Þjóðviljinn - 03.04.1973, Page 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 3. aprll 1973.
WHTMJWFl
MALGAGN SÓSiALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiOsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuöi.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
FRIÐL’ÍSENG RAUNHÆFARI EN HERNAÐARSAMSTARF
Hugmyndinni um friðlýsingu Indlands-
hafs var fyrst hreyft opinberlega á ráð-
stefnu hlutlausu rikjanna i Lusaka árið
1970. Á þeim stutta tima sem siðan er lið-
inn hafa verið tekin nokkur byrjunarskref
til framkvæmdar á slikri friðlýsingu:
Málið hefur verið kynnt hjá Sameinuðu
þjóðunum, hlotið þar góðar undirtektir og
öU stærstu og hernaðarlega mikilvægustu
riki við Indlandshaf hafa tekið sæti i nefnd
til framdráttar málinu.
Þessi skjóta þróun hefur vakið mikla
athygli viða um heim, ekki sizt i löndum
sem verða fyrir ágangi stórveldanna með
herstöðvar sinar og herskipaflota. Frið-
elskandi fólk spyr, hvort hér sé ekki leið
til að takmarka athafnasvið risaveldanna
og hernaðarbandalaga þeirra. En
umboðsmenn hinna miklu hernaðarvéla i
austri og vestri reyna að eyða málinu.
Bandarikin og Sovétrikin hafa ekki farið
dult með andstöðu sina við friðlýsingu
hafsvæða þar sem þau eru að keppa til
áhrifa. Þrátt fyrir þetta nýtur frið-
lýsingarhugmyndin yfirburða fylgis hjá
Sameinuðu þjóðunum, og það lengsta sem
tviveldin hafa komizt með fylgiriki sin er
að knýja þau til hjásetu.
Á allsherjarþinginu 1971 var samþykkt
að stefna að friðlýsingu Indlandahafs með
61 atkvæði, en við hjásetu 55 rikja. Á alls-
herjarþinginu i haust var miklu gagnorð-
ari samþykkt gerð með atfylgi 96 rikja, og
aðeins 32 sátu hjá. Samtimis var frið-
lýsingarhugmyndinni komið inn i öryggis-
málaályktun þingsins og hún var sam-
þykkt með 113 atkvæðum.
Bandarikjastjórn var svo ókát yfir
öry ggismálaályktuninni svo búinni, að hún
lagði að öllum NATO-rikjum að sitja hjá.
En þar brotnaði samstaðan og nokkur
NATO-riki stóðu með meirihlutanum.
Friðlýsingu Indlandshafs greiddu aðeins
tvö riki atkvæði af þeim, sem ánetjast
hafa hernaðarbandalögunum, ísland úr
Atlanzhafsbandalaginu og Rúmenia úr
Varsjárbandalaginu.
í 15 rikja nefndinni sem allsherjarþingið
setti á laggir i haust til að vinna að friðlýs-
ingu Indlandshafs eiga sæti ýmis riki sem
hafa verið alltengd stórveldunum og
hernaðarbrölti þeirra, svo sem Ástralia,
Indónesia, Japan og Pakistan. Þar er
einnig alþýðulýðveldið Kina.
Það er þvi ekki að furða, að frið-
lýsingarhugmyndin skjóti upp kolli ein-
mitt hér við Norður-Átlanzhaf þar sem
stórveldin eru mjög umsvifamikil i sýn-
ingum á gagnkvæmum herstyrk. Hér hag-
ar að ýmsu leyti betur til en við Indlands-
haf, svæðið er miklu minna að flatarmáli,
og rikin sem að þvi eiga lönd e.t.v. að
ýmsu leyti samstæðari.
Það sem risaveldin tvö eru hræddust við
er einmitt þetta — að aðgerðir i friðarátt
vinni meir og meir inn á bandamenn
þeirra og tryggustu vini, og þeir sjái hags-
munum sinum betur borgið utan hern-
aðarsamstarfsins.
Við þetta eru taglhnýtingar risaveld-
anna að berjast, og mátti sjá glögg merki
þessa i ritstjórnargrein Visis núna fyrir
helgina. Sú grein var eins og skrifuð eftir
pöntun frá hermálaráðuneyti Bandarikj-
anna. Farið var með alls kyns rangfærslur
um friðlýsingu Indlandshafs i þvi skyni að
draga úr trúverðugleik hugmyndarinnar,
og klykkt út með þvi að segja að bezta
friðlýsing Atlanzhafs felist i eflingu
NATO.
Þetta sýnir mikinn undirlægjuhátt við
herforingjana i NATO en það sýnir jafn-
framt, að Visismenn — og yfirboðarar
þeirra — óttast það að friðlýsing Indlands-
hafs visi veginn til friðlýsingar
Norður-Atlanzhaf s.
Og það er áreiðanlega rétt mat hjá Visi
að hugmyndinni um friðlýsingu Norður-
hafa er að vaxa fiskur um hrygg.
Breytt skipan lögreglumála
er Suðurnesjamönnum í hag
sagði Karl Sigurbergsson á alþingi í gær
þingsjá þjóöviljans
I gær var tekið fyrir á alþingi
frumvarp til iaga um breytingu á
mörkum Gullbringusýslu og
Kjósarsýslu og um skipan lög-
sagnarumdæma. Var greint frá
efni þessa frumvarps hér i blaö-
inu á sunnudag. Ólafur Jóhannes-
son mælti fyrir frumvarpi þessu,
en siöan tók einn þingmaöur til
máis, Karl Sigurbergsson, sem
nú situr á aiþingi I fjarveru Gils
Guömundssonar.
Karl Sigurbergsson kvaöst vilja
fagna þvi aö frumvarp þetta væri
komiö fram. Þaö leikur enginn
vafi á þvi aö meö þeirri skipan á
dóms- og lögreglumálum á
Suðurnesjum, sem hér er gerð til-
laga um, er komiö til móts viö
óskir manna I hinum ýmsu
byggöum á Suöurnesjum, sagöi
Karl.
Það mun hafa verið áriö 1969,
aö undirnefnd fjárveitinganefnd-
ar alþingis komst að þeirri niöur-
stööu að með þvi aö sameina lög-
reglustjóraembættið á Keflavik-
urflugvelli og fógetaembættið i
Keflavik i eitt embætti mætti
spara nokkuö útgjöld rikissjóös.
Með hliðsjón af þeirri ábendingu
undirnefndarinnar fluttum viö
Geir Gunnarsson þingsályktunar-
tillögu árið 1970 þar sem skorað
var á rikisstjórnina að leggja fyr-
ir alþingi frumvarp til laga um
skipan dómsmála og lögreglu-
mála á Suðurnesjum á þann veg,
aö á svæöinu sunnan Hafnar-
fjarðarkaupstaðar heyri þessi
mál til einu embætti i Keflavik.
Þessi tiilaga var ekki afgreidd
vegna einhverrar tregðu i þing-
nend þeirri er meö málið fór, og
lognaðist málið þar út af.
Viö flutningsmenn þessarar til-
lögu urðum hins vegar fljótt
varir viö áhuga manna á Suður-
nesjum fyrir þvi, aö málum yrði
skipað á þann veg sem við lögðum
til I tillögu okkar. Suðurnesja-
menn töldu og það með réttu að
þeir nytu mikils hagræðis við
slika breytingu.
Karl kvaðst ekki vilja eyöa
tima að sinni til þess að flytja rök
þeirra Suðurnesjamanna fyrir
þvi, að tilhögun dóms- og
lögreglumála á Suðurnesjum yröi
breytt. Minnti hann aðeins á sam-
þykktir og áskoranir sveitar-
stjórna á Suðurnesjum um málið
og á ræður sem fluttar voru á
alþingi þegar tillagan var rædd
þar á sinum tima.
1 byrjun þingsins haustið 1971
Tib*aun til að eyðileggja
dagvistunarfry. mistókst
Frumvarpið um hlutdeild rikis-
ins I byggingu og rekstri dag-
vistunarheimila var til 2. umræðu
i efri deild I gær. Voru greidd
atkv. um einstakar breytingar-
tillögur sem fram höfðu komið.
Við atkvæðagreiðsluna féll breyt-
ingartillaga ihaldsmannanna
Þorvaldar Garðars Kristjánsson-
ar og Jóns Arnasonar um að fella
algerlega út úr frumvarpinu
ákvæðið um þátttöku ríkisins i
rekstrarkostnaði dagvistunar-
heimila.
Þá var samþykkt breytingartil-
laga frá Ragnari Arnalds sem
gerir m.a. ráð fyrir þvi, að þó að
sveitarfélag neiti að taka þátt i
rekstri og stofnkostnaði dag-
vistunarheimila geti ráðherra
heimilað öðrum aðilum svo sem
starfsmanna- eða húsfélögum að
reka barnaheimili. Þá var sam-
þykkttillaga frá Ragnari Arnalds
um greiðslufyrirkomulag þess
hluta byggingarkostnaðar dag-
vistunarheimila, sem rikið tekur
á'Sig.
Loks bar það til tíðinda við at-
kvæðagreiösluna að felld var til-
laga frá Ragnarí Arnalds um að
sveitarfélag fái 30% stofnkostn-
aðar i stað 50% eins og gert var
ráð fyrir i frumvarpinu.
— Með þvi að fella tillögur
ÞGK og JA sem getið var i upp-
hafi fer kjarni þessa frumvarps
nú til þriðju umræðu og fær von-
andi afgreiðslu á þvi þingi er nú
situr.
Karl Sigurbergsson.
var mál þetta tekið upp að nýju,
þannig að allir þingmenn Reykja-
neskjördæmis gerðust flutnings-
menn tillögunnar óbreyttrar frá
þvi sem áöur var af hálfu okkar
Geirs Gunnarssonar. Var tillagan
þá samþykkt óbreytt.
Karl Sigurbergsson kvaðst
telja eðlilegra aö svæðið sunnan
Hafnarf jaröarkaupstaðar til-
heyrði einu og sama embætti, þ.e.
embættinu i Keflavik, en ekki vik-
ið fram hjá þvi að sameina Kefla-
vikurflugvöll þessu sama em-
bætti einnig um leið og breyting-
in er gerð. En vegna þess að ég
veit, hélt Karl áfram, að áhugi
Suðurnesjamanna og hagsmunir
þeirra hniga að þvi að sýslumað-
ur Gullbringusýslu sitji i Keflav.
endurtek ég, að ég fagna þvi, að
frumvarp þetta er komið fram.
Vona ég að það verði afgreitt á
þessu þingi, en dagi ekki uppi i
þingnefnd eins og áður.
Að lokinni ræðu Karls var mái-
inu visað til 2. umræðu og alls-
herjarnefndar i neðri deild.
Jafnlaunaráð
fái máls-
höfðunar-
heimild
I gær kom til 2. umræðu i neðri
deild alþingis frumvarp til laga
um jafnlaunaráð, en frumvarpið
hefur nú sætt meðferð þingsins
alllengi. 1 sinni upphaflegu mynd
var frumvarp þetta, lagt fyrir á
fyrra þingi og var Svava Jakobs-
dóttir flutningsmaður þess. Þá
hlaut frumvarpið ekki afgreiðslu,
en var svo flutt aftur nokkuð
breytt á þvi þingi sem nú stendur
yfir.
Alisherjarnefnd neðri deildar
var sammála um meginefni
frumvarpsins, og mælti Svava
fyrir áliti nefndarinnar. Skýrði
ræðumaður frá þvi, að niður væri
fallið ákvæðið um úrskurðarvald
jafnlaunaráös, en i staðinn væri
nú gert ráð fyrir þvi, að jafn-
launaráö hefði málshöfðunar-
heimild. Þá hefur ákvæðinu um
skipan ráösins verið breytt nokk-
uð.
Frumvarpið var afgreitt með
samhljóða atkvæðum tii þriðju
umræðu i neðri deild i gær, þann-
ig að þess er að vænta að þetta
merka mál verði að lögum á
þessu þingi.
Afnám prests-
kosninga
Frumvarpið um afnám prests-
kosninga var til umræðu I efri
deild i gær, en frumvarpið er flutt
af menntamálanefnd að beiðni
kirkjumálaráöherra. Kom fram I
umræöum um frumvarpið, að
ekki er gert ráð fyrir afgreiöslu
málsins á þessu þingi, en að nú
verði leitað umsagna hinna ýmsu
aðila um inálið.
1 gær var til umræðu frumvarp
um búfjárrækt, um orkuver Vest-
fjarða, sem er staðfesting á
bráðabirgðalögum frá i fyrra-
sumar, um heimild til handa
rikisstjórninni til að staðfesta al-
þjóðasamning um varnir gegn
mengun sjávar, um breytingu á
hafnalögum, um kjarasamninga
opinberra starfsmanna.