Þjóðviljinn - 22.12.1974, Qupperneq 9

Sunnudagur 22. desember 1974. þjóÐVILJINN — SÍÐA 9
ELÍSABET
GUNNARSDÓTTIR
SKRIFAR
UM MYNDLIST
Ég vil þakka Hjörleifi
Sigurössyni opinskáa og einaröa
grein i Þjóöv. 17.12., þar sem
hann tekur til meöferöar skrif
min um listasöfn frá 8.12. Skýr
lýsing Hjörleifs á starfsemi
stofnunar þeirrar sem hann
veitir forstööu gæti oröiö öörum
embættismönnum til fyrir-
myndar, þvi slíkt yfirlit er vel til
þess falliö aö vekja áhuga fólks
og efla þar meö starfsemina.
Hjörleifur telur aö ég ætti aö
geta gert mér i hugarlund ,,aö
mjög takmörkuöu fjármagni er
betur variö til sýninga um
landiö og á vinnustööum en i
greiðslu rafmagns eöa gæslu
vegna gesta, sem ekki koma.”
Þetta má skilja sem svo aö
Hjörleifur sé á þvi að loka beri
aöalsafninu, en leggja aila
kraftana i vinnustaða- og
farandsýningar o.s.frv. Þetta er
OMAHA
"***" —T t'.
|gt xW
i
t SrmsL»1
Frá sýningunni I Omaha
Þó eru það þrjú atriði i grein
Hjörleifs sem ég vil gera
athugasemdir viö, og þá fyrst
spurningu hans um, hvort ég
viti „hreint ekkert um starf
Listasafns Alþýöusambands
Islands og listmiðlun þess
sérstaklega”, og nefnir hann
siöar i þessu sambandi sýningar
og vinnustaðafundi, „kynn-
ingarerindi, leiðsögn um list og
listsögu, kvikmyndasýningar,
flutning ljóða og leikþátta” o.fl.
en safnið hefur undanfarin ár
verið með starfsemi af þessu
tagi viöa um land. Mér finnast
þau ummæli Hjörleifs ósann-
gjörn aö ég meti ekki sem skyldi
eða viti jafnvel ekkert um þessa
starfsemi, þvi þetta var nú
einmitt það sem ég var að hrósa
safninu fyrir i umræddri grein,
en þar kallaði ég þetta „lofsvert
framtak” og sagðist vona að á
þvi yrði framhald. Þarna hlýtur
einhver misskilningur að hafa
komið til, þvi að i þessum
punkti virðumst við Hjörleifur
vera hjartanlega sammála.
Annað mál er það, að við
Hjörleifur erum greinilega
ósammála um sýningatima
listasafns alþýðu, og þó fjarri
mér sé að segja ASÍ fyrir
verkum, þá finnst mér enn
það einkennileg ráðstöf-
un að hafa safnið opið að-
eins frá 3—6 siðd., jafnvel þótt
fyrir hafi komið að opið hafi
verið fram eftir kvöldum (og
viðurkenni ég fúslega að vita
ekki hve oft það hefur verið
siðustu misserin eða árin).
hrein afstaða og betri en mála-
myndasýningatiminn um
miðjan dag, en ég get ekki
fallist á þá skoðun sem fram
kemur i þessum orðum
Hjörleifs. Þó ég ætli mér ekki að
fara að setja fram einhverja
patentlausn á safnrekstri, þá
held ég að fullyrða megi að sem
fjölbreyttust starfsemi sé
vænlegust til árangurs. t þeim
tilgangi tel ég aö vel megi nota
venjulega sýningarsali.
Hjörleifur bendir réttilega á aö
hinn óheyrilega langi vinnu-
dagur fólks hér á landi sé einn
aðalóvinur sýningahalds og ég
trúi þvi ekki að hann eigi i raun
og veru við að best sé að loka
sýningasölum, heldur sé hann
að benda á þann vanda sem við
er að etja. Það þýðir heldur
ekkert að gefast upp og loka,
frekar að reyna að koma til
móts við þarfir fólks.
Þriðja atriðið þar sem ég er
ósammála Hjörleifi er begar
hann segir að menningarmið-
stöðvar séu „i stærstum
dráttum komnar af tilrauna-
stiginu”. Menningarmiðstöð
hlýtur alltaf að vera á tilrauna-
stigi, annars stendur hún ekki
undir nafni, þvi menning hvers
samfélags tekur sifelldum
breytingum og gerðar eru sifelit
nýjar tilraunir, annars mundi
samfélagið geldast og deyja út.
Ekki ætla ég að fara lengra út
i þessa sálma hér — þakka
Hjörleifi góðan pistil og vona aö
við höfum bæði gert nægilega
hreint fyrir okkar dyrum. — 1
Ken Friedman.
staðinn langar mig til að segja
frá tilraun sem gerð var vestur i
Omaha i Bandarikjunum i
fyrra.
Upphaf máls var það að lista-
safn þar i bæ, Joslyn Art
Museum, bauð Ken Friedman
aðhalda þar einkasýningu. Ken
þessi er einn af Flwtusmönnum
sem er alþjóðlegur félags-
skapur listamanna, stofnaður
upp úr 1960. Félagar þessa hóps
fást við ýmsar listgreinar og
geta vist flestir talist til framúr-
stefnumanna, hver á sinu sviði.
Sá þeirra sem kunnastur er hér
á landi er likast til Yoko Ono,
sem orðin var þekkt sem mynd-
listarmaður áður en hún varð
fræg fyrir að giftast John
Lennon, syngja o.fl. Af öðrum
mætti nefna Nam June Paik
sem hélt hér tónleika með
Musica Nova fyrir mörgum
árum, Joseph Beuys o.fl.
En nóg um það, Ken
Friedman hafði ekki áhuga á
einkasýningu, en spurði hvort
hann mætti ekki skipuleggja
stóra sýningu með mörgum
þátttakendum i staðinn. Niður-
staðan varð „Flæðikerfi
Omaha” (Omaha Flow
Systems) sem stóð yfir i tæpan
mánuð. Yfir 2000 listamönnum
viðsvegar úr heiminum var
boðið að senda verk á
sýninguna. Rétt er að geta þesá,
aö í þeim hópi voru tveir islend-
ingar, þeir Guðbergur Bergsson
og Jón Gunnar Arnason. Þátt-
taka mun hafa verið allgóð, þótt
flutningskostnað yrðu lista-
mennirnir sjálfir að borga og
einnig að gangast undir að
verkin væru óendurkræf.
Verkunum var siðan komið
fyrir i safninu jafnóðum og þau
bárust. Sýningargestir gátu svo
tekið með sér til eignar það
verkið sem þeim leist best á,
með þeim skilyrðum þó, að þeir
settu i staðinn eitthvað sem þeir
hefðu búið til sjálfir, og skrifuðu
eða hefðu samband á annan hátt
við þann listamann sem gert
hafði verkið sem þeir tóku.
Þannig gafst öllum tækifæri til
að vera i senn sýningargestir og
sýnendur.
Sem nærri má geta varð þetta
mjög fjölbreytt sýning, og var
hún alls ekki einskorðuð við
myndlist, þarna voru lika kvik-
myndir, tónlist, kvæði,
uppákomur, video o.fl. Starf-
semin var viðar en á safninu,
ýmis félög og skólar tóku þátt i
þessari listahátið. Haldnir voru
fyrirlestrar og námskeið, sjón-
varps- og útvarpsþættir fluttir.
Sumum myndlistarverkunum
var stillt út i verslunarglugga
viðsvegar um bæinn, verk-
stæðum var komið upp þar sem
fólk fékk aðstöðu og nokkra
leiðbeiningu við listsköpun.
Ég hef sjálf ekki séð þessa
sýningu, svo ekki veitég af eigin
raun hvernig til tókst. Af blaða-
greinum og frásögnum má þó
ráða að þótt ýmsir öröugleikar
hafi komið i ljós, þá hafi megin-
markmiði sýningarinnar verið
náð, en það var einmitt að fá
saman hinar ýmsu listgreinar
og alls kyns umræður og
fróðleik um þær. Einnig að
útvikka safnið þannig aö 'pao
flæddi yfir i daglegt umhverfi
fólks, og siðast en ekki sist að
gefa fólki kost á að taka þátt i
listinni með þvi að veita þvi
vinnu- og sýningaraðstöðu.
Þannig var reynt að brjóta
niður — eða a.m.k. að höggva
gat i — þann múr sem oftast er á
milli þeirra sem framleiða
listaverk og þeirra sem eiga að
taka við þeim.
Við tilraunir sem þessar ber
að hafa i huga að þar eru fram-
kvæmdir og skipulagning
erfiðari vegna þess að ekki er
við sterka hefð að styðjast. Hætt
er þvi við að ýmislegt fari i
handaskolum. Ekki er heldur
nóg að fleytifylla allt af list i
einn mánuð og hætta svo. List-
kynning og -miðlun verða að
vera fjölbreyttar og sibreyti-
legar, þvi annars er hætta á að
listin einangrist frá lifi fólksins.
EHsabet Guðmundsdóttir.
GLENS
Heiðarleikinn dugar lengst,
segja menn. Tja, það má til
sanns vegar færa, hann er yfir-
leitt aldrei uppgötvaður.
— Við skulum lifa, eins og þetta
sé okkar siðasti ævidagur, hvisl-
aði hann hás og skjálfraddaöur að
elskunni sinni.
— Já, sagði hún, dálitið
hugsandi. — En hvað nú ef við
lifum það af?
Þessi er gamall og góður.
Hann er siðan i bernsku Georgs
sjötta, sem hét Albert á þeim
aldrei, og einn daginn stóð hann
ásamt Edward bróöur sinum og
fylgdist með þvi út um glugga,
hvernig krakkarnir i nágrenni
hallarinnar léku sér i snjóorrustu
fyrir utan.
Um leið og barnfóstra þeirra
vék sér afsiðis þutu bræðurnir út
til að taka þátt i bardaganum.
Stuttu siðar miðaöi einn þátt-
takendanna vitlaust og braut einn
hallarglugganna með snjóbolta.
Vörðurinn kom æðandi og dró
syndarana með sér fyrir varð-
sveitarforingjann, sem mælti
hvass i bragði:
— Hvert er nafn þitt, þorpari
litli?
— Nafn mitt er Edward, prins
af Wales, sagði sá stutti og rétti
þóttalega tfr sér.
— Hver ert þú þá, spurði
foringinn þann næsta i röðinni.
— Albert, hertogi af York.
— Þvilikur fénaöur, hnussaði i
foringjanum, um leið og hann
snerisér aö þeim þriðja — Hver
ert þú svo?
Pjakkurinn þagöi andartak, en
sagði svo:
— Ég vil ekki svikja félaga
mina — ég er erkibiskupinn af
Kantaraborg!
©