Þjóðviljinn - 30.11.1973, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 30.11.1973, Blaðsíða 7
Föstudagur liO. nóvember 1973. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7 © Fall er fa ra r- heill Síöa um málefni rauösokka Einsog lesendur ef til vill muna birtist i fyrri viku siða i Þjóðvilj- anum undir hausnum hér að ofan og er nú ætlunin að hún birtist nokkurn veginn reglulega einu sinni i viku. Verða hér tekin fyrir mál, sem við höfum ástæðu til að ætla, að stór hluti lesenda Þjóð- viljans hafi áhuga á, þ.e. ýmislegt varðandi jafnrétti kynjanna og hina nýju mannréttinda- og kven- frelsisbaráttu, sem risið hefur viða um lönd á undanförnum ár- um, en þessi hreyfing hefur, þótt óskipulögð sé, fundið sér sameig- inlegt tákn i krepptum hnefa inni kventákni liffræðinnar. Rauð- sokkar eru helstu málsvarar baráttunnar hér á landi, en fleiri hópar hafa einnig starfað i likum anda, einsog td. tíurnar, ungi hópurinn innan Kvenréttinda- félagsins. Þvi miður urðu þau mistök við birtingu fyrstu siðunnar, að aðal- fréttin sem á henni átti að vera kom á öðrum stað i blaðinu, mas. i öðru blaði, nefnilega i sunnu- dagsblaði Þjóðviljans næst á und- an, og þá undir annarri fyrirsögn. Voru þetta viðtöl við þá Snorra Jónsson forseta Sí og Harald Steinþórsson hjá BSRB og fyrir- sögnin átti að vera ,,Hvað varð af kröfunni um launajafnrétti? ” Kom fram, að hvorug þessara stærstu launþegasamtaka landsins hafa sett fram kröfur um launajafnrétti kynjanna i yfir- standandi kjarasamningum, þótt bæði viðurkenni, að slikt jafnrétti er ekki rikjandi i raun, þrátt fyrir gildandi lög. t launakröfum BSRB er þó sett fram stefnuyíir- lýsing i þessu efni og lita má eintiig á kröfur ASt um hækkaða taxta i frystihúsum og kaup- tryggingu sem stórt spor i rétta átt með tilliti til að það eru fyrst og fremst konur, sem i frystihús- unum vinna, og aðalvinnuaf! kvenna þar við störf lausráðið. Ástæðan til mistaka við birt- ingu mun vera að efnið var tilbúið nokkru fyrr en siðan vannst ogl umsjónarmaður hennar, sem ert Vilborg Harðardóttir blm., utan- bæjar. Vonandi sannast hérgamla máltækið, að fall sé fararheill. Væntum við nokkurrar samvinnu viö lesendur um þessa siðu, sem á að vera opinn vettvangur um jafnréttismálin, hvort sem þið viljið skrifa greinar og húgleið- ingar um þessi efni eða segja smásögur úr daglega lifinu, — eitthvað sem þið rekist á til bóta eða nátttröllin, sem lýsa fordóm- um, hugsunarleysi eða úreltum : hugsunarhætti. Ef þið viljið, leggja þannig orð i belginn ann- annarsstaöar hér á siðunni, nægir kannski að hringja i umsjónar- mann hennar; siminn er 17500. Konu hér i borg, rauðsokku, var nýlega boðiö starf hjá opinberri stofnun. Henni leist vel á og fór og talaöi við viðkomandi fulltrúa stofnunarinnar. Starfinu var lýst likt og fulltrúastarfi, en þegar hún spurði um kaupiö, reyndist það i fremur lágum launaflokki og stöðuheitið var ekki „fulltrúi". Konan sagöi, sem var, að þótt hún liefði isjálfu sér áhuga á starfinu, gæti hún ekki tekið það fyrir þessi laun, mundi enda lækka allveru- lega frá þeim launum sem hún hefur i núverandi starfi. Þetta skildi maðurinn. en kvartaöi sáran. Þeir hefðu hingað tii alltaf revnt að hafa karlmann i þessu starfi, en af þvi að það væri svona lágt flokkaö væri slikt orðið ómögulegt, og þvi hefði þeim nú dottið i hug aö reyna að fá konu! Þetta er svo sannarlega ekkert einsdæmi og sýnir rétt einu sinni, hvernig farið er i kringum lögin um launajafnrétti með kyn- greindri niðurröðun i störfin. Hann heitir fulltrúi, hún ritari eða jafnvel skrifstofustúlka, þá er þegar með starfsheitinu búið að ákvarða, ekki bara hvers kyns viðkomandi sé, heldur lika, að starfsmaðurinn sé ungur að árum (stúlka, ekki kona), þá er hægt að borga enn minna. — Hann heitir verslunarstjóri eða deildarstjóri, hún afgreiðslu- stúlka. Það er hægt að borga kon- Laus staða Ráðunevtið æskir að ráfta starfsmann, er lokíð hefur.námi Fósturskhla tstancfs eða sambærilegum skóia ng auk framhaidsmenntun og reynslu i uppeMissfarft, '''♦nannsinsyrðu m.a, að athuga umsóknírtii •mt lfigum nr. 29/1973. um hlutdeild dagvistunarheim ija, svo og >■ til ráöuneytis og - - '****!&«», j^gcir föct'^dnZ' uPp ;Pp/SlÚS *iZrAftF's "Slr}^ ÞÞtrir*- Stúlka óskast SkúfJiTnirlU]1lr^ Reykjavikurborgar % Þetta ætti Jafnlaunaráö aö taka til athugunar lega, hinsvegar eftir skrifstofu- stúlku með sömu menntun, en ekkert er sagt um framamögu- leika i starfinu. Stundum heggur jafnvel sá, er hlifa skyldi. Þannig upplýsti mas. Kvenréttindafélag tslands i vor cftir skrifstofustúlku. Svona mætti lengi telja og þvi miður ganga opinberar stofnanir siður en svo á undan með góðu fordæmi. Þannig auglýsti alþingi sjáll't i fyrri viku i útvarpinu eftir stúlku með mikinn vélritunar- hraða, byggingafltr. Ileykjavikur vildi fá stúlku vana vélritun og rikisspitalarnir auglýstu i auglýs- Kyngreining starfa strax í auglýsingum um minna en körlum. Þaðer hægt að borga ungum konum enn minna — og svo er hún kölluð stúlka, jafnt þótt hún sé á miðjum aldri eða eldri. (Og stundum dama). Verkefni fyrir Jafnlaunaráð Ekki sé ég betur en hér sé svo sannarlega verkefni til athugunar fyrir Jafnlaunaráð, sem nýbúið er að skipa i, en samkvæmt lög- unum um það er atvinnurekend- um óheimilt að mismuna starfs- fólki eftir kynferði og eru verk- efni þess skilgreind þannig: Það á að vera ráðgefandi gagn- vart stjórnvöldum, stofnunum og félögum i málefnum er varða jafnrétti með konum og körlum i kjaramálum og við ráðningu eða skipun til starfs. Það á að fylgjast með þjóðfé- lagsþróuninni, sem varðar þetta lagaefni,og gera tillögur til breyt- inga til samræmis við tilgang þessara laga. Það á að stuðla að góðri sam- vinnu við samtök atvinnurekenda og launafólks svo og aðra þá aðila, sem kjaramál snerta, svo að stefnu og markmiði laganna verði náð með sem eðlilegustum hætti. Það á að taka til rannsóknar af sjálfsdáðum hver brögð kunna að vera að misrétti i kjaramálum, að þvi leyti er lögin varðar.og er opinberum stofnunum og félags- samtökum á vinnumarkaði skylt að veita ráðinu hverskyns upplýs- ingar þar að lútandi. Það á að taka viö ábendingum um brot á ákvæðum laganna og rannsaka málið af þvi tilefni, en senda að rannsókn lokinni máls- skjöl til þeirra aðila, er málið snertir. Fallist atvinnurekandi ekki á tilmæli ráðsins er þvi siðan heimilt, i samráði við viðkomandi starfsmann, að höföa mál i um- boði hans til viðurkenningar á rétti hans.. Kyngreiningin Sú kyngreining starfanna, sem áður var á minnst og kemur fram þegar i auglýsingum um lausar stöður, ætti að vera eitt hið fyrsta sem ráðið kannar, samkvæml ákvæðinu um misrétli „við ráðn- ingu eða skipun til starfs”. Það þarf ekki annað en lletla upp i dagblöðunum, þar sem allt morar af auglýsingum eflir fólki af fyrirlram ákveðnu kyni i störfin. Það er óskað eftir laghentri stúlku, ritara með próf úr Kvennaskólanum, vökukonum, konum til ræslinga, hjúkrunar- konum, stúlkum til sauraa, fyrir utan allar skrifstofustúlkurnar og afgreiðslustúlkurnar. Sama fyrirtæki auglýsir i sömu auglýsingu annarsvegar eftir skrifstofumanni með verslunar- menntun, tekið Iram að mögu- leikar séu á stöðuhækkun fljót- ingu annars vegar eftir aðstoðar- manni á Upptökuheimili rikisins, hinsvegar ei'tir starfsstúlku i eldhús sömu stofnunar. Aðeins Uóstur og simi auglýsti eltir skrifstofu fólki og mennta- málaráðuneytið gerði enn betur, það auglýsti eftir starfs manni, sem lokið hefði námi úr Fóstur- skóla rikisins. Tillögur iil breytinga Meðan atvinnurekendum helst á þennan hátt uppi ekki einast að kyngreina störfin, sem fólk vinn- ur hjá þeim.heldur mas, aö kyn- greina væntanlega umsækjendur um þau, er ekki von á góðu. Uegg ég þvi lil, að samkvæmt ákvæðinu um það verkefni Jafnlaunaráðs Framhald á 14. siöu ORÐ I BELG Endilega ,,stúlka"? B.E. hringdi og sagði eftir- farandi sögu: 1 vélritunartima i skóla hér i bænum fyrir nokkrum dögum spurðu nemendurnir, hvað þeir ættu að þýða, þessir stafir efst i horninu til vinstri á verslunarbréfum. (T.d. GJ/nn) Jú, svaraði kennarinn, þetta eru upphafsstafirnir. F'raman við skástrikið eru' stafir for- stjórans eða þess, sem semur bréfið, aftan við strikið stafir vélritunar stúlkunnar. Var einhver að halda þvi fram, að uppeldi og mótun stráka og stelpna i skólunum væri eins? Miðað við kaup annars kynsins X skrifar: Alltaf eru menti að byggja, og til aö geta byggt þurfa þeir að kaupa eða leigja sér lóðir undir framkvæmdirnar. t svona tilvikum eru náttúrlega gerðir samningar á samninga ofan, þvi allt þarf þetta jú að vera löglegt og löggilt, svo smiðurinn standi ekki einn góðan verðurdag uppi tóm- hentur. Hér á dögunum barst mér einn svona lóðaleigu- samningur upp i hendurnar. Þetta er samningsform, eitt af mörgum samskonar, sem hafa i raun haldist óbreytt að formium áratugi. Meðal ann- arra atriða, sem plaggið greinir, er upphæð þeirrar leigu, sem leigutakanum ber að inna af hendi ár hvert. „Gjaldið”, já það var einmitt það, sem ég vildi gera að um- talsefni. Ekki þó vegna þess, hversu mikiö það er, heldur hversu það er ákvarðað skv. þvi sem greinir i skjalinu. Slikt lóðaleigugjald er ákvarð- að 5% af kaupi karlmanns i venjulegri dagvinnu. Kaupi karlmanns? Mig rak i rogastans þvi óg vissi ekki betur en það hefði verið lög- lest 1901 að laun karla og kvenna i verkamannavinnu skyldu vera jafnhá, eða eins og það er orðað: „sömu laun fyrir sömu vinnu”. Að visu hefur það spurst að þessi laga- boð séu ekki fyllilega virt, og er illt ef satt er. Þó er nú skör- in farin að færast upp á bekk- inn, ef þetta misrétti er stað- lest sem staðall i hálf-opinber- um plöggum landsins. Hentugt nám Að endingu saga skólastúlku úr félagsfræðitima: Það er rætt um ýmsar námsgreinar, með og móti, rma. bókhald. Er nú nauðsyn- legt að vera aö læra svoleiðis? Skoðun kennarans: M.a.s. iyrir stúlku getur verið mjög hentugt að læra bókhald, jafn- vel þótt hún giftist. Hugsið ykkur hvað hún gæti hjálpað eiginmanni sinum, ef hann færi út i sjálfstæðan rekstur. Ilm. Hvaö er konan án karls? (), nei, nei, ekki er það svo- sem nýtt, að kona sé kennd við karlinn, sem hún er gifl, trú- lofuð eða bara „með”. „Stelp- an, sem hann Jón er með...” Og hver kannast ekki við myndatextana i dagblöðun- um: Frá vinstri: Jón Jónsson forstjóri og frú, frú Guðmundar Guðmundssonar framkvæmdastjóra, Sigurður Sigurðsson meðstj., Guð- mundur Guðmundsson frkvstj... 1 gamalli fundargerð bygg- ingarnefndar Reykjavikur, 4. júni 1898,getur að lita eftirfar- andi: „11. Var Guðrúnu Jónsdótt- ur (barnsmóður Arna Eyþórs- sonar) útvisuð lóð i skugga- hverfi...” Leggöu orö í belg Hefur þú ekki lika heyrt, séð eða lesið eitthvað ihugunar- vert i þessa veru nýlega, já- kvætt eða neikvætt? Leggðu þá orð i belg, skrifaðu eða hringdu, siminn er 17500.—vh

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.