Þjóðviljinn - 24.12.1974, Qupperneq 11

Þriðjudagur 24. desember 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
Jólaleikrit Þjóðleikhússins:
„Kaupmaðurinn IFenevjum” — myndin var tekin á æfingu. Sigurður Skúlason er lengst til hægri, en við
hlifi hans er Else Duch.dönsk kona sem hannafi hefur búningana I leiknum. Else Duch hefur starfað við
ýms leikhús I Danmörku, og þykir þeim þjóðleikhússmönnum búningar hennar afar sérstæðir.
„Herbergi 213 —eða Pétur Mandólin”, nýtt leikrit eftir Jökul Jakobs-
son, verður frumsýnt I Þjóðleikhúskjaiiaranum 29. des. Myndin er af
hinni sérstæðu sviðsmynd Jóns Gunnars Arnasonar, Fimm kvenhlut-
verk eru i leikritinu og eitt karlhlutverk.
Shakespeare upp og Jökull niður
Stefán Baldursson, lelkstýrlr „Kaupmanninum f „Kaupmaðurinn I Feneyjum” — myndin er af Þór-
Feneyjum”. Neðst til vinstri sést á vanga Helgu unni Sigurðardóttur og Helgu Jónsdóttur. Helga leik-
Jónsdóttur, sem leikur aðalhlutverkið. ur aðalhlutverkið, Portslu, en það hlutverk hefur
iöngum verið keppikefli leikkvenna.
„Kaupmaðurinn í Fen-
eyjum" eftir William
Shakespeare, verður
frumsýnt í Þjóðleikhús-
inu á öðrum degi jóla.
„Kaupmaðurinn" er
eitt vinsælasta verk hins
mikla meistara, V i I -
hjálms, og hér verður
leikurinn nú fluttur í
þýðingu Helga Hálf-
danarsonar.
Shakespeare mun hafa
skrifað leikrit þetta rétt fyrir
aldamótin 1600, kannski 1596,
segja fræðimenn, og leikurinn
gerist i Feneyjum á endur-
reisnartimanum um miðja
sextándu öld.
Kannski er „Kaupmaðurinn i
Feneyjum” eitt vinsælasta leik-
ritið eftir Shakespeare, þar eð
hann skrifar það þegar hann
sjálfur stendur á timamótum
ritferils sins. Áður en hann
skrifaði „Kaupmanninn”, hafði
hann skrifað gamanleiki i stór-
um stil, en var að sigla inn i
timabil hinna miklu harmleikja.
Sveinn Einarsson, Þjóðleik-
hússtjóri sagði á blaðamanna-
fundi um daginn, að vist væri
um það, að Shakespeare væri
vinsæll hér á landi sem annars
staðar. Við gætum t.d. slegið þvi
föstu, að á hverjum einasta degi
væri verið að sýna Shakespeáre-
leikrit einhvers staðar i veröld-
inni.
Sjöunda Shakespeare-
verkið
hér
„Kaupmaðurinn i Feneyjum”
er siöunda leikritið eftir
Shakespeare, sem sýnt er hér á
landi.Leikritið var reyndar sýnt
i Iðnó fyrir þrjátiu árum, en hin
verkin sex eru: Hamlet (þýðing
Matthiasar Jochumssonar),
Sem yður þóknast, Draumur á
jónsmessunótt, Július Sesar,
Þrettándakvöld og óþelló og
þýddi Helgi Hálfdánarson öll
verkin nema Hamlet.
„Kaupmaðurinn” er gaman-
leikur að ytri gerð, en undir-
tónninn er alvarlegur.
Portsía
Þessi sýning Þjóðleikhússins
teldist sennilega um margt
óvenjuleg, ef miðað væri við
hefðbundnar sýningar á leikrit-
um þess enska meistara.
Það vekur tam. athygli, að
yngstu leikarar Þjóðleikhússins
eru i aðalhlutverkum. Ung leik-
kona, Helga Jónsdóttir, leikur
Portsiu, en Portsia er eitt af
þeim hlutverkum sem
metnaðargjarnar leikkonur
sækjast löngum eftir að fá að
leika. Og stundum ná þær
markinu, en eru þá tiðum
komnar á fimmtugsaldurinn.
Gyðinginn Sælokk leikur Ro-
bert, Arnfinnsson, en það var
einmitt i Kaupmanninum i
Feneyjum, sem Róbert þreytti
sina frumraun á sviði fyrir 30
árum. Róbert, Baldvin
Halldórsson og Gunnar Eyjólfs-
son komu fyrst fram á svið i
sýningu L.R. á Kaupmanninum,
og þeir leika allir með i þessari
sýningu.
Sem fyrr segir leikur Helga
Jónsdóttir Portsiu, en Guð-
mundur Magnússon leikur lika
stórt hlutverk, hann er biðill
Portsiu, Bassanió. Erlingur
Gislason leikur Antónió, þann
feneyska kaupmann sem leikur-
inn er heitinn eftir og meðal
annarra leikara má nefna
Þórunni Sigurðardóttur, Onnu
Kristinu Arngrimsdóttur.
Randver Þorláksson, Sigurð
Skúlason og Þórhall Sigurðsson,
en Þórhallur er jafnframt að-
stoðarleikstjóri. Stefán
Baldursson leikstýrir og
Sigurjón Jóhannsson gerir leik-
tjöld. Dönsk kona, Elsa Duch,
gerði búninga, en hún er þraut-
reynd úr starfi við ýms dönsk
leikhús. Tónlistin sem við
sýningar er notuð, er eftir
Þorkel Sigurbjörnsson.
Blærinn úr
Feneyjum 16. aldar
Sigurjón Jóhannsson, leik-
myndasmiður tók fram, að alls
ekki væri stuðst við myndir af
fyrri sýningum á þessu verki við
gerð leikmynda, heldur hefði
hann kannað nokkuð ýms mál-
verk, gerð á endureisnartiman-
um, „þetta er ekki söguleg sýn-
ing”, sagði leikstjórinn,
„blærinn er frá 16. öld —
blærinn er eins konar út-
gangspunktur sem viö leikum
okkur með. En söguleg er
sýningin ekki.”
/,Herbergi 213 —
eöa Pétur Mandólin"
Á litla sviðinu, eða mjög nærri
þvi, verður um og eftir áramót
sýnt nýtt leikrit eftir Jökul
Jakobsson, sem hlotið hefur
heitið „Herbergi 213 — eða Pét-
ur Mandolin”.
Jökull mun hafa skrifað þetta
verk i haust, og hluta þess i
nokkuri samvinnu við leikarana
sex.
Frumsýning verður þann 29.
desember, og leikið er i
Kjallaranum.
Þessi sýning Þjóðleikhússins
er um ýmsa hluti óvenjuleg. Þar
er fyrst til að taka, að kvenhlut-
verkin eru fimm talsins, en
karlhlutverkið aðeins eitt.
Konurnar, sem i þessu nýja
Jökuls-leikriti leika eru Sigriður
Þorvaldsdóttir, Guðbjörg Þoc-
bjarnardó11 i r , Brynja
Benediktsdóttir, Briet Héðins-
dóttir og Guðrún Alfreðsdóttir.
Gisli Alfreðsson leikur karlhlut-
verkið, „og á nokkuð i vök að
verjast”, sagði leikstjórinn,
Kristbjörg Kjeld, er við ræddum
við hana og höfund leikmyndar-
innar, Jón Gunnar Árnason. Jón
Gunnar hefur ekki fyrr gert
leikmynd fyrir Þjóðleikhúsið,
og verður vart sagt annað en
hann ryðji nýjungunum braut i
leikhúsinu með þessari „frum-
raun” þar.
Nú býðst leikhúsgestum i
fyrsta sinn i sögu leikhússins
hér, að sjá hringleikhús. Ahorf-
endur sitja umhverfis leikmynd
Jóns Gunnars, stólum er komið
fyrir á fjóra vegu, þannig að
áhorfendur sitja þar sem venju-
lega er pallur fyrir danshljóm-
sveit Þjóðleikhússkjallarans, en
leikararnir leika á gólfinu og af-
markast þeirra svigrúm af leik-
myndinni, henni er komið fyrir
milli súlnanna fjögurra sem á
dansgólfinu eru.
Af þessu fyrirkomulagi leiðir,
að áhorfendur sitja mjög nærri
leikurum, horfa lika gegnum
myndina og á þá sem sitja
handan hennar.
„Þetta er tæknibrella”, sagði
Jón Gunnar, „aðeins gerð til að
fá fólk fjórum sinnum á hverja
sýningu. Með þessu móti er
hægt að sjá leikritið frá fjórum
sjónarhornum”.
Grindavík eöa
Akureyri
Leikstjórinn var dul, vildi litið
segja um innihald leikritsins, en
þó tókst með brögðum að fá
hana til að segja, að i leiknum er
drukkinn Mandólin-kokteill
uppáhald karlmannsins i leikn-
um, og gestum býðst siðan
Madolin-kokteill á barnum.
Hvort leikurinn gerist á
Akureyri eða Grindavik? „Það
getur velverið, þetta er amk.
leikur sem gerist á tslandi og
það er fjallað um ýms mál sam-
tiðarinnar...”
—GG