Þjóðviljinn - 06.10.1973, Blaðsíða 6

6 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 6. október 1973.
UOtmUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ctgefandi: Ctgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson <áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaldsson
Ititstjórn. afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
Askriftarverð kr. 360.00 á mánuði
Lausasöluverð kr. 22.00
Prentun: Blaðaprent h.f.
SAMSTAÐA UM BROTTFÖR HERSINS
Nú i sömu vikunni og breski innrásar-
flotinn hefur hrökklast úr islensku land-
helginni vegna skeleggrar og undan-
bragðalausrar úrslitakröfu islensku rikis-
stjórnarinnar, þá hefur einnig skriður
verið að komast á framkvæmd ákvörðun-
ar rikisstjórnarinnar um að visa banda-
riska hernum úr landi.
Stækkun landhelginnar og brottför hers-
ins eru þau tvö stóru mál, er hæst ber i
stefnu rikisstjórnarinnar á vettvangi
utanrikismála. Er nú sótt fram til sigurs á
báðum vigstöðvum, og fer vel á þvi.
Eins og Einar Agústsson utanrikisráð-
herra hefur tekið fram voru fundir hans
með bandariskum ráðamönnum nú i vik-
unni haldnir til að skiptast á upplýsingum,
en eiginlegar samningaviðræður munu
fara fram i Reykjavik i nóvembermánuði.
Slikar samningaviðræður eru sam-
kvæmt herstöðvasamningnum frá 1951
óhjákvæmilegur undanfari brottfarar
hersins, en að sjálfsögðu munu þær alls
ekki snúast um það, hvort herinn eigi að
fara — sú stefna var mörkuð alveg skýrt
við myndun núverandi rikisstjórnar, og
frá henni verður ekki hvikað. En við-
ræðurnar við Bandarikjamenn munu hins
vegar snúast um, hvernig brottförinni
verður háttað,og i þeim mun á það reyna,
hvort samkomulag tekst við Bandarikja-
menn um að þeir flytji hermenn sina
héðan án þess, að til uppsagnar her-
stöðvasamningsins komi, eða hvort til
uppsagnar verður að koma.
Það hefur komið mjög skýrt fram
undanfarna daga hjá ráðherrum og tals-
mönnum rikisstjórnarinnar, að ekki
stendur til að semja við Bandarikjamenn
á neinum grundvelli öðrum en þeim, að
herinn á Keflavikurflugvelli verði á brott.
Minna má á ummæli Magnúsar Kjartans-
sonar, er rikisstjórnin átti hér viðræður
við framkvæmdastjóra NATO, en þá sagði
Magnús, að allir samningar um þetta mál
snerust ekki um hvort herinn færi, heldur
hvenær hann færi. Sams konar ummæli
viðhafði Þórarinn Þórarinsson, formaður
utanrikismálanefndar alþingis i útvarps-
þætti fyrir nokkrum dögum, og sam-
kvæmt fréttum sem borist hafa frá
Washington hefur Einar Ágústsson i við-
ræðum sinum nú við bandariska ráðherra
og á fundum með fréttamönnum vestra
undirstrikað ljóslega þá afdráttarlausu
stefnu islensku rikisstjórnarinnar að létta
erlendri hersetu af islensku þjóðinni.
Bandarikjamönnum er það lika væntan-
lega alveg ljóst, að þeir verða að vikja
héðan, og þarf enginn að vera hissa á, að
þeim sé það nokkurt áhyggjuefni. En ís-
lendingar munu ekki létta af þeim slikum
áhyggjum, eins og utanrikisráðherra hef-
ur tekið fram. Það er talað um, að það
muni kosta Bandarikjamenn nokkurt fé að
koma þeirri starfsemi, sem haldið.hefur
verið uppi af liði þeirra á Keflavikurflug-
velli, fyrir annars staðar. Vist er það lik-
legt, en það mál kemur okkur íslending-
um einfaldlega ekkert við, og þó að ærið
mörgum Islendingum þætti vissulega
miður að vita af nýjum bandariskum her-
stöðvum i Grænlandi eða Skotlandi, þá er
það mál sem rikisstjórn Bandarikjanna
mun eiga við stjórnvöld viðkomandi rikja
án okkar afskipta.
Að sjálfsögðu kemur ekki til greina, að
íslendingar taki að sér neins konar
hernaðarstörf, er Bandarikjamenn fara
héðan. íslendingar munu halda uppi al-
þjóðlegri flugstöð á Keflavikurflugvelli,
en stöðin verður að einu og öllu undir is-
lenskum yfirráðum andstætt þvi sem ver-
ið hefur.
En þótt stjórnarflokkarnir séu sammála
um þá stefnumörkun, að bandariski her-
inn fari frá íslandi fyrir lok kjörtimabils-
ins, þá er vitað að flokkana greinir á um
afstöðúna til Atlantshafsbandalagsins.
Alþýðubandalagið er þeirrar skoðunar,
að íslendingar hefðu aldrei átt að ganga i
Atlantshafsbandalagið og eigi þar ekkert
erindi nú. Fyrir þessari stefnu mun Al-
þýðubandalagið berjast af öllu þvi afli,
sem atkvæðastyrkur þess leyfir. Fram-
sóknarflokkurinn telur hins vegar, að ekki
sé timabært að ísland segi sig úr NATO,
enda þótt framkoma Breta og NATO i
landhelgisdeilunni hafi mjög ýtt undir þá
skoðun innan Framsóknarflokksins, eins
og með þjóðinni yfirleitt.
Þessi ágreiningur er ekkert leyndar-
mál, og það er rétt að allir hafi vel i huga,
að þvi fer viðs f jarri að Alþýðubandalagið
hafi eitt ráðið ferðinni er stefna rikis-
stjórnarinnar var mótuð, hvað snertir
hersetu og þátttöku íslands i hernaðar-
bandalagi. Alþýðubandalagið vildi og vill
ganga mun lengra.
En það var gert samkomulag um að
framkvæma það sem af hálfu AlþýðuT
bandalagsins var og er alger lágmarks-
krafa, þ.e.a.s. — herinn burt.
Sú ógæfuþróun að binda okkur i
hernaðarbandalagi og koma hér upp er-
lendri herstöð gerðist i áföngum.
Þessari þróun hefur nú verið snúið við.
En við verðum að búa okkur undir að
sækja fram, — lika i áföngum.
Unga fólkið á íslandi mun tryggja þann
lokasigur, að íslendingar losi sig úr viðj-
um Atlantshafsbandalagsins. Hvenær sá
fullnaðarsigur vinnst er fyrst og fremst
komið undir pólitiskum styrk Alþýðu-
bandalagsins.
Um hjúkrunarnám á háskólastigi
Rétt fyrir siðustu helgi komu
fréttir i fjölmiðlum um nýja
námsbraut við Háskóla tslands,
þ.e. i hjúkrunarfræðum. Við
nánari athugum kemur i ljós, að
hér er ekki um framhalds-
menntun fyrir hjúkrunarfólk aö
ræða, heldur 4 ára grunnmenntun
f hjúkrun til BA-prófs og eingöngu
ætluð stúdentum. Leitað hefur
verið til beggja hjúkrunar-
skólanna og þeir beðnir um að
taka að sér verklega kennslu.
Veldur þetta þvi meiri undrun
og vonbrigðum hjúkrunarfólks,
þar eð þörfin á framhalds-
menntun i ýmsum greinum
hjúkrunar er svo brýn, að til
algjörra vandræða horfir i
stéttinni.. Hjúkrunarfólk hefur
sýnt alltof mikla biðlund og
undanfarið fengið þau svör, að
framhaldsmenntun væri i undir-
búningi og á næsta leyti. Það er
þvi hrein litilsvirðing við
hjúkrunarstéttina, að hún skuli.
svikin á þennan hátt um það
framhaldsnám, er kemur fram i
bréfi menntamálaráðherraa tii
háskólarektors, dags, 29/6 ’73, að
hafi verið ætlunin að setja inn i
háskólann.
1 bréfinu segir svo: „Eins og
yður, herra háskólarektor, er
kunnugt, hefur ráðuneytið bréf-
lega og munnlega lýst áhuga
sfnum á þvi, að hafið verði fram-
haldsnám á háskólastigi fyrir
hjúkrunarkonur, þ.e. þær sem
lokið hafa hjúkrunarnámi við
Hjúkrunarskóla Islands og Nýja
hjúkrunarskólann. Ennfremur,
aö athugaðir verði möguleikar á
þvi, að stúdentar eða aðrir með
sambærilega menntun eigi kost á
hjúkrunarnámi á háskólastigi i
samstarfi við hjúkrunarskólana
báða. Vill ráðuneytið enn minna á
þetta mál og væntir þess, að
háskólinn taki það til athugunar
hið fyrsta i samstarfi við ráðu-
neytið”.
1 bréfi ráðherra er lögð aðal-
áhersla á framhaldsmenntun á
háskölastigi, en hér hafa verið
höfð endaskipti á hlutunum og
flanað úti að stofna 3. hjúkrunar-
skólann án minnstu vitundar
þorra islensku hjúkrunarstéttar-
innar. Við erum þvi enn við sama
heygarðshornið og verðum áfram
að sækja- allt framhaldsnám út
fyrir landsteinana. Þetta eru
harðir kostir i svokölluðu
háþróuðu þjóðfélagi, sem
samtimis liður vegna skorts á
sérhæfðu hjúkrunarfólki.
Vekja má athygli, á, að i Noregi
er unnið að þvi að koma fram-
haldsnámi fyrst inn i háskólana.
Norðmenn telja sig ekki hafa efni
á að vanrækja svo menntun
hjúkrunarfólks sins, sem
tslendingar leyfa sér. En það
kitlar e.t.v. hégómagirnd sumra,
að tsland skuli vera fimmta
Evrópulandið, sem tekur upp
slika hjúkrunarbraut við háskóla,
og hverju skiptir þá, þótt annað
sitji á hakanum?
Það er auðfundið, að félags-
mönnum innan Hjúkrunarfélags
tslands eiga ekki að koma þessi
mál neitt við. Það virðist álit
hjúkrunarforustu okkar, að eðli-
legra sé að kynna þessi mál á
hjúkrunarþingum erlendis.
Hvað veidur, að yfirlýsing um
hina nýju námsbraut er fyrst birt
opinberlega þ. 27. sept. ’73, þrátt
fyrir að ráðamönnum er vei
kunnugt um, að 1. okt. hefja 100
nemendur hjúkrunarnám i
Hjúkrunarskóla íslands, þar af 20
stúdentar.Eiga þeir stúdentar að
taka afstöðu á einum til tveimur
dögum til svo mikilvægs máls er
varðar framtið þeirra?
Um leið og við lýsum van-
þóknun okkar á slikum vinnu-
brögðum, er furða okkar blandin
beiskum keim aðdáunar yfir
hinum snögga og óvænta fram-
gangi þessa máls. Við höfum þvi
miður ekki kynnst slíkum rösk-
leika af hálfu hins opinbera, hvað
hagsmunamálum stéttar okkar
viökemur.
Við megum vonandi búast við,
að framvegis verði þessum rösk-
leika beitt í þágu hjúkrunar-
stéttarinnar og að nú þegar verði
lagður grundvöllur að framhalds-
menntun hér á landi.
Reykjavik, 1. okt. ’73.
Arndls Finnsson,
Inga Teitsdóttir.
Bókauppboð á mánudag
Knútur Bruun heldur 16. list-
munauppboð sitt i Atthagasal
Hótel Sögu mánudaginn 8. okt.
n.k. og hefst þaö kl. 17.00. Þetta er
fyrsta uppboðið á þessu hausti og
verða -á uppboðinu seldar 100
bækur, svo sem venja er, en
bækurnar verða nú til sýnis að
Lækjargötu 2, i dag 6. okt. milli
kl. 14.00 og 18.00 og I Atthagasal
Hótel Sögu mánudaginn 8. okt.
milli kl. 10.00 og 16.00. Sérstaka
athygli ber að vekja á þvi, að nú
fer i fyrsta sinn fram sýning á
bókum að Læjargötu 2, I verslun-
inni Klausturhólum, og veröa
bækurnar sýndar á 2. hæð i húsa-
kynnum verslunarinnar, en gert
er ráð fyrir að sýningar á upp-
boðsverkum fyrirtækisins fari
þar fram í framtiðinni.
Áætlað er að halda þrjú bóka-
uppboð fyrir áramót og önnur
þrjú eftir áramót, þannig að þá
fækkar uppboðum úr 8 i 6 á hverj-
um vetri, og er það von fyrir-
tækisins að á þann hátt megi gera
uppboðin betur úr garði, enda
hefur aðstaða öll batnað við til-
komu nýs húsnæðis, þar sem mun
betra er að sýna væntanlega upp-
boösmuni.
Á uppboðinu á mánudaginn
verður margt merkta bóka og rit-
verka selt, en uppboðsskrá hefur
verið send út, og eru helstu flokk-
ar þar: staða- og héraðarit, leik-
rit, ljóð, trúmálarit, ferðabækur
og landræðirit, þjóðsögur og þjóð-
leg fræði, timarit og fornritaút-
gáfur og fræðirit.
Af merkum bókum, sem seldar
verða má til dæmis nefna: Vasa-
qver fyrir bændur og einfalld-
linga á tslandi, útg. i Kaup-
mannahöfn 1782. Safn Fræða-
félagsins um Island og ts-
lendinga. I-XII. Kaupmannahöfn
1922-43. Af staða- og héraðaritum
má nefna: Sigurður Skúlason,
Saga Hafnarfjarðar, Hafnarfirði
1933. Af ritum islenzkra höfunda
má til dæmis nefna: Einar Hjör-
leifsson (Kvaran). Hvorn eiðinn á
jeg að rjúfa?. Eskifirði 1880.
Einnig verður selt á uppboðinu
Safn til sögu tslands og islenzkra
bókmennta. I.-VI. bindi. Kaup-
mannahöfn og Reykjavik 1856-
1939. Helztu ferðabækur og land-
fræðirit, sem seld verða á upp-
boðinu eru: Þorvaldur Thorodd-
sen. Landfræðisaga tslands. I,-
IV. Reykjavik og Kaupmanna-
höfn 1892-1904. Uno von Troil.
Bref rörande en Resa til Island.
Upsala 1777. I flokknum Fornrita-
útgáfur og fræðirit má nefna:
Forntida Gárdar i Island. Köben-
hávn 1943. ób., svo og tslenzkir
annálar (um árin) 803—1430.
Hafniæ 1847. Af timaritum má
nefna: Máni. 1.—2. árg. Reykja-
vik 1879—82. Skemmtileg Vina-
Gleði. 1. bindi. Leirárgörðum
1797. Einnig verða seld á uppboð-
inu Ný félagsrit. 1.—30. árg.
Kaupmannahöfn 1841—73.
Uppboðsskrá nr. 16 er fáanleg á
skrifstofu fyrirtækisins að
Grettisgötu 8, og f versluninni
Klaust'urhólum; Lækjargötu 2.