Þjóðviljinn - 15.05.1974, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 15. mai 1974.
Þannig hefur Adda Bára
siðustu árin bæði starfað á vett-
vangi borgarmála og i sjálfu
stjórnarráðinu og þess vegna er
upplagt að ræða um hvort
tveggja.
Fyrst spyrjum við hana um
störf hennar i ráðuneytinu i til-
efni þess að nú er lokið sögulegu
þingi.
Einskonar rammi
— Það er vandasamt að taka
nokkur mál útúr, þótt óneitan-
lega séu ýmsir málaflokkar
minnisstæðari en aðrir. Þegar
þessi rikisstjórn kom til vaida
var strax komið á tekju-
tryggingu handa öldruðum og
öryrkjum. bað gerðist með
Rœtt við Öddu Báru
Sigfúsdóttur, sem skipar 2. sœtið á
framboðslista
Alþýðubandalagsins við
borgarstjórnarkosningarnar
Adda Bára Sigfúsdóttir skipar 2. sætið á
borgarstjórnarlista Alþýðubandalagsins. Adda
Bára hefur átt sæti i borgarstjórn tvö kjörtimabil;
fyrst 1962-1966, siðar 1970-1974. Hún er þvi gjör-
kunnug borgarmálunum og er þekkt að vand-
virkni og glöggskyggni i starfi sinu sem borgar-
fulltrúi og stjórnmálamaður. Adda Bára Sigfús-
dóttir er varaformaður Alþýöubandalagsins.
Þegar núverandi rikisstjórn var mynduð,
gerðist Adda Bára aðstoðarmaður Magnúsar
Kjartanssonar ráðherra,og hefur hún starfað sem
slik i heilbrigðis- og tryggingaráðuneytinu.
Pað þarf sterka vinstri
samstöðu í borgarstjórninni
þeim hætti að Magnús Kjart-
ansson heilbrigðis- og
tryggingaráðherra gaf út
bráðabirgðalög um þetta efni.
Og eitt af allrasiðustu frum-
vörpunum sem fráfarandi
alþingi afgreiddi nú á dögunum
sem lög var frumvarp um
breytingu á almannatrygging-
unum. Það má segja að þessi
tvenn lög séu eins konar rammi
um það löggjafarstarf, marg-
þætt og viðamikið, sem heil-
brigðis- og tryggingaráðuneytið
hefur beitt sér fyrir á þessum
starfstima vinstri stjórnar-
innar.
Ég litmeð mikilli ánægju á þá
gjörbyltingu, sem hefur átt sér
stað á kjörum gamals fólks og
öryrkja á þessum árum, einkum
þeirra sem að loknum vinnudegi
á gamals aldri eiga engan
annan rétt en þann sem
almannatryggingakerfið gerir
ráð fyrir.
285% — 56%
i júll 1971, þegar rikisstjórnin
var mynduð, átti þetta fólk rétt
á 4.900 á mánuði. Það gat að
visu hugsanlega ferigið meira.en
þurfti þá að snúa sér til viðk.
sveitarfélags, hér i Reykjavík
til borgarinnar, og aðeins með
beiðni frá framfærsluyfir-
völdum var unnt að fá
viðbótina. Gamla styrkþega-
sjónarmiðið var semsé rikjandi
og margir skirrðust við að biðja
um það sem þcim fannst vera
náðarbrauð. Þessu var breytt
strax i ágúst 1971, þannig að
réttur til uppbótar varð óháður
sveitarfélaginu. Nú er elli-
lifeyririnn 12.215 kr. á mánuði
og þeir, sem ekki hafa aðrar
tekjureiga rétt á uppbót sem
nemur 6671 kr. á mánuði.
Á þesum tima hefur þvi
almennur ellilifeyrir hækkað
um 149% og bótaréttur þeirra
sem engar aðrar tekjur hafa um
285%. Framfærsluvisitalan
hefur hins vegar hækkað um
56% á sama tima (þ.e. frá júní
1971 til april 1974.)
Hér er um mjög stórfclldan
ávinning að ræða fyrir gamla
fólkið. Enda hefur fjöldi
aldraðra haft samband við mig
og haft á orði að aldrei áður hafi
alþýöa þessa lands búið við jafn
góð kjör.
Rýmri réttur
til tekjutryggingar
En eins og ég sagði áðan
endaði þetta þing með þvi að
samþykktar voru breytingar á
almannatryggingalögunum,
sem fela i sér mjög rýmkaðan
rétt til tekjutryggingarupp-
bótar.
Breytingin felst i þvi að menn
halda fullri uppbót á lifeyririnn,
þó að þeir hafi árstekjur sem
nema 37.500 kr., en siðan
skerðist uppbótin um helming
þeirra tekna sem umfram það
eru. Full uppbót á ári er 80.000
kr. Hún byrjar að skerðast,
þegar aðrar tekjur fara yfir '
37.500kr., eins og ég sagði áðan.
Hafi bótaþeginn t.d. 39.500 kr.
skerðist uppbótin um 1000 kr.,
og hún heldur áfram að lækka
um 1000 kr. fyrir hverjar 2000
kr. sem bætast við af öðrum
tekjum, þar til komið er ofan i
núll, þegar aðrar tekjur ná
197.500 kr. á ári. Þó að uppbótin
hverfi þegar þessum tekjum er
náð haida menn eftir sem áður
óskertum grunnlifeyri, 12.215
kr. á mánuði.
Þessi breyting kemur
einkum til góða þvi fólki, sem
hefur smávægilegar atvinnu-
tekjur eða lágar greiðslur úr
lifeyrissjóðum.
Grundvallarsigur
— En i þessu nýsamþykkta
frumvarpi voru einnig mikilvæg
atriði um tannlækningar og
lyfjagreiðslur.
— Já, hér er um að ræða
grundvallarsigur hvað snertir
tannlækningar. Þærhafa hingað
til verið algerlega utan við
tryggingakerfið, en nú koma
þær inn i áföngum. Frá 1. sept.
næstkomandi eiga öll börn á
aldrinum 6-15 ára að njóta
ókeypis tannlækninga hjá skóla-
tannlæknum, tannlæknum sem
vinna á heilsugæslustöðvum eða
tannlæknum á eigin stofum sem
samið verður við. Sjúkrasam-
lögin og sveitarfélögin eiga að
greiða sinn helminginn hvor af
þessari þjónustu. Hingað til
hefur fyrirkomulag skóla-tann-
lækninga verið með ýmsu móti.
Sums staðar, eins og t.d. hér i
Reykjavik, hefur þjónustan
verið greidd að fullu fyrir 7-12
ára börn, en viða er um mjög
takmarkaða þjónustu að ræða.
Fyrsta janúar næsta ár eiga
greiðslur frá sjúkrasamlögum
einnig að ná til barna á for-
skólaaldri, 16 ára unglinga,
öryrkja, ellilifeyrisþega og van-
færra kvenna. Sveitarfélög eiga
hins vegar ekki að greiða neitt
fyrir þessa hópa, þannig að þeir
bera sjálfir helming kostn-
aðarins.
Lyfjaverð samræmt
Þá er einnig i hinum nýju
lögum ákvæði um breytta til-
högun lyfjagreiðslna. Ég vil
taka fram, að eftir sem áður
munu lyf sem lifsnauðsynlegt er
að nota að staðaldri, vera
ókeypis. Af öðrum lyfjum
greiðir notandinn alltaf fyrstu
125 krónurnar, ef lyfið er
innlent, en fyrstu 200 kr. ef lyfið
er innflutt. Hér er þvi um að
ræða nokkurs konar allsherjar-
útjöfnun á iyfjaverði. Sjúkra-
samlögin munu greiða
a sambærilegan hlut og áður, en
hér er einfaldlega um að ræða
samhjálp samlagsmannanna.
Þessi ákvæði sem við höfum
rætt eru ákaflega mikilvæg. En
ef ég ætti að telja upp öll mál
sem breyst hafa til batnaðar i
heilbrigðis- og tryggingaráðu-
r.eytinu siðustumisserin tæki það
ailtof mikið rúm. En ég vil
aðeins minna á, að á þessu
timabili hefur verið lögfest
algerlega nýtt skipulag heil-
brigðisþjónustunnar i landinu,
hvorki meira né minna.
Geðdeild Landspitalans og hæli
fyrir drykkjusjúka á Vifils-
stöðum eru einnig minnisstæðir
sigrar á þessu timabili.
Góðæri af
hálfu landsstjórnar
— Nú ert þú hvorttveggja i
senn borgarfulltrúi og starfs-
maður i heilbrigðis- og trygg-
ingamálum stjórnarráðsins.
Sitthvað hefur gerst i sam-
skiptum rikis og borgarstjórnar
sem hefur haft mjög veruleg
áhrif á borgarmálin.
— Við vorum að tala um
almannatryggingarnar.— Ein-
mitt á þvi sviði hefur gerst
mjög mikilvæg breyting, þannig
að nú þarf borgin ekki að leggja
fram fé til lifeyristrygginga
almannatrygginganna, og það
eitt sparar borginni hundruð
miljóna króna. Þá hafa verið
sett ný lög um tekjustofna
sveitarfélaga og hefur borgin
aldrei haft rýmri möguleika til
fjárfestingar en eftir tilkomu
þessara laga. Þannig hefur
meirihlutinn sem er við völd
búið við góðæri af hálfu lands-
stjórnarinnar, en mér þykir leítt
að þetta góðæri hefur ekki verið
hagnýtt i þágu borgarbúa sem
skyldi. Þannig eru 900-1000 börn
á biðlistum eftir leikskólaplássi,
og á dagheimilum er ástandið
þannig að þar eru ekki skráð á
biðlista önnur börn en börn
námsmanna, einstæðra foreldra
eða foreldra með fráleitar
aðstæður. Úr þessum hópum
einum biða nú 300 börn. Og það
er einnig dapurleg staðreynd að
nú biða 500 gamalmenni i borg-
inni eftir plássi á elliheimili.
15 borgarfulltrúar
— Og nú fara kosningar i
hönd og Sjálfstæðisflokkurinn
fer hamförum með borgarstjóra
sinn um alla borgina.
— Sjálfstæðisflokkurinn
byggir allan sinn áróður á þvi að
hann bjóði upp á borgarstjóra
og samhentan meirihluta. Frá
sjónarmiði borgarfulltrúa er
þetta tal um „samhentan
meirihluta” i meira lagi spaugi-
legt, þegar haft er i huga siðasta
kjörtimabil. Þá hefur einn
borgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins komið fulikominni
ringulreið á „samhenta meiri-
hlutann” og sá reipdráttur, sem
áður var tryggilega lokaður á
bak við tjöldin, kemur nú i ljós,
einkum þegar um það er rætt
hverjir eigi að hljóta stöður á
vegum borgarinnar. Mér er það
til dæmis minnisstætt þegar
fresta varð á tveimur borgar-
stjórnarfundum að ákveða til-
nefningu manns i stöðu fram-
kvæmdastjóra heilsuverndar-
stöðvarinnar — þvi hinn sam-
henti meirihluti gat ekki komið
sér saman.
Birgir Isleifur Gunnarsson er
að sjálfsögðu geðþekkur maður
— og það eru raunar flestir
menn sem betur fer. En að heill
borgarinnar standi og falli með
þvi að hann beri titil borgar-
stjóra fæ ég engan veginn séð.
I þessum borgarstjórnar-
kosningum verður tekist á um
það hvaða flokkar og sjónarmið
marki framkvæmdir i Reykja-
vik næstu fjögur árin og til þess
kjósum við fimmtán borgarfull-
trúa. Þessir borgarfulltrúar
Framhald á bls. 13