði
hlutu fyrirlitningu þjóðarinnar og
höfðu sjálfir svarta samvizku. En
i augum þeirra voru Bandarikin
svo voldug að ekki mátti styggja
þau og auðvaldssjónarmiðið lif
strengur þeirra, auk þess sem
braskaralýðurinn hélt gróðavon-
um sinum hátt á loft. Mótmælin
gegn inngöngu íslands þrem ár-
um siðar i Atlanzhafsbandalagið
voru ekki siður hörð og almenn og
málið varð að knýja fram á
Alþingi með ofbeldi, og eins og
minnistætt er kom til stórátaka
við alþingishúsið, allmargir mót-
mælenda handteknir og dæmdir,
, en til sönnunar þvi hvilika and-
styggð þeir dómar vöktu i landinu
má rifja upp að 28.000 íslendingar
undirrituðu mótmæli gegn þeim.
Og enn blossaði upp reiði al-
mennings er Bandarikin skipuðu
hér á land nýjum hersveitum 1951
er þingmenn þriggja flokka létu
blindast til að samþykkja á bak
við Alþingi. Enginn vafi leikur á
þvi að á árunum 1946-1951 þegar
Bandarikin og NATO voru að
koma sér hér fyrir, þá var mikill
meirihluti Islendinga reiður og
andvigur öllum þessum aðgerð-
um og margir strengdu þess heit
að fyrirgefa aldrei þeim mönn-
um, er að þeim stóðu.
Hvað hefur þá gerzt á siðast-
liðnum tuttugu árum, ef nú er svo
komið að meirihluti, ef ekki tveir
þriðju íslendinga vilja hersetu
áfram. Eru menn svona
gleymnir, hafa aðstæður breytzt
eða hugir manna og tilfinningar
sljóvgazt svo fyrir ættjörðinni?
Ástæðurnar eru eflaust marg-
þættar. Þær liggja hjá hernáms-
andstæðingum sjálfum og i lævis-
um og þrautseigum áróðri
hernaðarbandalagsmanna.
Fyrstu árin blygðuðust þeir sin,
hersetan og tengslin við NATO
voru þeim feinmismál og
launungar, siðar þegar sam-
skiptin urðu nánari og gáfu þeim
meiri sálarstyrk fóru þeir að
gerast opinskárri og djarfari, og
loks er þeir urðu ennþá inn-
blásnari af auðvaldshyggju
NATO fóru þeir að miklast og
guma af afrekum sinum ,,i þágu
vestrænnar samvinnu” og af
fórnum íslands, og skópu sér
þannig nýjan hugmyndaheim á
grundvelli samstöðu auðvalds-
rikja. Samhliða þessu hafa orðið
æ samtvinnaðri margsháttar pers
ónuleg tengsl bæði við Banda
rikin og NATO-löndin. Eftir mun
þó að nefna eina veigamestu
ástæðuna. Mönnum hefur fundizt
hersetan meinlausari en þeir
bjuggust við, fjölmargir notið at-
vinnu og gróða af starfi fyrir
setuliðið og séð þar sérhags-
munum sinum vel borgið. 1 sem
stytztu máli: Menn hafa vanizt
hersetunni, tengzt henni og sjá
ekki á henni nema hagsmuna-
hliðina. Jafnframt þessu er
komin nýrik kynslóð, alin upp i
striðsgróða einstaklingshyggju
og hernámsanda, slitin úr sögu-
legum tengslum við sjálfstæðis-
baráttu fyrri tima og þann hug-
sjónaeld og þjóöernistilfinningu
sem þeir voru glæddir. Allt þetta
og margt fleira er til skýringar
þvi hve áttavilltur meirihluti
Islendinga er orðinn, ef treysta
má skoðanakönnun Visis.
En hernámsandstæðingar bera
lika sina sök. Eftir að mótmæla-
aldan hafði risið sem hæst gerðu
nokkrir úr forystuliðinu þann
óvinafagnað að rjúfa þá sam-
heldni sem verið hafði og þóttust
ekki geta átt samleið með þeim
Eftir
Kristinn E.
Andrésson
sem einlægastir höfðu fylgt mál-
staðnum frá upphafi. Enn siðar
átti að fara að greina menn. að
eftir kynslóðum er hlaut að
þrengja hópinn. Engu að siður
hafa hernámsandstæðingar
haldið glóðinni vakandi og vakið
sterkar mótmælaöldur, ekki sizt
nú yngsta kynslóðin i æskuhita
sinum, eins og háskólafundurinn
1. des sl. er nýjasta dæmi um.
Áður var á minnzt að skoðana-
könnun Visis væri viðvörunar-
merki til herstöðvaandstæðinga.
Fylgjendur hersetu hafa greini-
lega unnið á, hinir sem andvigir
eru komnir á undanhald. Þessu
undanhaldi verður að breyta i
sókn, og það verður að gerast á
þessu ári. Hið fyrsta er að menn
geri sér ljóst i hverju tilgangur
hersetunnar og NATO er fólginn.
Það er ekki orðum eyðandi að
þeim falsrökum að herstöðvarnar
hér séu tslandi til varnar. Þær
eru ekki annað en hlekkur i keðju
sem Bandarikin hafa frá þvi á
striðsárunum spennt um allan
heim utan sósialisku rikjanna til
að tryggja sér hernaðarvald,
öflun dýrmætustu hráefna og
markaði. Hvarvetna hafa þau
stuðzt við innlend auðvaldsöfl eða
einræðisstjórnir, eins og dæmi
eru um deginum ljósari. Jafn-
framt þvi sem þetta herstöðva-
kerfi er uppistaða heimsvalda-
stefnu Bandarikjanna er það i
þágu yfirdrottnunar auðvalds-
stéttarinnar i heiminum sem
framundir þetta hefur lotið
forystu Bandarikjastjórnar. 1
þessu auðvaldskerfi er NATO
styrkasta stoðin. Það sem menn
verða þvi fyrst og fremst að gera
sér ljóst er stéttareðli þessa
kerfis. Herstöðvarnar og NATO
þjóna einum og sama tilgangi:
yfirdrottnun auðstéttarinnar.
F'yrir utan hinn hernaðarlega til-
gang og auðsöfnunar eru þau al
staðar stofnuð til höfuðs
alþýðustéttunum i löndunum i
þeim tilgangi að halda þeim i
skefjum eða ef til uppreisnar
kemur að beita þær vopnavaldi,
verzlunarbanni eða öðrum
ofbeldisaðgerðum, eins og ógal
dæmi staðfesta.
Þetta stéttarhlutverk Banda-
rikjahers og Atlanzhafsbanda-
lagsins veldur þvi að forráða-
menn ylirstéttarinnar á tslandi
telja sig skilorðsbundna þessu
yfirdrottnunarkerfi og telja sér
styrk i þvi og pólitiskan bakhjarl,
ef alþýðan skyldi gerast of uppi-
vöðslusöm. Þeir lifa i þeim
barnaskap að álita sig eiga sam-
leið með auðvaldsdrottnurum
erlendis æfðum i margþættum
vélráðum, þar sem þeir eru eins
og fávitar utangátta. Þeir eru
meira að segja svo blindaðir að
þeirhalda að pólitiskt lif þeirra á
íslandi sé bundiö hersetunni og
NATO. Það er eins og komið sé
við sjálfa kvikuna i sál þeirra, ef
hrófla á við erlenda hernum i
landinu, hvað þá ef minnzt er á
úrsögn úr NATO. Út af þvi atriði i
stjórnarsáttm álanum, ekki
lengra en það gengur, að herinn
fari úr landi á kjörtimabilinu,
hafa málgögn Sjálfstæðisflokks-
ins ætlað gersamlega að tryllast,
eins og meö þvi væri skorið á lif-
streng hans. Margir Sjálfstæðis-
menn eru meðal hinna beztu sem
ég hef kynnzt* og forystumenn
Sjálfstæðisflokksins eru mér
persónulega kunnir að góðu einu.
En hversvegna er þeim fyrir-
munað að sjá nokkuð fram i tim-
ann? Hvernig geta þeir látið sér
detta i hug að flokkur þeirra eigi
sér framtið sem islenzkur stjórn-
málaflokkur með liftaug sina
bundna við erlent auðvald sem
hrynur einn góðan veðurdag?
Hvað haida þeir að islenzkur al-
menningur sætti sig lengi við
slika afstöðu? Vita þeir ekki að
alþýða i öllum löndum Vestur-
evrópu, hvað þá i Grikklandi og
Tyrklandi, hatar NATO og biður
tækifæris að hrinda yfirdrottnun
auðstéttarinnar? Islandssagan
liggur opin fyrir augum , sjálf-
stæðisdraumurinn er sól hennar
alla tið. Erlend herseta og þátt-
taka i hernaðarbandalagi erlends
auðvalds er i mótsögn við
tslandssöguna og alla framtiðar-
drauma þjóðarinnar. Vér hljótum
að vilja standa á grundvelli lýð-
veldisins, á grundvelli islenzks
sjálfstæðis. Annar grundvöllur er
ekki til.
Skal þá vikið aftur að samtök-
um hernámsandstæðinga. Þar
þurfa að koma fram ný sjónarmið
og hefjast öflug sókn og skipuleg.
Þau verða að vikka starfsgrund-
völl sinn. Þau verða að snúa sér
til almennings, til alþýðu i sveit-
um og bæjum. Hversu fávislegt
sem það er, þá er það staðreynd
að auðstéttin á Islandi, og ekki i
Sjálfstæðisflokknum einum, telur
NATO og hersetuna liftaug sina
og gróðalind.telur sig eiga sam-
leið með erlendum auðstéttum.
Frá skammsýnu sjónarmiði
getur einhverjum virzt þetta
skiljanlegt. Hinsvegar er eins
óeðlilegt sem hugsazt getur að al-
þýða landsins aðhyllist slikt
sjónarmið sem striðir beint gegn
hagsmunum hennar og
framtiðarheill þjóðarinnar. Þess-
vegna er það alþýðan i landinu
sem nú verður að átta sig og
herstöðvaandstæðingar að hjálpa
til að vekja hana og koma viti
fyrir þá menn úr alþýðustétt sem
sýktir eru orðnir af hugsunar-
hættiyfirstéttarinnar og farnir að
sætta sig við hersetuna eða orðnir
sljóir fyrir raunverulegum til-
gangi hennar og áhrifum. Ef þeir
telja orðið herinn meinlausan,
hafa þeir þá gætt að þvi að það er
ef til vill sterkasta sönnun skað-
semi hans? — einmitt sú að hann
er farinn að sýkja sálarlif þeirra,
deyfa og skadda þjóðernis-
kenndina og ennfremur stéttar-
vitundina sem er ekki siður
hættulegt.
Hvað er það þá sem ber að
gera? Hernámsandstæðingar
verða að skera upp herör i
landinu, fara i sóknarhug um
borgina og bæi og byggðir lands-
ins, snúa sér til verkamanna og
Frh. á bls. 15