Þjóðviljinn - 26.06.1973, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 26. júni 1973.
DMVIUINN
MALGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufglag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Augiýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö Jcr. 300.00 á mánuöi
Lausasöiuverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
„TRÚIÐ ALDREI MORGUNBLAÐINU”
„Fjallið tók jóðsótt — fæddist litil mús”
má segja um ofsafengin skrif Morgun-
blaðsins nú um helgina, þar sem þvi er
logið upp, að Þjóðviljinn hafi snúizt gegn
kröfunni um rétt íslendinga til fiskimið-
anna yfir landgrunninu og telji nú ,,ekkert
hald i þvi að flæma úthafsfiskveiðiflotann
frá ströndum einstakra rikja”.
Þessar falsanir endurtekur Morgun-
blaðið á hverri siðunni eftir aðra og lætur
róginn ganga i hverri málsgrein i heilli
forystugrein.
Eins og rækilega er gerð grein fyrir á
forsiðu Þjóðviljans er sú grein, sem
Morgunblaðið vitnar til, orðrétt endur-
prentun úr timaritinu ÆGI, sem Fiskifé-
lag íslands gefur út, en ritstjóri þess og
ábyrgðarmaður er Már Elisson, fiski-
málastjóri. Ekki er þess getið i ÆGI,
hvaðan greinin er þangað komin, og verð-
ur þvi að ætla, að Morgunblaðið telji Má
Elisson og Fiskifélagið horfið frá kröf-
unni um rétt íslendinga til fiskimiða land-
grunnsins a.m.k. ekki siður en Þjóðvilj-
ann. Það eina sem Morgunblaðið getur
hengt hatt sinn á gagnvart Þjóðviljanum i
þessu máli er, að vegna mistaka i prent-
smiðju Blaðaprents h.f. féll niður inn-
gangur, þar sem Þjóðviljinn tók fram að
grein þessi væri úr timaritinu ÆGI, og i
henni væri að finna, auk fjölmargra og
fróðlegra og tölulegra upplýsinga, ýmis
þau sjónarmið, sem við ættum ekki hvað
sizt i höggi við á alþjóðavettvangi.
Vottorð um þetta frá verkstjóra Blaða-
prents er birt á forsiðu Þjóðviljans i dag.
En hér hafa menn skýrt dæmi um
vinnubrögð Morgunblaðsins. Á þvi er
hamrað æ ofan i æ, að greinin úr ÆGI hafi
verið „ritstjórnargrein” i Þjóðviljanum
og túlki skoðanir Þjóðviljans og Alþýðu-
bandalagsins, enda þótt engum, sem
greinina les, hvorki Morgunblaðsmönnum
né öðrum.geti i raun dottið slikt i hug.
En það er Göbbelsaðferðin gamla, sem
enn er ráðamönnum Morgunblaðsins svo
töm, — að hafa þvi hærra, þeim mun
lengra sem vitandi vits er vikið frá stað-
reyndum og réttu máli.
,,Trúið aldrei Morgunblaðinu”, var eitt
sinn sagt. Sú aðvörun er enn i fullu gildi,
eins og hér hefur sannazt svo áþreifan-
lega. Menn verða a.m.k. að kynna sér
málin áður.
MÁLAMIÐLUN UM HERNAMIÐ ER OHUGSANDI
í hinni geysifjölmennu og vel heppnuðu
Jónsmessuferð Alþýðubandalagsins i
Reykjavik nú um siðustu helgi, flutti
Magnús Kjartansson ráðherra ræðu og
sagði m.a.:
,,Allt veldur þetta þvi að baráttan gegn
hernáminu er algert úrslitaatriði i is-
lenzkum stjórnmálum. Ég hef sagt það
áður og segi það enn að fyrirheitið um
brottför hersins var forsenda þess að nú-
verandi stjórn var mynduð, og framtið
hennar er undir þvi komin að við það
fyrirheit verði staðið undanbragðalaust.
Ég segi þetta ekki sem neina hótun, heldur
er ég að benda á óumflýjanlega stað-
reynd. Jafnvel þótt einhverjir kynnu að
hugsa sér að hægt væri að gera „mála-
miðlun” um hernámið eins og við verðum
að gera málamiðlun um fjölmörg atriði i
samsteypustjórn þriggja flokka, leiddi
slikt aðeins til þess að grundvöllur stjórn-
arsamstarfsins brysti. Það er ekki unnt til
frambúðar að framkvæma þjóðlega og fé-
lagslega vinstristefnu i hersetnu landi, i
skugga hins bandariska herveldis. For-
senda þess að við getum haldið áfram
þeirri sókn sem hófst með vinstrisigrinum
mikla i kosningunum 1971 er að við aflétt-
um hernáminu og tryggjum þannig óskor-
að sjálfstæði og athafnafrelsi á öllum svið-
um þjóðlifsins, að við endurvekjum þann
heilbrigða þjóðlega metnað sem er fjör-
egg okkar. Án þess munu allar aðrar at-
hafnir okkar verða unnar fyrir gig”.
Þetta voru orð Magnúsar Kjartanssonar
ráðherra, og um næstu áramót öðlast ís-
lendingar ótviræðan rétt til einhliða upp-
sagnar herstöðvasamningsins, en þá eru 6
mánuðir liðnir frá kröfu islenzku rikis-
stjórnarinnar um endurskoðun, sem nú
hefur verið borin fram.
Og látum nú ekki skutinn eftir liggja.
Ásgeir Svanbergsson, oddviti:
Byggðastefnan verður að tengjast
pólitískri hagsmunabaráttu
Þann 20. júní s.l var haldinn i
Reykjanesi viö Isafjaröardjúp al-
mennur bændafundur. Var fund-
urinn haldinn aö tilhlutun svo-
nefndrar Inn-Djúpsnefndar, sem
á s.l. vetri var skipur af landbún-
aöarráöherra til aö vinna aö áætl-
anagerö varöandi uppbyggingu
landbúnaöar viö innanvert tsa-
fjarðardjúp.
A þessum bændafundi voru
margar ræöur fluttar, og meöal
ræðumanna var Asgeir Svan-
bergsson, bóndi og oddviti i Þúf-
um i Reykjafjarðarhreppi.
Þjóöviljinn birtir hér kafla úr
ræöu Asgeirs:
Mér sýnist vafasamt, aö nokkur
dreifbýlisvandi sé til. Þarna er
um það að ræða, að hluti af hinni
almennu kreppu þjóðfélagsskip-
unar okkar er sértekinn og búið til
úr honum sérstakt hugtak, slag-
orö, — dreifbýlisvandinn —. Mér
virðist hann aðeins vera óaðskilj-
anlegur hluti af heildarvanda
þjóöfélags, sem er sneisafullt af
mótsetningum og sjálfu sér
sundurþykkt. Það er auðvalds-
þjóðfélagsins. Vandamál dreif-
býlisins má ekki skilja frá þjóðfé-
lagsþróuninni i heild, það leiðir til
misskilnings og baráttu við vind-
myllur. —
Nú er samfærsla byggðar og
verkaskipting úr af fyrir sig ó-
sköp eðlilegur hlutur, og þar af
leiðandi myndun þéttbýlis og
strjálbýlis. En I stjórnlausu þjóð-
félagi getur ávöxtur þróunarinn-
ar orðið óskapnaður, og jafnvel
getur afturför á vissum sviðum
orðið afleiðing og förunautur þró-
unar, sem enginn hefur hemil á.
— 1 þjóðfélagi okkar eru mest
ráöandi lögmál, sem við höfum
ekki hemil á, lögmál fjármagns-
ins, blind og tilviljunarkennd.
Það leitar á staði og i atv.greinar,
sem tryggja sem skjótasta ávöxt-
un, mesta gróöa, hraðasta veltu,
stærsta markaðinn. — Af þessu
vex munur strjálbýlis og þéttbýl-
is stöðugt. Samþjöppun fram-
leiðslu og fjármagns eykst, borg-
in stækkar, en úti i dreifbýlinu,
myndast vanþróuð svæöi og sums
staðar eyðist byggðin. Það skap-
ast vitahringur, sem erfitt er að
komast út úr og sem eykur á ó-
jöfnuðinn.
— I þjóðfélagi okkar fer fram
grimmileg og miskunnarlaus
samkeppni. Það er samkeppni
um fjármagniö, um aöstööuna,
bezta vinnukraftinn. 1 þessari
samkeppni fer dreifbýliö halloka.
Vanþróuðu svæðin verða ennþá
vanþróaðri.
— Bændurnir og dreifbýiisfólk-
ið bera á herðum sér banka,
verzlunarsamsteypur, innflytj-
endur, milliliði og marga aðra,
sem soga til sin drjúgan ágóða-
hlut frá dreifbýlinu i formi vaxta,
álagningar umboðslauna og alls
konar þjónustulauna. Kunnugt er,
að bændur eiga oft drjúgan hlut
tekna sinna standandi inni i verzl-
unum árið um kring. A meðan er
fjármagn þeirra i annarra höndum
og ekki iðjulaust. — Við sjáum
þvi, að verulegur hluti afrakst-
ursins af vinnu okkar lendir til
gróðamyndunarog fjárfestingar i
þéttbýlinu. Hann fer i annarra
hendur.
Asgeir Svanbergsson.
— Við vitum öll, aö bændur fá
tiltölulega lágt verö fyrir ýmsar
framleiðsluvörur sinar, svo sem
ull og gærur. Hörð samkeppni
rikir um það að fá þessi hráefni til
vinnslu og úr þeim eru framleidd
rándýrar lúxusvörur. Hagnaður-
inn af þessari grein landbúnaðar-
framleiðslu er nefnilega tekinn á
siöustu stigum framleiöslunnar
og vitað er að hann er verulegur.
— Þetta er ekki eins ljóst varð-
andi aðrar vörur t.d. kjöt og
mjólkurvörur, vegna þess að
raunverulegar aðstæður við með-
ferð þeirra og sölu eru faldar und-
ir geipiháum niðurgreiðslum og
afurðalánum.
— Jafnframtsamkeppninni um
fjármagnið fer fram samkeppni
innan hverrar stéttar, og einnig
innan bændastéttarinnar. Sá hluti
hennar sem býr við betri land-
kosti og nýtur nálægðar markaða,
heldur velli. En þeir er byggja
lakari héruðin og búa við kostn-
aðarsama aöstöðu og miklar
vegalengdir, hljóta skarðan hlut.
Þetta kemur fram við núverandi
verðlagsgrundvöll landb.afurða,
sem er byggður upp á meðaltöl-
um af td. flutningum og tilkostn-
aði. Þetta verður einnig sýnilegt
viö skil á svokölluðu grundvallar-
verði til bænda hér i Djúpi aö
minnsta kosti, þar sem nýlega
kom fram, aö grundvallarverö
náöist ekki á kjöti hjá Kaupfélagi
Isfirðinga og ekki er enn komið
fullt mjólkurverð hjá Mjólkur-
samlagi tsfirðinga. Þar er um
verulegar fjárhæöir að tefla, sem
við höfum ekki efni á að tapa.
— Nú hafa bændur i öðrum
landshlutum aö verulegu leyti
tekið viö að framleiða fyrir mark-
aðhéri sýsiunni. Þeir hafa m.ö.o.
orðið ofan á um stundarsakir i
samkeppninni um þennan mark-
að. Flytja hingaö kjöt, mjólk og
grænmeti.
— Flutningsaöilar og milliliöir
utan héraðs græða svo á þessu.
Þessir örfáu drættir i þjóðfé-
lagsmynd, sem að okkur snýr og
ég hef drepið hér á eiga að sýna
hvernig framvinda samfélags
okkar eykur með ýmsum hætti á
byggðaröskunina og hvernig
þessa byggðaröskun er óaðskilj-
anlegur þáttur þessarar fram-
vindu, hún er einn f hinum dökku
dráttum þess skipulags sem vill
láta stjórnast einvörðungu af
hagkvæmniskröfum fjármagns-
ins. Og þess vegna er enginn sér-
stakur og einangraður dreifbýlis-
vandi til.
Og þvi verður það svo, að við
núverandi þjóðfélagsaðstæður
verður erfitt að vinna að svo-
kölluðum byggðamálum. Sama
hvort er vinstri eöa hægri stjórn,
meðan þær stefna ekki út fyrir
rikjandi skipulag. Auðvitað er
hægt að hamla þarna nokkuð á
móti og bæta eitthvað úr skák. En
raunveruleg og árangursrik
stefna i byggðamálum getur ekki
fólgizt I neinu öðru en þvi, aö náð
sé undirtökum á efnahagslifi og
atvinnulifi og höfð sé afgerandi i-
hlutun um tilflutning og ráðstöfun
fjármagns.—
— Sá tónn kveöur hvarvetna
við, að fjármagn skorti, þegar
farið er fram á fé til aðgerða, sem
eiga að styrkja lifsþrótt lands-
byggöarinnar. Ég veit fyrir vist,
að þetta þekkiö þiö allir. En eru
þá engir peningar til? Jú,þeir eru
til. En þeir fara i súginn og til ó-
nýtis i þjóðfélagi sem er i sjálfu
sér verömætaeyðandi. Þeir fara i
óhófsneyzlu og óarðbæra fjárfest-
ingu. Þess vegna skortir fjár-
magn.
— Ég vil leyfa mér að draga þá
ályktun, að byggöastefna hljóti að
vera óaðskiljanleg frá almennri
pólitiskri hagsmunabaráttu. Það
sé þar, sem úrslitin ráðast. Og
einlægast væri að ráðast ekki
gegn byggðaröskuninni eða öðr-
um slikum fyrirbærum einum
sér, heldur berjast fyrir þvi að af-
nema þá samfélagshætti, sem
geta þau af sér.