Þjóðviljinn - 15.05.1973, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÖÐVILJlNrt Þriðjudagur 15. maí 1973
MÚÐVHHNN
MALGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjéri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuöi.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
BRETINN AÐ GEFA SIG
Þjóðviljinn hefur jafnan haldið þvi fram
i landhelgismálinu að almenningur i Bret-
landi væri alls ekki andsnúinn viðhorfum
íslendinga og hefði mikill hluti Breta full-
an skilning á afstöðu okkar i landhelgis-
málinu og þeim þörfum sem liggja til
grundvallar við útfærslu landhelgismark-
anna. Þjóðviljinn hefur jafnan bent á jafn-
framt, að fjandsamleg skrif i brezk blöð
og okkur andsnúin viðhorf i Bretlandi
væru fyrst og fremst runnin undan rifjum
brezka útgerðarauðvaldsins sem reyndi
hvað það gæti til þess að tryggja sér
áframhaldandi aðstöðu til fiskveiða við Is-
land. *
Framan af landhelgisdeilunni var það
lika svo, að sjónarmið útgerðarauðvalds-
ins máttu sin mikils i brezkumblöðum,það
var raunar viðburður að sjá önnur við-
horf. En þróunin hefur verið okkur hag-
stæð og núorðið má það heita daglegur
viðburður að brezku blöðin birti eftir les-
endur sina eða blaðagreinar sem eru
jákvæðar islenzkum málstað. Á föstudag
birtist til dæmis i Daily Mirror grein eftir
þekktan forustumann i Verkamanna-
flokknum, Woodrow Wyatt, sem lýsir þvi
yfir að hann standi með íslendingum. Þá
má minna á og þakka ágætt framlag Ted
Willis lávarðar. Og nýjustu tiðindin sem
Þjóðviljinn segir frá i dag er stofnun sam-
takanna „Friends of Iceland” — tslands-
vinir. Þessi samtök hafa þegar haft sam-
band við stúdentafélögin i öllum háskólum
Bretlands og hafa mætt þar miklum skiln-
ingi. Forustumenn samtakanna — einkum
i Birmingham — hafa skrifað blaðagrein-
ar og lesendabréf i dagblöðin sem hafa
vakið verðskuldaða athygli og eru nú farin
að bera mikinn árangur. Þannig kom það
á daginn þegar Yorkshire Television i
Leeds, sem er aðalsjónvarpsstöðin á fiski-
mannasvæðum Bretlands, gerði könnun á
viðhorfum manna til landhelgismálsins að
helmingur aðspurðra lýsti stuðningi eða
skilningi á afstöðu íslendinga. Þessi stað-
reynd sýnir að við erum að ná geysilegum
árangri. Vissulega er góður málstaður og
rétt stefna þýðingarmesta orsök þeirrar
breytingar sem nú er að verða vart i Bret-
landi — en hinu má ekki gleyma að við
eigum þúsundir vina i Bretlandi sem
vinna ötullega að þvi að verða okkur að
sem beztu liði. Og ekki má heldur gleyma
þvi, að íslendingar hafa sjálfir unnið mjög
mikið og gott kynningarstarf á okkar mál-
stað — einmitt i Bretlandi.
Og allt bendir lika til þess að Bretar séu
að gefa sig. Þeir gefa hverja tauga-
veiklunaryfirlýsinguna eftir aðra um að
þeir ætli að senda flotann o.s.frv. En á
sama tima berast fegnir um það að brezku
sjómennirnir séu að gefast upp á þvi að
fiska i umsátri islenzku varðskipanna, og
um það berast lika fegnir sem liklega hafa
átt að fara hljótt að eitt brezka togaraút-
gerðarfyrirtækið sé nú að reyna að selja
tvo stóra togara til úthafsveiða, sem eru i
smiðum i Póllandi. Er fátt skýrara um
uppgjöf Bretanna en einmitt þetta dæmi.
Nú þarf islenzka þjóðin að gera sér
grein fyrir þvi að með sameinuðu átaki
vinnum við deiluna við Breta. Með sam-
einuðu átaki landsmanna gefast Bretar
smám saman upp, og það er engin ástæða
til þess að hrasa að bráðræðissamningum
við brezku stjórnina — eins og islenzka
stjórnarandstaðanhefur raunar lagt til. Við
eigum nú þvert á móti — fullvissir um
styrk okkar og samtakamátt — að segja
Bretum skýrt og skorinort að við munum
aldrei verðlauna þá fyrir ofbeldið og veiði-
þjófnaðinn með öðru en meiri hörku,
sterkari samstöðu. Það eru svör sem
brezka útgerðarauðvaldið skilur — og
almenningur i Bretlandi mun hjálpa
ofstækismönnunum til þess að komast i
skilning um það.
Dagens Nyheter um landhelgismálið
Munu
Svíar styoja okkur?
ráöstefnunni og segir: „tslenzka
stjórnin hefur fleiri tromp á hend-
inni. Engar reglur um fiskveiði i
höfunum sem njóta alþjóölegrar
viöurkenningar eru til i dag. En
margir eru þeirrar skoöunar að á
hafréttarráöstefnunni sem halda
á næsta ár hljóti 50 milna fisk-
veiðimörkin viöurkenningu aö
minnsta kosti hvað varðar þróun-
arlöndin og önnur lond sem búa
viö sérstæöar aðstæður. Eftir öllu
aö dæma hlýtur Island aö falla
undir seinni flokk — og það hefur
ma. veriö gefiö fremur opinskátt i
skyn af hálfu Svia. Séö i þessu
ljósi er ákvörðun Islendinga um
aö færa út landhelgi sina hvorki
marklaus né einstæö (nokkur
Suöur-Amerikuriki hafa þegar
Framhald á bls. 15.
Þá hlógu Islendingar
Sjónvarpsþáttur í Bretlandi um landhelgismálið:
Sænkska blaðið Dagens Nyhet-
er fjallaöi i siöustu viku um land-
helgisdeiluna I forystugrein. Þar
er reynt aö meta stööuna eftir aö
samningaviöræöurnar fóru út um
þúfur á dögunum. Einnig reynir
höfundurinn aö gera sér grein
fyrir styrkleika Breta og íslend-
inga gagnvart hafréttarráðstefn-
unni sem halda á á næsta ári.
Greinarhöfundur hefur mál sitt
á að vitna i brezka blaöiö The
Guardian þar sem segir aö Is-
lendingar séu Noröuriandabúa
rikastir af góöum dyggöum og er
gestrisni þar efst á blaöi. En siö-
art segir blaöiö aö ef viö sýnum
ekki af okkur heilbrigöa skyn-
semi sé listinn yfir dyggöirnar
ófullkominn.
En „samtfmis” segir i leiöar-
anum „stóö brezki utanrikisráð-
herrann i ræöustól neöri deildar
og haföi uppi mikiar hótanir um
hernaöarihlutun i þorskastriöinu
viö Islandsstrendur. Hótanirnar
báru litinn keim af heilbrigðri
skynsemi. Þvert á móti gáfu þær
góöa mynd af þeim biturleika
sem einkennir samband Nató-
bræðraþjóöanna Englands og ts-
lands — ekki sizt nú eftir að siö-
ustu samnmgaviðræöur enduöu
með gagnkvæmum ásökunum um
litinn samningsvilja.”
Greinarhöfundur rekur siöan
skilyrði aöila fyrir samningum og
segir aö báöir aöilar viröist nú
standa fastar á sinum kröfum en
um langt skeiö.
„Það er algerlega út i hött”
segir greinarhöfundur „aö tala
um heilbrigða skynsemi eöa lé-
legan samningsvilja. Deilan
snýst um hvorugan hlutinn. Það
sem máli skiptir er aö Islending-
ar hafa lýst þvi yfir skýrt og skor-
inort að þeir hyggist tryggja
efnahagslega framtið sina.” A
eftir fylgir stutt úttekt á mikil-
vægi fiskveiða fyrir íslendinga og
aö efnahagsgrundvelli okkar sé
ógnaö meö ofveiði.
„Þetta hefur mas. veriö viöur-
kennt af Bretum sjálfum. Þess
vegna er meiri ögrun fólgin i
hljómmiklum hótunum Alec
Douglas Homes.” Hótanir utan-
rikisráðherrans skýrir leiðara-
höfundur meö ásökunum um aö-
geröarleysi frá James Callaghan
sem er utanrikisráöherra
skuggastjórnar Verkamanna-
flokksins.
Þá snýr hann sér aö hafréttar-
Jónas Arnason alþingismaöur
er nú staddur i London, en hann
er á leiö til Strassbourg, þar sem
hann mun sitja þingmannaráð-
stefnu ásamt fleiri islenzkum al-
þingismönnum . Blaöamaður
Þjóöviljans ræddi viö Jónas i
gær.
Hann skyröi frá þvi aö i fyrra-
dag hefði veriö sendur út þáttur
hjá London Weekend Television
um landhelgismáliö. Þetta var
umræöuþáttur sem tekinn var
upp hér á landi aöfaranótt laug-
ardagsins i bækistöðvum sjón-
varpsins isienzka. 1 þættinum
komu fram fjölmargir islending-
ar og tveir Bretar. Þeir sem sáu
þáttinn i sjónvarpinu á sunnudag
voru á einu máli um aö afstaða
Islendinga heföi komið mjög ein-
dregið i ljós sem einkenndist af
hörku og einurö. Stjórnendur
þáttarins könnuöu meöal Islend-
inganna hvaö þeir heföu aö segja
um samninga viö Breta. Kom þaö
fram hjá meirihluta islenzku
þátttakendanna aö ekkert ætti aö
semja viö Bretana nema þeir
hypjuöu sig út úr landhelginni. Is-
lendingarnir voru spuröirhvort
þeir yröu hræddir ef brezki flotinn
kæmi til skjalanna. Hópurinn
svaraði þessari spurningu meö
hlátri einum og vöktu þau við-
brögö athygli Bretanna.
Meöal þeirra sem fram komu i
þættinum voru alþingismennirnir
Jónas Arnason, Benedikt Grön-
dal, Ellert B. Schram og Jón
Skaftason. Þá voru þarna nafn-
kunnir islenzkir skipstjórar eins
og Auðunn Auðunsson.
Þátturinn tókst i alla staði mjög
vel. Tók hann um hálfa klukku-
stund I útsendingu.
Kröfur leiðarahöfundar Suðurnesjatíðinda:
Pétur sjóliðsforingi verði látinn víkja!
Blaöiö Suöurnesjatiöindi i
Keflavik skrifar haröoröan
leiöara siöasta föstudag i til-
efni greinar Stefáns Jónssonar
sem birtist I Þjóöviljanum
fyrir skömmu.
Krefst leiöarahöfundur þess
aö Pétri Sigurössyni sjóliös-
foringja veröi vikið úr
embætti yfirmanns Landhelg-
isgæzlunnar og ýtarleg rann-
sókn gerö I málefmum gæzl-
unnar.
Fer leiöarinn hér á eftir:
Landhelgisgæzlan hefur aö
undanförnu verið mikið i frétt-
um, sem eðlilegt er, og jafn-
framt hefur mikið veriö rætt
um framkvæmd hennar. Eins
og eölilegt er, eru menn ekki á
einu máli um hvernig fram-
kvæma eigi þessa hluti, en
langflestir hafa taliö hafið yfir
allan grun, að það sem væri
gert, væri gert af fullkomnum
heilindum af hálfu ráðamanna
gæzlunnar. Þvi kom bréf
Stefáns Jónssonar til æösta
yfirmanns landhelgisgæzlunn-
ar, forsætisráöherra meö öll-
um þeim alvarlegu ásökunum,
eins og þruma úr heiðskiru
lofti.
Það hlýtur að vera siöferöi-
leg skylda ráðamanna, aö láta
rannsókn fara fram á staöhæf-
ingum Stefáns, og ef þær eru
réttar, þá getur ekki verið
stætt á þvi aö forstjóri gæzl-
unnar sitji áfram, eftir jafn
alvarleg mistök i starfi og full-
yrt er um i nefndu bréfi.
Þegar verið var að skrifa
þetta kom nýjasta tilleggiö i
þessu máli, sem virðist renna
styrkari stoöum undir skoðan-
ir og ásakanir Stefáns, er
fundur skipherra landhelgis-
gæzlunnar, þar sem þeir
kvarta um sömu hluti og
Stefán talar um, aö málsvarar
landhelgisgæzlunnar tali ekki
þeirra máli, og aö skipin séu
ekki þannig búin, aö þeim sé
gert mögulegt að taka togara.
Eftir þetta, bæöi bréfiö og
fund skipherranna, verður
dómsmálaráðherra aö láta
fara fram opinbera rannsókn
og jafnframt að vikja for-
stjóra landhelgisgæzlunnar úr
starfi á meðan á rannsókn
stendur.