Þjóðviljinn - 13.07.1974, Qupperneq 5

*'♦,» í.'t ,VT << I lí.i^ I, .1 » '\f; l,r
Laugardagur 13. júli 1974. ÞJÖE>VILJINN — SÉÐA 5
Verðlisti fyrir mannœtur
Fjárfestu í sjálfri þér,
fjárfestu í útliti þínu,
skrifar kvennablaðið
Vogue, í síðasta tölublaði,
sérstöku hefti, sem helgað
er hagkvæmri fjárfest-
ingu. Slík afstaða á rauð-
sokkatíð vekur að sjálf-
sögðu upp hörð andmæli,
eins og þau, sem fram
koma í eftirfarandi um-
sögn eftir Carin Nilsson.
A siðari misserum hefur mikið
verið um það skrifað, hvernig
menn gætu komið sparifé sinu
fyrir með sem arðbærustu móti.
Sumir setja traust sitt á listaverk.
Aðrir mæla með frimerkjum,
forngripum eða demöntum.
Boðskapur kvennablaðsins
Vogue er sá, að konur eigi að
treysta á fegurð. A það rétta út-
lit. Þvi að með fegurð að beitu
hafi þær möguleika á að fá karl á
sinn öngul, karl, sem tryggir
þægilegt lif i lúxus og allsnægtum
og fyrst og fremst öryggi i ellinni.
Hundskan i þessari afstöðu er vel
falin undir hinum þykka glans-
pappir ritsins. Þar stendur ekki
svart á hvitu að tilgangur feg-
urðarinnar sé karlmaðurinn,
m.ö.o. liftryggingin. En öllum má
vera ljóst hvað verið er að fara.
Það er ekki sýnt fram á að hægt
sé að gæða lifið merkingu með
eigin starfi, með eigin ábyrgð,
með eigin sköpun á einhverju
sviði. Konurnar á myndunum
gera ekkert við hendur sinar. Jú,
má vera að þær láti sigarettu og
kokteilglas vega salt i þeim. Með
löngum klóm.
Samkvæmt ritinu er það fullt
starf að fjárfesta i sjálfri sér.
Fætur, brjóst, mitti og mjaðmir
eru svo og svo hátt skráð þessa
vikuna, en siðan kemur blár
blettur og þá falla hlutabréfin i
verði...
Sérhver hrukka táknar verð-
fall.
Þvi manneskjan hækkar ekki i
verði með aldrinum eins og mubl-
urnar, þvi miður. Aldurinn færist
yfir og leiðir til þess, að konur
verða að treysta æ meir á dýrar
viðgerðir og klössun til að fegurð-
in fari ekki allrar veraldar veg.
Það er aðeins fjallað um ytra
útlit. Ekki orð um innihaldið —
um þekkingu sem heilinn hefur
safnað, um reynslu, hlýju, ást,
gáfur, húmor, imyndunarafl. Hér
er ekki um annað að ræða en ytra
borð kroppsins, húðina > hárið,
tennurnar, neglurnar.
Brotin nögl er stórslys i þessum
undarlega heimi. Neglurnar eiga
að vera langar, blóðrauðar, speg-
ilfægðar og hvöss spjót, vopn i
striðinu við þessar venjulegu grá-
myglulegu manneskjur, sem
halda uppi samkeppni með öðrum
ráðum, sem ekki er hægt að
kaupa. (Sjá ofangreindan lista
um mannlega eiginleika.)
Hár undir höndum og á fótum
er einnig óhugsandi. Heil siða
fjallar einungis um þetta megin-
vandamál.
Allt þetta likamastúss — kring-
um húð og hár — gerir það að
verkum að timaritið litur helst út
fyrir að vera vörulisti fyrir
mannætur.
Þar eru heilsiðuauglýsingar i lit
um krem og smyrsl , púður
og ilmvötn , sem likjast mynd-
um af bankahöllum, háhýsum og
borgakortum j ilmvatnsflöskurn-
ar skjóta upp turnum sinum eins
og skýjakljúfar og dómkirkjur úr
slipuðu gleri. Fegurðarlyf verða
að lita út fyrir að vera sjaldgæf og
dýr — þvi meiri sem f járfestingin
er, þeim mun stærri er vinningur-
inn.
Það er, með öðrum orðum,
hægt að kaupa hið rétta útlit.
Vogue stillir þvi öllu upp sem til
þarf (einmitt nú um stundir).
Réttum fötum, gimsteinum, um-
gerð. Réttri hárgreiðslu, förðun
og mataræði, leikfimi og andlits-
lyftingu. Réttum vitaminum, hor-
rtiónum og heilsuræktarferðum
.(á einhvern dýran fegurðarbú-
garð).
Framhald á bls. 13
Gagnsýrðir af pólitík
JÓNAS KRISTJANSSON, rit-
stjóri Visis, hefur stundað sér-
staka varfærni i skrifum um
þjóðfélagsmál. Hann hefur ver-
ið tregur til að hætta sér út i
djarfari staðhæfingar en til
dæmis að ,,þvi meira fé sem
menn hafa til umráða, þeim
mun meiri likur eru fyrir þvi að
þeir búi rúmt”, eins og segir i
fræðiriti ritstjórans um borga-
lif. En nú sýnist Jónas horfinn
frá þessari einföldu stefnu, að
minna okkur með stórum al-
vörusvip á að hestarnir éti hey
og hafra og Þjórsá falli til sjáv-
ar. Hann tekur á sig rögg og
segir að Þjóðviljinn sé sorp-
blað, enda hafi hann farið ó-
virðulegum orðum um VL-14.
Þetta er þvi miður ekki frum-
legt hjá Jónasi, þvl að Morgun-
blaðið var komið með þessa
niöurstöðu löngu áður en þeir
Jónatan, Þorsteinn og Unnar
fóru af stað. En engu að siður er
ástæða til að óska ritstjóranum
til hamingju með aukna snerpu i
stil og sveiflu i hugsun.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ var reyndar
á sömu buxunum um daginn, á-
kærandi Þjóðviljann um sorp-
blaðamennsku á hálfri slðu. Satt
að segja er fátt i þeirri grein
sem ástæða væri til að nema
staðar við. Þó skal nú fjallað
lltillega um eitt atriði, sem lýsir
mjög algengum fordómi. Al-
þýðublaðinu finnst það sérstak-
lega ámælisvert, að „öll skrif
þess (Þjóðviljans) eru gagnsýrð
af pólitiskum viðhorfum, einnig
fréttaval og úrvinnsla fréttaefn-
is”. Nú er það ekki nema rétt,
að starfsmenn Þjóðviljans eru
yfirleitt vel áhugasamir um
stjórnmál og láta það gjarna i
ljós; hvort það er vond eða góð
blaöamennska, fer siöan eftir
þvi hvernig á er haldið I hverju
tilviki. En það er ekki þetta sem
er athyglisvert. Heldur hitt, að
Alþýöublaðið telur Þjóðviljann
hafa sérstöðu að þvi er varðar
fyrirferð pólitiskra viðhorfa og
þessa fyrirferð um leið stórlega
ámælisverða.
NU MÆTTU MENN segja sem
svo, að ekki sé kyn þótt Alþýðu-
blaðið skrifi á þessa leið, svo
mjög sem þetta málgagn Ai-
þýöuflokksins hafi forðast
stjórnmál, en þeim mun meira
fengist við allskonar slúður,
sem varla er ,,gagnsýrt” af
neinu öðru en i besta falli við-
horfum heldur misheppnaðrar
sölumennsku. En slikur dómur
væri að þvi leyti byggður á mis-
skilningi, að,eins og áðurgreind
ummæli Alþýðublaðsins, setur
hann „pólitiskum viðhorfum” of
þröngar skorður.
Pólitisk afstaða hjá dagblaði
kemur ekki barasta fram i þvi,
að Þjóðviljinn birti miklu itar-
legri frásagnir frá illvirkjum
hægrisinna i Chile en önnur
blöð, og hafi uppi vangaveltur
um stéttaskiptingu og auðvald i
bland við fréttir af landakaup-
um austur i sveitum. Hver sá,
sem tekur þátt i að setja saman
dagblað i þessu landi sem öðr-
um, er aðili að pólitiskum
verknaði, sem kemur fyrst og
fremst fram i efnisvali, i þeim
áherslum sem i blaðinu eru
lagðar. Þegar kratablöð hér á
íslandi eða I Skandinaviu reyna
að halda út samkeppnina með
enn fyrirferðarmeiri og roku-
legri slefusögum, af finu og
frægu fólki, en „virtari” borg-
arablöðum þykir taka að birta,
með enn heimskulegri útlegg-
ingum á karlmennsku og
Messaggero þar, Moggi hér....
tengdamömmuvandamálum —
þá er þetta meðal annars tákn
og imynd þess, að þessi kratiska
hreyfing hafi gefist upp fyrir
umhverfinu. Gefist upp við að
hafa eitthvað eigið mat á hlut-
unum, halda fram eigin gildum.
Og það skiptir þá ákaflega litlu
máli, hvort blaðamennirnir
sjálfir skilja þetta eða ekki. Hitt
er verra, að þeir eru svo blindir,
að þeir skilja ekki lengur, að
það er lika pólitik þegar slúður-
efni rekur á brott alvarlega fé-
lagslega umræðu. Að það er
pólitik að reyna að gera pólitik
tortryggilega eins og gert er i
ummælunum um Þjóðviljann.
Pólitik, sem beinist meðvitað
eða ómeðvitað að þvi, að ein-
angra pólitik frá almenningi,
næra hann á „brauði og sjón-
leikjum” svo þeir trufli ekki þá
sérfróðu á meðan: Gylfa og hans
nóta.
SVIPUÐ VIÐHORF til Þjóðvilj-
ans koma oft fram i ýmislegum
skrifum i Morgunblaðinu og
reyndar viðar. Forsenda þeirra
er reyndar næsta einföld. Hún
er sú, að mönnum finnst ekkert
,,áróður”eða„pólitik”nema það
sem kemur i bága við þeirra
eigin hugmyndir, við þær hug-
myndir sem viðurkenndar eru i
umhverfinu. Það er næsta auð-
velt að taka dæmi af barnabók-
um. Yfirleitt hafa menn ekki
tekið eftir þvi, að stórmikill
hluti allra barnabóka er fullur
með „áróður” fyrir kristnum
strangtrúnaði, fyrir mjög
ihaldssöm, patriarkölskum
hugmyndum um húsbóndavald
og hlutverk kvenna og barna i
fjölskyldum, oft eru þessar
bækur fullar af þjóðrembu og
beinlinis stórhættulegum for-
dómum um aðrar þjóðir, þá sem
„öðruvisi” eru. Þessu taka
menn ekki eftir af þeirri ein-
földu ástæðu, að þeir eru vanir
þessum viðhorfum, finnst þau
einhverskonar partur af and-
rúmsloftinu. En þegar Sviar
taka sig til og búa til barnasögur
sem gagnrýna beinlinis rikjandi
ástand, hvort sem er i verk-
smiðju eða á heimili, þá ætlar
allt af göflum að ganga. Þá er
verið að læða „pólitik” að aum-
ingja börnunum. Svoleiðis má
ekki. Verður þá stutt i frjáls-
lyndi hins þögla meirihluta; það
á að stinga þeim inn, sem fara
með ljótt fyrir börnum.
MORGUNBLAÐSMENN eru
steigurlátari miklu en aðrir fjöl-
miðlar. Þeir standast ekki reið-
ari en ef þvi er fram haldið, að
pólitisk viðhorf fari i þvi blaði út
fyrir ieiðara, staksteina og
Reykjavikurbréf, rétt eins og
þeir hefðu verið vændir um að
éta ömmu sina. Við erum hólf-
aðir af, segja þeir. Þeir ganga
margir hverjir með þá grillu. að
þeir séu hinn fullkomni, óhlut-
drægni upplýsingamiðill allra
landsmanna, hlutlausir sagna-
ritarar samtimans, einskonar
marghöfða Snorri Sturluson
með rafmagnsritvél.
Hin glaða sjálfsánægja innan-
kerfismanna gerir þá fullkom-
lega blinda á það, hve ramm-
pólitisk meðferð þeirra er til
dæmis á einkaframtakinu svo-
il§»
laugardags
kallaða, og er þá hversdagslegur
fréttaflutningur „úr atvinnulif-
inu” hreint ekki undan skilinn.
Til gamans gæti ég minnt á það,
að fyrir nokkrum árum fór ég
yfir allt það sem Morgunblaðið
skrifaði um bókmenntir og ut-
anrikismál. Það reyndist eigin-
lega lygilega auðvelt að sjá i
greinum jafnt sem fréttum
mjög ákveðna stefnu — og
skiptir i þessu sambandi ekki
höfuðmáli hvort hún var alveg
meðvituð eða ekki. I bókmennt-
um var stefnan einfaldlega sú,
að flest eða allt það,sem telja
mátti til alvarlegrar þjóðfélags-
ádeilu I islenskum bókmennt-
um, var gert tortryggilegt.au-
virðilegt, misheppnað. 1 utan-
rikismálum var stefnan i stór-
um dráttum sú, að samkvæmt
heildarmynd blaðsins var kúg-
un mannfólksins staðsett fyrir
austan tjald, þriðji heimurinn
vanræktur nema þá sem vett-
vangur fyrir kommúnisk véla-
brögð og vandkvæði Vestur-
landa fyrst og fremst rakinn til
óhlýðni nokkurra aðila við
Bandarikin. Og þannig mætti
rekja sig áfram eftir fleiri efnis-
þáttum. Þótt slikar skoðanir
þurfi að endurtaka, bendir ekk-
ert til þess að niðurstöður
mundubreytast svoum munaði.
Það breytir ekki miklu þótt
Morgunblaðið gefi gaum nokkr-
um bandariskum vandkvæðum
eins og Watergatemáli. Enda
gleymir blaðið þvi ekki, að kom-
ast öðru hverju aö þeirri ein-
kennilegu niðurstöðu, að eigin-
lega sýni Watergatemálið það
fyrst og fremst, að bandariskt
stjórnarfar sé gott og sterkt.
Að lokum þetta um Þjóðvilj-
ann. Þjóðviljamenn mættu vel
taka nótis af þeirri gagnrýni, að
það væri skynsamlegra að
greina meira á milli frásagnar
af atvikum og athugasemdum
um þá. En þegar sagt er að
blaðið sé „gagnsýrt af pólitisk-
um viðhorfum”, þá er það, sem
betur fer, hrós en ekki last.
Arni Bergmann.