Þjóðviljinn - 06.04.1973, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Fimmtudagur 5. april 1973.
MÓMU/M
MÁLGAGN SÓSIALISMA/
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Ctgefandi: Útgáfuféiag ÞjóOviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuði.
Lausasöluverð kr. 18.00.
Prentun: Biaöaprent h.f.
VIÐ BIÐJUM UM EITT DÆMI
Fyrir nokkrum dögum fór Þjóðviljinn
þess á leit, að Morgunblaðið gerði grein
fyrir afstöðu sinni og Sjálfstæðisflokksins
til kröfu heildsalanna um 36% hækkun
álagningar. Enn hefur Morgunblaðið ekki
séð sér fært að verða við þessum tilmæl-
um. En þögnin segir lika sina sögu. Stað-
reyndin er sú að hinir ýmsu atvinnurek-
endur og milliliðir, sem flestir eru i Sjálf-
stæðisflokknum hafa ekki linnt látum sið-
asta árið að heimta langtum meiri verð-
hækkanir, en heimilaðar hafa verið af
stjórnvöldum.
Þarna hefur ihaldsmeirihlutinn i
borgarstjórn Reykjavikur reyndar verið i
fararbroddi og heimtað allt upp i 80%
hækkanir á einu bretti.
Og nú ættu menn að rifja upp, hver hafi
verið afstaða Morgunblaðsins og annarra
málgagna Sjálfstæðisflokksins til hinna
margvislegu hækkunarkrafna. Minnast
menn þess, að Morgunblaðið hafi lýst and-
stöðu við nokkrar af þessum kröfum? —
Nei, þvert á móti hafa málgögn Sjálf-
stæðisflokksins leikið þann skollaleik, að
styðja allar hækkunarkröfur milliliðanna,
en hrópa jafnframt að rikisstjórninni, að
hún beri sök á verðhækkunum. Meðan við
biðum eftir svari Morgunblaðsins og
hinna málgagna ihaldsins við spurning-
unni um afstöðu Sjálfstæðisflokksins til
kröfunnar um 36% hækkun til heildsal-
anna, berum við fram önnur tilmæli til
sömu aðila.
Vildu þessi blöð vera svo vinsamleg, að
upplýsa þjóðina um eitt, við segjum eitt,
dæmi um það að núverandi stjórnvöld hafi
heimilað verðlagshækkun, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn og Morgunblaðið telja,
að viðkomandi aðili, sem hækkunar
krafðist, hafi ekki átt rétt til?
Jú, landbúnaðarvörurnar, kynnu menn
að segja, Morgunblaðið var þó alltaf á
móti hækkun þeirra. Gott og vel, en ekki
var Morgunblaðið þó á móti lögboðinni
hækkun á kaupi bóndans til samræmis við
laun annarra vinnustétta, eða hvað?
Nei, en það eru niðurgreiðslurnar,
dettur e.t.v. einhverjum i hug. — Og mikið
rétt, verð á landbúnaðarvörum til
islenzkra neytenda er háð tvennu, annars
vegar þvi, sem bóndinn fær i sinn hlut, og
hins vegar niðurgreiðslum úr rikissjóði.
Samkvæmt upplýsingum i ritstjórnar-
grein Alþýðublaðsins þann 29. marz hafði
framleiðsluverð smjörs hækkað um 59% i
tið núverandi rikisstjórnar, en verð til
neytenda um 26%. Framleiðsluverð súpu-
kjöts um 51%, en búðarverð um 27%,
framleiðsluverð mjólkur um 46% en
búðarverð um 27%
Sá mismunur, sem hér kemur fram á
búðarverði og framleiðsluverði, byggist
að sjálfsögðu á auknum niðurgreiðslum,
en athyglisvert er að jafnvel framleiðslu-
verðið hefur hækkað minna i krónum
talið, en nemur krónuhækkun timakaups
verkafólks á sama tima,en hún nemur hjá
verkafólki 55—60% og hjá opinberum
starfsmönnum um 80%
Hvað hefur nú gerzt i sambandi við
verðlagsþróun landbúnaðarvara siðustu
tvö ár? — Einfaldlega það að bændur hafa
fengið bætt kjöij þó neytendur i bæjum og
þorpum greiði nú mun minni hluta af
launum sinum fyrir sama magn af land-
búnaðarvörum og áður. Það er rikissjóður
sem ber aukinn kostnað i formi niður-
greiðslu.
Hvað finnst stjórnarandstöðuflokkunum
og málgögnum þeirra rangt við þetta?
Er kaup bóndans of hátt? — eða verðið
til neytandans of lágt? — Ef hvorugt af
þessu, þá er ekki annar möguleiki eftir, en
niðurgreiðslurnar úr rikissjóði ættu að
vera hærri, en hvers vegna voru þær þá
mun lægri en nú á viðreisnartimanum,
þegar ærið lengri tima tók að vinna fyrié
kjötkilói og mjólkurlitra en nú?
Hér verða stjórnarandstöðuflokkarnir
og málgögn þeirra að gera hreint fyrir
sinum dyrum, ekki siður en i sambandi við
kröfur heildsalanna, þvi að annars tekur
enginn sæmilegur maður mark á blaðri
þeirra og sizt húsmæður.
Hér skal að lokum litið aftur á verð-
hækkunarkröfur atvinnurekenda og milli-
liða, sem minnzt var á i upphafi. Vist hafa
slikir aðilar i ýmsum tilvikum getað fært
nokkur rök fyrir hækkunarkröfum sinum,
þó að þeir hafi farið bónleiðir til búðar af
fundi stjórnvalda. Þeir hafa orðið fyrir
kostnaðarauka, það er rétt.
En munurinn á stefnu núverandi rikis-
stjórnar og viðreisnarinnar kemur m.a.
fram i þvi, að nú verða milliliðirnir að
taka þennan kostnaðarauka á sie siálfa i
verulegum mæli, i stað þess að áður var
öllu velt viðstöðulaust út i verðlagið, yfir á
bök alþýðu landsins.
Það er nefnilega verið að flytja til fjár-
muni i þjóðfélaginu ekki siður nú en þá, —
bara ,,hina” leiðina, frá gróðalýðnum til
fólksins.
Og nú eru heildsalarnir farnir að hóta
vöruskorti, ef þeir fái ekki kjör sin bætt
um 36%, en i tilkynningu frá Verzlunar-
ráði íslands, sem barst nú i vikunni segir:
,,Verði þessar kröfur ekki teknar til
greina er fyrirsjáanlegt að verulegur
skortur verði á þessum vörum i verzlun-
um, þar sem innflutningur þeirra borgar
sig ekki”.
Þeir sem lftinn mun sjá á þessari rikis-
stjórn og hinni fyrri mættu velta þvi fyrir
sér, hvort slikir kveinstafir hafi nokkru
sinni heyrzt frá gróðabrallsmönnum
meðan flokkur þeirra sjálfra fór með völd
og þóknaðist að nýta dr. Gylfa i sæti við-
skiptaráðherra.
Einu sinni ætlaði Gylfi að fækka bænd-
um, en skyldi nú verða héraðsbrestur, þó
að drjúgur hluti af nær 1000 heildsölum
Reykjavikur, sneru sér að öðrum störfum
um sinn, þar sem þeir telja sina fyrri at-
vinnugrein ekki lengur arðbæra?
Lögmenn og fréttamenn á sameiginlegum fundi:
Sammála um nafnbirtingar
í vissum tegundum sakamála
Lögfræðingafélagi Islands
héít fund í fyrrakvöld þar
sem m.a. var rætt um sam-
skipti dómstóla og fjöl-
miðla, og nafnbirtingar af-
brotamanna.
Þórður Björnsson.sakadómari,
var málshef jandi og ræddi hann i
byrjun um ástæður þess aö
réttarhöld væru opin almenningi
— það væri dómurum og lög-
mönnum hvatning til að vinna
sem bezt að málum og það yki
réttarvitund almennings. Hvergi
tlðkast að hafa öll réttarhöld opin.
Opið dómþing getur verið þungur
kross fyrir sökunaut, þvi að oft er
um að ræða ýtarlega rannsókn á
persónulegum högum fólks, hjú-
skapar- og kynlifshegðan og fjár-
hag þess. Flestir væru liklega á
sama máli um, aðslikar frásagnir
séu ekki til þess fallnar að birtast
i blöðum. Dómari getur ákveðið
að rannsókn máls fari fram fyrir
luktum dyrum, ef um njósna- eða
rikisleyndarmál er að ræða, eða
af velsæmisástæðum og ef við-
komandi er undir 18 ára aldri.
Ennfremur til hlifðar sökunaut I
sérstökum tilfellum.
Viða erlendis er i dómsölum á-
kveðin sæti fyrir almenning og
fulltrúa fjölmiðla. Dómarar er-
lendis eiga aldrei þátt i að miðla
fréttum úr dómssölum til fjöl-
miðla. Hér búa fjölmiðlar við svo
slæman fjárhag, að skiljanlegt er
að þeir hafi ekki efni á að hafa
sérstaka fréttamenn viðstadda er
mál eru flutt. Þessvegna hafa
dómarar og lögmenn oft veitt
fjölmiðlum liðsinni, skýrtþeim frá
niðurstöðum dóma og gangi mála
i sumum tilfellum, en slikt þekk-
ist hvergi nema hér á landi. Þó
hefur oft heyrzt kvartað yfir að
lögmenn séu of þagmælskir, sér-
staklega ef mál eru á byrjunar-
stigi. Fréttir af dómsmálum i
fjölmiðlum eru yfirleitt tilvilj-
unarkenndar og handahófslegar
og breytingar þar á vissulega
æskilegar.
Þórður kvað það skoðun sina,
að eðlilegt væri að gefa fjölmiðl-
um upplýsingar ef áfanga er náð i
máli, eða ef það vekur almenna
athygli, en þess þurfi vandlega að
gæta að fjölmiðlar sitji allir við
sama borð.
Þá sagði Þórður, að sér fyndist
rétt að dómari vekti athygli að
fyrra bragði á niðurstöðu i eftir-
farandi málaflokkum:
1) Þegar ákærði er dæmdur i
fangelsi óskilorðsbundið. ,
2) Þegar ákærði er sakfelldur
fyrir afbrot i atvinnuskyni, t.d.
smygl, skattsvik eða verðlags-
brot.
3) Ef ákærði missir ævilangt
ökuleyfi, verzlunarleyfi eða er
dæmdur til að öðlast ekki slikt
leyfi ævilangt.
4) Ef ákærði er sýknaður.
5) Ef dómurinn er talinn hafa al-
menna þýðingu.
A að nafngreina sakfellda
menn? Ég er að hallast meir np
meir að því að auka nafnabirting
ar og er sannfærður um að það
heyrir framtiðinni til. Ég tel að i
dag ætti að nafngreina þá sem
dæmdir eru i fangelsi óskilorðs-
bundið og þá sem dæmdir eru
fyrir brot i atvinnuskyni. Það er
spurning hvort eigi að nafngreina
þá sem t.d. eru ævilangt sviptir
ökuleyfi.
Þá skýrði Þórður frá þvi, að i
Sakadómi Reykjavikur hefðu á
siðasta ári 111 menn verið dæmd-
ir i óskilorðsbundið fangelsi, 6
menn verið sýknaðir, 86 verið
sviptir ökuleyfi ævilangt, 12 menn
verið sviptir ævilangt að öðlast
Frh. á bls. 15
Allir voru á einu máli um að birta skyldu nöfn manna, sem dæmdir eru
fyrir að vera ölvaöir undir stýri.